AVUSTRALYA SOHBET TOPLANTISI Ali Dikili Şube Müdürü, DTM Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü T.C. Melburn Başkonsolosluğu Eski Ticaret Ataşesi

GENEL BİLGİLER Resmi Adı: Avustralya Topluluğu Yönetim Biçimi: Anayasal Monarşi (İngiliz Kral ya da Kraliçesini Devlet Başkanı Olarak Tanıyan Demokratik Federal Eyalet Sistemi) Resmi Dili: İngilizce Başkenti: Kanbera Yüzölçümü: 7.692.924 km2 (Adalar dahil) Nüfusu (Haziran 2008): 21.007.310 Para Birimi: Avustralya Doları

GENEL BİLGİLER (devam) Başlıca kentler: Sydney, Melbourne, Adelaide, Brisbane, Newcastle, Canberra, Perth Limanlar: Sydney, Adelaide, Botany Bay, Brisbane, Burnie, Cairns, Darwin, Devonport, Freemantle, Geelong, Gladstone, Hastings, Hobart, Launceston, Mackay, Melbourne, Newcastle, Port Kembla, Port Stanvac Türkiye ile Saat Farkı: +7 saat. Avustralya’da üç zaman dilimi vardır: Doğu, Merkez ve Batı. Avustralya Doğu Standart Zamanı: GMT +10 saat. Doğu dilimine Sydney, Melbourne, Kanberra, Brisbane, Cairns şehirleri dahildir. Türkiye’de yaz saati uygulanırken Sydney ve Melbourne 7 saat ilerdedir. Kış saati uygulamasında ise bu fark 9 saate çıkmaktadır.

GENEL BİLGİLER (devam) Eyaletler: Başkentleri: New South Wales (NSW) Sydney Victoria (VIC) Melbourne Queensland (QLD) Brisbane Western Australia (WA) Perth South Australia (SA) Adelaide Tasmania (TAS) Hobart Özerk Bölgeler: Australian Capital Territory (ACT) Canberra Northern Territory (NT) Darwin

BAŞLICA EKONOMİK GÖSTERGELER (2008) GSMH : 1.083.833 milyon AUD (2007-08) Kişi Başına Milli Gelir : 53.491 AUD (2007-08) GSMH artış oranı : % 3,7 (2007-08) Enflasyon oranı : % 3,7 (2008 Aralık) GSYİH'nin Sektörel Dağılımı (2007-08) Tarım : % 2,5 İmalat Sanayi : % 10,5 Hizmetler : % 78,7 Maden : % 8,3 Toplam Dış Borç : 824,9 milyar $ İşsizlik Oranı : % 4,5 Doğrudan Yab. Yatırım Stoku : 333,1 milyar $ Y.dışındaki Top. Yatırımları : 301,1 milyar $

AVUSTRALYA’NIN TOPLAM TİCARETİ AVUSTRALYA`NIN İHRACATI (MİLYAR $)   Yıl 2007 2008 2009-II Değer 142,3 188,7 24,6 AVUSTRALYA`NIN İTHALATI (MİLYAR $) 158,9 193,2 22,8

Avustralya’nın Dış Ticaretindeki Ülkeler ve Payları (2007) Sıra Ülke İhracat (milyar AUD) Pay (%) İthalat 1 Japonya 34.6 16.0 ABD 31.9 13.6 2 Çin 27.8 12.8 30.3 12.9 3 15.8 7.3 20.0 8.5 4 Güney Kore 15.3 7.1 Singapur 15.2 6.5 5 Yeni Zelanda 6.0 İngiltere 12.1 5.2 6 11.7 5.4 Almanya 11.1 4.7 7 Hindistan 11.3 Tayland 9.5 4.1 8 7.2 3.3 8.6 3.7 9 Tayvan 3.0 Malezya 8.3 3.6 10 2.4 6.4 2.8 11 Endonezya 4.8 2.2 12 4.5 2.1 5.6 13 Hong Kong 4.4 2.0 İtalya 5.5 2.3 14 Hollanda 3.2 1.5 Fransa 15 BAE 3.1 1.4 Vietnam 5.0 16 G. Afrika 2.9 1.3 İsviçre 17 Kanada 2.5 1.2 18 1.1 Papua Yeni Gine 19 1.0 2.7 20 İsveç

İlk 20 Madde İhracatı (Milyar ABD Doları) Sıra SITC Madde Adı 2005-06 2006-07 2007-08 1 321 Kömür 18,259 17,268 22,032 2 281 Demir Cevheri 9,663 12,262 18,447 3 971 Altın 6,831 8,489 11,090 4 333 Ham Petrol 4,508 6,040 8,689 5 285 Alüminyum Cevheri 3,990 4,979 5,337 6 343 Doğal Gaz 3,320 4,128 5,293 7 684 Alüminyum 3,941 4,867 4,941 8 287 Diğer Maden Cevherleri 2,225 3,360 4,182 9 11 Sığır Eti 3,412 3,869 10 283 Bakır Cevheri 2,625 3,095 3,771 334 Rafine Edilmiş Petrol 2,336 2,381 3,240 12 542 İlaç 2,272 2,664 3,212 13 781 Yolcu Taşımaya Mahsus Motorlu Araçlar 2,401 2,128 3,040 14 682 Bakır 1,958 2,534 2,922 15 41 Buğday 2,414 2,113 2,616 16 112 Alkollü İçecekler 2,149 2,363 2,531 17 268 Yün 1,697 2,144 2,250 18 Sığır Eti Dışındaki Etler 1,539 1,636 1,832 19 284 Nikel Cevheri 775 1,457 1,473 20 22 Süt ve Krema 1,062 1,038 1,317

İlk 20 Madde İthalatı (Milyar ABD Doları) Sıra SITC Madde Adı 2005- 06 2006-07 2007-08 1 333 Ham Petrol 9,345 10,294 15,079 2 781 Yolcu Taşımaya Mahsus Motorlu Araçlar 9,017 10,468 13,637 3 334 Rafine Edilmiş Petrol 6,241 6,043 10,906 4 971 Altın 3,611 4,198 6,615 5 764 Telekomünikasyon Ekipmanları 4,230 4,860 6,134 6 542 İlaç 4,469 5,072 5,889 7 782 Eşya Taşımaya Mahsus Motorlu Araçlar 3,272 4,171 5,498 8 752 Bilgisayar 4,112 4,710 4,984 9 792 Uçak ve Parçaları 3,227 2,341 3,673 10 723 İnşaat Mühendisliği Ekipmanları 1,910 2,464 3,516 11 761 Televizyon 1,802 2,008 2,821 12 784 Motorlu Taşıt Parçaları 1,699 2,020 2,410 13 874 Ölçme ve Kontrol Cihazları 1,726 1,941 2,379 14 821 Mobilya 1,577 1,852 2,323 15 894 Oyuncak, Oyun ve Spor Malzemeleri 1,435 1,693 2,137 16 778 Diğer Elektrikli Makineler 1,538 1,740 2,084 17 641 Kağıt ve Karton 1,500 1,612 1,819 18 741 Isıtma ve Soğutma Ekipmanları 1,347 1,717 1,800 19 728 Makine özel aksam ve parçaları 1,269 1,257 1,796 20 515 Organik-Anorganik Bileşikler 1,238 1,480

TÜRKİYE-AVUSTRALYA TİCARETİ (milyon $)   2005-2006 2006-2007 2007-2008 2008-II 2009-II Türkiye’nin İthalatı 289 416 592 100 14 Türkiye’nin İhracatı 266 345 365 56 65

Avustralya’nın Türkiye’ye İhracatında İlk 10 Madde (1.000 $) SITC TANIM 2005-06 2006-07 2007-08 321 Kömür 118,119 135,438 240,051 988 Belirtilmeyen Ürünler 2,658 60,281 106,951 684 Alüminyum 16,492 48,308 77,526 971 Altın 58,877 46,115 46,140 685 Kurşun 2,049 32,958 19,834 542 İlaç 9,181 17,983 18,677 211 Deri ve Deri Ürünleri 16,415 15,908 16,123 5 Kimyasal Ürünler 4,017 4,300 8,631 281 Demir Cevheri 12,720 12,850 8,048 268 Yün ve Diğer hayvan kılları 11,111 8,658 6,762

Avustralya’nın Türkiye’den İthalatında İlk 10 Madde (1.000 $) SITC TANIM 2005-06 2006-07 2007-08 782 Eşya Taşımaya Mahsus Araçlar 36,316 31,275 40,996 57 Meyve ve Kuruyemiş 17,315 35,846 39,514 56 Konserve Sebze 10,216 14,938 18,523 988 Belirtilmeyen Ürünler 22,229 14,791 17,792 775 Evlerde Kullanılan Ekipmanlar 4,542 7,441 16,842 971 Altın 14,650 57,129 15,323 897 Mücevher 9,683 10,414 15,174 781 Yolcu Taşımaya Mahsus Araçlar 1,827 12,275 12,702 841 Erkek Giyimi 6,506 7,564 12,388 625 Araç lastikleri, kauçuk ürünler 12,888 11,464 12,107

AVUSTRALYA’YA İHRACAT POTANSİYELİMİZİN FAZLA OLDUĞU SEKTÖRLER Gıda Kuru gıda Kuruyemiş Konserve gıda Mücevher Otomotiv yedek parçası ve oto lastiği Markalı konfeksiyon (erkek ve bayan giyim ürünleri) Mermer ve inşaat malzemeleri

Avustralya’ya İhracat İçin Gerekli Belgeler Gümrük Giriş Beyannamesi veya Gayri Resmi Giriş Beyannamesi ile birlikte Gümrük İdaresine verilmesi gereken evraklar asgari şunlardan oluşmaktadır: Konşimento (bill of lading or air waybill) Fatura Paketleme listeleri ve sigorta evrakları gibi diğer evraklar

İTHALAT KONTROLUNA TABİ ÜRÜNLER VE SORUMLU KURULUŞLAR ÜRÜN GRUBU SORUMLU KURULUŞ Bazı ilaçlar ve bu ilaçları içeren ürünler Therapeutic Goods Administration Hayvan ve hayvansal ürünler Australian Quarantine and Inspection Service Gıda ve bitki Imported Food Inspection Service Ateşli silahlar ve diğer silahlar Australian Capital Territory Canberra Customs House Koruma altındaki yabani hayvanlar ve ilgili ürünler Environment Australia Koruma altındaki kültürel miraslar Dept of Communications, Information Technology & the Arts Motorlu araçlar Vehicle Safety Standards Branch Department of Transport and Regional Services Bazı ülkelere uygulanan kısıtlamalı ticaret konusu ürünler Dept of Foreign Affairs and Trade Ürünlerin etiketlenmesi Federal Bureau of Consumer Affairs

Bunların dışında, ithalatı yasak olan veya kısıtlamaya tabi bulunan değişik ve fazla sayıda ürün vardır. Bunlar özetle; Bazı hayvan, deniz ürünleri ve bitkiler ile bunların ürünleri Resmi amblem ve işaretler taşıyan ürünler Kimyasallar, radyoaktif maddeler gibi sağlık açısından tehlike oluşturacak maddeler Yanlış veya insanları yanıltacak işaret ve ambalajlı ürünler Ticari marka veya telif haklarını ihlal eden ürünler Kültürel mirasla ilgili bazı ürünler Karantina kontroluna tabi ürünler Ozon tabakasını inceltici maddeler Silahlar Narkotik ve fizyoterapik ürünler Sansür kontroluna tabi ürünler Buğday, pirinç ve şeker ihracatı (ürün birliklerinin kontrolunda)

VERGİSEL TEŞVİKLER Avustralya hükümeti, yatırımlara doğrudan vergi teşviği vermemektedir. Hem yerli hem de yabancı yatırımcılar için aynı teşvikler geçerlidir. Örneğin; Avustralya’da kurulmuş şirketler için araştırma ve geliştirme vergi istisnası, “R&D” programı kapsamında, önemli ticari ve ihracat potansiyeli olan ürünleri ve hizmetleri geliştirmek için devlet yardımı ve kredi imkanları, Ulusal Devlet Alımı Geliştirme Programı kapsamında, kamu sektörünün ihtiyacı olan veya ihraç potansiyeli olan ürünlerin geliştirilmesi için sağlanan devlet yardımları, Eczacılık Sanayii Yatırım Programı kapsamında, kısmen geri ödemeli araştırma yardımları

AVUSTRALYA’YA GIDA İHRACATI Gümrüğe girişler gıda ile ilgili ise gümrükler tarafından gerekli bilgiler Australian Quarantine Inspection Service’e (AQIS) verilmektedir. Eğer ithali yapılacak ürünler “Imported Food Inspection Program” İthal Edilmiş Gıdalar Kontrol (inceleme) Programı’na tabi ürünler ise, bu program çerçevesinde kontrolden geçmeleri gerekir. Bunun dışındaki gıdaların girişine Karantina servisi (AQIS) izin verir.

“Imported Food Inspection Program” (IFIP)a Hangi Ürünler Dahildir? IFIP, üç tip kontrol sınıflandırması ile çalışmaktadır: 1- Yüksek Risk Kategorisindeki Gıdalar Bazı gıda ürünleri “Australian New Zealand Food Authority” (ANZFA) tarafından yüksek riskli sayılan gıdalar (Risk Kategorisine Giren Ürünler) arasına alınır. Bu ürünler zamanla değişebilir. Bu ürünlerde kontrolün yoğunluğu ise, karşı ülkeden gıda ürününü gönderenin (ihracatçının) daha önceki özgeçmişine bakılarak tespit edilir. İyi özgeçmişi olan (güven sağlamış) ihracatçıların ürünü daha az sıklıkta kontrolden geçer. İlk başta ihracatçıların mallarının %100’ü kontrol edilecektir. Beş adet kontrolü başarıyla geçen ithalatçıların kontrolü dörtte bire düşürülür. Yirminci sevkiyattan sonra ise kontrol yirmide bire düşürülür. Bu kural düzenli yapılan ithalatlar için geçerlidir. 2- Aktif kontrole alınan gıdalar Bu gruba giren gıda ürünleri için belirli bir süre, örneğin altı ay, yoğun kontrol uygulanır. Bu gruba giren ürünlerin kontrole alınma oranı her menşe ülke için yüzde 10’dur. 3- Rastgele kontrol Diğer gıdaların ise yüzde beşine rastgele kontrol uygulanmaktadır.

IFIP Kontrolünde Neler Olur ? AQIS ve IFIP kontrolörleri gıdaları Australian New Zealand Food Authority (ANZFA)’nın geliştirdiği Avustralya Gıda Standard Kodu’na göre kontrol ederler. AQIS kontrolörleri kendilerine gönderilen gıdaların; etiketleme ve genel temizliğe uygunluğunu, etiketlerin İngilizce olup olmadığını, ticari tanımını, imalatçı ve ithalatçı detaylarını, menşe ülkesini, miktarını, içeriğini, ağırlığını, üretim tarihini ve tüketim süresini kontrol ederler.

RİSK KATEGORİSİNE GİREN GIDALAR Konserve domates ve lehimlenmiş kutularda domates ürünleri - kurşun için test edilir. Kaşar-yumuşak veya yüzeyi olgunlaşmış kaşarlAr – listeria monocytogenes için kontrol edilir (her türlü peynir dahil). Tavuk eti, pişirilmiş ve dondurulmuş tavuk eti ve tavuk eti ürünleri. Tarçın – salmonella spp için kontrol edilir. Pişirilmiş istakoz (kabuklu hayvanlar) – Standard Plate Count için mikrobiyolojik testlere tabi tutulur – salmonella, escherichia coli, coagulase positif staphylococcus ve listeria monocytogenes. Kurutulmuş hindistan cevizi –salmonella spp Balık (rexea solandri cinsinden olanlar, köpek balığı, ton balığı, kedi balığı, füme edilmiş veya füme tadı verilmiş balıklar).

RİSK KATEGORİSİNE GİREN GIDALAR (devam) Marinara karışımı – Standart Plate Count için mikrobiyolojik testler, salmonella, esherichia coli, paralitik kabuklu deniz hayvanları zehiri ve domoic acid. Hazır molüskler – Standart Plate Count için yapılan mikrobiyolojik testler, vibrio cholerae, escherichia coli ve paralitik kabuklu hayvan zehiri ve domoic acid. Konserve edilmiş mantar – kutunun uygunluğu için test edilir, ticari sterilizenin yapıldığı veya yapılmadığı, basınç testi ve staphylococcal enterotoxin. Kırmızı biber – salmonella Yerfıstığı – aflatoksin düzeyleri Karabiber – Salmonella Pişmiş domuz eti ve domuz eti ürünleri (bunlara pişirilmiş ve işlenmiş domuz eti ürünleri dahildir) – Standart Plate Count için mikrobiyolojik testler yapılır, salmonella, escherichia coli, coagulase pozitif staphylococcus

Avustralya’daki Belli Başlı Zincir Mağaza Grupları En büyük perakende zinciri Coles Myer Grubudur. Bu grup yıllık 32,7 milyar ABD Doları ciroya sahiptir. Grupta toplam 162.414 personel çalışmaktadır. İkinci en önemli grup Woolworths grubudur. 145.000 personelin çalıştığı grubun yıllık cirosu 17,1 milyar ABD Dolarıdır. Coles Myer ve Woolworths grupları çok geniş supermarket zincirlerine sahiptirler. Orta büyüklükte department storelar içinde David Jones, Aherns ve Harris Scarfe sayılabilir. Bu zincirler giyim, mobilya, ev ve mutfak eşyası, oyuncak vs. satarlar. Bu mağazalara ilave olarak Avustralya’da ihtisaslaşmış zincirler de bulunmaktadır. Bunlar, ev eşyası ve mobilya, hırdavat, giyim ve aksesuar, ayakkabı vs. konularında çalışmaktadırlar. Fakat en büyük gruplar bağımsız supermarket zincirleridir. Bu supermarketler gıda üzerinde yoğunlaşmakla beraber, tuvalet malzemesi, iç giyim, bahçe malzemesi vs. gibi malları da satarlar.

FUARLAR Avustralya’da yıl içinde düzenlenecek olan genel ve ihtisas fuar ve sergilerinin tam listesi Exhibition and Event Association of Australia’nın web sayfasında (www.eeaa.com.au) yer almaktadır. FINE FOOD FUARLARI FULL FRONT TILE & STONE EXPO, 17-19 NİSAN 2008, SYDNEY SHOWGROUND DESIGNBUILD AUSTRALASIA, 15-18 HAZİRAN 2008, MELBOURNE CONVENTION & EXHIBITION CENTRE DESIGNBUILD PERTH, 17-19 EKİM 2008, PERTH CONVENTION EXHIBITION CENTRE

İHALELER Avustralya’da kamu kuruluşlarının açtığı ihaleler http://classifieds.fairfax.com.au adresinde yayımlanmaktadır. New South Wales Eyeletinde (Sydney) açılan ihalelerle ilgili bilgilere https://tenders.nsw.gov.au/dpws adresinden ulaşılabilir. Victoria Eyaletinde (Melbourne) açılan ihalelere de www.tenders.vic.gov.au adresinden ulaşılabilir.

Avustralya'daki Türk Meslek Örgütleri Sidney Sidney İşadamları Derneği (SIAD) E-posta: info@siad.org.au İnternet: www.siad.org.au Melburn Avustralya Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (ATBI-Australian Turkish Industrialists and Businessmen Association) E-posta: ata@atsiad.com.au İnternet: www.atsiad.com.au Avustralya Türk İş Konseyi (ATBC-Australian Turkish Business Council) E-posta: info@atbc.org.au İnternet: http://atbc.org.au Güven İşadamları Derneği E-posta: reliance@rba.org.au İnternet: www.rba.org.au

YARARLI OLABİLECEK ADRESLER T.C. Kanbera Büyükelçiliği Turkish Embassy, Canberra 6 Moona Place, Yara Lumla ACT 2600 Australia Tel: +61 2 6234 0000 Faks:+61 2 6273 4402 Eposta: turkembs@bigpond.net.au Melburn Ticaret Ataşeliği Adres: Consulate General of Republic of Turkey Office of the Commercial Attache 8 th Floor, 24 Albert Road South Yarra, Victoria 3205 Australia Tel: +61 3 9682 5448 Faks:+61 3 9682 5449 Eposta: dtmel@bigblue.net.au İnternet: www.musavirlikler.gov.tr Sidney Ticaret Ataşeliği 66 Ocean St. Woollahra, Sydney NSW 2025 Australia Tel: +61 2 9327 6639 Faks:+61 2 9362 4730 E-posta: dtsid@bigpond.net.au

YARARLI OLABİLECEK ADRESLER (devam) Avustralya’ya gelecek olan Türk vatandaşları Türkiye’deki Avustralya temsilciliklerinden vize almak zorundadırlar. Avustralya Büyükelçiliği Adres: MNG Binası Uğur Mumcu Cad. No. 88 Kat. 7 Gaziosmanpaşa 06700 Ankara E-posta: www.embaustralia.org.tr İnternet: www.embaustralia.org.tr Oturum izni ve çalışma vizesi için www.immi.gov.au

YARARLI OLABİLECEK ADRESLER (devam) Gümrük Vergi Oranları www.apectariff.org/tdb.cgi/ff3130303835/apeccgi.cgi Avustralya Gümrükler ve Sınır Koruma İdaresi www.customs.gov.au Avustralya'da yatırım imkanları, sektörel ve genel ekonomik yapı ile ilgili daha kapsamlı bilgiler için www.investaustralia.gov.au ve www.austrade.com Avustralya İstatistik Bürosu www.abs.gov.au/ Gıda Standartları www.foodstandards.gov.au Tarım Ürünleri İthalatı www.dpie.gov.au Avustralya’daki tüm kamu kurumlarının listesi www.australia.gov.au/portfolios

SONUÇ Avustralya ile ticaretimiz son yıllarda önemli bir artış trendi göstermektedir. Ancak potansiyelin çok fazla değerlendirildiği hala söylenemez. Avustralya her ne kadar uzak olsa da özellikle gıda, otomotiv yedek parçası, oto lastiği, mücevher, mermer, inşaat malzemeleri ve markalı konfeksiyon olmak üzere birçok ürün ve sektör için ciddi pazar potansiyeli arz etmektedir. Firmalarımız ülkenin uzak oluşuna aldırış etmeksizin Avustralya’yı ziyaret edip Melburn ve Sidney Ticaret Ataşeliklerimizin desteği ile firmalarla yüz yüze görüşmeler yapmalıdırlar. Avustralya’da sadece ülke için değil, aynı zamanda Asya-Pasifik bölgesi için önem arz eden uluslar arası fuarlar (Fine Food ve Designbuild Fuarları gibi) düzenlenmektedir. Bu fuarlara katılım sağlanmalıdır.