KONUŞMA ÖĞRENME ALANI Yrd. Doç Dr. Ş. Dilek BELET

İÇİNDEKİLER Konuşma Nedir? Konuşmanın Niteliği Konuşmanın Önemi Etkili ve Güzel Konuşma İlkeleri Konuşma Eğitimi Konuşma Eğitiminin Amacı İlköğretimin 1.Kademesinde Konuşma Öğretimine İlişkin Görüşler, Öneriler İlköğretimin 1.Kademesinde Konuşma Kazanımları ve Etkinlikler

KONUŞMA NEDİR? Konuşma; duygu, düşünce, istek, bilgi ve tasarımların sözle aktarılmasıdır .

KONUŞMANIN NİTELİĞİ Dilin kuralları ve söyleyişinin yanı sıra sözel olmayan davranışların da öğrenilmesini gerektiren konuşmanın dört temel niteliği vardır.

KONUŞMANIN NİTELİĞİ Konuşmanın fiziksel niteliği: Ses dalgalarının boşlukta yayılması ile gerçekleşen bir süreçtir.

KONUŞMANIN NİTELİĞİ Konuşmanın fizyolojik niteliği: İnsan bedeninde varolan beyin, sinir sistemi, akciğerler, ses telleri, küçük dil, büyük dil, dudak ve dişler gibi organların dengeli bir uyum içinde işbirliği ile gerçekleşen bir süreçtir.

KONUŞMANIN NİTELİĞİ Konuşmanın psikolojik niteliği: Anlambilimle ilgili olarak, kavramların kendileri üzerinde değil, kavramlara ilişkin deneyimler üzerinde konuşulur.

KONUŞMANIN NİTELİĞİ Konuşmanın toplumsal niteliği: Toplumsal yaşamın bir ürünü olan konuşma, dil kullanarak iletişim kurma yoludur.

KONUŞMANIN ÖNEMİ Konuşmanın insan hayatındaki önemi Bireyin günlük yaşamı iş, eğlence, toplumsal ilişkileri doğrultusunda iletişim Günlük işlerimizi yürütme Bilgi alışverişi Çağın vazgeçilmez bir çalışma yolu olan işbirliği Toplum sorunları üzerindeki görüşleri bildirme Telefon, radyo ve televizyonda bireyin haber ve bilgi alması

Konuşmanın önemi Başkalarına düşünce, tasarı, sıkıntı ve sevinçlerini anlatma Demokrasi ile yönetilen toplumlarda bireylerin toplum sorunları üzerinde konuşması hak ve görevi Bireylerin kendi iş alanlarında etkili olması ve toplumsal görevlerini yapabilmesi için konuşma yeteneğini geliştirmesi gerekir. Kişilik konuşma ile belirdiği gibi, kişiliği geliştirmenin bir yolu da konuşmadır.

Etkili ve Güzel Konuşma İlkeleri Konuşmanın Amacı Olmalı Konuşma İçten ve Canlı Olmalı Konuşma Doğal Olmalı Konuşma Açık ve Anlaşılır Olmalı Konuşma Akıcı Olmalı

Etkili ve Güzel Konuşma İlkeleri Konuşma İnandırıcı Olmalı Konuşma Güleryüzle Yapılmalı Konuşmada Sözvarlığı Zengin Olmalı Doğru ve Güzel Konuşmaya Özen Göstermeli

Etkili ve Güzel Konuşma İlkeleri Konuşmada Görgü Kurallarına Uyulmalı Konuşmada Ses İyi Kullanılmalı

KONUŞMA EĞİTİMİ

Konuşma Eğitiminin Amacı Bildirme yönünden: İsteğini, düşündüğünü, duyduğunu, öğrendiğini başkasına sözle anlatabilmek; sorulara açık, kısa, doğru karşılık verebilmek; sözle doğru bilgi verebilmek; sözlerinde amaç, neden-sonuç ilgisi gözetebilmek; konuşurken doğru ve çabuk düşünebilme yeteneği edinmek; konuşurken konudan ayrılmamaya çalışmaktır.

Konuşma Eğitiminin Amacı Kişilik kazanma yönünden: Düşünce ve duygularını anlatırken inandırıcı, canlandırıcı, örneklerden ve kendi yaşantılarından yararlanabilmek; günlük yaşamdaki konuşmalarında kendine güven kazanabilmek, çevredekilerle söyleşi yapabilmek; işindeki becerisi, yeterliği üzerinde konuşurken çevresine güven verebilmektir.

Konuşma Eğitiminin Amacı Topluluk içinde konuşabilme yönünden: Grupça konuşmalara katılabilmek ve konuşmasıyla çevresine zevk verebilmek; bir tartışmaya katılıp konunun aydınlanmasına yararlı olabilmek; duygu ve düşüncelerini bir topluluğa aktarabilmek; duyuru, tanıtma ve haber verme konuşmalarını tanıyıp bu konuşmaları yapabilmektir.

Konuşma Eğitiminin Amacı Söyleyiş yönünden: Sözcükleri doğru ve açık söyleyebilmek; vurguları yerinde kullanabilmek; kültür ağzıyla konuşma alışkanlığı kazanabilmek ve konuya göre konuşma yeteneği kazanabilmektir.

İlköğretimin 1. Kademesinde Konuşma Yetersizlikleri, Nedenleri ve Öneriler Yöresel dil Kişilik Anlatımlarının yetersizliği Seslerinin yetersizliği Sözcüklerin eksik ya da yanlış söylenmesi

Konuşma Kazanımları 1., 2.,3 Konuşmaya düşünsel hazırlık yapmak Dinleyicilerle göz iletişimi kurmak İşitilebilir bir ses tonu ile konuşmak Sözcükleri doğru telaffuz etmek Sözcükleri yerinde ve anlamına göre kullanmak Akıcı konuşmak, sese duygu değeri katmak Konuşurken beden dilini kullanmak, gereksiz hareketlerden kaçınmak Bireysel ve grup konuşmalarında üstlenilen role uygun konuşmak Topluluk önünde masal, öykü ve şiir okumak Kendini ve ailesini tanıtmak Görgü kurallarına ve değerlere uygun konuşmak

Konuşma Kazanımları 4 ve 5 -Kendine güvenerek konuşmak -Olayları oluş sırasına göre anlatmak -Konuşmasında sözvarlığını kullanmak -Konuşmasının görsel sunu ile desteklemek -Dinleyici grubunu ve bulunduğu ortamı dikkate alarak konuşmak -Konuşmasını mantıksal bütünlük içinde sunmak, ana düşünceyi belirlemek -Dinleyicilere soru sormak, sorulara yanıt vermek -Konuşmasında yaşantısından ve günlük hayattan örnekler vermek -Konuşmasında destekleyici ve açıklayıcı örnekler vermek

Etkinlikler 1., 2. ve 3. sınıf Öğrencilere kendi ad ve soyadları, sınıfı, numarası, öğretmenlerinin adı ve soyadı, anne ve babalarının ad ve soyadları, meslekleri nerede çalıştıkları, ev adresler ive telefon numaraları sorulur , yanıtlamaları istenir. Belirlenen ilginç bir konu üzerinde konuşturulur. Örneğin “Her yerin buzullarla kaplı olduğu Kutuplarda yaşamak ister miydiniz?”sorusu öğrencilere ilginç gelebilir. Öğrenciler bu ve buna benzer konularda konuşmak isteyebilirler.

-İçinde bulundukları mevsim hakkında konuşmaları istenebilir. Etkinlikler 1., 2. ve 3. sınıf -İçinde bulundukları mevsim hakkında konuşmaları istenebilir. -İzledikleri bayram, tören, şenlik gibi etkinlikleri anlatmaları istenebilir. Öğrencilere kendi ad ve soyadları, sınıfı, numarası, öğretmenlerinin adı ve soyadı, anne ve babalarının ad ve soyadları, meslekleri nerede çalıştıkları, ev adresler ive telefon numaraları sorulur , yanıtlamaları istenir.

Etkinlikler 1., 2. ve 3. sınıf Anıları anlattırılabilir ya da sevdikleri bir fıkrayı, anlatmaları istenebilir. Belirli günlerin kutlanmasında ve törenlerde, topluluk önünde konuşma ya da şiir okumaları istenir. Katıldıkları bir gezide gördükleri ve yaşadıkları anlattırılır.

Etkinlikler 1., 2. ve 3. sınıf Sanat değeri taşıyan bir resim ya da bir fotoğraf tahtaya asılarak konuşmaları istenir. Sessiz sinema filmi oyunu oynattırılıp beden dillerini kullanmaları istenir. Düzeylerine uygun film, tiyatro izlettirilip anlatmaları istenir.

Etkinlikler 4. ve 5. sınıf Bireysel ya da grup araştırma ödevi verilip görsel sunuyla anlatmaları istenir. Sanat değeri taşıyan şiir ya da bir öykü üzerinde konuşma yapmaları istenir. Söz korosu çalışmaları yaptırılır. Çekingen ve az konuşan öğrenciler için bu çalışmalar yararlıdır.

Etkinlikler 4. ve 5. sınıf Çevrelerinde yaşadıkları bir olay üzerine konuşmaları istenir. Örneğin, okula gelirken servis aracı kaza yapmış olabilir. Bu kaza olayı anlattırılabilir. Hayalleri ve özlemleri anlatmaları istenir. Örneğin hangi mesleğe sahip olmak istersiniz?”ya da “Başbakan olsaydınız neler yapmak isterdiniz?” gibi konularda konuşmaları istenebilir. Sevdikleri ve ilgi duydukları konular üzerine konuşmaları istenir.