FORFAİTİNG Bir ihracatçının yapmış olduğu vadeli satıştan doğan ve kambiyo senedi, garanti mektubu veya alacağın devrine izin veren başka bir araç ile belgelenmiş alacakların, ihracatçının kendisine veya belgelerin lehdarına rücu etme hakkı olmaksızın bir banka veya bu alanda uzmanlaşmış bir finans kurulusu tarafından satın alınması islemidir.

Forfaiting ile ihracatçı, ithalatçıya iletilen ürünler için alacak hakkını devreder ve bunun karşılığında forfaiting yapan kuruluştan hemen nakit sağlar. Ürünler teslim edildikten ve sözleşme tamamlandıktan sonra ihracatçı bu alacakları bir forfaiting kuruluşuna satar ve bu kuruluş tüm riskleri üstlenmiş olur. Forfaiting işleminde alacak hakkını satın alan forfaiter, alacağın tahsil edilememe riskini üstlenirken alacak hakkını satan ihracatçı firmaya da bazı istisnalar dışında müracaat edememektedir. Sahte belgeler düzenlenmesi, sözleşmeye aykırı malların alıcıya sevkedilmesi gibi durumlar bu istisnalara örnek gösterilebilir

Forfaiting'de vade 3 aydan başlayarak 10 yıla kadar uzamakta olup, süresi; ih-racat-ithalat konusu ürüne, ihracat yapılan veya ithalatı yapan ülkeye ve dünya eko-nomilerine göre belirlenir. Uygulamada en çok görülen süreler ise iki ve beş yıl arasında değişmektedir. Forfaiting işlemlerinde en sık kullanılan para birimleri ABD Doları, Avro ve İsviçre Frangı‟dır.

Forfaiting Süreci, Tarafları ve İşleyişi Forfaiting işlemi ihracatçı, ithalatçı, forfaiter (ihracat faktörü) ve alacağı garanti eden banka arasında gerçekleşen bir işlemdir. İhracatçı alacaklarını hemen nakde dönüştürmek amacıyla bir forfaiter ile belli bir iskonto haddi üzerinden anlaşmaya varmaktadır. İthalatçı firmadan alınan belgeler ihracatçı firma tarafından forfaitera verilir.Alacağının ihracatçıya nakden ödenmesiyle, ihracatçının bu işlemle ilgili tüm sorumluluğu sona ermektedir. Bundan sonra forfaiter elindeki ödeme araçlarını vadesi geldiğinde tahsil edilmek amacıyla garantör bankaya iletebileceği gibi üçüncü şahıslara da devredebilir.

Forfaiting işleminde forfaiter‟ın ithalatçının kredi değerliliğini saptama, finansman sağlama ve tahsil edilmeme riskini üstlenme gibi işlevleri vardır. Bu şekilde oluşan piyasa „ikincil piyasa‟ olarak adlandırılır. Forfaiting işleminde genellikle borç aracı olarak tercih edilen poliçe ve bonoların kolay bir şekilde ciro edilebilir ve yatırım piyasasına eşdeğer bir piyasa niteliğine bürünmesine neden olmaktadır.

Forfaiting finansman yöntemine olan talep, faiz oranlarının düzeyine ve firmaların orta vadeli riskli taahhütlerini ikame etme isteğine bağlıdır.Firmaların orta vadeli riskli taahhütlerini ikame etme istekleri, firmalar farklı sanayi kollarında faaliyette bulundukları için forfaiterın farklı sanayi kollarına yayılmasına neden olur. Forfaiting işleminin yürütülmesi dört aşamada gerçekleşir.

İhracatçının Forfaiter’ı Bilgilendirmesi

Ödeme şartları Senetlerin ödeme yerinin belirtilmesi Gereken durumlarda banka avali ve banka garantisi İhracatçı firmayla ilgili unvan, adres ve ülke gibi bilgiler İhracatçı ile ithalatçı arasında yapılan sözleşme metni

İhracatçının bankası tarafından onaylanmış temlik mektubu ve imza sirküleri İhracat işleminde kullanılan dövizin cinsi ve vadesi İşlemde kullanılan borç aracı akreditif ise işlemle ilgili belgelerin akreditif metnine uygunluğunun ihracatçının ve ithalatçının bankaları tarafından onaylanması

Forfaiter’in İhracatçıya Teklifini Sunması Alacak tutarı ve vade günlerinin ayrıntılı açıklanması Forfaiter‟ın alacağı rücusuz satın alacağına dair beyanı, İhracatçının forfaiter‟a devir edeceği belgeler İhracatçının ithalatçıya karşı yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde bu durumdan forfaiter‟in sorumlu olmayacağına ilişkinbeyanı İhracatın gerçekleşmesi için ithalatçının ülkesinde resmi makamların istediği bütün izinlerin göz önünde bulundurulması İşlemde kullanılacak iskonto oranı,ödenecek ön hazırlık ücreti ve kullanılacak faiz metodu

İhracatçı İle Forfaiter Arasında Sözleşme Yapılması İhracatçı ile forfaiter arasında yapılan sözleşmenin belirli bir formda olması gerekmez.İhracatçı talep ettiği taktirde sözleşmenin ayrıca düzenlenmesi de mümkündür. Alacağın Forfaiter Tarafından Satın Alınması Sözleşmede belirtilen tüm belgeler forfaitere teslim edilir ve alacak forfaiter tarafından satın alınır. Forfaiter sözleşme gereği ihracatçıya bir taahhüt mektubu gönderir. ithalatçının borç araçlarını vade süresince ödememesi durumunda ihracatçıya rücu edilmeyeceğini taahhüt eder.

Forfaitingin Maliyeti Forfaiting İşleminin İthalatçıya Olan Maliyeti İthalatçıya forfaiting işleminin maliyeti ithalatçının garantöre ödediği ücrettir. Bu ücretin ödenme zamanları ise 6 aylıktır; peşin ve ya yıllık olarak ithalatçı tarafından bankasına ödenir. Forfaiting İşleminin İhracatçıya Olan Maliyeti Forfaiting finansmanında ihracatçının karşılaşacağı üç maliyet unsuru söz konusudur.

İskonto Oranı: Forfaiting işleminde ihracatçı elinde olan poliçe veya bonoyu anlaşmaya varılan bir oran üzerinden forfaitera iskonto ettirmektedir.İskonto oranını etkileyen faktörler arasında sözleşme süresi, ithalatçının bankasının ve ülkesinin kredi değerliliği, para ve döviz piyasasının genel durumu ve işlemin yapıldığ döviz cinsi yer almaktadır.

Taahhüt Ücreti: Forfaiter, taahhüde girildiği an ile iskontonun yapılmasına kadar olan zamanda kaynaklarının belirli bir kısmını ihracatçıya ödeme yapacağı için bloke etmekte ve bu kaynaklardan bu süre içersinde elde edeceği gelirlerden vazgeçmektedir.

Bekleme Ücreti: Forfaiter iskonto miktarını belirlerken ödemelerde belirli bir gecikmeyi hesaba katarak bekleme süresi için ücret talep eder. Hesaba katılan bu gecikme süresi 2-3 gündür.

FORFAİTİNG FİNANSMANININ TARAFLARA SAĞLADIĞI AVANTAJLAR VE DAZAVANTAJLAR

İHRACATÇIYA SAĞLADIĞI AVNTAJLAR Forfaiter kuruluşları ihracatçıya sözleşme uyarınca ihraç edilen malın teslim tarihinden önce sabit bir iskonto oranı garanti etmektedir. Böylece, ihracatçı iskonto maliyetini, ihraç kontratının hazırlandığı sırada hesaplayabilmekte ve maliyet içerisine dâhil edebilmektedir

Forfaiting ile kredili mal satışından doğan alacağın tahsil edilememe riski ortadan kalkmaktadır. Çünkü söz konusu risk forfaiter tarafından üstlenilmektedir İhracatçının ithalatçı hakkında bilgi toplamak ve ülke riskini değerlendirmek gibi sorunları ortadan kalkmaktadır

Forfaiting veya kredi işlemi, çok süratli bir şekilde gerçekleşmektedir. Başka bir deyişle, diğer kredilerde olduğu gibi, uzun incelemeler gerektiren, kapsamlı kredi sözleşmelerine gereksinim duymamaktadır

DEZAVANTAJLAR Forfaiting yoluyla finansmanda söz konusu olacak riskler, forfaiter tarafından üstlenildiğinden bu tür finansmanın işletmeye maliyeti diğer finansman alternatiflerinden daha yüksektir

İhracatçı, alıcı ülkenin borç araçları senetleri konularındaki güncel mevzuatını izlemek ve yeterince bilmek, borç araçlarının doğru düzenlemesini ve garanti edilmelerini sağlamakla yükümlüdür

ihracatçının, garantörün güvenilir olduğu hususunda forfaiter’i ikna etmekte zorlukla karşılaşabilmesi de mümkündür

İTHALATÇIYA SAĞLADIĞI AVANTAJLAR İthalatçı bankalardaki nakit kredilerini kullanmak zorunda kalmaz Borçlanma kapasitesini ve çeşidini arttırma imkânına sahip olur Vadeli alacaklar nakde dönüşerek bilânçonun likiditesi artar. Ödemeler hemen yapılmadığından ithalatçının kredi saklı kullanma kapasitesi kalmaktadır

DEZAVANTAJLAR Aval ve garantiler, ithalatçının finansman maliyetini arttırmaktadır. Verilen bono ve poliçeler, anlaşmazlık halinde ithalatçı açısından olumsuzluk yaratabilir. Çünkü söz konusu belgeler, ithalatçıya mutlak bir borç yükleyen somut dokümanlardır. Satın alınan mallarla ilgili herhangi bir anlaşmazlık durumunda ödemeler yapılmaktadır

GARANTÖR’E SAĞLADIĞI AVANTAJLAR VE DEZAVANTAJLAR Garantör’ün, forfait işleminde, faiz geliri temin etmesi ve hizmetleri için de ücret alması başlıca avantajlarındandır Forfait işleminde, garantörün sadece bir dezavantajı olup, bu da garanti ettiği borcu mutlak surette ödemekle yükümlü olmasıdır. Garantör, sözleşme ile ilgili herhangi bir anlaşmazlıkta ödemeleri geciktiremez

FORFAİTİNG İŞLEMİNDE ARANAN GARANTİLER Forfaiter borç araçlarını satın alarak ithalatçıdan kaynaklanan riskleride üzerine almaktadır.Borç araçlarının vadelerinin bitiminde ithalatçı tarafından ödenmeme riskinin mevcudiyeti forfaiter’ı borç araçlarının ödenmesini güvence altına almak için ithalatçıdan aval, vadeli akreditif ve garanti belgesi istemesine neden olabilir.

Garanti Mektubu: Garantörün borç araçlarının vadelerinde ödenmesi hususunda kendisini hükümlü kıldığı özel bir belgedir.Garanti mektubu şartsız devredilebilir, müstakil ve bölünebilir olmalıdır.

Vadeli akreditif, akreditif açılana yapılacak ödemenin ithalata konu olan malın sevkiyatına bağlı olduğunu gösteren belgenin ithalatçıya teslim edilmesinden bir süre sonra yapıldığı akreditif şeklidir. Bu işlemde banka tarafından belgeyi ibraz eden tarafa bir taahhütname verilir. Bu taahhütnameye göre banka belgeyi ibraz eden tarafa ödemeyi akreditifte belirtilen süre içerisinde yapacaktır

FORFAİTİNG FİNANSMANINDA RİSKLER Politik risk: az galişmiş ülkelerde ya da siyasi iktidarsızlık bulunan ülkelerde risk pirimi daha fazla olmaktadır transfer riski: ithalatçının ödeme yapmasına rağmen borç araçlarını tahsil edecek olan tarafın ülkesinde var olan kambiyo türleri ve döviz imkanlarının yetersiz olması para transferlerinin gerçekleşmemesine neden olur

Döviz kuru riski: kur riski ödemenin ithalatçının ülkesinde pek kullanılmayan farklı bir para cinsinden yapılmasından kaynaklanır.döviz fiyatı anlaşmanın yapıldığı ile ödemen yapıldığı tarik arasında değişikliğe uğraya bilir. Forfaiting işleminde sürenin 7 yıla kadar uzaması kur riskini arttırır. Bu sebepten dolayı bankalar güçlü paralar üzerinden düzenlenmiş senetleri satın almaktadırlar

Faiz oranlarındaki dalgalanmaların yarattığı riskler: senetlerin vade süreleri içinde faiz oranlarının yükselmesi sabit faiz oranlı forfaiting işlemlerinin bankalar açısından riskini arttırmaktadır. Bankalar bu riski azaltmak için kaynaklar ile kredilerin aynı ölçüde sabit faizli olmasına dikkat etmelidir

Ticari risk: borçlunum ya da ticari senede ödeme garantisi verenin ödeme güçlüğü içinde olması ya da kasıtlı olarak ödeme niyetin olmamasından kaynaklanmaktadır. Ticari riski azaltmak için kredi limitlerini gerçekçi bir şekilde tanımlamak ve bu limitleri ekonomik konjonktüre ayarlamak gerekmektedir.

TÜRKİYE’DE FORFAİTİNG UYGULAMASI Günümüz uluslar arası ticaretin en önemli özelliği ticaretin serbestleşmesidir. Ticaretin serbestleşmesi de kredili mal ticaretinin artmasına neden olmaktadır. Tıpkı dünyada olduğu gibi ülkemizde de ihracatçılar kredili ihracat yapmaktadırlar. Ülkemizde henüz istenilen yaygınlığa kavuşmayan forfaiting ağırlıklı olarak ihracatçılar tarafından kullanılmakta olup , kullanım genellikle çimento, demir - çelik, petro – kimya, elektronik sanayi ve ilaç sektöründe yoğunluk kzanmıştır.

yasemin Forfaitingin itahalatçıya ihracatçıya ve garantöre sağladığı avantajları ve dezavantajlarını yazınız.

SEDA Forfaiting işlemi kaç aşamada gerçekleşir ? Bunlara örnekler veriniz. - İhracatın karşılaşacağı maliyet unsurları kaç tanedir ve nelerdir?