ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ ALKOLLÜ İÇECEKLER
KOLALI GAZOZLAR, ALKOLLÜ İÇKİLER İLE TÜTÜN VE TÜTÜN MAMÜLLERİNİN VERGİLENDİRİLME ESASLARI İmalatçıların veya ithalatçıların teslimleri vergiye tabidir Matrah; kolalı gazoz ve alkollü içeceklerde imalatçı veya ithalatçı teslim bedelleri, tütün mamüllerinde ise perakende satış fiyatıdır Nispi vergilendirme esastır. (Bakanlar Kurulu’nun maktu vergi belirleme yetkisi vardır) Avrupa ülkelerinin tamamında alkollü içkilerin vergilendirilmesi maktu esasta ve alkol içeriği dikkate alınarak yapılmaktadır
NİHAİ ÜRÜN BAZINDA ÖTV Alkollü içkiler üzerindeki vergi yükü dikkate alındığında ülkemiz Akdeniz ülkelerinin ve ABD ortalamasının üzerinde, buna karşın İskandinav ülkeleri, İngiltere ve İrlanda’nın altında yer almaktadır. Nihai Ürünlerde Maktu Vergi (EURO / Hektolitre) DÜŞÜK ALKOLLÜ BİRA NORMAL ALKOLLÜ BİRA KÖPÜKSÜZ ŞARAP ETİL - ALKOL NORVEÇ 119,30 220,21 484,45 3.035,93 FİNLANDİYA 4,71 142,95 235,46 2.018,40 İRLANDA 55,64 99,35 273,00 1.104,40 İNGİLTERE 44,78 82,68 214,68 1.088,06 İSVEÇ 0,00 79,69 239,41 2.174,68 DANİMARKA 46,57 94,96 1.481,65 AVUSTURYA 14,60 26,00 400,00 HOLLANDA 9,08 25,11 59,02 601,60 ABD - (En Yüksek) 24,89 74,39 387,63 BELÇİKA 10,26 21,38 47,10 664,40 TÜRKİYE 21,08 187,18 521,90 İTALYA 9,80 17,49 258,00 ABD - (Medyan) 17,16 37,42 315,93 İSVİÇRE 15,65 16,28 762,94 PORTEKİZ 5,61 14,85 343,60 YUNANİSTAN 8,21 14,13 378,00 ABD - (En Düşük) 13,46 26,44 275,60 FRANSA 3,63 13,00 3,40 580,00 LÜKSEMBURG 5,55 9,92 416,40 ALMANYA 5,51 9,84 521,20 İSPANYA 2,32 8,87 296,00
Alkollü ürünlerde 1 litre biranın vergisi “ 1 “ olarak kabul edildiğinde 1 litre şarap ve 1 litre etil alkollü içkinin taşıdığı vergi yüküne bakıldığında ABD ve Avrupa ülkelerinde yüksek alkollü içkilerin biraya göre 11 ila 52 kat arasında daha yüksek vergi yükü taşıdığı görülmektedir. Nihai Ürünlerde Maktu Vergi Rasyosu (% 5 Alkollü Bira = 1) DÜŞÜK ALKOLLÜ BİRA NORMAL ALKOLLÜ BİRA KÖPÜKSÜZ ŞARAP ETİL - ALKOL ALMANYA 0,56 1 - 52,98 İSVİÇRE 0,96 46,87 FRANSA 0,28 0,26 44,62 LÜKSEMBURG 41,98 İSPANYA 33,37 DANİMARKA 2,04 31,81 BELÇİKA 0,48 2,20 31,08 İSVEÇ 3,00 27,29 YUNANİSTAN 0,58 26,76 TÜRKİYE 1,00 8,88 24,76 HOLLANDA 0,36 2,35 23,96 PORTEKİZ 0,38 23,14 ABD - (Medyan) 2,18 18,42 AVUSTURYA 15,38 İTALYA 14,75 FİNLANDİYA 0,03 1,65 14,12 NORVEÇ 0,54 13,79 İNGİLTERE 2,60 13,16 İRLANDA 2,75 11,12
ALKOLLÜ İÇECEKLERE YÖNELİK ÖTV’DE TEMEL KONULAR VE SORUNLAR VERGİ ELASTİKİYETİ VE İKAME ETKİSİ Bir çok yeni araştırma, alkollü ürünlerin fiyat esnekliğinin yüksek olduğunu gösteren sonuçlar elde etmiştir. Alkol ürünlerine olan toplam talebin fiyat artışları karşısında düştüğü tespit edilmektedir. Ürünlerin fiyat artışlarına duyarlı olması, artan vergilerin toplam vergi hasılatını düşürebileceğini göstermektedir. Ürünler arası ikame etkisi sonucu talep kaymaları oluşabilecektir. TÜKETİMİN KISITLANMASI VE AŞIRI ALKOL KULLANIMININ SOSYAL MALİYETLERİ Kabul görmüş teori “Günlük ortalama kişi başına alkol tüketiminde yol açılacak herhangi bir azalış, aşırı alkol tüketiminde ve bununla ilişkilendirilen sosyal sorunlarda bir azalmaya yol açacaktır.” Yeni bulgular Kullanılan alkol miktarından çok alkol kullanım sıklığı ve şekline bağlı “alkol tüketim biçimleri”nin alkole bağlı sorunların izahında ön plana çıktığını gösterir niteliktedir. Aşırı alkol kullanımına bağlı sorunlar ile mücadelede toplam alkol tüketimini kısmayı amaçlamak yerine tek seferde yüksek alkol tüketimi (binge-drinking), yetişkin olmayanların alkol tüketimi, kronik alkol tüketimi ve alkollü araç kullanımı … gibi problemlerle mücadele ihtiyacı kabul görmektedir.
ALKOLLÜ İÇECEK ÖTV’Sİ İÇİN MODEL ÖNERİSİ ALKOLLÜ İÇECEKLERDE ÖTV YÜKÜ OPTİMİZE EDİLMELİDİR ALKOLLÜ İÇECEKLERDE ÖTV, DÜNYA UYGULAMALARI PARALELİNDE ALKOL İÇERİĞİNE GÖRE ALINMALIDIR ALKOLLÜ İÇECEKLERDE ÖTV İÇİN MAKTU VERGİLEME TERCİH EDİLMELİDİR
ÖTV'DE MAKTU VERGİNİN TERCİH EDİLME NEDENLERİ (DEVLET AÇISINDAN) MAKTU VERGİNİN UYGULAMASI BASİT, TOPLAMA VE DENETİM MASRAFI DÜŞÜKTÜR MAKTU VERGİ İSTİKRARLI VE DÜZENLİ VERGİ HASILATI YARATIR MAKTU VERGİLERİN İDARESİ ESNEKTİR. FİYAT SIÇRAMALARINA KARŞI DUYARLI DEĞİLDİR MAKTU VERGİLERDE İTHALATTA ALINAN VERGİNİN DÜŞÜK BEYANLA GİZLENMESİ DAHA ZORDUR MAKTU VERGİLERİN ENFLASYONA UYUM GÖSTERMEMESİ, ZAYIF YÖNÜDÜR
ÖTV'DE MAKTU VERGİNİN TERCİH EDİLME NEDENLERİ (SEKTÖR VE EKONOMİ AÇISINDAN ) İTHALATTA VE DAHİLDE DÜŞÜK BEYANDA BULUNANLARIN YARATACAĞI HAKSIZ REKABETİ ENGELLER KALİTELİ VE YÜKSEK FİYATLI ÜRÜNLERİ CEZALANDIRMAZ. DÜŞÜK FİYATLI ÜRÜNLERİN REKABET ÜSTÜNLÜĞÜ VERMEZ TÜKETİCİ TERCİHLERİNİN KALİTELİ ÜRÜNLERDEN, KALİTESİZ VE UCUZ ÜRÜNLERE KAYMASINA NEDEN OLMAZ MALİYETLERİN ŞELALELENMESİNE YOL AÇMADIĞINDAN, TÜKETİCİYİ CEZALANDIRMAZ KALİTELİ ÜRÜNLERİN FİYATINI ABARTMADIĞINDAN, KAÇAK, SAHTE VE İZİNSİZ ÜRETİM VE TİCARETİ TEŞVİK ETMEZ YENİ VE DAHA KALİTELİ ÜRÜNLERİN ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME ÇABASINI ENGELLEMEZ REKABETİN ARTMASINA YARDIMCI OLUR FİYAT VE SATIŞ POLİTİKALARINA YÖNELİK İKTİSADİ KARARLARIN BASİT VE ÖNGÖRÜLEBİLİR OLMASINI SAĞLAR