EĞİTİMDE ÖLÇME & DEĞERLENDİRME -8- Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

SUNU İÇERİĞİ TEST HAZIRLAMA SÜRECİ VE EĞİTİMDE KULLANILAN ÖLÇME ARAÇLARI 3- EĞİTİMDE KULLANILAN ÖLÇME ARAÇLARI * Bilişsel Alandaki Davranışların Ölçülmesinde Kullanılan Araçlar 3- Kısa Cevap Gerektiren Testler 4- Sözlü Testler 5- Doğru – Yanlış Testler 6- Eşleştirmeli Testler 7- Ödev ve Projeler Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

3- Kısa Cevap Gerektiren Testler * Cevabı öğrenciler tarafından düşünülüp bulunan ve tasarlanıp yazılan test çeşididir. * Cevap bir kelime, bir sözcük grubu, bir tarih veya bir sayı olabilir. Soru Kipindeki Maddeler; * Ölçmede sistematik hata nedir? Boşluk Doldurmalı Maddeler; * Çoktan seçmeli soruların yanlış cevaplarına …….. denir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Kısa Cevaplı Testlerin Üstünlükleri: + Bilgi düzeyindeki bilişsel ürünleri ölçmekte en etkili madde türüdür. + Çok soru sormaya elverişlidir. + Hazırlanması, uygulanması ve puanlanması kolaydır. + Sözlü ve yazılı testlere oranla puanlanması daha objektiftir. + Cevabı içinde bulundurmadığı için şans başarısı düşüktür. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Kısa Cevaplı Testlerin Yetersizlikleri: - Üst düzey bilişsel öğrenme ürünlerini ölçmede bazı madde çeşitlerine göre daha yetersizdir. - Cevabı tek, kesin doğru / yanlış madde yazmak zordur. - Puanlanması doğru-yanlış, çoktan seçmeli ve eşleştirmeli maddelere kıyasla daha zordur. Kısa Cevaplı Testlerde Dikkat Edilecek Hususlar: * Tek bir bilgi yoklanmalı ve tüm boşluklar eşit olmalıdır. * Şaşırtma amaçlı kelime oyunu yapılmamalıdır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 4- Sözlü Testler * Bilinen en eski bu ölçme şeklinde sorular ve cevaplar sözel olarak söylenir. * Sadece bilgiyi sınamak değil, yeni konuya hazır bulunuşluk düzeyini belirlemek ve öğrencileri motive etmek için de soru yöneltilebilir. Sözlü Testlerin Üstünlükleri: + Öğrencilerde sözel iletişim becerilerini geliştirir. + Objektif testlerde olduğu gibi cevabı içerisinde barındırmaz. Dolayısıyla üst düzey ürünler ölçülebilir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 + Yanlışlıkları anında düzeltmeye elverişlidir. + Kopya çekme olasılığı daha düşüktür, öğrenmeye motive eder. + Uygulama ve performansa dayalı öğrenmelerde, ilköğretim ilk sınıflarda, özür gruplarında, dil öğrenimde vb. durumlarda kullanılır. Sözlü Testlerin Yetersizlikleri: - Fazla zaman alıcıdır. Bunu önlemeye çalışırken kapsam geçerliği düşürülür. - Her öğrenciye eşit güçlük seviyesinde soru sormak zordur. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 - Kişinin ölçmecide bıraktığı izlenim, sözlüye kalkış sırası, kişinin ruhsal durumu vb. pek çok durum geçerlik ve güvenirliği olumsuz yönde etkiler. - Yazılı bir evrak olmadığından puanlayıcı güvenirliği sınanamaz. - Eğitimcilerin çoğu, başarıdan öte anlatım becerisini ölçtüğünü düşünmekte ve sözlü testlerin yazılıların yanında kullanılmasını önermektedir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Sözlü Testlerde Dikkat Edilecek Hususlar: * Test planı kapsamında sorular da önceden hazırlanmalıdır. * Kendisine tanınan süre öğrenciye önceden belirtilmelidir. * Bir “puanlama cetveli” hazırlanmalıdır, * Psikolojik anlamda öğrencinin üzerinde olumsuzluk yaratabilecek tüm davranışlardan kaçınılmalıdır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

5- Doğru – Yanlış Testler * Cevaplayıcıların test maddelerini doğru (D) veya yanlış (Y) oluşlarına göre sınıflamaları esasına dayanan ölçme araçlarıdır. * Yazma, işaretleme, doldurma, Evet-Hayır, (-) (+) gibi farklı alternatifleri vardır. Doğru-Yanlış Testlerin Üstünlükleri: + Bilgi düzeyindeki öğrenme ürünlerini iyi bir şekilde ölçmektedir. + Hazırlanması ve puanlanması kolaydır, çok soru hazırlanabilir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Doğru-Yanlış Testlerin Yetersizlikleri: - Kopya çekmeye ve tahminle doğruyu bulmaya çok elverişlidir. Şans başarısı % 50 dir. - Üst düzey bilişsel ürünleri ölçmede yeterli değildir. - Güçlük seviyeleri eşit olmamasına karşın her sorunun puanı eşittir. Doğru-Yanlış Testlerinde Dikkat Edilecek Hususlar: * Madde ifadeleri ya tam doğru ya da tam yanlış bilgileri içermelidir. * Çok gerekli değilse olumsuz ifadelerden kaçınılmalıdır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

6- Eşleştirmeli Testler * İki grup halinde verilen ve birbirleriyle ilgili olan bilgi öğelerinin, belli bir açıklamaya göre eşleştirilmesi esasına dayanan madde türüdür. * Seçmenin tahmine dayanmaması için ve sona kalanların bire bir eşlenmemesi için iki sütundan biri diğerinden en az üç en fazla altı tane fazla olacak şekilde hazırlanır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Eşleştirmeli Testlerin Üstünlükleri: + Çoktan seçmeli maddelere kıyasla daha ekonomik ve az yer kaplayıcıdır. + Hazırlaması kolay, puanlaması objektiftir. + Tahmin olasılığı nispeten azdır. + Hafıza bilgisini iyi ölçer. Kim, ne, nerede vb. Eşleştirmeli Testlerin Yetersizlikleri: - Üst düzey öğrenme ürünleri için oldukça yetersizdir. - Sık kullanılırsa öğrenciyi ezbere yöneltir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Eşleştirmeli Testlerde Dikkat Edilecek Hususlar: * Soru ve cevap listeleri mutlaka aynı sayfada ve karşılıklı olarak yazılmalıdır. * Soru listesindeki öğe sayısı en az 5 en fazla 12 olmalıdır. * Cevapların yer aldığı sütun bir kelime listesiyse alfabetik sıraya, tarih, rakam veya sayılardan oluşuyorsa büyüklük sırasına konulmalıdır. * Puanlamada kolaylık sağlaması amacıyla her sorunun başında yeterli boşluk bırakılmalıdır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 7- Ödev ve Projeler * Bir konu hakkında derinlemesine inceleme yapılması amacıyla verilen soru veya sorulardır. * Bireysel olabileceği gibi grup çalışması şeklinde de olabilir. ÖDEV: Okul dışı zamanlarda öğrencilere öğretmenler tarafından verilen görevlerdir. Çeşitleri; - Alıştırma Ödevleri - Hazırlık Ödevleri - Geliştirici Ödevler - Yaratıcı Ödevler Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 PROJE; Dersler için önemli olan ve öğrencilerin ilginç buldukları etkinliklerle öğrencileri meşgul eden yoğun tecrübelerdir. Örnek; - Koleksiyonlar - Portfolyolar - Tasarımlar - Araştırma Projeleri - Simülasyonlar - Kazılar Bir ölçme yöntemi olarak kabul edilmeyen ödev ve projeler, geleneksel olarak ilk ve ortaöğretimde kullanılmaktadır. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Üst düzey beceri gösterilmesi beklenir fakat çalışmaların sınıf dışında yapılması nedeniyle bunu ölçmek oldukça zordur. Bu da geçerlik ve güvenirliği düşürür. Ödev ve Projelerde Dikkat Edilecek Hususlar: * Her öğrenci/gruba öncelikli kendi tercihleri doğrultusunda düzeylerine uygun farklı konu verilmelidir. * Sınırları iyi çizilmelidir. Gerekiyorsa kaynaklara nasıl ulaşabilecekleri öğrencilere aktarılmalıdır. * Bir puanlama anahtarı hazırlanmalı ve bu öğrencilere de verilmelidir. Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

KPSS’DE ÇIKMIŞ SORULAR Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2001 Boşluk doldurmalı sınav türünün kullanılmasının en önemli sakıncası aşağıdakilerden hangisidir? A) Sınavların tahminle cevaplandırılma olasılığını artırması B) Öğrencilerin öğrenme güdülerini zayıflatması C) Puanlamadan kaynaklanabilecek hataları artırması D) Sınavın kapsam geçerliğini düşürmesi E) Öğrencileri hatırlama düzeyinde öğrenmelerle yetinmeye yöneltmesi Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2001 Boşluk doldurmalı sınava türünün kullanılmasının en önemli sakıncası aşağıdakilerden hangisidir? A) Sınavların tahminle cevaplandırılma olasılığını artırması B) Öğrencilerin öğrenme güdülerini zayıflatması C) Puanlamadan kaynaklanabilecek hataları artırması D) Sınavın kapsam geçerliğini düşürmesi E) Öğrencileri hatırlama düzeyinde öğrenmelerle yetinmeye yöneltmesi Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2003 Okul öğrenmelerinin ölçülmesinde öğretmenler, “tamamlama” veya “boşluk doldurma” tipi sorular hazırlarken genellikle, kitaptaki bir ifadeyi aynen almakta, bu ifadenin içinden bir sözcüğü ya da sözcük grubunu çıkarmakta ve öğrenciden çıkarılan bu sözcüğü ya da sözcük grubunu bulmasını istemektedir. Bu tür soruları kullanmanın en temel dezavantajı aşağıdakilerden hangisidir? A) Puanlamanın çok zaman alması B) Kesin bir yanıt bulmanın zor olması C) Kopya çekmeyi kolaylaştırması D) Öğrencileri ezbere yöneltmesi E) Öğrenme farklarını gösterme gücünün az olması Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2003 Okul öğrenmelerinin ölçülmesinde öğretmenler, “tamamlama” veya “boşluk doldurma” tipi sorular hazırlarken genellikle, kitaptaki bir ifadeyi aynen almakta, bu ifadenin içinden bir sözcüğü ya da sözcük grubunu çıkarmakta ve öğrenciden çıkarılan bu sözcüğü ya da sözcük grubunu bulmasını istemektedir. Bu tür soruları kullanmanın en temel dezavantajı aşağıdakilerden hangisidir? A) Puanlamanın çok zaman alması B) Kesin bir yanıt bulmanın zor olması C) Kopya çekmeyi kolaylaştırması D) Öğrencileri ezbere yöneltmesi E) Öğrenme farklarını gösterme gücünün az olması Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2008 Bir sınav türünün özellikleri şunlardır: • Kısa sürede çok soru sorulmasına olanak tanır. • Puanlaması kolay ve nispeten nesneldir. • Şans başarısı yoktur. Bu özellikleri taşıyan sınav türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğru - yanlış B) Boşluk doldurma C) Çoktan seçmeli D) Açık uçlu E) Sözlü Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2008 Bir sınav türünün özellikleri şunlardır: • Kısa sürede çok soru sorulmasına olanak tanır. • Puanlaması kolay ve nispeten nesneldir. • Şans başarısı yoktur. Bu özellikleri taşıyan sınav türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğru - yanlış B) Boşluk doldurma C) Çoktan seçmeli D) Açık uçlu E) Sözlü Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2009 Reyhan Öğretmen hazırladığı Türkçe sorusunda bir sözcüğün cümlede hangi anlamda kullanıldığını sormuştur. Reyhan Öğretmen, bu sorusuyla aşağıdaki süreçlerden hangisini ölçmek istemektedir? A) Metinde kullanılan cümle yapısını irdeleme B) Bilgi ve fikirleri yorumlama ve birleştirme C) Metnin kapsamını ve dilini gözden geçirme ve değerlendirme D) İlişki kurma ve karar verip çözümleyebilme E) Metin içerisinde açıkça verilmiş bilgiden doğrudan çıkarım yapma Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010 2009 Reyhan Öğretmen hazırladığı Türkçe sorusunda bir sözcüğün cümlede hangi anlamda kullanıldığını sormuştur. Reyhan Öğretmen, bu sorusuyla aşağıdaki süreçlerden hangisini ölçmek istemektedir? A) Metinde kullanılan cümle yapısını irdeleme B) Bilgi ve fikirleri yorumlama ve birleştirme C) Metnin kapsamını ve dilini gözden geçirme ve değerlendirme D) İlişki kurma ve karar verip çözümleyebilme E) Metin içerisinde açıkça verilmiş bilgiden doğrudan çıkarım yapma Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK İstanbul / 2010