Toplumsal Cinsiyet: GÜNDEM Toplumsal Cinsiyet ve İlgili Kavramlar Cinsiyet Eşitsizliği ve Sonuçları Toplumsal Cinsiyet ve Ailede Kadına Yönelik Şiddet Arasındaki İlişki

ŞİDDET TOPLUMSAL CİNSİYET İLİŞKİLERİ AYRIMCILIK EŞİTSİZLİK

Kadınlar ve erkekler aynı dünyaya geliriz. Toplumsal Cinsiyet: DÜŞÜNELİM Kadınlar ve erkekler aynı dünyaya geliriz. Peki bu dünyada aynı biçimde mi yaşarız?

BİYOLOJİK CİNSİYET Kadın ve erkeklerin doğuştan gelen GENETİK, FİZYOLOJİK ve BİYOLOJİK özellikleridir. 4

TOPLUMSAL CİNSİYET Kadın ve erkeklerin doğuştan değil sosyal ortamlarında, kültürün içinde öğrendikleri kadın ve erkek olmaya dair özellikleridir. 5

Cinsiyet Toplumsal Cinsiyet Biyolojiktir Değişmez Evrenseldir Toplumsal olarak belirlenir Sosyo-kültürel yapı içinde öğrenilir Zaman ve mekan içinde değişiklik gösterir Değiştirilebilir

bebekler olarak geliyoruz. Kadın ve erkek olmayı öğreniyoruz. Nasıl Öğreniyoruz? Dünyaya birbirinden çok da farklı olmayan bebekler olarak geliyoruz. Kadın ve erkek olmayı öğreniyoruz. Nasıl?

Öğretmenler ve müdürümüz Nasıl Öğreniyoruz? Okul Ailemiz Renkler Oyuncaklar Ders Kitapları Çocuk kitapları MEDYA? Öğretmenler ve müdürümüz HUKUK?

Bunlara cinsiyet kalıpları denir. İsimlendirmeler, beklentiler, onaylama ya da cezalandırmalar, çocukların çok küçük yaştan itibaren birtakım kalıplara uygun biçimlenmelerini sağlar. Bunlara cinsiyet kalıpları denir. Cinsiyet kalıpları yaşanan yere, ailenin durumuna, zengin ya da yoksul olma vb. Durumlara göre değişir.

Cinsiyet Dayalı İşbölümü Kadınların ve erkeklerin ne yapması gerektiği veya neleri yapabilecekleri hakkında toplumda yaratılmış olan fikirlere ve değerlere dayanarak, kadınlara ve erkeklere farklı roller, sorumluluklar ve görevler yüklenmesidir. 10

Üretken İş: Tüketim ya da ticaret için mal ve hizmet üretilmesidir. Yeniden Üretim İşi: Hanehalkının bakımını ve varlığını sürdürmesini sağlayan işlerdir. Topluluk İşleri: Toplumsal olayların kolektif örgütlenmesini sağlayan işlerdir.

Toplumsal Cinsiyete Dayalı İş Bölümü Sonucunda Kadınlar Erkeklerden Daha Az Kaynağa (para, kredi) eğitim, istihdam, boş zamana Seçme şansına (denetim, özerklik, yaşam tarzı) Karar alma yetkisine sahiptir. 12

aynı zamanda toplumsal kaynaklara erişimimizi de büyük ölçüde etkiler. Kadınlık ve erkeklik kalıpları bizi basitçe birbirimizden farklılaştırmakla kalmaz, aynı zamanda toplumsal kaynaklara erişimimizi de büyük ölçüde etkiler.

Toplumsal Cinsiyet: Türkiye’de Okur-Yazarlık Durumu (1935-2000) Kaynak: DİE Genel Nüfus Sayım Sonuçları, TÜİK, Türkiye İstatistik Yıllığı, 2006 14

Ortaöğretime Devam Düzeyleri (2007) Ülke K E Bulgaristan 87 89 Gürcistan 81 Irak 31 44 İran 75 79 Suriye 60 64 Yunanistan 92 90 Türkiye 52 61 TÜSİAD, 2008

K E 87 90,6 46,9 53 26 36 İlköğretimde okullaşma oranı (%) Türkiye’de Okullaşma Oranı (2003) İlköğretimde okullaşma oranı (%) Ortaöğretimde okullaşma oranı (%) Yükseköğretimde okullaşma oranı (%) K E 87 90,6 46,9 53 26 36 TÜSİAD, 2008

Gayrimenkul Mülkiyetinin MÜLKİYET ve GELİR Gayrimenkul Mülkiyetinin Dağılımı Kazanılan Ücretin Dağılımı Kaynak: TÜİK’in 2006 yılı Kazanç Yapısı Anketi

İŞGÜCÜNE KATILIM ORANI (Ocak 2007)

Kadınların % 71,3’ü herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı değildir. Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ve ilgili sosyal güvenlik kurumları web sayfaları.

YÖNETİM VE KADINLAR Mecliste kadın oranı % 9,1

YEREL YÖNETİMLERDE KADINLAR Belediye başkanlarının % 0,91’i kadın, % 99,01’i erkektir. (2 951 belediye başkanının sadece 27’si kadın)

YETKİ ve KARAR SÜREÇLERİNDE KADINLAR TOPLAM İÇİNDEKİ PAY (%) ÜNVANI KADIN TOPLAM TOPLAM İÇİNDEKİ PAY (%) Müsteşar 1 19 5,3 Müsteşar Yardımcısı 2 79 2,5 Vali 155 Vali Yardımcısı 5 408 1,2 Genel Müdür 7 177 3,9 Genel Müdür Yardımcısı 34 514 6,6 Başkan 9 131 6,8 Başkan Yardımcısı 57 8,7 Kaynak: KSGM, Yetki ve Karar Alma Süreçlerinde Kadın, 2008. 22

Her 5 gebeden 1’i sağlık personeli olmadan doğum yapmaktadır. Toplumsal Cinsiyet: SAĞLIK Her 5 gebeden 1’i doğum öncesi bakım almamaktadır. Her 5 gebeden 1’i sağlık personeli olmadan doğum yapmaktadır.

Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Etkileri TOPLUM ÜZERİNDE KADINLAR ÜZERİNDE ÇOCUKLAR ÜZERİNDE ERKEKLER ÜZERİNDE AİLE ÜZERİNDE

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ Toplumsal cinsiyet eşitliği fırsatları kullanma, kaynakların ayrılması ve kullanımında, hizmetleri elde etmede bireye cinsiyeti nedeniyle ayrımcılık yapılmamasıdır.

DOĞRUDAN AYRIMCILIK DOLAYLI 26

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİ Fırsatlara, kaynaklara ve hizmetlere erişimde cinsiyetler arası eşitliğin sağlanması Yasalar önünde eşitlik yeterli mi?

Devlet, bu eşitliğin yaşama ANAYASA 10. MADDE Herkes dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin, kanun önünde eşittir. Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar. (Ek: 7.5.2004-5170/1.md)

FIRSAT ÖNCELİĞİ Eşit olmayan gruplar arasında eşitlik sağlanıncaya kadar geçici özel önlemlerin alınmasıdır. Örnek: Şartlı Nakit Transferi Kota Uygulanması

Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Şiddet

Toplumsal Cinsiyet: TEKRAR DÜŞÜNELİM ŞİDDET TOPLUMSAL CİNSİYET İLİŞKİLERİ AYRIMCILIK EŞİTSİZLİK

Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Şiddet İstihdamda toplumsal cinsiyet eşitsizliği ile kadına yönelik şiddet arasındaki ilişki Eğitimde toplumsal cinsiyet eşitsizliği ile kadına yönelik şiddet arasındaki ilişki Karar mekanizmalarında toplumsal cinsiyet eşitsizliği ile kadına yönelik şiddet arasındaki ilişki

“Kadın sorunları” toplumun sorunudur “Kadın sorunları” SONUÇ “Kadın sorunları” toplumun sorunudur “Kadın sorunları” sadece kadınların sorunu değildir “Kadın sorunları”nın çözümünden de herkes sorumludur