6 DÜŞÜNCE ŞAPKASI VE 6 UYGULAMA AYAKKABISI

LATERAL DÜŞÜNME YAKLAŞIMI Çok alternatifli düşünmedir. Bu yolla problem çözmede farklı yollar aranır. Edward De Bono tarafından geliştirilmiştir.

6 DÜŞÜNCE ŞAPKASI

Öğrencinin yaratıcılığını ve düşünce gücünü geliştirme amacıyla kullanılan bir yöntemdir. En önemli özelliği problemi çözme konusundaki düşünce ve önerilerini şapkaların rengine göre şekillendirmeleridir. 6 düşünce şapkası aracılığıyla öğrenciler duygularının, mantığının, bilgisinin, yaratıcılığının hepsine aynı anda dikkat etmek yerine onlara tek tek yer verme olanağı bulur. Öğrencinin değişik düşünme biçimlerine istendiğinde geçiş yapabilmesini sağlar.

6 Düşünce Şapkasının Amaçları Tanımlanmış rol oynama olanağı sunmak. Dikkati yönlendirmek Uygunluktur. Saptanmış belirli kurallara göre oynamak. .

Altı Düşünce Şapkası Yöntemi Nasıl Uygulanır? Katılımcılara üzerinde görüşme yapacakları konu verilir. Tüm katılımcıların konuya yaklaşırken aynı şapkayı giymeleri yani konuya aynı şekilde yaklaşmaları istenir. Okullarda ise öğretmen öğrencilerine kartondan yapılmış şapkaları dağıtarak, belli bir düzen içinde onları takmalarını ister.

beyaz şapkaŞAPKA AÇIK VE TARAFSIZ OL Beyaz tarafsızlığın rengidir. Beyaz şapka düşünmesi olgu ve rakamların tarafsız ve objektif bir şekilde ortaya konmasını istemenin kolay bir yoludur. Kişisel görüş hiçbir zaman beyaz şapka düşünmesi altında kullanılmalıdır. Sunulan bilgilinin doğruluk derecesi açıkça ortaya konulmalıdır. Beyaz şapkanın amacı pratik olmaktır. AÇIK VE TARAFSIZ OL

“Kızamık çoğunlukla tehlikesizdir, ancak bazen onu kulak iltihabı gibi ikincil fonksiyonlar izleyebilir.” Neden ,iş değiştirdiğim konusundaki beyaz şapka düşüncemi sordunuz. Maaşım daha iyi değil,iş yerinin evden uzaklığında fark yok, kariyer olanakları benzer durumda, işin türü de hemen hemen aynı.

DUYGUSAL TEPKİLERİNİ AÇIKLA KIRMIZI ŞAPKA Kırmızı renk öfke, tutku ve duyguyu çağrıştırır. Duygular, önseziler etkilidir. Beyaz düşünme şapkasının tam zıttıdır. Görüşülen konu ile ilgili olarak, kişilere hiçbir dayanağı olmadan hislerini söyleme şansı verilir. Kırmızı şapka, “olaylara karışan duygular Nelerdir?” sorusuna bir cevap bulmasına önayak olur. Kırmızı şapka takmak düşünüre ”Konu hakkında duygularım bunlardır” deme olanağı sağlar. DUYGUSAL TEPKİLERİNİ AÇIKLA

“Bana nedenini sormayın “Bana nedenini sormayın. Tek söyleyebileceğim bu anlaşmanın içime sinmemiş olduğu.” “Bu tasarım çok berbat. Hiçbir zaman tutulmaz. Tümüyle para kaybı.” “İtiraf etmeliyim ki hiç mutlu değilim.”

SİYAH ŞAPKA TEHLİKELERİ BİL Siyah karamsar ve olumsuzdur,kötümserdir.Bir şeyin niçin yapılmayacağını görür. Siyah şapka tehlikelere dikkat çeker Riskleri ve bir şeyin neden işe yaramayabileceğini gösterir. Siyah şapka eleştirme şapkasıdır ama bir tartışmada taraf tutmak anlamına gelmez. Siyah şapka düşünmesinin bir diğer görevi de ileride ortaya çıkabilecek risklere tehlikelere ve potansiyel sorunlara dikkati çekmektedir. TEHLİKELERİ BİL

SARI ŞAPKA İyimser umutlu ve olumlu düşünme ile ilgilidir. AVANTAJLARI VE FAYDALARI SIRALA Sarı; güneş gibi aydınlık ve olumludur. İyimser umutlu ve olumlu düşünme ile ilgilidir. Ortaya atılan görüşü beğenmesek bile sarı şapka bizden, bu önerinin iyi yönlerini de bulmamızı ister Anahtar soru :Bu olayın bize sağlayacağı yarar ne olabilir?

Örnek verecek olursak; Örneğin; evde elektrikler gitmiş olabilir. Bu durumu siyah şapka takan kişi “elektrikler gitti gelmezse ödevimi yapamayacağım.” şeklinde yorumlayabilir. Sarı şapka takan kişi ise bunu “Elektrikler gitti. Ama önemli değil. Hem bu ay elektrik faturası daha az gelir böylece.” şeklinde durumu değerlendirir.

MAVİ ŞAPKA Mavi tarafsızlığı,sakinliği ve hakim olmayı akla getirir. Mavi serinkanlılığı temsil eder ve her şeyin üstündeki göğün rengidir. Mavi tarafsızlığı,sakinliği ve hakim olmayı akla getirir. Mavi şapkayı ne düşüneceğimizi açıklamak ve bu düşüncenin sonunda neyi elde etmek istediğimize karar vermek için tartışmaya başlarken kullanırız. Anahtar soru: Ne oldu?Ne oluyor? Sonra ne olmalı? SONUÇLARI TOPARLA ÇÖZÜMLERİNİ ÖNER

Mesela karnesinde kırık not getiren çocuğa babası siyah şapka takarak “Bu ne biçim karne,utanmıyor musun bu karneyle karşıma gelmeye. Yazıklar olsun.” şeklinde tepki verebilmektedir. Siyah şapkayı çıkarıp mavi şapkayı takan baba ise “Bu kırık notların sebebini birlikte tartışalım. Nedenlerini bana anlat ve birlikte çözüm arayalım çocuğum.” şeklinde bir davranış ortaya koymaktadır.

YEŞİL ŞAPKA Yeni fikirler ve yaratıcılık demektir. Yeşil, bereket ve verimli büyümeyi çağrıştırır. Yeni fikirler ve yaratıcılık demektir. Yeşil şapka enerji şapkasıdır. Yeşil şapkayla düşündüğünüz zaman, öneriler ileri sürer, yeni görüş ve seçenekler ortaya koyabilirsiniz. Yine bu şapkayla, ortaya atılan bir görüşe ilişkin değişiklikler önerebilirsiniz. Çeşitli olabilirlikler yakalama fırsatı verir. Yeşil şapkayı kullanan herkes yaratıcı olmaya çaba gösterir. YARATICILIĞINI KULLAN

Örnek verecek olursak; Bence insanların yaptığı herşeyi robotlar yapmalı. Her evin bir robotu olmalı. Ev işlerinin hepsi robotlar tarafından yapılmalı. Yeşil şapkalı düşüncem bu Yuvarlak hamburgerlerden sıkıldık. Artık kare hamburger yemek istiyoruz..

İşten eve az önce geldim. Akşam yemeğinde yine yumurta var İşten eve az önce geldim. Akşam yemeğinde yine yumurta var. Eşim bugün de çok yorgun olduğundan yemek yapamamış. Ama olsun aç da kalabilirdim. En azından yiyebileceğim bir şeyler hala var.

Öğretmenlik sınavından geçmemesi onun için olabilecek en iyi şeydi Öğretmenlik sınavından geçmemesi onun için olabilecek en iyi şeydi. Çünkü öğretmenlik işinde mutlu olamazdı.

6 UYGULAMA AYAKKABISI

Altı ayakkabı uygulama tekniğinin amacı:insanları ve davranışları “Bu şu çeşit bir davranıştır,bu da başka bir çeşit davranıştır” diye gruplara ayırmak değildir.Davranışlar için biçim önerileridir.Önemli olan ne yapılabileceğidir.

6 düşünce şapkası duygu,düşünce ve bilgilerin paylaşımında kullanılır 6 düşünce şapkası duygu,düşünce ve bilgilerin paylaşımında kullanılır.Uygulamaların paylaşımında ise kullanılan yöntem 6 uygulama ayakkabısıdır. Ayakkabılar bir hedefe ulaşmak içindir ve uygulama gerektirir.Her duruma uyan bir davranış yerine farklı durumlarda kullanılabilecek altı farklı davranış biçimi oluşturulabilir.

Altı şapkalı düşünmede bir defada sadece bir şapka takılabilirken altı ayakkabı uygulama tekniğinde aynı anda farklı iki tek ayakkabı giyebiliriz.Bu bir avantajdır ve hareket rahatlığı sağlar. Uygulama ayakkabılarının şapkalardan farklı olarak,ayakkabının renginin yanında biçimlerinin de farklı olması gibi bir özelliği vardır.Ayakkabının fiziksel özelliği onun doğasının bir göstergesidir

LACİVERT RESMİ AYAKKABI Rutin işleri ve resmiyeti çağrıştırır.Bir rutin uygulamanın nasıl yapılacağını önceden belirleyen bir uygulama modelidir. Rutinler esnekliği azaltır.Ama zaman zaman bizim tehlike yapmamızı engeller. RUTİNİ UYGULA

Lacivert ayakkabı yerleşik rutinlerin kullanılmasını gerektirir Lacivert ayakkabı yerleşik rutinlerin kullanılmasını gerektirir.Uygulamanın odak noktası uygun rutini seçmek ve onu titizlikle uygulamaktır. Bir sporcuyu çalıştırırken,ameliyat yaparken,yolculuğa çıkarken,bir okulu yönetirken bu uygulama ayakkabısını giyeriz.

GRİ SPOR AYAKKABISI Gri renk sisi,pusu,tam ve net görememeyi çağrıştırır. Spor ayakkabılar rahat ve sessiz oldukları için onları giyen kimseler rahat ve dikkat çekmeden dolaşabilirler. Gri renk ayakkabı uygulamasında araştırma ve delil toplama gerekir.Yani amaç delil toplamak ve bu bilgiyi kullanmaktır. BİLGİ TOPLA VE BU BİLGİYİ KULLAN

Gri renk ayakkabı aynı zamanda düşünmeyi de kapsar Gri renk ayakkabı aynı zamanda düşünmeyi de kapsar.Bir teoriyi inceleyen bilim adamı,araştırma yapan gazeteci,bir suç olayını çözen polis gri uygulama tarzını kullanır.

KAHVERENGİ YÜRÜYÜŞ AYAKKABISI Kahverengi toprağı,zemini çağrıştırır. Yürüyüş ayakkabısı ise zor koşullarda kullanılan sağlam ayakkabılardır. En önemli yönü esnekliktir. Basitlik ve pratiklik bu ayakkabının en önemli özelliğidir. Lacivert resmi ayakkabının tam tersi bir uygulamadır. İNSİYATİFLERDEN YARARLAN

TURUNCU LASTİK ÇİZMELER Turuncu renk tehlikeyi,dikkat çekmeyi yada uyarıyı çağrıştırır.Lastik çizmeler ise itfaiyecilerin yada kurtarma ekiplerinin kullandığı ayakkabı şeklidir. Bu uygulama ayakkabısı tehlike demektir ve acil müdahale gerektirir.Güvenliğin sağlanması en önemli iştir. TEHLİKEYİ AZALT

PEMBE EV TERLİĞİ Pembe renk sıcaklığı,rahatlığı çağrıştırır. Duyarlılığı ve sevgiyi ifade eder. Bu uygulama tarzı korumayı, acımayı, insanların duygu ve düşüncelerine karşı duyarlı olmayı gerektirir Bu uygulamada kişi sorunu kendi sorunu gibi ele almalı,karşısındaki kişiye ailesinden biri gibi davranmalıdır. İNSANLARI KORU

ROLÜNÜN GEREKLERİNE GÖRE HAREKET ET MOR BİNİCİ ÇİZMELERİ Mor yetkiyi çağrıştırır.Binici çizmeleri de yine yetki ile ilgilidir.Her ikisi de yetkiyi ve gücü anlatır. Burada liderlik ve hakimiyet söz konusudur.Kişi kendi yeteneği ile değil, resmi bir yetkiyle hareket eder. Mor binici çizmesi uygulamada bir yetkinin sağladığı üstünlüğü kullanma ile ilgilidir. Otoriteyi temsil eder. ROLÜNÜN GEREKLERİNE GÖRE HAREKET ET

TEŞEKKÜRLER...