ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ÖNEMİ VE UYGULANABİLİRLİĞİ

Entelektüel Sermayenin Çıkış Noktası İnsan, Üretim Faktörü mü? Yoksa Organizasyonlarda ve Onların Marka Değerleri için bilanço dışı bir kıymet mi?” Aslında bu soru “İnsan Sermayesi (Çalışan Yetkinliği)” tüm konunun ana temasını oluşturmaktadır.

Entelektüel Sermayenin Tanımı 1998’de Grafstörm ve Edvinsson; “Entelektüel Sermaye, İnsan perspektifinden geleceğin değerini yaratma da yardımcı olabilecek kazanılmış anlayışların toplamıyla birlikte ilişkileri de kapsayan bir kavramdır” tanımıyla aslında entelektül sermayenin orta ve uzun vade de insan sermayesinin işletmeye kattığı yönetimsel değerleri ile işletmenin müşteri ilişkileri neticesinde sağladığı ekonomik değerler toplamı ifadesiyle önemli bir tanımlamada bulunmuşlardır.

Entelektüel Sermayenin Unsurları Entelektüel Sermaye genel olarak üç temel öğeden oluşmaktadır: İnsan Sermayesi, Yapısal Sermaye, Müşteri Sermayesi. Burada tespiti ve maddi olarak ölçülmesi en zor unsur “İnsan Sermayesi”dir.

Entelektüel Sermayenin Önemi Bilgiyi değere dönüştürebilen “Bilgi Şirketleri” marka değerini arttırıcı unsurları birinci planda tutarak daha az yükle daha fazla katma değer yaratmayı başarabilmektedirler. Bu nedenle Entelektüel Sermayenin Girdisi “Bilgi ve Yetenekler, Marka Değerleri, Tüme Yayılmış Kurumsal İşletme Kültürü” olup, Çıktısı “Piyasa Değeri ve Yükselen Performans” olacaktır.

Entelektüel Sermayenin Uygulanabilirliği Yeni adıyla Kamu Gözetim, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, Eski adıyla Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK) daha önceden yayınladığı TMS ve TFRS yayınlarında, “KOBİ, Kamuya hesap verme yükümlülüğü olmayan, dış kullanıcılar için genel amaçlı finansal tablo yayımlayan işletmelerdir” şeklinde tanımda bulunarak halka arz olmayan işletmeler için KOBİ-TFRS yayımında bulunmuştur.

Entelektüel Sermayenin Uygulanabilirliği KOBİ-TFRS’ye göre, halka arz olmayan işletmeler Varlık, Borç, Gelir ve Gider ölçümlemelerinde tarihi maliyet ve gerçeğe uygun değerleri dikkate almaları konusunda açıklamada bulunmuştur ve Gerçeğe Uygun Değer Hesaplamasını Gerektiren ve Gerektirmeyen Standartlar tablosu eklemiştir.

Entelektüel Sermayenin Uygulanabilirliği TMS-38’de açıkça belirtilmemekle birlikte Entelektüel Sermayenin Unsurlarından bahsedilmiştir. TMS-38’e göre; “Maddi Olmayan Varlıklar, işletmeye gelecekte ekonomik yarar sağlaması beklenilen bir kaynaktır. Fiziksel niteliği olmayan tanımlanabilir parasal olmayan varlıklar” şekliyle açıklamıştır.

Entelektüel Sermayenin Uygulanabilirliği Yönetim birimleri, yıllık faaliyet raporu düzenler gibi yıllık entelektüel sermaye raporu düzenlemelidirler. Hesaplama ile alakalı akademik çevrelerce kabul görmüş bir çok hesaplama tekniğinden uygun olanı kullanılabilir. Gerçeğe uygun değer ile de mali tablolara aktarılabilir.

Entelektüel Sermayenin Uygulanabilirliği İnsan Kaynakları Yönetim Birimi “doğru beyni ve doğru insanı”, Muhasebe Birimi “doğru hesaplamayı ve raporlamayı” Marka Birimi “doğru markayı ve telif hakkını” yakaladığında IBM, Microsoft veya Coca-Cola şirketi gibi entelektüel sermayesi kuvvetli şirketler arasında yer almak uzak değildir.