TİCARET HUKUKU 10. HAFTA Şirket (ortaklık), sözleşmeyle kurulan ve iki veya daha fazla kimsenin müşterek bir amacın gerçekleştirilmesi hususunda birbirlerine karşı taahhütte bulunup, bu amaç için emek ve mallarını birleştirdikleri kişi birliğidir Unsurları: Şahıs (kişi) unsuru Sözleşme unsuru Sermaye unsuru Müşterek gaye unsuru

Şirketler: Adi şirket –} Tüzelkişiliği yoktur Ticaret şirketleri – } Tüzelkişilikleri vardır Kolektif Şirket Komandit Şirket Adi Komandit Paylı (Sermayesi Paylara Bölünmüş) Komandit Anonim Şirket Limited Şirket Kooperatifler

Adi Şirketler (1): Kuruluş Sözleşmenin şekli Şirket ortakları Adi şirketin kuruluşu herhangi bir şekle tabi değildir. Herhangi bir nedenle tüzelkişilik kazanamamış ticaret şirketlerine de adi şirket hükümleri uygulanır. Şirket ortakları Adi şirketin ortakları gerçek ya da tüzelkişiler olabilir. Sermaye ve malvarlığı Para, alacak, menkuller, gayrımenkuller, sınai haklar, ruhsatlar, kullanma hakkı, kişisel emek, ticari itibar adi şirkete sermaye olarak getirilebilir

Adi Şirketler (2): Ortaklar Arasındaki İlişkiler Malvarlığı üzerinde iştirak halinde mülkiyet Ortaklar adi şirketteki malvarlığı üzerinde iştirak halinde mülkiyet hakkına sahiptirler. Ortakların payı ayrılmış değildir. Bu nedenle ortak tek başına kendi payı üzerinde tasarrufta bulunamaz. Ortağın alacaklısı da pay üzerinde haciz koyduramaz. Ortaklığın tasfiyesini talep etmek zorundadır. Ortaklık kararları Adi şirketin yapısına ilişkin olan şirket sözleşmesinin değiştirilmesi, sermayenin, ortaklar arasındaki düzenin değişmesi, yöneticilerin belirlenmesi, şirketin sona ermesine ilişkin kararlar ortaklık kararlarıdır ve alınabilmeleri için oybirliği gerekir. Şirketin yönetimi Şirketin konusunu gerçekleştirmek için alınan kararlar ve işlemler şirketin yönetilmesi kapsamına girer. Üretim, yatırım, muhasebenin tutulması, pazarlama faaliyetleri, bunların organizasyonu, personel ilişkileri vb. konular şirket yönetimi kapsamında değerlendirilir. Yönetim işleri olağan ve olağanüstü işlerden oluşur. Olağan işler bakımından her ortağın tek başına şirketi yönetme yetkisi vardır Olağanüstü işlerde ortakların oybirliği gerekir. Duran varlıklara ilişkin tasarruflar olağanüstü işler sayılır Rekabet yasağı Yeni ortak alınması, ortaklığa katılma, çıkma, çıkarılma, ölüm

Adi Şirketler (3): Şirketin Üçüncü Kişiler ile İlişkileri Temsil Yönetim hakkı olan ortağın diğer ortaklar adına yapmış olduğu işlemler bütün ortakları bağlar. Sorumluluk Adi şirketin tüzelkişiliği olmadığı için şirketin değil, ortakların borçları vardır. Ortaklar şirket için yüklendikleri borçlardan dolayı kişisel olarak, birinci derecede, sınırsız ve müteselsil (zincirleme) olarak sorumludurlar Bir adi şirkete sonradan giren ortak, ortak olduğu tarihe kadar doğmuş olan borçlardan dolayı sorumlu değildir Adi şirketten çıkan ortak da ayrılma tarihinden sonra doğan borçlardan dolayı sorumlu değildir

Ticaret Şirketleri Şahıs şirketleri Sermaye şirketleri Kolektif şirket Komandit şirket Sermaye şirketleri Anonim şirket Limited şirket

Sermaye Şirketi Şahıs Şirketi Kolektif Adi Komandit Paylı Komandit Limited Anonim

Şahıs Şirketleri: Sorumluluk: Yönetim: Denetim: Şirket ortakları şirketin borçlarından dolayı sınırsız ve müteselsil olarak sorumludur Yönetim: Şirket ortaklarının her biri şirketi idare ve temsil konusunda hak sahibidir Denetim: Şirket ortaklarının hepsi şirketin hesaplarını denetleme konusunda hak sahibidirler Kâra ve zarara katılım: Şirket ortakları sermaye payları ne olursa olsun şirketin karına ve zararına eşit olarak katılırlar Ortaklık payının devri: Ortaklar paylarını devredebilmek için diğer ortakların onayını almak zorundadırlar Ortaklardan birisinin ölümü: Ortaklardan birisinin ölümü şirketi sona erdirir, mirasçılar ortaklığa devam etmezler Şirketin haklı nedenle feshini talep hakkı: Şirket ortaklarından her biri haklı sebeplerin ortaya çıkması halinde şirketin feshini mahkemeden talep edebilir

Sermaye Şirketleri: Sorumluluk: Yönetim: Denetim: Şirket ortakları şirketin borçlarından hiçbir şekilde sorumlu değildir Yönetim: Şirket ortakları şirketteki sermaye payları oranında şirketin yönetiminde söz sahibi olurlar Denetim: Şirket ortaklarının şirketin hesaplarını denetleme yetkisi sınırlıdır Kâra ve zarara katılım: Şirket ortakları kâra ve zarara sermaye payları oranında katılırlar Ortaklık payının devri: Ortaklar paylarını serbestçe devredebilirler Ortaklardan birisinin ölümü: Ortaklardan birisinin ölümü halinde mirasçıları şirkete ortak olarak devam edebilirler Şirketin haklı nedenle feshini talep hakkı: Sermaye şirketlerinde şirket ortaklarının haklı nedenle feshi talep hakları bulunmamaktadır

TİCARET HUKUKU 10. HAFTA Kollektif Şirket: “Bir ticari işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek maksadıyla hakiki şahıslar arasında kurulan ve ortaklarından hiçbirisinin mesuliyeti şirket alacaklılarına karşı sınırlandırılmamış olan şirkete kollektif şirket denir” (TK m.153)

Kollektif şirketin unsurları: Ticari işletme işletilmesi Şirketin ayrı bir ticaret unvanının olması Ortaklarının gerçek kişi olması Ortakların sınırsız sorumlu olması

Kollektif Şirketin Kuruluşu: Şirket sözleşmesi yazılı olarak yapılmalı, kurucuların imzaları noterce onaylanmalıdır. Şirketin tüzelkişilik kazanabilmesi için ticaret siciline tescil ve ilan edilmesi gerekir Şirket Sözleşmesinde Bulunan Hususlar: Ortakların kimliği, ikametgahları Şirketin kollektif olduğu Şirketin unvanı ve merkezi Şirketin faaliyet konusu Taahhüt edilen sermayenin cinsi, miktarı Şirketi temsile yetkili olanlar ve yetkinin kullanılma şekli

Kollektif Şirketin Yönetimi: -Kollektif şirketlerde kural olarak her bir ortak şirketi yönetme konusunda hak ve yetki sahibidir. - Olağan – olağanüstü işler ayrımı Şirket sözleşmesinde farklı yönetim şekilleri benimsenebilir: Yönetim yetkisinin ortaklardan birisine verilmesi Şirket sözleşmesi ile Ortaklar kurulu kararı ile Yönetim yetkisinin birkaç ortağa verilmesi Yönetim yetkisinin hep birlikte kullanılmasının kararlaştırılması Yönetim yetkisinin ortaklar dışında üçüncü kişilere verilmesi

Kollektif Şirkette ortakların şirketle rekabet yasağı : Rekabet yasağının konusu: Şirketin fiilen iştigal ettiği konular Rekabet yasağının söz konusu olacağı durumlar: Ortağın yasak kapsamına giren işi kendi hesabına yapmış olması Ortağın yasak kapsamına giren işi başkası hesabına yapmış olması Ortağın aynı konuda faaliyet gösteren bir şirkete sınırsız sorumlu ortak olarak katılması Ortağın aynı konuda faaliyet gösteren bir şirkete yönetici olması

Rekabet Yasağının İhlal Edilmesinin Sonuçları: Şirket ihlal nedeniyle uğradığı zararın tazminini isteyebilir Şirket, tazminat talep etmek yerine işlemi kendi adına yapan ortaktan söz konusu işlemin şirket adına yapılmış sayılmasını isteyebilir Şirket, yasak kapsamına giren iş üçüncü kişiler hesabına yapılmışsa ortağın o işten elde ettiği menfaatin şirkete verilmesini isteyebilir Bu sayılanlar dışında diğer ortaklar şirket sözleşmesinin haklı nedenle feshini isteyebilirler

Kollektif Şirketin Temsili: Şirketi temsili için ayrıca seçilmiş kimseler yoksa kural olarak şirketi yönetme yetkisine sahip kişiler şirketi üçüncü kişilerle yapılacak işlemlerde temsil yetkisine sahiptirler Aktif temsil yetkisi iki halde sınırlandırılabilir: Birlikte temsil zorunluluğu Temsil yetkisinin bir şubenin işleri ile sınırlanması Pasif temsil yetkisi sınırlandırılamaz

Kollektif Şirkette Sorumluluk: Şirketin sorumluluğu Şirketin girdiği bir borç ilişkisinde borçluluk ve alacaklılık sıfatı şirkete aittir. Ortakların sorumluluğu Ortaklar, şirketin borçlarından dolayı ikinci derecede sorumludurlar Ortakların bu sorumluluğu sınırsız ve müteselsildir Ortakların aralarında yapacakları bir sözleşme ile bu sorumluluklarını üçüncü kişilere karşı sınırlandırabilmeleri mümkün değildir

Kollektif Şirket Ortakları Arasındaki Değişiklikler: Şirkete yeni bir ortağın girmesi Şirkete yeni ortak alınması Mirasçıların ortak olması Ortağın şirketten çıkması Ortağın şirketten çıkarılması (ihraç)

Kollektif Şirketin Sona Erme Halleri: Kendiliğinden Sona Erme (İnfisah) Sebepleri: Şirketinin amacının gerçekleşmesi Şirketin amacının imkansız hale gelmesi Ortaklardan birinin ölümü Ortaklardan birinin iflası Ortaklardan birinin kısıtlanması Sözleşmede belirlenen sürenin dolması Kollektif şirketin iflası İradi Sona Erme (Fesih) Sebepleri: Ortakların iradesi ile Hakimin kararıyla Ortakların talebi üzerine Ortağın şahsi alacaklısının talebi üzerine

TİCARET HUKUKU 10. HAFTA Anonim Şirket “Anonim şirket bir unvana sahip, esas sermayesi belli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu olan şirkettir. Ortaklarının sorumluluğu sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile sınırlıdır.” (TK m.269)

Anonim Şirketin Unsurları: Ticaret unvanı Sermaye Esas sermaye Muayyen (belirli) sermaye Paylara bölünmüş sermaye Şirketin bütün malvarlığı ile sorumlu olması Ortakların sınırlı sorumlu olmaları

Anonim Şirket Tipleri Halka açık anonim şirket Halka açık olmayan anonim şirket

Anonim Şirketin Kuruluşu Ani Kuruluş Ana sözleşmenin hazırlanması Zorunlu unsurlar Unvan, merkez Amaç Esas sermayenin miktarı, her payın nominal değeri Yönetici ve denetçilerin seçimi usulü İlanların yapılış şekli İhtiyari unsurlar Şirkete paradan başka sermaye konulmuşsa miktarı Murahhas atanması Kurucu imzaları ve noter onayı Gerekiyorsa bakanlık izni Tescil ve ilan Tedrici Kuruluş Ana sözleşmenin hazırlanması Kurucu imzaları ve noter onayı Bakanlık izni Halka başvuru Tescil ve ilan

Anonim Şirketin İşleyişi: Anonim Şirketin Zorunlu Organları: Yönetim kurulu Genel Kurul Denetçiler

Yönetim Kurulu: Yönetim kurulu anonim şirketin yönetim ve temsil organıdır Yönetim kurulu bir kurul organdır, en az 3 kişiden oluşur Yönetim kurulu üyeleri arasından bir başkan ve başkan vekili seçer

Yönetim Kurulu Toplantı ve Kararları: Yönetim kurulunu toplantıya çağırmak yetkisi başkan ya da başkan vekiline aittir Yönetim kurulunun davetine ilişkin özel bir usul bulunmamaktadır Yönetim kurulunun toplantı ve karar nisapları ayrı ayrı düzenlenmiştir Toplantı nisabı üyelerin en az yarısından bir fazlası Karar nisabı ise toplantıya katılan üyelerin çoğunluğudur Yönetim kurulu kararları kural olarak açık oylama ile alınır, istisnai hallerde ana sözleşmede hüküm bulunması halinde gizli oylama yapılabilir Vekaleten oy kullanılması mümkün değildir, her üye oyunu bizzat kullanmalıdır

Yönetim Kurulu Üyeliği: Pay sahibi olmak Gerçek kişi olmak Seçilme engellerinin bulunmaması Müflis olmamak Hacir altına alınmamış olmak Hırsızlık, sahtekarlık, dolandırıcılık gibi suçlardan hüküm giymemiş olmak Devlet memuru olmamak

Yönetim Kurulu Üyelerinin Yükümlülükleri: Yönetim faaliyetlerine katılma ve inceleme Özen borcu Sadakat borcu Şirketle işlem yapma yasağı Rekabet yasağı Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu Sorumluluk sözleşmeden doğar Müteselsildir Kusur sorumluluğudur Sorumluluğun Sona Ermesi: Kusursuzluğun ispatı Zamanaşımı İbra

Genel Kurul Yetkileri: Esas sözleşmenin değiştirilmesi Yönetim kurulu üyelerinin seçilmesi Denetçilerin seçilmesi Bunların ibrası ve azli Yıllık hesapların onaylanması Kar payı dağıtımına ilişkin yönetim kurulu teklifinin onaylanması Şirketin feshine karar verme

Genel Kurul Toplantıları Toplantı zamanı Olağan genel kurul toplantıları (hesap dönemini takip eden üç ay içinde) Olağanüstü genel kurul toplantıları (ihtiyaç olduğunda) Genel kurulu toplantıya çağırma yetkisi Yönetim kurulu Denetçiler Azınlık Toplantıya Davet Usulü Gündem, toplantı yeri ve zamanı toplantıdan en az iki hafta önce ticaret sicili gazetesinde ilan edilmelidir Toplantı ve Karar Nisabı Toplantı nisabı ilk toplantıda esas sermayenin dörtte birini temsil eden pay sahipleri, bu oran sağlanamazsa ikinci toplantıda nisap aranmaz Karar nisabı toplantıya katılan oyların çoğunluğu

Esas sözleşmenin değiştirilmesi TİCARET HUKUKU 10. HAFTA Esas sözleşmenin değiştirilmesi Esas sözleşmenin değiştirilmesi için alınacak genel kurul kararları için ağırlaştırılmış toplantı ve karar nisapları aranmıştır. Şirketin tabiiyetini değiştirmek ve pay sahiplerinin taahhütlerini artırmak için bütün pay sahiplerinin ittifakı şarttır Şirketin konusunun değiştirilebilmesi için şirket sermayesinin en az 2/3’üne sahip pay sahiplerinin hazır olması gerekir. İlk toplantıda nisap sağlanamazsa ikinci toplantıda esas sermayenin 1/2’sine sahip pay sahiplerinin hazır bulunması şarttır (Şirketin feshine karar verilebilmesi için de aynı nisap aranmıştır) Esas sözleşmedeki diğer değişiklikler için şirket sermayesinin 1/2’sine sahip pay sahiplerinin hazır bulunması gerekir. İlk toplantıda nisap sağlanamazsa ikinci toplantı için gereken nisap için şirket sermayesinin 1/3’üne sahip pay sahiplerinin hazır bulunması şarttır

Genel Kurul Karalarının İptali İptal sebepleri Kanuna aykırılık Esas sözleşmeye aykırılık Objektif iyiniyet kurallarına aykırılık Dava açma yetkisi olanlar Ortaklar Toplantıya katılarak karara muhalif kalıp bu hususu tutanağa geçirten ortaklar Oyunu kullanmasına haksız olarak müsaade edilmeyen ortaklar Toplantıya davetin usulüne uygun yapılmadığını iddia eden ortaklar Gündemin gereği gibi ilan edilmediğini iddia eden ortaklar Toplantıya yetkili olmayan kişilerin katıldığını iddia eden ortaklar Yönetim kurulu Yönetim kurulu üyeleri Denetçiler İptal davası kararın alındığı tarihten üç ay içinde açılmalıdır. Kötüniyetle iptal davası açanlar şirketin uğradığı zararı tazminle yükümlüdürler

Denetçiler Denetçilerin ortak olmaları şart değildir Bir anonim şirkette en az bir en çok beş denetçi olabilir Denetçilerin görevleri Şirket defterlerini incelemek Şirket veznesini teftiş etmek Bütçe ve bilançoyu denetlemek Yönetim kurulunun ihmali halinde genel kurulu toplantıya çağırmak Denetçiler şirketin zarara uğramasına neden oldukları takdirde yönetim kurulu üyeleri gibi sorumlu olurlar

Anonim Şirkette Paylar Paya ilişkin ilkeler Pay kuruluşta veya sermaye artırımında tescil ile oluşur Payın senede bağlanması paya bağlı haklarda değişiklik yaratmaz Senede bağlanmamış (çıplak) pay da her tür işleme konu olabilir (satış, rehin, haciz vb.) Payın sağladığı haklar bir bütün olup farklı kişilerce kullanılamaz, birden fazla malik varsa ortak bir temsilci atanması gerekir Payın devri kural olarak serbesttir

Anonim Şirkette Paylar Pay Türleri Nakit /Ayın Karşılığı Pay Ayın karşılığı verilmiş paylar tescil tarihinden itibaren iki yıl geçmedikçe devredilemez Oy Hakkı Olan/Oydan Yoksun Pay Halka açık anonim şirketler oydan yoksun pay çıkarabilirler İtibari Değeri Olan/Olmayan Pay İtibari değeri olmayan pay çıkarılamaz İmtiyazlı Pay/Adi Pay Ana sözleşme ile oy, kar payı, tasfiye, yönetime katılma hususlarında imtiyazlı pay çıkarılabilir Bedelli Pay/Bedelsiz Pay Sermaye artırımında sermaye şirket içi kaynaklardan sağlanıyorsa artırılan kısım için çıkarılan paylar ortaklara bedelsiz dağıtılır. Dış kaynaktan yapılan sermaye artırımı için para ödenmesi gerekir

Hisse Senetleri Esas sözleşmede özellikleri belirlenen payları temsil etmek üzere kıymetli evrak niteliği taşıyan belgeye hisse senedi denir. Payların hisse senedine bağlanması zorunluluğu bulunmamaktadır Hisse seneleri üç grup altında toplamak mümkündür: Hamiline yazılı hisse senetleri Nama yazılı hisse senetleri Bağlı nama yazılı hisse senetleri

Anonim Şirketin Sona Ermesi İnfisah sebepleri Esas sözleşmede öngörülen sürenin dolması Şirketin amacına ulaşması ya da amacın imkansız hale gelmesi Şirket sermayesinin 2/3’ünün kaybı Ortak sayısının beş kişiden aşağıya düşmesi Şirketin bir başka şirketle birleşmesi Şirketin iflasına karar vermesi Fesih sebepleri Hakiki pay sahiplerinin beş kişiden aşağıya düşmesi Şirketin zorunlu organlarının mevcut olmaması veya genel kurulun toplanamaması

Limited Şirket “İki veya daha fazla gerçek ya da tüzelkişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulup şirket borçlarından dolayı sadece şirketin malvarlığı ile sorumlu olduğu, esas sermayesi muayyen şirkettir.”

Limited Şirketin Unsurları Ticaret unvanı Esas sermaye Ortak sayısı Ortakların sınırlı sorumluluğu Konu ve maksat

Limited Şirketin Şahıs Şirketi Karakteri Limited şirkette sermaye birbirine eşit olması zorunlu olmayan hisse senedine bağlanamayan kısımlara bölünmüştür Limited şirkette yönetim ortaklara hem bir hak olarak tanınmış hem de yükümlülük olarak yüklenmiştir Şirketten çıkma ve çıkarılma konusunda şahıs şirketlerine ilişkin ilkeler geçerlidir Ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerde yazılı oy verme yöntemi benimsenmiştir Payın devri zorlaştırılmıştır Limited şirketlerin halka açılması söz konusu değildir

Limited Şirketin Sermaye Şirketi Karakteri Şirket borçlarından dolayı sadece limited şirket tüzelkişiliği ve sadece şirket malvarlığı ile sorumludur (istisnası kamu borçları) Limited şirkette asgari bir sermaye miktarı zorunluluğu getirilmiştir

Limited Şirketin İşleyişi Ortaklar genel kurulu Limited şirkette ortak sayısı yirmi ve daha az ise toplantı yapma mecburiyeti yoktur Ortaklar yazılı olarak oy verebilirler Ortak sayısı yirmiden fazla olan limited şirketlerde anonim şirket genel kuruluna ilişkin kurallar uygulanır Limited şirket genel kurulunda karar alınabilmesi için ödenmiş sermayenin en az yarısından fazlasını temsil eden ortakların olumlu oy vermeleri gerekir (Çoğunluk ortak sayısına göre değil sermaye miktarına göre belirlenir !) Ancak pay devrine izin verilmesi için hem ortak sayısı hem de sermaye itibariyle ¾’lük çoğunluğun sağlanması gerekir

Müdürler Şirketin denetimi Şirketi idare ve temsil müdürler tarafından yapılır Aksi kararlaştırılmış olmadıkça ortaklar hep birlikte şirketi idare ve temsil konusunda yetkilidirler Müdürlük şirket sözleşmesi ya da genel kurul kararıyla ortaklardan birine ya da birkaçına veya ortak olmayan bir üçüncü kişiye bırakılabilir Şirketin denetimi Ortak sayısı yirmiyi aşan şirketlerde anonim şirket hükümleri kıyasen uygulanır Ortak sayısı yirmi ve daha az olan limited şirketlerde ortakların şirket hesaplarını denetleme yetkisi vardır

Limited Şirketin Sona Ermesi Ana sözleşmede yazılı sona erme nedeninin gerçekleşmesi Esas sermayenin ¾’üne sahip ortakların ¾’ünü teşkil eden çoğunluk kararıyla Şirketin iflası Mahkeme tarafından haklı nedenle fesih Sermayenin yarısının kaybı veya şirketin borcunun mevcudundan fazla olması Ortağın payını haczetmiş olan alacaklının en az 6 ay önceden şirketin feshini istemesi