ÖRGÜTLERDE YÖNETSEL YETKENİN İRDELENMESİ – AST-ÜST İLİŞKİLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ BÖLÜM 17

YÖNETSEL YETKE (OTORİTE) KAVRAMI - Kumanda eden kimse, - Değişim/dönüşüme yön verebilen, - İtaat ve uyum sağlayabilen, - Emir-Kumanda’nın en başta gelen özelliğidir.

YÖNETSEL YETKE (OTORİTE) KAVRAMI - Kumanda Kapasitesi

Hukuksal kavram olarak YETKE, Manevi ve Demokratik Bir Kavram Olarak YETKE, Yönetsel Bir Kavram Olarak YETKE,

Hukuksal kavram olarak YETKE, (haklar ve ödevler açısından tanımlanan) Kanunlar, yönetmelikler, ananeler – düzeni. Bunları elinde bulunduran yetke sahibi ve buna uyulması beklenenler var. Yetkeye baskı kuvveti yasalarla verilmiş. Yönetimsel bir etkisi yoktur.

Manevi ve Demokratik Bir Kavram Olarak YETKE, Başkalarının rızalarının ortaya çıkardığı yönetme hakkıdır. Kişiler arasında karşılıklı fikir alışverişi var ve en çok inandırıcı görülen fikir itaat ettirici duruma geçmektedir. Bu diğer bireylerle bağımsız ilişkilere dayanır. Maneviyat içerir. ‘İkna etme ve takip ettirme gücü’ özelliğine bürünmektedir. Kişilik özellikleri önem kazanıyor.

Yönetsel Bir Kavram Olarak YETKE, Emir-Kumanda yetkisi ve gücünü ifade eden ve grubu teşkil eden fertler arasında hiyerarşik ilişkiler doğurmak suretiyle psiko-sosyal bir farklılaşma getiren kuvvettir. Ast – Üst ilişkisinde Üstün yetke gücü…. Hiyerarşik yetke sahibi olup, itaat edilmeyenler yok mu? Tartışalım…

Kim daha etkili olabiliyor? Neden?

YETKE’nin benzer kavramlardan ayrıldığı yerler, ERK ve Yetke: ikisi de kendileri dışında olan bir varlık üzerine etkiyi belirler. Yetkede etki canlıdır (biyo-jenerik) Erk’te etki fiziki ve mekaniktir. Yetke manevi ve kişisel - Araçsızdır Erk (iktidar) başkaları üzerinde hakimiyeti ifade eder ve araçlıdır. (ekonomik üstünlük yani servet veya gelir veya maddiyatla zor Kullanma, silah) Yetke serbest akıl ve iradeye dayanır.

SONUÇLAR: Her ERK bir yetke değildir SONUÇLAR: Her ERK bir yetke değildir. Erk, Yetke gibi bir araca sahip olursa etkisi çok yüksek ve sürekli olur. Anarşide , sosyal krizlerde erk araçlarının çalışmadığı hallerde, yetkenin örgütleme ve itaat ettirme gücüne ihtiyaç artar. En etkin erk ancak yetke sayesinde kurulabilir.

YETKE’nin benzer kavramlardan ayrıldığı yerler, OTÖR ve Yetke: (yetke niteliklerine sahip kişi) Otör hareketleriyle kalemiyle veya özellikleri ile bir eser vücuda getiren bu eserin yaratılmasına sebep ve kaynak kişidir. Şirketi kuran ve varlığını oluşturan, bilimsel alışma yapıp kitap haline getirebilen.

YETKE TÜRLERİ Kaynaklarına göre, Kişisel ve Örgütsel Özelliklere Göre, Biçimsel ve Biçimsel Olmayan , Devredilebilme Özelliklerine göre,

YETKE TÜRLERİ Kaynaklarına göre, Güvene dayanan Yetke (doğru iş yapacağına olan eminlik), Benimsemeye dayanan yetke (bir iş grubuna sahip olmak gerekir, astlar grubunun kabul sahaları üzerine etki ederek kendisini grubuna benimsetir) Yaptırımlara dayanan yetke (hukuksal yetke sonucu oluşur, ceza ve ödül yöntemleri) Töreye uygunluğa dayanan yetke (toplumda yapılması ve yapılmaması gerekenlere uyum; örgütlerde de kurallara, çalışma şartlarına, vb uyumdur)

YETKE TÜRLERİ b) Kişisel ve Örgütsel Özelliklere Göre, Bilgisel Yetke (uzmanlık sonucu kazanılan- hiyerarşiden ziyade akıl, zeka, tecrübe, öğrenme arzusu, gibi kişisel özelklr) Bünyesel Yetke (hiyerarşiden gelir +hukuksal +hiyerarşiye saygıdan beklenilir) Kişisel Yetke (Manevi güçten gelen – bünyesel ve bilgisel ile birleşince itaat gücü artar) Manevi Yetke (sadece itaat ettirme değil, sürükleyici olma, hayran olma, taklit etme istekleri içerir- yetenek ve adalet hisleri de güçlü, doğrudan ayrılınca vicdani veya manevi kötülüklerle karşılaşacağına inanır: Örnekleri peygamberler, milli kahramanlar, şefler)

YETKE TÜRLERİ c) Biçimsel ve Biçimsel Olmayan , İcra gücü bakımından Üst ve Ast ilişkisinde kuruluşun dayandığı kanun, talimat, yönetmelik/adet ve ananelerden alınan yetke= Biçimsel Yekte (bünyesel yetkeye benzer; hiyerarşiden dolayı) Bilgisel kişisel ve manevi güçten gelen ise biçimsel olmayan yetkedir. Birbirini güçlendirir veya olumsuz etkiler.

YETKE TÜRLERİ d) Devredilebilme Özelliklerine göre, - Daha alt kademedeki astlara devir- (Yetki Devri) - Hiyerarşik ve sorumluluk olarak devredilebilirdir ancak doğuştan kazanılan yetenekler, bilgi, kişilikten gelen yetke özellikleri devredilemez. Öyle olabilseydi tarihin her devrindeki kişiler ölmezlikleri ile devam ederdi)

Yönetsel YETKENİN Kaynakları Açısından Geliştirilmesi Genel Bakış Örgüt amaçlarını gerçekleştirmeye yöneltme, Bu uğurda yapılan tüm çalışmalar otorite ile mümkün……. Kişisel özellikler bireyden bireye çok değişiyor.

Yönetsel YETKENİN Kaynakları Açısından Geliştirilmesi Yetke özellikleri doğuştan mı kazanılır? Tartışınız………………

Yönetsel YETKENİN Kaynakları Açısından Geliştirilmesi Sanata yatkınlık, Hitap etme, Yargı gücü, Üstün zeka…………..doğuştan olabilir Planlama, Sorun çözme, Haberleşme, Grup ilişkileri, vb geliştirilebilirler…..

Yönetsel YETKENİN Kaynakları Açısından Geliştirilmesi Önderlik Yetkesi için; ‘bir grup arasında o gruba önder olmak isteyen kişi, kendi bencilliğinden önce o grubun hizmetkarı olmalıdır. Hz.İSA’ Bünyesel Yetke için; Yetkeyi elinde bulunduranların devredebilme eğilimi, devralacakların kapasiteye sahip olmaları, Nefse hakim olma duygusu başta gelir, ‘Kainatın Hakimiyim Kendime Hakim Olduğum Müddetçe’..

Yönetsel YETKENİN Kaynakları Açısından Geliştirilmesi ‘En iyi yönetebilen veya itaat edilen daha önce iyi yönetilen ve itaat edendir’