GENEL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ

ÖNGÖR – ÖNLEM AL!

Temel Sağlık Konuları

Temel Sağlık Konuları 1- İLK YARDIM 2- PSİKOSOSYAL RİSK ETMENLERİ 3- BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ 4- ERGONOMİ 5- MESLEK HASTALIKLARI

1-İlk yardım nedir Herhangi bir kaza yada yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar; hayatın kurtarılması, durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç, gereçle yapılan İLAÇSIZ uygulamalardır. (T.C. Sağlık Bakanlığı’nın 22/05/2002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ilk yardım Yönetmeliği’ne göre)

İlk yardım yap hayat kurtar!!! Her yıl 100 binden fazla insanımız hastane dışında gelişen ani kalp durması sonucu hayatını kaybediyor. Toplumda ilkyardım bilinci geliştirilmediğinden yıllardır bu insanlar göz göre göre ölmektedir.

Halkına kalp masajı öğreten Amerika ve Avrupa ülkelerinde 100 ani kalp durması vakasından 5-15 hasta tekrar hayata döndürülürken ülkemizde başarı oranı %1 civarındadır.

Ülkemizde her yıl kalbi duran insanlardan ortalama 20 bin kişiyi tekrar hayata döndürmek mümkündür.

İlk yardım yap hayat kurtar!!! Ani kalp durmasından sadece 10 saniye sonra bilinç kaybı gelişir. Müdahale edilmeyen her dakika yaşama şansı yüzde 10 azalmaktadır.

Sağlık ekiplerinin altın değerindeki ilk dakikalarda hastaya ulaşması mümkün olmadığından toplum desteği şarttır. 3 dakika içinde toplumdan birileri kalp masajına başlamaz ise 4. dakikadan itibaren beyin hücreleri ölmeye başlıyor

. O nedenle ani kalp durmasında ilk dakikada kalp masajına başlanması altın değerindedir. Sadece kalp masajı ile beyine kan pompalandığından beyin hasarı 25 dakika sonra başlar. Sağlık ekiplerine zaman kazandırılır.

HAYAT KURTARMA ZİNCİRİ 112 Aranır Temel Yaşam Desteği Sağlanır Ambulans İle Hastanelere Taşınır Hastane Acil Servislerinde Acil Tedavi Yapılır

2-Psikososyal Risk Etmenleri Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Psikososyal tehlikeleri; İş doyumu, iş örgütlenmesi ve yönetimi, çevresel ve örgütsel koşullar ile işçilerin uzmanlığı ve ihtiyaçları arasındaki etkileşim temelinde tanımlamıştır.

ILO Psikososyal tehlike; İş tasarımının, iş örgütlenmesinin ve yönetiminin ve işin gerçekleştirildiği toplumsal ve çevresel koşulların psikolojik, toplumsal veya fiziksel hasara yol açma potansiyelidir.

Psikososyal riskleri tetikleyen faktörleR

Temel kavramlar İşyerinde Stres: Çalışanın, iş organizasyonu, çevresi, işin zararlı ve çekinilecek yönlerine duyusal, bilişsel, davranışsal ve fiziksel reaksiyonu. İşyerinde Psikolojik Taciz (mobbing): İntikamcı, acımasız, şeytanca ve onur kırıcı eylemler aracılığı ile bir işçiye ya da işçi grubuna zarar vermeyi amaçlayan saldırgan davranış. (küçük düşürücü ya da yıkıcı, sürekli ya da tekrarlayan davranışlar)(ILO) İşyerinde Cinsel Taciz: arzu edilmeyen, çalışanın onurunu zedeleyebilecek ve işi için tehlike oluşturabilecek cinsel ilgi.(Her türlü cinsel nitelikte sözlü, sözlü olmayan, aşağılayıcı, utandırıcı ve saldırgan davranış – fiziksel temas, elleme, çimdikleme, laf atma, sarkıntılık, cinsel içerikli sözler, şakalar, gözetleme, vs.)

MOBBİNG (işyerinde psikolojik şiddet)

Mobbing’e örnek verilebilecek davranışlar a) Sürekli sözünüzün kesilmesi, b) Sürekli yüksek sesle bağırılması, c) Sürekli haksız yere eleştirilmesi, d) Rahatsız edilme, e) Yalancı olduğunuzun ima edilmesi, f) İnsanların sizinle konuşmaması, g) Hakkınızda asılsız dedikoduların çıkarılması, h) Alay edilmesi, taciz edilmesi, i) Sürekli sorgulanmanız, küçük düşürülmeniz, j) Yeteneklerinizin çok altında görevler verilmesi, k) Fiziksel şiddet, tehdit edilme, l) Sürekli dışlanma, yokmuş gibi davranılma.

Temel kavramlar İşyerinde Şiddet: Çalışanların işle ilgili ortamda saldırı, istismar, tehdit ve diğer şiddet davranışlarına maruz kalmaları.  (cinayet, tecavüz, hırsızlık, yaralamak, dövmek, fiziksel saldırı, tekmelemek, taciz, yumruk atmak, zorbalık, santaj, ayrımcılık, tehdit, gözdağı vermek, küfür etmek, vb.)

MALİYETLER ABD’de 2010 yılında yapılan bir araştırmaya katılanların %49’unun stres kaynaklı günde en az 1 saat kaybettiği saptandı.  • ABD’de 2001 yılında yapılan bir araştırmada her yıl yaklaşık 2 milyon kişinin işyerinde psikolojik taciz veya şiddete maruz kaldığı saptandı. • AB’de 2000 yılında yapılan bir araştırmaya göre çalışanların; %2’si (3 milyon) işyerinde fiziksel şiddete • %2’si (3 milyon) cinsel tacize • %9’u (13 milyon) psikolojik tacize maruz kalmıştır.

Psikososyal tehlikeleri belirleyen koşullar İŞİN İÇERİĞİ (CONTENT)   KATEGORİ AÇIKLAMA İş çevresi ve donanımı Teçhizatın ve tesislerin güvenilirliği, uygunluğu, ulaşılabilirliği, bakım ve onarımı ile ilgili sorunlar. Görev tanımı Tekdüze, tekrarlayıcı iş, parçalanmış iş, anlamsız iş, vasıfsız iş, öğrenme fırsatı bulamama. İş yükü / iş hızı İşte aşırı ya da yetersiz yüklenme, hızı denetleyememe, yüksek zaman baskısı. Çalışma Saatleri Vardiyalı çalışma, değişmez çalışma saatleri, uzun, belirsiz, asosyal iş saatleri.

Psikososyal Tehlikeleri Belirleyen Koşullar

Psikolojik risk etmenleri Rol belirsizliği: Çalışan, işteki rolü hakkında yeterince bilgilendirilmediğinde, amaçlar, beklentiler, hedefler ve sorumluluklarda belirsizlik olduğu durumlarda ortaya çıkar. İş doyumu azalır, stres artar, işten ayrılma eğilimi artar Rol çatışması: Çalışandan değerleriyle çatışan bir rol ya da birbiriyle uyuşmayan roller üstlenmesi istendiğinde ortaya çıkar. Çatışma arttıkça iş doyumu azalır. Rol yetersizliği: Örgütün çalışanın yeteneklerinden ve eğitiminden yararlanamadığı durumlarda ortaya çıkar. İş doyumunu azaltır, gerilimi artırır

3-Biyolojik risk etmenleri Çalışma yaşamında biyolojik risk etkenleri denildiğinde akla, herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, (genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dahil) Mikroorganizmalar; bakteriler, virüsler, mantarlar, hücre kültürleri ve insan parazitleri gelir.

MESLEKİ BİYOLOJİK RİSKLERE MARUZ KALINAN SEKTÖRLER Gıda üretilen fabrikalarda çalışma Tarımda çalışma Hayvanlarla ve/veya hayvan kaynaklı ürünlerle çalışma Sağlık hizmetlerinin verildiği yerlerde, karantina dahil morglarda çalışma Mikrobiyolojik teşhis laboratuarları dışındaki kliniklerde veterinerlik ve teşhis laboratuarlarındaki çalışma Atıkları yok eden fabrikalarda çalışma Kanalizasyon, arıtma tesislerindeki çalışma

Enfeksiyon risk düzeyine göre 4 risk grubu Grup 1 biyolojik etkenler Grup 2 biyolojik etkenler Grup 3 biyolojik etkenler Grup 4 biyolojik etkenler

BİYOLOJİ ETKENLER

Enfeksiyon etkenlerinin bulaşma yolları Çalışma ortamı ve hava temas Ortak kullanılan giysi, araç ve gereçler.. Vektörler(etkeni taşıyan canlı konakçılar) Kan ve kan ürünleri çalışma ortamı enfeksiyon zincirinin tüm halkalarını içeren önemli bir rol oynamaktadır

Biyolojik Risklerin Önlenmesinde Kullanılan Dört Temel Yöntem 1. Tehlikenin yok edilmesi 2. Tehlike yalıtımı 3. Çalışanın ortamdan uzaklaştırılması 4. Çalışanın yalıtımı

BİYOLOJİK TEHLİKE İŞARETİ

4-ERGONOMİ

Ergos: İş -Nomos: Yasa /Bilim Ergonomi (insan mühendisliği), işin; onu yapan kişilerin yetenek ve ihtiyaçlarına uyacak şekilde organize edilmesi, düşünülmesi, planlanmasıdır.”   Ergos: İş -Nomos: Yasa /Bilim

Ergonomi ve Stres Bütün işler, doğası ne olursa olsun, insan üzerinde zihinsel ve fiziksel stres yapar. Bu stresler makul sınırlar içinde tutulduğunda çalışma performansı ve iş tatmini olumlu yönde etkilenir, çalışanın sağlığı ve iyiliği sürdürülebilir. Eğer stres aşırı ise, hata, kaza, travma ve/veya sağlıkta kötüleşme olabilir. Ergonomi bilimi bu stresi azaltmaya çalışır.  

Ergonominin Tanımı İnsanların anatomik özelliklerini, antropometrik özelliklerini, fiziksel kapasitelerini ve toleranslarını göz önüne alarak, iş ortamındaki tüm faktörlerin etkisi ile olabilecek organik ve psiko-sosyal stresler karşısında, sistem verimliliği ve insan-makine- çevre uyumunun temel yasalarını ortaya koymaya çalışan bir bilimsel disiplindir.

Ergonomi Biliminin Amaçları İNSAN PERFORMANSININ ARTMASI İNSAN GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI İNSAN SAĞLIĞININ KORUNMASI VE İYİLEŞTİRİLMESİ İNSAN MUTLULUĞU VE DOYUMUNUN SAĞLANMASINI AMAÇLAR.

Ergonomi, insanın işinde daha verimli olabilmesi için aşağıdaki işlevleri yerine getirmelidir 1. Çalışanın işyerinde sağlık ve güvenlik içerisinde çalışmasını sağlamalıdır.   2. İşin, insanın antropometrik ölçülerine, beden gücüne ve kişisel özelliklerine uygun olarak tasarlanmasını sağlamalıdır. 3. Her türlü alet, makina, araç ve donanımın, insan yetenekleriyle bağdaşık şekilde tasarlanmasını sağlamalıdır. 4. Psiko-sosyal açıdan olumlu bir iş ortamı yaratılmasını ve çalışma hayatının insancıllaştırılmasını sağlamalıdır.

KASLARI YORAN BİR ŞEKİLDE ÇALIŞMA POZİSYONU Duruş ve pozisyon durumu , kaslarda aşırı gerginliğe sebep olur. Çalışma pozisyonu , göğüs hizası ile dirsek hizası arasında olmalıdır. Omuzlarda ağrı artar. Normal Sırtta ağrı artar.

Hareketler simetrik olmalıdır Hareketler simetrik olmalıdır. Çalışma istasyonu, normal duruştaki görüş ve uzanma mesafesine göre dizayn edilmelidir. Kuvvet Kuvvet Kuvvet Erkek Kadın Hassas işler Hafif işler Ağır İşler Erkek Kadın

AYAKTA ÇALIŞMA

OTURARAK ÇALIŞMA

OTURARAK ÇALIŞMA

ÇALIŞMA YERİ DÜZENLEMEDE ERGONOMİ İşin insana uyumunu sağlama çabalarında temel öğe olan “Ergonomik Çalışma Yeri Düzenleme”, beş ana başlık altında incelenir:   1) Antropometrikaçıdançalışmayeridüzenleme, 2) Fizyolojikaçıdançalışmayeridüzenleme, 3) Psikolojikaçıdançalışmayeridüzenleme, 4) Enformasyontekniğinedayalıçalışmayeridüzenleme, 5) Güvenliktekniğine(İSG)dayalıçalışmayeridüzenleme

OFİS ERGONOMİSİ

İDEAL OTURMA ŞEKLİ

Kalça, diz ve bilek açıları 90° ’den daha fazla olmalı

Beden açısı 30° den fazla olmamalı

Üst kol 20° açı yapmalı Dirsek açısı 90°  ile 120° olmalı Önkol yere 20° paralel durmalı ,Önkol desteği olmalı.

Klavye Klavyenin yüksekliği, önkola rahat bir pozisyonda ve yere paralel olacak şekilde ayarlanmalıdır.   • Bilek desteği kullanılmalı dır.

Aydınlatma

Gürültü ve Sıcaklık Sıcaklık 21 - 25   Bilgisayarla çalışırken azami gürültü 65 dB Konsantrasyon için azami gürültü 45 dB

BAZI ÖRNEKLER

5-MESLEK HASTALIKLARI İşyerlerinde mevcut, insan sağlığına zararlı Kimyasal etmenler Fiziksel etmenler Biyolojik etmenlerin meydana getirdiği hastalıklara “Meslek Hastalığı” denilmektedir. Burada sebep-sonuç ilişkisi söz konusudur.

Türkiye’de Meslek Hastalıkları Görülme Sıklığı

Türkiye’de Meslek Hastalıkları Sonucu Ölüm Hızları

Ülkemizde Meslek Hastalıkları ve İş Kazaları Oranları

MESLEK HASTALIKLARI ETMENLERİ Etmenlerin Neden Olduğu Meslek Hastalıkları Kimyasal etmenlerin neden olduğu meslek hastalıkları Ağır metaller Aromatik-Alifatik Bileşikler Gazlar Fiziksel etmenlerin neden olduğu meslek hastalıkları Gürültü-titreşim Tozlar Sıcak ve soğuk ortamda çalışma Düşük ve yüksek basınçta çalışma Radyasyon (iyonize olan ve olmayan)

MESLEK HASTALIKLARI ETMENLERİ Biyolojik etmenlerin neden olduğu meslek hastalıkları Bakteriler Virüsler Mantarlar Psiko-sosyal kaynaklı meslek hastalıkları Hedef Organlarda Görülen Meslek Hastalıkları Solunum sisteminin meslek hastalıkları Mesleki deri hastalıkları Mesleki kas-iskelet sistemi hastalıkları

MESLEK HASTALIKLARI ETMENLERİ 3) Mesleki Kanserler 4) Diğer Meslek Hastalıkları olarak incelenir.

Meslek Hastalığı olabilmesi için Meslek hastalıkları çoğunlukla kronik seyirli hastalıklardır ve uzun süreli etkilenme sonucunda meydana gelir. Bu yüzden meslek hastalığı tanımında bazı mesleklerde çalışıyor olmanın yanı sıra, belirli bir işyerinde uzunca bir süreden beri çalışıyor olma özelliği yer almalıdır.

Ülkemizde Meslek Hastalıkları 1-Kimyasal Etmenlerle Olan Meslek Hastalıkları (Başlıca örnekleri olarak kurşun ve kurşun bileşikleri, civa, krom, karbonmonoksit, arsenik ve bileşikleri, kadmiyum, organik fosfor bileşikleri, kükürt dioksit, karbon sülfüralkoller, ketonlar gibi çeşitli maddeler nedeniyle olan meslek hastalıkları sayılabilir) 2-Mesleki Deri Hastalıkları Bu grupta deri kanserleri ve prekanseröz deri hastalıkları ile kanserleşmeyen cilt hastalıkları yer almaktadır.

Ülkemizde Meslek Hastalıkları 3-Pnömokonyozlar ve Sol. Sis. Diğer Hastalıkları Silikozis ve silikotüberküloz, asbestozis, silikatozlar gibi pnömokonyoz türleri, alüminyum ve bileşiklerinin neden olduğu solunum sistemi hastalıkları, sert metallerin tozları ile olan bronkopulmoner hastalıklar, Thomas curufu ile olan bronkopulmoner hatalıklar, mesleksel bronşiyal astım ve bisinozis olmak üzere mesleksel solunum sistemi hastalıkları 6 grup halinde verilmektedir. 4-Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar Bu grupta da parazit hastalıkları, tropikal hastalıklar, hayvanlardan insana bulaşan hastalıklar (zoonozlar) ve sağlık hizmetlerinde çalışanlarda görülebilecek viral hepatit ve tüberküloz gibi hastalıklar yer almaktadır.

Ülkemizde Meslek Hastalıkları 5-Fiziksel Nedenlerle Oluşan Meslek Hastalıkları iyonlayıcı ışınlarla olan hastalıklar, enfraruj ışınları ile meydana gelen katarakt olguları, gürültü sonucu işitme kaybı, hava basıncındaki ani değişmelerle olan hastalıklar, titreşim sonucu meydana gelen kemik-eklem zararları, sürekli lokal baskı sonucunda oluşan hastalıklar, tekrarlayan travmalar gibi fizik nedenli meslek hastalıkları bulunmaktadır.

Meslek Hastalıklarından Korunmada İlkeler Kaynakta Kontrol Yaklaşımları: Kişisel Koruyucu Uygulamaları: Tıbbi Yaklaşımlar: İşe giriş muayenesi: Aralıklı kontrol muayenesi ( Periyodik Muayeneler ) Sağlık eğitimi:

Meslek Hastalıkları İçin Alınması Gereken Önlemler 1-İşyerinin kuruluş aşamasında sağlık açısından problem olabilecek ihtimaller hesaplanarak , mühendislik yardımıyla olası sorunların çıkması başından engellenmelidir. 2-İşyerindeki tehlikeler saptanmalıdır . 3-Tehlikelerin giderilmesi için yardımcı dallarla beraber çalışmalar yapılmalıdır. 4-İşçiler , tehlikeler ve yol açtıkları hastalık belirtileri üzerine eğitilmeli ve uyarılmalıdırlar.

Meslek Hastalıkları İçin Alınması Gereken Önlemler 5-Erken tanı için periyodik muayeneler ve biyolojik- çevresel ölçümler yapılmalıdır. 6-Ortaya çıkan bulgular doğrultusunda çalışma ortamı ve süresi düzenlenmelidir 7-Gerekli görüldüğü durumlarda işçiler kişisel koruyucuların kullanılması sağlanmalıdır