calmustical www.paylashocam.com 5.SINIF VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

calmustical www.paylashocam.com Besinleri vücutta kullanılma şekillerine ve önceliklerine göre şöyle sıralaya biliriz. 5. Mineraller 4. Protein 4. Proteinler 3. Vitaminler 3. Karbonhidratlar 3. Proteinler 2. Mineraller 2. Yağlar 1. Su 1. Proteinler 1.. Karbonhidratlar Düzenleyici Yapıcı, onarıcı Enerji verici 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

calmustical www.paylashocam.com Proteinler Et, süt, yumurta, peynir, fasulye, nohut, mercimek gibi gıdalarda bulunur. Büyümeye, gelişmeye ve yaraların onarılmasına yardımcı olur. Karbonhidratlar Meyve, tatlı gibi şekerli besinler patates, makarna, mısır, ekmek gibi gıdalarda bulunur. Enerji elde etmek için öncelikli olarak kullanılır. Yağlar Balık, et, susam, ceviz, zeytin, soya fasulyesi gibi gıdalarda bulunur. En fazla enerji veren besin maddesidir. Deri altında ve organların etrafında depolanır. 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

calmustical www.paylashocam.com Vitaminler A, B, C, D, E ve K vitamin çeşitleridir. Yaşamsal olayları düzenler. Enerji verici değildirler. Eksikliklerinde bazı hastalıklar oluşur. Mineraller Vitaminler gibi mineraller de enerji verici değildir. Kemik ve diş yapısına katılan çeşitleri vardır. Kasların kasılması gibi yaşamsal olayları düzenlerler. Su Yaşamın devamı için su mutlaka gereklidir. insan vücudunun % 60'tan fazlası sudur. Su, yaşamsal olayları düzenler. 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

calmustical www.paylashocam.com Dengeli ve Sağlıklı Beslenme Vücudumuz için gerekli olan besinlerin yeteri kadar alınarak yapılan beslenmeye dengeli beslenme denir. Her besin gruplarından belirli miktarlarda alınması sağlımız için şarttır. Diyet: dengeli ve sağlıklı beslenme demektir. Yandaki besin piramidinde günlük ihtiyaç duyulan besin grupları verilmiştir. Bu piramidi dikkate alarak beslenme öğünlerimizi ayarlamalıyız. 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

calmustical www.paylashocam.com BESiN PiRAMİDİ Her grup besinden belli miktarlarda tüketmeye dengeli beslenme denir. yağlılar ve tatlılar Besin piramidi her gün farklı besin gruplarından tüketmemiz gereken oranları gösterir. meyveler ve sebzeler 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

Sindirim Sistemi ve Organları SİNDİRİM: Besinlerin, kana geçebilecek kadar küçük parçalara ayrılması işlemine sindirim denir. Sindirimin gerçekleşmesi, sindirim organlarının faaliyetleri ve ürettikleri bazı salgılar sayesinde olur.Sindirim ağızda başlar ve ince bağırsakta son bulur.Sindirim sonucunda besinler kana geçer ve kanla vücudun her yerine taşınır. UYARI: Su ve mineraller kalın bağırsakta emilir. 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

2-Yutak : Ağız ile burun boşluğunun SİNDİRİMDE GÖREV ALAN YAPI VE ORGANLAR 1-Ağız:Dil,dişler ve tükürük bezleri sayesinde besinleri ıslatır ve küçük lokmalara ayırır. Tükürüğün içindeki bazı maddeler karbonhidratların sindirimini başlatır. 2-Yutak : Ağız ile burun boşluğunun açıldığı ortak açıklıktır. Ağızdan gelen besinlerin yemek borusuna iletilmesini sağlar. 4- Mide: Besinlerin üzerine salgıladığı salgılar ile proteinlerin sindirimini başlatır. Ayrıca besinleri geçici olarak depolar. 3- Yemek borusu : Besinlerin sindirimini gerçekleştirmez. Yutaktan gelen besinleri mideye iletir. 6-Kalın bağırsak : Sindirim gerçekleşmez. Sindirim sonucu geriye kalan posalı artıklar kalın bağırsağa geçerek, buradan bağırsak hareketleriyle anüse ilerler. 5-İnce bağırsak :Tüm besinlerin sindirimi ince bağırsakta tamamlanır ve sindirilen besinler buradan kana geçer. Kan ile vücuda dağıtılır. 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

AĞIZ YUTAK YEMEK BORUSU MİDE İNCE BAĞIRSAK KALIN BAĞIRSAK SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI AĞIZ YUTAK YEMEK BORUSU MİDE İNCE BAĞIRSAK KALIN BAĞIRSAK 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

calmustical www.paylashocam.com YUTAK AĞIZ: Besinlerin dişler yardımıyla koparılıp parçalanarak, tükürük salgısıyla ıslatıldığı yerdir. Besinlerin sindirimi ağızda başlar.Dil ağızdaki besinleri kenarlara doğru iterek azı dişleri tarafından çiğnenmesine yardımcı olur. Ağızda besinler yutulmaya hazır hale gelir.Dil tarafından yutağa doğru itilir. YEMEK BORUSU MİDE İNCE BAĞIRSAK 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com KALIN BAĞIRSAK

calmustical www.paylashocam.com AĞIZ YUTAK YEMEK BORUSU Ağız ve burun boşluğuyla yemek ve soluk borusunun birleştiği bir kavşak gibidir. Besinlerin ağızdan yemek borusuna iletilmesini sağlar.Besinlerin yutulması sırasında gırtlak kapağı soluk borusunu kapatır.Böylece besinlerin soluk borusuna kaçması önlenir. MİDE İNCE BAĞIRSAK 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com KALIN BAĞIRSAK

calmustical www.paylashocam.com YEMEK BORUSU AĞIZ YUTAK Yapısında bulunan kaslar yardımıyla besinlerin mideye iletilmesinde görevlidir. Yemek borusundaki kaslar isteğe bağlı olmadan çalışır.Yutaktan gelen besinler yemek borusunda yavaş yavaş ilerleyerek mideye gelir.Mide kapağının açılmasıyla besinler mideye ulaşır. MİDE İNCE BAĞIRSAK 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com KALIN BAĞIRSAK

calmustical www.paylashocam.com AĞIZ MİDE YUTAK Besinlere sıvıların da katılarak çorba kıvamına geldiği bölümdür.Midede bulamaç kıvamına gelen besinler midenin çıkış kapağındaki ince bağırsağa geçer. Midemiz kaslı bir yapıdadır ve bu kaslar isteğimiz dışında çalışır. YEMEK BORUSU İNCE BAĞIRSAK 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com KALIN BAĞIRSAK

calmustical www.paylashocam.com 5. İnce bağırsak Mideden gelen besinlerin parçalanmasının devam edildiği ve besinlerin en küçük parçalara kadar ayrılıp kana geçtiği yerdir. Besin emilimi burada gerçekleşir. İnce bağırsakta sindirim işlemi tamamlanır. AĞIZ YUTAK YEMEK BORUSU İNCE BAĞIRSAK MİDE 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com KALIN BAĞIRSAK

calmustical www.paylashocam.com AĞIZ YUTAK KALIN BAĞIRSAK YEMEK BORUSU Besinlerden kalan atık maddelerin, vücuttan uzaklaşmasını sağlayan bölümdür. Kalın bağırsakta sindirim olmaz. Atık maddeler içerisinde kalan su ve mineraller burada emilir. MİDE 5. İnce bağırsak 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

calmustical www.paylashocam.com DİŞLERİMİZ Kesici dişler : 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8 nolu dişlerdir. Besinleri kesmeye yararlar. Alt çenede dört, üst çenede dört tane olmak üzere toplam 8 tanedir. Köpek dişleri : Kesici dişlerin her iki yanında birer tane olmak üzere toplam dört tanedir. Besinleri parçalar. Diğer dişlere göre uçları sivridir. 9, 10, 11 ve 12 nolu dişlerdir. Azı dişleri :13,14, 17, 18,21,22,25 ve 26 nolu dişler küçük azı; 15, 16, 19, 20, 23, 24, 27 ve 28 nolu dişler büyük azı dişleridir. Besinleri öğütmeye yararlar. 20 yaş dişleri : 18 - 22 yaşları arasında çıkar. Akıl dişleri de denir. Alt çenede 2, üst çenede 2 tane olmak üzere toplam 4 tanedir. 29, 30, 31 ve 32 nolu dişlerdir. 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

Dişlerimiz ve Görevleri Sert ve katı yiyeceklerin yutulabilmesi ve kolay sindirilebilmesi için dişler tarafından parçalanıp ufalanması gerekir. Ancak besinleri koparma, parçalama ve ufalayıp öğütme aynı diş çeşitleriyle yapılmaz. Örneğin bir elmayı ısırmak için çenemizin arka tarafında bulunan dişleri kullanamayız. Aynı zamanda besinler ön dişlerle ya da uçları sivri olan dişlerle çiğnenmez. Dişlerimiz şekil ve görev bakımından birbirlerinden farklılık gösterir. Kalıcı dişler 7-8 yaşlarında süt dişlerin dökülmesinden sonra çıkar. Şekil ve görevlerine göre dört çeşit diş vardır 1. Kesici dişler 2. Köpek dişleri 4.Yirmi yaş dişleri 3. Azı dişleri 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

çenede olmak üzere 4 tanedir. Dişlerimiz ve Görevleri Kesici Dişler Yiyecekleri ısırmaya ve koparmaya yarar. Dört alt çenede, dört üst çenede olmak üzere toplam sekiz tanedir. Azı Dişleri Geniş çiğneme yüzeyleri sayesinde yiyeceklerin ufalanıp öğütülmesini sağlar. Sekiz alt çenede, sekiz üst çenede olmak üzere toplam on altı tanedir. Yirmi Yaş Dişleri Şekli azı dişlerine benzer. 18 - 22 yaşlarında çıkar. iki alt çenede, iki üst çenede olmak üzere toplam dört tanedir. Köpek Dişleri Yiyecekleri koparmaya ve parçalamaya yarar. iki alt çenede, iki üst çenede olmak üzere 4 tanedir. 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

calmustical www.paylashocam.com BOŞALTIM Vücudumuzda enerji üretilirken oluşan atık maddelerin dışarı atılması olayına boşaltım denir. * Karbondioksit ve su buharı akçiğerler yardımıyla soluk vererek dışarı atılır. * Derimiz terleme yaparak boşaltıma yardımcı olur. * Sindirim sonucu oluşan katı atıklar ise bağırsaklar yoluyla anüsten dışarı atılır. Vücudumuzdan atılması gereken zararlı maddeler ve fazla su boşaltım organları ile dışarı atılır. Boşaltım sisteminde böbrekler, üretra (idrar borusu), idrar kesesi ve üretra görev yapar. 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com

BOŞALTIM SİSTEMİ ORGANLARI böbrekler üreter(idrar borusu) idrar kesesi üretra 09.04.2017 calmustical www.paylashocam.com