PISA Programme for International Student Assessment Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı PISA Programme for International Student Assessment

PISA Nedir? 15 yaş grubu öğrencilerin; Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) tarafından düzenlenmektedir. Üç yılda bir uygulanmaktadır. Öğrencilerin matematik, fen ve okuma becerileri alanlarındaki bilgi ve becerilerin değerlendirilmesine yönelik bir tarama araştırmasıdır. Hedef kitlesi 15 yaş grubu öğrencilerdir. 15 yaş grubu öğrencilerin; öğretim programlarında ele alınan konuları ne kadar öğrendiklerini değil, günümüz bilgi toplumunda karşılaşabilecekleri durumlar karşısında sahip oldukları bilgi ve becerileri kullanabilme yeteneğini ölçmeyi amaçlamaktadır.

Yarışma veya sınav değil, bir durum belirleme çalışmasıdır. Bireysel olarak öğrencilerin veya okulların değil, ülkelerin eğitim sistemlerinin durumunu ortaya koymaktadır. Ülkelerin uluslararası düzeyde kaliteli insan gücü olarak konumunu belirler PISA, öğrencilerin sadece okulda verilen temel bilgileri öğrenip öğrenemediklerini değil, aynı zamanda öğrendiklerini kullanarak bilinmeyen hakkında tahminde bulunup bulunamadıklarını ve bilgilerini okul içerisinde ve okul dışı durumlarda uygulayıp uygulayamadıklarını da araştırmaktadır.

Matematik, okuma ve fen alanlarında kullanılan puanlama ölçekleri için gerekli metrik, belirli bir yılda, OECD ülkelerinin ilgili alandaki ortalama puanı 500 ve standart sapması 100 olacak şekilde inşa edilmiştir. PISA’da puanlama ölçeği, öğrenci puanlarının kolay yorumlanabilmesi için seviyelere bölünmüştür. Kullanılan test maddelerinin güçlük ranjı 6 yeterlik düzeyinin tanımlanmasını mümkün kılmıştır.

Yeterlik Düzeyleri Üst düzey Düzey 6 669’dan üzeri Düzey 5 607-669 Orta düzey üstü Düzey 4 545-607 Orta düzey Düzey 3 482-545 Düzey 2 420-482 Düşük düzey Düzey 1 358-420 Düzey 1’den düşük 358’den aşağı

kendileri hakkındaki görüşleri öğrenme biçimleri okul ortamları 2000 Okuma Matematik Fen 2003 2007 2009 2012 Her dönemde 3 konu alanından biri, ağırlıklı alan olarak belirlenmektedir. Her dönemde 3 konu alanından biri, ağırlıklı alan olarak belirlenmektedir. Ayrıca uygulanan öğrenci anketleri ile öğrencilerin motivasyonları kendileri hakkındaki görüşleri öğrenme biçimleri okul ortamları aileleri ile ilgili veriler, okul anketleri ile de okulların fizikî, sosyoekonomik ve eğitim ortamları ile ilgili veriler toplanmaktadır.

PISA 2012 uygulamasına 34’ü OECD üyesi olmak üzere 65 ülke katılmıştır. OECD Üyesi Ülkeler: Almanya, Amerika, Avustralya, Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Japonya, Kanada, Kore, Lüksemburg, Macaristan, Meksika, Norveç, Polonya, Portekiz, Slovak Cumhuriyeti, Slovenya, Şili, Türkiye, Yeni Zelanda, Yunanistan. Diğer Ülkeler: Arjantin, Arnavutluk, Birleşik Arap Emirlikleri, Brezilya, Bulgaristan, Çin (Hong Kong), Çin (Makau), Çin (Şanghay), Çin (Tayvan), Endonezya, Güney Kıbrıs, Hırvatistan, Karadağ, Katar, Kazakistan, Kolombiya, Kosta Rika, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Malezya, Peru, Romanya, Rusya, Sırbistan, Singapur, Tayland, Tunus, Uruguay, Ürdün, Vietnam.

PISA 2012 Uygulamasına Katılan Öğrenci Sayıları PISA en az 7 yıl öğrenim görmüş olması koşuluyla 15 yaş öğrencilerine uygulanır. Bu yaştaki öğrenciler, birçok ülkede geçerli olan zorunlu öğrenim süresini doldurmak üzere olduklarından 15 yaş, PISA tarafından öğrenciliğin ardından yetişkin bir vatandaşlığın başlayabileceği en küçük yaş olarak kabul edilir. PISA 2012 uygulamasına, 65 ülkeden15 yaşında yaklaşık 28 milyon öğrenciyi temsilen 510 bin civarında öğrenci katılmıştır. Türkiye’de PISA 2012 çalışmasına katılan öğrencilerin yaklaşık %65’i 10. Sınıf öğrencisidir. PISA 2012 çalışmasına Türkiye’den 4848 öğrenci katılmıştır. Bu öğrencilerin sınıf seviyesi 7. sınıftan 12. sınıfa kadar değişmektedir. Bu sınıf seviyelerindeki öğrenci yüzde oranları sırasıyla şöyledir: %0.5 , %2.2 , %27.6 , %65.4 , %4.0 ve %0.3

Türkiye’nin her 3 alandaki ortalama başarısı giderek artmaktadır. PISA 2012 Ülke Ortalamaları MATEMATİK OKUMA FEN OECD ORTALAMASI 494 496 501 PUAN 448 475 463 SIRA 44 42 43 (*) Yunanistan, Sırbistan, Romanya, Güney Kıbrıs, Bulgaristan İsrail, Hırvatistan, İzlanda, İsveç, Slovenya, Litvanya, Yunanistan, Rusya Slovak Cumhuriyeti, İsrail, Yunanistan Türkiye’nin her 3 alandaki ortalama başarısı giderek artmaktadır. (*) Ortalama başarısı Türkiye’den istatistiksel olarak anlamlı şekilde farklı olmayan ülkeler

2002- 2012 yılları arasında bütçeden eğitime ayrılan payı gösteren yukarıdaki grafiğin, 2003-2012 yılları arasındaki PISA puan artışını olumlu şekilde etkilediği söylenebilir.

OECD TÜRKİYE PISA 2012 Yeterlilik Düzeyleri PISA’ da her alan için 6 yeterlik düzeyi tanımlanmıştır. 5. ve 6. düzeye ulaşmış öğrenciler ÜST PERFORMANS düzeyinde yer alırken, 2. düzeye ulaşamamış öğrenciler ASGARİ PERFORMANS düzeyinde yer almaktadır. PISA 2012 sonuçlarına göre; Türkiye’de öğrencilerin %8’i matematik, fen veya okuma alanlarının en az birinde üst performans grubundadır; Bu oran OECD ülkelerinde ortalama olarak %16’dır. OECD TÜRKİYE OECD Ortalaması Türkiye

2006’dan bu yana genel bir artış eğilimi görülmektedir. PISA 2012 Üst Performans Düzeyi Öğrenci Oranları PISA testlerinde 5. yeterlik düzeyi veya üzerinde yer alan öğrenciler üst performans grubu olarak adlandırılmaktadır. Ülkelerin ekonomik kalkınmaları için gerekli beşeri sermayenin çoğunlukla bu grup içinde bulunduğu kabul edildiğinden, ülkelerde üst performans grubundaki öğrenci oranları üzerinde önemle durulmaktadır. ÜST PERFORMANS DÜZEYİNDE MATEMATİK OKUMA FEN OECD ORTALAMASI %13 %8 ÖĞRENCİ ORANI % 5,9 % 4,3 % 1,8 SIRA 42 45 ÖĞRENCİ SAYISI 56.076 41.536 17.210 12 10 17 Türkiye’nin matematik alanında, okuma ve fen alanlarına kıyasla daha fazla oranda öğrencisinin üst performans düzeyine ulaşmış olduğu görülmektedir. Bu farklılığın diğer ülkelerde de genel olarak benzer yönde olduğu dikkat çekmektedir. 2006’dan bu yana genel bir artış eğilimi görülmektedir.

ASGARİ PERFORMANS DÜZEYİNDE PISA 2012 Asgari Performans Düzeyi Öğrenci Oranları Türkiye’de öğrencilerin % 42’si henüz matematik alanında 2. yeterlilik düzeyine ulaşamamıştır. ASGARİ PERFORMANS DÜZEYİNDE MATEMATİK OKUMA FEN OECD ORTALAMASI % 23 % 18 ÖĞRENCİ ORANI % 42 % 22 % 26 SIRA 45 39 40 Türkiye, OECD ülkeleri içinde Fen alanında, asgari performans düzeyine ulaşamayan öğrenci oranındaki azalma açısından en çok iyileşme gösteren ülkedir. Türkiye’de asgari performans düzeyine (2. düzeye) ulaşamamış öğrenci oranının her 3 alanda da azalma eğiliminde olduğu görülmektedir.

PISA 2012 Türkiye Analizi Türkiye’de PISA 2012 çalışmasına katılacak öğrenciler Türkiye’nin Avrupa Birliğine uyum süreci doğrultusunda Devlet Planlama Teşkilatı ve Türkiye İstatistik Enstitüsü tarafından belirlenen 12 bölgeyi temsil edecek şekilde seçilmişlerdir.

PISA 2012 Türkiye Analizi / Bölgeler Arası Farklılık PISA matematik test ölçeğinde ortalama olarak 41 puanın yaklaşık bir yıllık okul öğrenimine denk geldiği hesaplanmaktadır. Bu durumda Batı Marmara ile Ortadoğu Anadolu arasındaki 84 puanlık farkın yaklaşık 2 yıllık bir okul süresine işaret ettiği söylenebilir. Geçmiş yıllarla karşılaştırıldığında, bölgeler arasında farkın kapandığı görülmektedir.

PISA 2012 Türkiye Analizi / Bölgeler Arası Farklılık Geçmiş yıllarla karşılaştırıldığında, bölgeler arasında farkın kapandığı görülmektedir.

PISA 2012 Türkiye Analizi / Okul Türleri Arasındaki Farklılık Türkiye’de öğrencilerin PISA 2012 matematik puanlarındaki varyansın (farklılığın) %62’si okullar arasındaki farklılıktan kaynaklandığı hesaplanmaktadır. Bu oran OECD ülkelerinde ortalama % 37’dir Son dönemlerde okul türlerinin azaltılması ve liselerin dönüştürülmesi çalışmalarının, bu olumsuzlukları azaltmaya yönelik önemli sonuçlar doğuracağı düşünülmektedir.

Aynı dönemde OECD ülkeleri genelinde bu fark 98’den 90’a gerilemiştir. PISA 2012 Türkiye Analizi / Eşitlik Öğrenciler sosyoekonomik durumlarına göre 4 çeyrekliğe ayrıldığında, Türkiye’de matematik başarısındaki artış, alt sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerde görece daha fazladır Alt sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerin ortalama yeterlik düzeyi, üst çeyrekliktekilerden daha fazla arttığı için, 2003’te bu gruplardaki öğrenciler arasında 122 puanlık başarı farkı varken 2012’de bu fark 86’ya düşmüştür Aynı dönemde OECD ülkeleri genelinde bu fark 98’den 90’a gerilemiştir.

Türkiye’de yoksunluklarına rağmen başarılı öğrenci oranı ; PISA 2012 Türkiye Analizi / Yoksunluk İçinde Başaranlar Türkiye’de yoksunluklarına rağmen başarılı öğrenci oranı ; 2003’te %3 civarında iken 2012’de %7’yi geçmiştir. 2003’te OECD ortalamasının altında olan Türkiye, 2012’de OECD ortalamasını geçmiştir. Özellikle kız öğrenciler açısından bu oranın %2’den %8’e çıkması düşük sosyoekonomik durumdaki kız öğrencilere görece daha fazla imkân sağlanmış olduğunu göstermektedir.

Öğrenciler Okulda Mutlu mu? Türkiye’de öğrencilerin yaklaşık %83’ü okulda mutlu olduğunu belirtmiştir

PISA 2012 Türkiye Analizi - Matematik 2003 ve 2012 arasında Türkiye’nin matematikte düzey 1 ve altı öğrenci oranı azalmıştır. Ancak bu oran hâlâ OECD ortalamasındaki düzey 1 ve altı öğrenci oranının yaklaşık 2 katıdır.

PISA 2012 Türkiye Analizi - Fen 2006 ve 2012 arasında Türkiye’nin fen okuryazarlığında düzey 1 ve altı öğrenci oranı azalmıştır. Ancak bu oran hâlâ OECD ortalamasındaki düzey 1 ve altı öğrenci oranının oldukça üzerindedir.

PISA 2012 Türkiye Analizi - Fen 2006 ve 2012 yılları arasında Türkiye’nin yıllık fen performansındaki artış, OECD ülkeleri içinde birçok ülkenin üzerindedir ve bu artış istatistiksel olarak anlamlı bir artıştır.

PISA 2012 Türkiye Analizi - Okuma 2009-2012 arasında Türkiye’nin okuma okuryazarlığında düzey 2 altındaki öğrenci oranı azalmıştır. Bu oran OECD ortalamasındaki düzey 2 ve altında kalan öğrenci oranına oldukça yakındır.

OECD ülkeleri arasında 1. sıradadır. PISA 2012 Türkiye Analizi - Okuma 2006 ve 2012 yılları arasında Türkiye yıllık okuma performansındaki artış ile OECD ülkeleri arasında 1. sıradadır.