SELÇUKLULAR (1040-1157) ANADOLU SELÇUKLULARI (1060-1308) EĞİTİM

SELÇUKLULAR EĞİTİM Bilginlere ve sanatkarlara büyük önem verdiler. Örgün eğitim kurumsallaşması 1040 yılında Tuğrul Bey’in Nişabur’da yaptırdığı medreseyle başladı. 1067’de Nizamülmülk tarafından Bağdat’ta Nizamiye medreseleri kuruldu. Bu dönemde Bağdat’ta medreselerde okuyan öğrenci sayısı 6000 idi. Eğitim dili Arapça olmakla beraber Türkçe’ye de yer verilirdi. Medreselerde öğretim sınıf geçme esasına dayanırdı. Müderris denen medrese hocaları seçkin kimselerdi ve ölünceye kadar görevde kalırlardı. Selçuklular medreselerin yanında küttap denen ilkokul düzeyinde de okullar açmışlardır.

Selçuklularda yaygın eğitim kurumu olan Ahilik önemli bir yaygın eğitim ve meslek kuruluşuydu. ( Ahi; Arapça kardeş demektir) Ahilik halk arasında yaygınlaşmış, dini ve ahlaki değer kazanmıştır. Ahi Evran tarafından kurulan Ahiliğin en önemli temel felsefesi “kamil insan” yetiştirmekti. Bu kurum varlığını cumhuriyet dönemine kadar devam ettirmiştir.

Selçuklu Eğitim Sisteminin Temel Özellikleri; Selçuklu devlet adamları eğitime ve bilimin gelişmesine büyük önem vermişleridir Medreseler gelişmiş, ülkenin her tarafına yayılmıştır Ahilik gibi bir yaygın eğitim kurumu kurulmuş ve gelişmiştir Atabeglik gibi şehzadelerin yetişmesi için bir uygulama ortaya çıkmıştır Selçukluların ilk dönemlerinde eski değerler ön planda iken, daha sonra bunlar zayıflamaya unutulmaya yüz tutmuştur. Selçuklularda alp, gazi, veli insan tipleri beraber yaşar.

Selçuklular döneminde yaşamış büyük Türk alimleri GAZALİ (1059- 1111) MEVLANA CELALEDDİN RUMİ (1207- 1273) YUNUS EMRE (……-1321) BURHANEDDİN ZERNUCİ (….- 1223)

GAZALİ (1059- 1111)

GAZALİ ‘NİN EĞİTİM GÖRÜŞLERİ Felsefe dersleri aldı. Nizamiyede müderrislik yaptı. Eserlerinde çocukların eğitimleri üzerinde önemle durur. Anne ve baba çocuklarına en iyi şekilde bakmakla yükümlüdür. Çocuklar gördüklerini taklit eder. (Sosyal Öğrenme) Çocuğa iyi davranış kazandırılmalı, aydınlatılmalı, kötü arkadaşlardan sakınılmalıdır. Çocuklar küçük yaşta eğitilmelidir. Her şeyin iyisini ve doğrusunu öğrenmelidir. Çocuk bir cehverdir ve iyi öğretmende okumalıdır. Öğretmen, onlara rehberlik etmelidir. Çocuklara kavrayabileceği şeyler öğretmelidir.

MEVLANA CELALEDDİN RUMİ (1207- 1273)

Ona göre insan, kendi özünü bilmeli ve olgun olmalıdır. MEVLANA CELALEDDİN RUMİ (1207- 1273) Ona göre insan, kendi özünü bilmeli ve olgun olmalıdır. Maslov’un kendini gerçekleştirme düşüncesi onda zaten mevcuttu. Mevlana eğitimin gücüne ve çevrenin etkisine inanır. Ona göre insan eğitilebilen bir varlıktır. Hayvanların bile eğitimle yetenekleri gelişir. Çocuklar eğitilirken hemen tenkit edilmemeli, bilakis teşvik edilmelidir. Tekrar iyi bir öğretme şeklidir. Alimlik insanın özünde olan bir hünerdir. Alimlik, ipek ya da abadan bir giysi ile kazanılmaz. Görünüş değil, gönül esastır. (Şekil değil, İçerik) Kendisinden sonra ortaya koyduğu görüşlerin etkisiyle “Mevlevilik” tarikatı kurulmuştur.

MASLOW İHTİYAÇLAR HİYARARŞİSİ

YUNUS EMRE (……- 1321) Mevlananın izinden yürümüş, ancak eserlerini Farsça yerine Türkçe yazmıştır. . Diyar diyar dolaşarak, insanın kendi özünü bilmeleri gerektiğini anlatmış ve hoşgörü üzerinde durmuştur Nefis terbiyesini özellikle ele aldı. İnsanlara gönül kırmamayı öğretti. Herkese aynı gözle baktı. İyilik ve güzellikte hep birlikte yarışmamız gerektiğini söyledi.

BURHANEDDİN ZERNUCİ (….- 1223) Türkistan’da doğdu. Önemli bilim adamlarındandır. Eserleri batı dillerine çevrilmiş ve çokça okutulmuştur. Eğitim ve öğretim konusunda ilk eser veren Türk bilginidir. Eğitim ve öğretim faaliyetlerini sistemleştirmiş, metot ve teknikler üzerinde durmuştur. Eserinde, soru- cevap, tekrar, ezber, problem çözme yöntemi ve münazara üzerinde durur. Ona göre bilime saygı duyulmalı, çok çalışılmalıdır. Öğrenci öğrenebileceği kadar ders almalı, kolaydan zora doğru bir yol izlenilmelidir. İnsan her yaşta öğrenebilir ve öğrenmelidir.