ÖĞRETMEN VE ÖĞRENME KURAMLARI

PAVLOV 1849-1936 Rus Fizyolog Klasik Şartlanma Öğrenme uyarıcı tepki ilişkisidir.

I. Yiyecek Salya (öğrenilmemiş ilişki) (refleks) (şartsız uyarıcı) (şartsız tepki) II. Zil (şartlı uyarıcı) Salya (şartlı tepki) + Yiyecek (şartsız uyarıcı) III. Zil (şartlı uyarıcı) Salya (şartlı tepki) (öğrenilmiş ilişki) 3Aç bir köpeğe yiyecek verilir. Köpeğin ağzından salya akar. Bu öğrenilmemiş ilişki olduğu için Pavlov bunu refleks olarak adlandırır. Daha sonra zil sesi ile birlikte yiyecek verilir. Yine salya oluşur. Daha sonra ise zil çalınmasına rağmen yiyecek verilmez ama yinede salya oluşur. Pavlova göre bu öğrenilmiş ilişkidir. Salya zil sesi ile şartlanmıştır. Bu uyaran bir süre devam ettikten sonra durmaktadır. Devamlılığı sağlamanın yolu pekiştirmedir.

WATSON 1878-1958 Amerikalı psikoloji profesörü Hayvan davranışlarını araştırmıştır. Davranış ekolünün kurucularındandır. Öğrenme çevresinin kontrolü öğretmenin en önemli görevidir.

THORNDIKE 1874-1949 Amerikalı psikoloji profesörü Öğrenme ilkeleri

Alıştırma ilkesi: Tekrarlama ve yapma Anlama ilkesi: Motivasyon Etki ilkesi:Mükafat Alıştırma ilkesi: Tekrarlama ve yapma Anlama ilkesi: Motivasyon Etkililik ilkesi: Öğrenci davranışlarını değiştirmede ödül cezadan daha önemli bir faktördür. Alıştırma İlkesi:Ezberleyerek öğrenme yerine tekrarlama ve yapmanın önemi üzerinde durmaktadır. Anlama ilkesi: Öğrenme için hazırlık üzerinde durmaktadır. Motivasyon öğrenmede esas rolü oynamaktadır.

SKINNER 1904-1990 Amerikalı psikoloji profesörü Yeni davranışçı okul Programlı öğretim Edimsel koşullanma Farelerle deneyler yapmıştır. Aç bir fareyi kutunun içine koyar ve gezinmesine izin verir. Fare farkında olmadan kutunun bir yüzünde bulunan pedala basınca kutunun üzerinde yiyecek haznesinden kutuya yiyecek düşer. Bu deney farenin pedala basmayı alışkanlık haline getirmesine kadar devam eder.

Skinner’e göre “Tüm organizmaların öğrenme süreci şaşılacak derecede benzerlik göstermektedir”. Pekiştirme öğrenme sürecinin esaslarındandır. Ödül pekiştiricidir. Olumlu pekiştireçler: yiyecek, ikramiye, övgü ve başarı vs. Olumsuz pekiştireçler: aşırı sıcak, yüksek ses, azarlama, ceza, başarısızlığın yarattığı mutsuzluk vs.

GESTALT OKULU Wertheimer (1880-1943) Koffka (1886-1941) Köhler (1887-1967)

Bütün tüm parçalarının toplamından büyüktür. Kavrama bütünlüğün içindeki duruma birleşik tepkidir.

Köhler Kavrayarak öğrenme deneylerini şempanzeler üzerinde yapmıştır. Hayvanların gerekli araçları kullanma ve problem çözme yeteneğini test etmiştir. Şempanzeyi bir kafese koymuş ve kafesin tepesine muz asmıştır. Kafesin içine ise hayvanın muza erişmek için yararlanabileceği sandık ve sopalar bırakmıştır. Bir süre sonra hayvan problemin çözümünü kavramış ve muza erişmiştir. Köhler bu süreci kavrama süreci olarak açıklamıştır.

Koffka Anlamlılık ilkeleri (Pragnanz İlkeleri) Benzerlik Yakınlık Kapalılık Süreklilik

Anlamlılık (Pragnanz) İlkeleri Benzerlik İlkesi: Temelde benzer, yalnızca detayda farklılıkları olan noktalar, biçimler, renkler ve sesler bir bütün ya da algısal bir grup oluştururlar.(Tekerlemeler gibi…) Algılanabilen Algılanılan grubun Algılanılan grubun grup yitirilişi yeniden oluşması

Yakınlık İlkesi Parçalar, çizgiler ve gölgeler düzlemde birbirine yakın ise algılanabilir grup oluştururlar.

Kapalılık İlkesi Kapalı figürler açık figürlerden daha kolay kavranır ve hatırlanır.

Süreklilik İlkesi Birbirinden kopuk bir şekilde bir doğru üzerinde uzanan objeler sürekli bir doğru gibi, açık ve kırılmış figürler, tamamlanmış ve kapalı bir figür gibi görünür.

ÖĞRETİM İLKELERİ

Belli başlı öğretim ilkeleri İlke: Her faaliyet için ölçü gibi kullanılan, olayların iyi anlaşılmasını sağlayan kılavuz fikirlerdir. Belli başlı öğretim ilkeleri Öğrenciye görelik Yakından uzağa Bilinenden bilinmeyene Ayanilik (Açıklık) Somuttan Soyuta Ekonomiklik

Öğrenciye görelik ilkesi Eğitim öğretim etkinlikleri öğrenciye yönelik olmalıdır. Öğrencinin ilgileri, heyecanları, öğrenme merakları dikkate alınmalıdır. Öğrencinin öğrenmesini engelleyen durumlar gözlenmeli ve giderilmeye çalışılmalıdır. Öğrencinin öğrenme gücü, hızı tanınmalı ve öğretim buna uygun hazırlanmalıdır. Öğrencinin özel yetenekleri ortaya çıkarılmaya çalışılmalıdır. Öğrencilerin başarılarına göre seviye grupları oluşturulmalıdır. Öğrencinin kişisel sorunlarıyla ilgilenilmeli ve çözüm yolları aranmalıdır.

Yakından uzağa ilkesi İşlenmekte olan konularla ilgili örnekler, problemler, olaylar yakın doğal ve toplumsal çevreden seçilmelidir. Evrensel ve genel konuların başlangıcı yakın çevreden alınmalı yavaş yavaş uzak örneklere, problemlere ve olaylara geçilmelidir Öğrencinin içinde yaşadığı yakın zamandan hareket edilmeli, konular güncelleştirilmelidir.

Bilinenden bilinmeyene ilkesi Konulara bir önceki derste öğrenilenler tekrar edilerek başlanmalıdır. Geçmiş ders tekrar edilerek kalıcılığı sağlanmalıdır. Konuyu anlamayan ya da yanlış alan öğrencilere konuyu doğru ve tam anlama imkanı verilmelidir.

Ayanilik (Açıklık) ilkesi Doğaya giderek gözlemlerle öğrenme sağlanmalıdır. Konuyla ilgili örnekler sınıf ortamına getirilmelidir. Doğaya benzer görsel, işitsel araçlar kullanılmalıdır. Konu örnek öykülerle işlenmelidir.

Somuttan soyuta ilkesi Öğretime somut ile başlanmalı, yavaş yavaş soyuta doğru gidilmelidir. Somut konular örneklerle işlenmelidir. Öğretimde eşyalardan ve maddelerden yararlanılmalıdır. Gerekirse görsel-işitsel araçlardan yararlanılmalıdır.

Ekonomiklik ilkesi Öğretim etkinlikleri önceden planlanmalıdır. Öğrencilere kişisel zaman ve enerjilerini yerinde ve ekonomik kullanmaları için rehberlik yapılmalıdır. Öğrencilerin kitap, defter ve diğer araçları en ekonomik biçimde kullanmaları sağlanmalıdır. Öğrencilerin üretken olmaları için elverişli ortam sağlanmalıdır.

BEŞ DUYUNUN ÖĞRENMEDEKİ ÖNEMİ Görme %75 İşitme %13 Dokunma duyusu %6 Koklama duyusu %3 Tat alma duyusu %3