OTONOM SİNİR SİSTEMİ İLAÇLARI FARMAKOLOJİ OTONOM SİNİR SİSTEMİ İLAÇLARI

Postganglionik parasempatik sinir ucundan salınan nörotransmitter aşağıdakilerden hangisi tarafından hidrolize edilir? Monoamin oksidaz Kolin asetiltransferaz Asetilkolinesteraz Katekol O metil transferaz Fenil etanolamin N metil transferaz

Aşağıdakilerden hangisi kolinerjik iletiye örnek değildir? Parasempatik postgangliyonik lifler Parasempatik pregangliyonik lifler Sempatik pregangliyonik lifler Kalbe giden sempatik postgangliyonik lifler Ter bezlerine giden sempatik lifler

Asetilkolin aşağıdaki sinaps gruplarının hangisinde ana nörotransmitter olarak görev yapmaz? Sempatik postgangliyonik sinir- efektör organ sinapsı Motor sinir – çizgili kas sinapsı Parasempatik postgangliyonik sinir -efektör organ Otonom pregangliyonik sinir ucu – adrenal medulla hücresi Parasempatik pregangliyonik sinir ucu

Aşağıdakilerinden hangisinde nikotinik reseptörler bulunmaz? Parasempatik gangliyon İskelet kası Sempatik gangliyon Adrenal medulla Bronş düz kası

Aşağıdaki antikolinesteraz ilaçlardan hangisinin etkisi en kısa sürer? Fizostigmin Pridostigmin Ambenonyum Neostigmin Edrofonyum

Ter bezleri üzerine stimüle edici etkisi en belirgin ilaç aşağıdakilerden hangisidir? Pilokarpin Pirenzepin Edrofonyum Neostigmin Fizostigmin

Hipotansiyon,myozis,bradikardi ve intestinal motilitede artma hangi ilaçla oluşur? Muskarinik agonist Atropin Beta bloker Klorpromazin Amantadin

Kolinesteraz enzimine dayanıklı,muskarinik olup,nikotinik etkisi de olan parasempatomimetik hangisidir? Betanekol Fizostigmin Metakolin Asetilkolin Karbakol

Aşağıdakilerden hangisi antikolinesteraz ilaç grubu arasında değildir? Fizostigmin Neostigmin Edrofonyum Skopolamin Ambenonyum

Enzim reaktivatörü olan ve antidot olarak da kullanılan ilaç aşağıdakilerden hangisidir? Pralidoksim N-Asetil Sistein Atropin Pridoksin Fizostigmin

Aşağıdaki ilaçlardan hangisi idrar yollarında organik bir tıkanıklığa bağlı olmayan mesane atonilerinde yararlı olabilir? Trisiklik Antidepresanlar Atropin Epinefrin Pralidoksim Betanekol

Alzheimer hastalığının tedavisinde kullnılan asetilkolin esteraz inhibitörü olan ilaç aşağıdakilerden hangisi değildir? Donepezil Memantin Takrin Galantamin Rivastigmin

M1 muskarinik reseptörlerinin selektif blokörü olan ve peptik ülser tedavisinde tercih edilebilecek ilaç aşağıdakilerden hangisidir? Nikotin Pirenzepin Darifenazin Atropin Neostigmin

Aşağıdaki parasempatomimetiklerden hangisi aşırı terleme yapar ve akut glokom krizinde tedavisinde ilk tercihtir? Asetilkolin Fizostigmin Pilokarpin Pridostigmin Distigmin

Aşağıdakilerden hangisi myastenia gravis hastalarında tanıda yardımcıdır? Fizostigmin Edrofonyum Ambenonyum Neostigmin Distigmin

Aşağıdakilerden hangisi organofosfat bileşikleri ile inhibe edilen kolinesterazı reaktive eder? Atropin Fizostigmin Pralidoksim Dimerkaprol Asetilkolin

Organofosfat bileşikleri ile zehirlenen bir hastada ilk yapılacak işlem hangisidir? Solunum yolunu açmak Damar yolunu açmak Antidot vermek Kan basıncını stabilize etmek Hastanın zehirle temasını kesmek

Aşağıdakilerden hangisi kolin pompasını inhibe eder? Pralidoksim Fizostigmin Botilinium toksini Edrofonyum Hemikolinyum

Tarım ilaçlarıyla meydana gelen zehirlenmelerde ölüm nedeni hangisidir? Hipertansiyon Oküler konjesyon Konjestif kalp yetmezliği Solunum yetmezliği Kanama

Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Sempatik sinir sistemi kişi uyanıkken daha hakimdir Parasempatik sinir liflerine ait gangliyonlar hedef organa çok yakın veya hedef organın üzerinde yerleşmiştir Adrenal medullada katekolamin salıverilmesini sağlayan reseptör nikotinik reseptörlerdir Adrenal medullada salınan asetil kolin kan basıncının düzenlenmesinden sorumludur Parasempatik sinir sistemi efferent sinir sisteminin bir parçasıdır

KOLİNERJİK ANTAGONİSTLER (PARASEMPATOLİTİKLER) Antikolinerjik ilaçlar,kolinerjik blokerler de denilir

Atropin Mekamilamin Atraküryum Skopolamin Nikotin Sisatraküryum ANTİMUSKARİNİK İLAÇLAR GANGLİYON BLOKERLERİ NÖROMUSKÜLER BLOKERLER Atropin Mekamilamin Atraküryum Skopolamin Nikotin Sisatraküryum İpratropyum Trimetafan Doksaküryum Metokürin Mivaküryum Panküronyum Roküronyum Süksinilkolin Tübokürarin

1)ANTİMUSKARİNİK İLAÇLAR Sadece Muskarinik reseptörleri bloke ederler Tüm muskarinik fonksiyonları inhibe eder

A) ATROPİN Muskarinik reseptörlere yüksek afinite gösterir Asetilkolinin bu reseptörlere bağlanmasını kompetetif olarak inhibe eder Hem santral hemde periferik etkili bir antimuskarinik ilaçtır Etkileri yaklaşık 4 saat sürer Ancak göze topikal olarak uygulandığında etkisi günlerce sürebilir

A) ATROPİN Etkileri Atropin gözlerde tüm kolinerjik uyarıları bloke eder ve midriyazis yapar Işık refleksi alınamaz Siklopleji olur Yani yakının görüş için akodomasyon yapılamaz Glokomu olan hastalarda göz içi basıcı tehlikeli derecede arttırır

Gastrointestinal aktiviteyi azalttığından antispazmotik olarak kullanılabilir Tükrük bezlerinin salgısını engeller Ağız kuruluğu yapar

Kardiyovasküler etkileri farklı dozlarda farklılıklar gösterir Düşük dozlarda ortaya çıkan belirgin etki kalp atım hızında azalmadır (BRADİKARDİ) Daha yüksek dozlarda SA düğümdeki muskarinik reseptörleri bloke ettiğinden kalp atım hızında orta derecede bir artış olur (TAŞİKARDİ) Kan basıncında değişiklik görülmez

Tedavide Atropin Kolinesteraz inhibitörü insektisitlerin aşırı dozlarının alındığı durumlarda Burdaki en önemli etkisi MSS’ne geçebilme özelliğidir Fizostigmin gibi ilaçların antikolinesterazı inhibe etmeleri sonucu artan asetilkolinin etkilerini bloke ederler

B) SKOPOLAMİN Atropine benzer periferik etkilere yol açar MSS üzerine etkileri daha güçlü ve daha uzun sürelidir Taşıt tutması tedavisinde kullanılan en etkili ilaçlardan bir tanesidir Atropinin aksine sedasyon sağlar

C) İPRATROPYUM Astım ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı(KOAH) tedavisinde inhalasyon yoluyla kullanılır

2) GANGLİYON BLOKERLERİ Hem parasempatik hemde sempatik gangliyonlardaki nikotinik reseptörleri bloke ederler Parasempatik veya sempatik gangliyona seçici değillerdir Seçici etki oluşturmadığından tedavide kullanımı sınırlıdır

A) NİKOTİN Sigara dumanında bulunur Vücutta terapötik etkisi yoktur Doza bağımlı olarak tüm reseptörleri önce uyarır sonra paralize eder Kalp atımını hızlandır

3) NÖROMUSKÜLER BLOKERLER İskelet kasının nöromusküler sonlanımındaki nikotinik reseptörleri bloke ederler Cerrahi girişim sırasında anesteziklerin yüksek dozlarına gerek kalmadan bir miktar kas gevşemesini sağlamak için kullanılırlar Depolarizan ve depolarizan olmayan olarak ikiye ayrılırlar

A) Depolarizan Olmayan Nöromusküler blokerler

Etkileri Kompetetif blokerler tüm kaslara aynı etkiyi göstermez Yüz ve gözdeki hızlı kasılan kaslar en duyarlıdır ve ilk bunlar paraliziye uğrar En sonda diyafram kası paraliziye uğrar

Ağız yoluyla emilimleri iyi olmadığından tüm nöromusküler blokerler İV uygulanırlar Hücre membranını ve KBB’ini geçemezler Çoğu değişmeden idrarla atılırlar

B) Depolarizan Nöromusküler Blokerler SÜKSİNİL KOLİN nikotinik reseptörlere bağlanır Asetil kolin gibi nöromusküler kavşağı depolarize eder Asetilkolinesteraz tarafından çok hızlı yıkılan asetilkolinin aksine uzun süre sinaptik aralıkta kalır ve reseptörlere bağlanır

Süksinilkolin başlangıçta kısa süreli kas fasikülasyonlara neden olur Birkaç dakika sonra bu etkiyi felç takip eder Etki süresi çok kısadır,birkaç dakika Anestezi indüksiyonu sırasında hızlı entübasyon gereken hastalarda etkisi çabuk başladığından ve etkisi kısa sürdüğünden tercih edilir

Süksinil kolinin plazma kolinesterazının genetik olarak eksikliği veya enzimin atipik formunun bulunduğu hastalara verilmesi,diyafram paralizisi sonucu uzun süren apneye neden olur

ADRENERJİK AGONİSTLER(İLAÇLAR) (SEMPATOMİMETİKLER) Adrenerjik ilaçlar noradrenalin ve adrenalinin uyardığı reseptörleri etkilerler

Albuterol Amfetamin Efedrin Klonidin Tiramin Dobutamin Adrenalin DOĞRUDAN ETKİLİ DOLAYLI YOLDAN ETKİLİ HEM DOĞRUDAN HEM DOLAYLI YOLDAN ETKLİ(KARMA) Albuterol Amfetamin Efedrin Klonidin Tiramin Dobutamin Adrenalin Formoterol İzoproterenol Metaproterenol Metoksamin Noradrenalin Fenilefrin Salmeterol Tamsulosin Terbutalin Dopamin

ADRENERJİK NÖRON

A) Adrenerjik Nöronlarda Uyarının İletimi Kolinerjik nöronlardaki uyarı iletimi kolinerjik nöronlardakine benzer ancak buradaki nörotransmitter asetilkolin değil noradrenalindir

1. Noradrenalin Sentezi Tirozin, sodyum ile bağlantılı bir taşıyıcı sistemle adrenerjik nöronun akson plazmasına alınır ve burada tirozin hidroksilaz ile dihidroksifenilalanine(DOPA) hidroksillenir Bu reaksiyon noradrenalin sentezinde hız kısıtlayıcı basamaktır Sonra DOPA dekarboksilasyona uğrar ve dopamine dönüşür

2. Noradrenalinin Veziküllerde Depolanması Dopamin veziküllere girer ve noradrenaline dönüşür Noradrenalin vezikülde yıkımdan korunur Rezerpin veziküle girişi inhibe eder

3. Noradrenalin Salınması Aksiyon potansiyeli sinir kavşağına ulaşınca ekstrasellüler sıvıdan nöronun sitoplazmasına kalsiyum girişi başlar Kalsiyum konsantrasyonundaki artış noradrenalinin veziküllerinin hücre zarıyla birleşmesini ve içerdiklerini sinaptik aralığa salınmalarını sağlar Guanetidin gibi ilaçlar bu salınmayı bloke eder

4. Reseptöre bağlanma Sinaptik veziküllerden salıverilen noradrenalin sinaptik aralıkta yayılarak ya efektör hücre üzerindeki postsinaptik reseptöre yada sinir uçlarındaki presinaptik reseptörlere bağlanır

5. Noradrenalinin Sinaptik Aralıktan Uzaklaştırılması 1) Sinaptik aralıktan difüzyon yoluyla sistemik dolaşıma geçebilir 2) Postsinaptik membranlara bağlı katekol-O-metil transferaz (KOMT) ile sinaptik aralıkta ,O metil türevlerine metabolize edilebilir 3) Taşıyıcı bir sistem ile tekrar nöron içine alınabilir

6. Nörona Geri Alınan Noradrenalinin Yazgısı Noradrenalin tekrar sitoplazmaya girdiğinde amin taşıyıcı bir sistem ile vezikül içerisinde toplanır Bir sonraki aksiyon potansiyeli ile salgılanmak üzere depolanır

Buna alternatif yol ise nöron mitekondrisinde bulunan monoaminooksidaz (MAO) ile noradrenalinin oksitlenmesidir Noradrenalinin inaktif metabolitleri idrarla vanilmandelik asit(VMA) , metanefrin ve normetanefrin şeklinde atılır

B) Adrenerjik Reseptörler Bu reseptörler adrenalin,noradrenalin ve izoproterenol gibi adrenerjik agonistlere verdikleri yanıta göre β ve α olarak iki gruba ayrılırlar

α reseptörleri bir sentetik agonist olan izoproterenole zayıf afinite gösterir Doğal katekolaminler olan adrenalin ve noradrenaline güçlü afiniteleri vardır Adrenalin ≥ noradrenalin >> izoproterenol α adrenoreseptörler α1 ve α2 diye iki alt gruba ayrılır

α1 reseptörler Bu reseptörler efektör organların membranlarında postsinaptik bulunurlar Düz kas kasılması gibi olaylardan sorumludur

α2 reseptörler Presinaptik sinir uçlarında ve pankreasın β hücreleri gibi diğer hücrelerde de bulunurlar Presinaptik sinir uçlarında adrenerjik nöromediyatörü ve pankreasta da insulin salgısını kontrol ederler

β reseptörler β reseptörleri α reseptörlerinden farklı yanıt sergilerler İzoproterenole yüksek afinite gösterirken adrenalin ve noradrenaline afiniteleri düşüktür β1 ve β2 olarak iki temel gruba ayrılırlar

α1 α2 β1 β2 Vazokonstrüksiyon Noradrenalinin salınımını inhibe eder Taşikardi Vazodilatasyon Periferik direnci arttırır İnsulin salgılanmasını inhibe eder Lipolizi arttırır Periferik direnci kısmen azaltır Kan basıncını arttırır Miyokard kontraktilitesini arttırır Bronkodilatasyon Midriyazis Renin salgısını arttırır Kas ve karaciğerde glikojenolizi arttırır Mesanenin internal sfinkterinin kasılmasını arttırır Glukagon salgısını arttırır Uterus düz kasını gevşetir

ADRENERJİK AGONİSTLERİN ÖZELLİKLERİ KATEKOLAMİNLER Adrenalin,noradrenalin,izoproterenol ve dopamin gibi sempatomimetik aminlere katekolamin denilir

Doğrudan Etkili Adrenerjik Agonistler ADRENALİN Hem α hemde β reseptörlere etkilidir Düşük dozlarda damarlar üzerinde β etkileri (vazodilatasyon) hakimdir Yüksek dozlarda da α etkileri (vazokonstrüksiyon) daha güçlüdür

Etkileri Myokard kontraktilitesini(pozitif inotropik etki ; β1 etki) ve kalp atım hızını(pozitif kronotropik etki; β1 etki) arttırır Böylelikle kardiyak debi artar

Cilt, mukoz membranlar ve iç organlardaki arteriyollerde kasılmaya neden olur(α etki ) ve karaciğer ile çizgili kas damarlarında dilatasyona yol açar (β etki) Sonuçta sistolik kan basıncı artarken diyastolik kan basıncında hafif bir düşme olur

Bronş düz kaslarına doğrudan etkiyle güçlü bronkodilatasyon sağlar(β etki) Bu etki alerjik veya histamine bağlı bronkokonstrüksiyonu ortadan kaldırır

Tedavide Adrenalin Adrenalin solunumu ileri derecede bozan bronkokonstrüksiyona neden olan solunum sistemine ait tüm acillerin tedavisinde ilk tercih edilmesi gereken ilaçtır Subkutan verildikten sonra birkaç dakika içinde solunumun büyük oranda düzeldiği görülür Doz birkaç saatte bir tekrarlanabilir

ANAFİLAKTİK ŞOKTA SUBKUTAN VEYA İM ADRENALİN İLK TERCİHTİR DOZ : TEK SEFERDE YETİŞKİNDE 0.3 - 0.5 MG

Etkisi çabuk başlar fakat kısa sürer Acil durumlarda etkinin daha da hızlı başlaması için İV yolla uygulanır Subkutan,endotrakeal tüpten, inhalasyon yoluyla ve göze topikal olarak uygulamak da mümkündür Oral yolla uygulanmazlar Metabolitleri idrarla atılır

NORADRENALİN Böbreklerde dahil tüm damarlarda güçlü vazokonstrüksiyon oluşturarak periferik direnci arttırır (α1 etki) Sistolik ve diyastolik kan basıncı artar

Tedavide Noradrenalin Vasküler direnci arttırarak kan basıncını yükselttiğinde şok tedavisinde kullanılır Hiçbir zaman astım tedavisinde kullanılmaz

İZOPROTERENOL β1 ve β2 reseptörlerini güçlü olarak uyarıcı etkisi vardır α reseptörlerine etkisi önemsizdir Pozitif inotrop ve kronotrop etkileri ile kardiyak debiyi arttırır

Etkileri Kalbi uyarıcı etkisi nedeniyle sistolik kan basıncında hafif bir yükselmeye neden olabilir Ancak ortalama arteryel kan basıncı ve diyastolik kan basıncını belirgin derecede düşürür

Hızlı ortaya çıkan güçlü bronkodilatör etkisi vardır( β2 etki) Adrenalin kadar etkilidir ve inhale edildiğinde akut astım atağını hızla kontrol altına alır Ama nadiren günümüzde bu etki için kullanılır

DOPAMİN Noradrenalinin metabolik öncüsüdür MSS’deki bazal gangliyonlarda ve adrenal medullada doğal olarak bulunan bir nörotransmitterdir Yüksek dozları α reseptörleri uyararak vazokonstrüksiyon yaparken Düşük dozları kalpteki β1 reseptörlerini uyarır

Tedavide Dopamin Şok tedavisinde ilk seçilecek ilaçtır Sürekli infüzyonla uygulanması gereklidir Kalbi uyararak kan basıncını yükseltir(α1 etki) Dopaminerjik reseptörleri uyararak böbrek ve splanknik arteriyolerde dilatasyon yapar

DOBUTAMİN Sentetik,doğrudan etkili bir katekolamindir β1 agonisttir Kalp atım hızını ve kardiyak debiyi arttırır KKY(Konjestif Kalp Yetmezliği)’de kardiyak debiyi arttırmak amacıyla kullanılır

FENİLEFRİN Sentetik bir adrenerjik ilaçtır Ana etkisi α reseptörler üzerindendir α1 reseptörleri α2 reseptörlere oranla daha iyi uyarır Midriyazis sağlamak amacıyla oftalmik solüsyon olarak kullanılır Nazal dekonjestan olarak etkilidir ve uzun süreli vazokonstrüksiyon sağlar

KLONİDİN MSS etkileri nedeniyle esansiyel hipertansiyonun tedavisinde kullanılan bir α2 reseptör agonistidir

METOPROTERENOL Bronşiolleri dilate eder Solunumu kolaylaştırır Astım tedavisinde bronkodilatör olarak kullanılır

ALBUTEROL,PİRBUTEROL VE TERBUTALİN Kısa etkilidirler Bronkodilatör olarak kullanılırlar İnhalasyonla uygulanan β2 agonistlerdir

SALMETEROL VE FORMOTEROL β2 selektif agonistlerdir Uzun etkili bronkodilatördürler Tek dozu 12 saat süren bronkodilatasyon yapar Oysa albuterolün etkisi 3 saaten daha kısa sürer

DOLAYLI YOLDAN ETKİLİ ADRENERJİK AGONİSTLER A) AMFETAMİN Güçlü merkezi uyarıcı etkileri ilaç bağımlıları tarafından sık sık bu ilacın tek etkisi olarak düşünülür Kalp üzerindeki β reseptörlerinin uyarıcı etkileri Damarlar üzerindeki α agonist etkileri nedeniyle kan basıncını önemli derecede arttırabilir

Periferik etkileri primer olarak hücrelerde depolanmış olan katekolaminlerin salınmaları ile sağlanır Amfetamin MSS’ni uyarıcı etkileri nedeniyle depresyon,çocuklarda hiperaktivite,narkolepsi ve iştahın kontrolü amacıyla çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır

B) TİRAMİN Klinikte kullanılan bir ilaç değildir Peynir ve şarap gibi fermente gıdalarda bulunur Normalde MAO tarafından oksitlenir,ancak hastalar MAO inhibitörü kullanıyorsa ciddi vazopressör ataklara yol açabilir

KARMA ETKİLİ ADRENERJİK AGONİSTLER EFEDRİN Sadece sinir uçlarında depolanmış noradrenalin salınmasına neden olmaz beraberinde α ve β reseptörleri doğrudan da uyarabilmektedir Etki süresi uzundur(KOMT ve MAO tarafından yıkılmadığından)

Oral emilimi çok iyidir MSS’e kolaylıkla geçebilir İdrarla değişikliğe uğramadan atılır Kardiyak stimulasyon ve vazokonstrüksiyon ile sistolik ve diyastolik kan basıncını arttırmaktadır

MSS’de hafif bir uyarı oluşturur ve bu sayede uyanıklığı arttırır,yorgunluğu azaltır ve uykuyu engeller Astım tedavisinde,nazal dekonjestan olarak kullanılır(lokal vazokonstrüktör etkilerinde yararlanılarak)

ADRENERJİK ANTAGONİSTLER(İLAÇLAR) SEMPATOLİTİKLER

Adrenerjik antagonistler,adrenerjik blokerler olarakda adlandırılırlar Bu ilaçlar reseptörlere kompetetif veya nonkompetetif şekilde bağlanırlar Endojen katekolaminlerin reseptörler üzerinde etki göstermelerini engellerler Agonistler gibi antagonistlerde periferik sinir sisteminde α ve β reseptörlere gösterdikleri afiniteye göre sınıflandırılırlar

α BLOKERLER β BLOKERLER NÖROTRANSMİTTER ALIMI VEYA SALINIMI ETKİLEYEN İLAÇLAR Doksazosin Asebutolol Kokain Fenoksibenzamin Atenolol Guanetidin Fentolamin Karvedilol Rezerpin Prazosin Esmolol Tamsulosin Labetolol Terazosin Metoprolol Nadolol Pindolol Propranolol Timolol

1. α Adrenerjik Blokaj Yapan İlaçlar α Adrenerjik reseptörleri bloke eden ilaçlar kan basıncını çok şiddetli etkilerler Damarların normal sempatik kontrolü büyük oranda α Adrenerjik reseptörler üzerinden sağlandığından bu reseptörlerin blokajı damarların sempatik tonusunun azalmasına ve periferik vasküler direncin düşmesine neden olur

A) FENOKSİBENZAMİN Hem postsinaptik α1 hemde presinaptik α2 reseptörlere kovalan olarak bağlanır Non kompetetif blokaj yapar Vücut bu etkiyi ortadan kaldırabilmek için yeni reseptör sentezler Bu nedenle tek dozundan sonra etkisi yaklaşık 24 saat sürer

Etkileri Tüm alfa adrenerjik blokerler adrenalinin α agonist etkileri ortadan kaldırırlar Örneğin; adrenalinin vazokonstrüksiyon yapıcı etkisi ortadan kalkarken Diğer vasküler yataklarda β agonist etkisiyle oluşturduğu vazodilatasyonda değişiklik olmaz

Tedavide Fenoksibenzamin Adrenal medullanın katekolamin salgılayan hücrelerinin tümörü olan FEOKROMASİTOMA’nın tedavisinde kullanılır Tümörün manipülasyonu sonucu hipertansif kriz gelişebileceği için cerrahi olarak tümör çıkarılmadan önce, hastalar fenoksibenzamin ile tedavi edilirler

B) FENTOLAMİN Fenoksibenzaminin aksine fentolamin α1 ve α2 reseptörleri kompetetif olarak bloke eder Tek doz uygulandıktan sonra etkileri yaklaşık 4 saat sürer Adrenalinin periferik etkilerini geri çevirir

C) PRAZOSİN,TERAZOSİN, DOKSAZOSİN VE TAMSULOSİN α1 reseptörlerinin selektif,kompetetif blokerleridirler Fenoksibenzamin ve fentolaminin aksine bu ilaçlar hipertansiyon tedavisinde kullanılırlar Tamsulosin benign prostat hipertrofisinde endikedir

En uzun etki süresi olan doksazosin’dir Prazosin ve terazosin ile tedavi edilen hipertansif hastalarda, ilk doz senkobu(bayılma) görülebilir(bu etki şiddetli hipotansiyon sonrası olur)

β ADRENERJİK BLOKAJ YAPAN İLAÇLAR Selektif olmayan β blokerler β1 ve β2 reseptörleri bloke ederlerken kardiyoselektif β blokerler sadece β1 reseptörleri bloke eder

Endikasyonları Anjina pektoris Kardiyak aritmiler Myokard infarktüsü Glokom tedavisinde endikedir Migren tipi baş ağrısının profilaksisinde kullanılırlar

A) PROPRANOLOL Selektif değildir Negatif inotrop ve kronotrop etkileri olan propranolol kardiyak debiyi azaltır β1 reseptörlerinin blokajına bağlı kardiyak debi,kalbin iş gücü ve oksijen kullanımı azalır Bu etkiler özellikle anjina tedavisinde yararlıdır

β2 aracılı vazodilatasyonu ortadan kaldırır Kardiyak debinin azalması kan basıncını düşürür Hipotansiyon refleks periferik vazokonstrüksiyona neden olur ve buda perifere giden kan akımını azaltır Sonuçta oluşan net yanıt; hipertansif hastalarda sistolik ve diyastolik kan basıncında belirgin azalmadır

Tedavide Propranolol Hipertansiyon Glokom : propranolol ve diğer β blokerler ,özelliklede timolol glokomda göz içi basıncını etkin şekilde düşürürler Bu etkiyi siliyer cisimden aköz hümör salgısını azaltarak oluştururlar

Kolinerjik ilaçlar gibi gözün yakın görüş için odaklama yeteneğini bozmaz,gözbebeği büyüklüğünü değiştirmezler Ancak glokomun akut atağında pilokarpin hala ilk seçilecek ilaçtır β blokerler bu hastalığın sadece kronik tedavisinde kullanılırlar

3. Migren : migren tipi baş ağrısı ataklarının sayısını azaltmakta etkilidir Hastalığın kronik dönem tedavisinde atakların sıklığını ve şiddetini azaltmak amacıyladır Akut atakta kullanılmaz kronik dönemde kullanılır 4. Hipertroidi :

5. Anjina Pektoris : kalbin oksijen ihtiyacını azalttığından anjinada olduğu gibi egzersiz sonrası ortaya çıkan göğüs ağrısını etkin biçimde azaltır Bu nedenle akut dönemde değil ama kronik dönemde anjina tedavisinde yararlıdır

6. Miyokard İnfarktüsü : Propranolol ve diğer β blokerlerin miyokard üzerinde koruyucu etkileri vardır Bu nedenle bir miyokard infarktüsü geçirmiş hastanın profilaktik olarak β bloker kullanması ikinci kalp krizinden koruyucu etki sağlamaktadır Propranolol aynı zamanda miyokard infarktüsü sonrasında aritmiye bağlı ani ölüm sıklığınıda azaltmaktadır

İstenmeyen Etkileri Propranolol astımlı hastalarda ölüme neden olabilecek kadar ağır bronkokonstrüksiyon yapabilir Bu nedenle hiçbir zaman kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan hastalarda kullanılmamalıdır β blokerlerle tedavi hızlı kesilmemelidir Ciddi kardiyak aritmilere yol açabilir Bir hafta gibi uzun bir sürede azaltılarak kesilmelidir

B) TİMOLOL VE NADOLOL Selektif değillerdir Nadolol’un etki süresi çok uzundur Timolol’un topikal formları kronik glokom tedavisinde kullanılır

C) ASEBUTOLOL,ATENOLOL, METOPROLOL VE ESMOLOL Selektif β1 blokerlerdir Bu ilaçlar propranolol’un astımlı hastalarda β2 reseptörlerini bloke ederek oluşturduğu istenmeyen bronkokonstriktör etkiden kurtulmak amacıyla geliştirilmişlerdir

En kısa etkili β bloker ESMOLOL’dur Yaklaşık 10 dk kadar Kardiyoselektif β1 blokerler özellikle solunum işlevi bozuk hipertansif hastaların tedavisinde yararlıdırlar

D) LABETOLOL VE KARVEDİLOL α ve β adrenoreseptör blokerleridirler Hem β blokerler olup hemde periferik vazodilatasyon yaparak kan basıncını düşüren α1 bloke edici ajanlardır