Yrd.Doç.Dr. Mehmet KARATAŞ Tıp Tarihi ve Etik AD ORTAÇAĞDA TIP Yrd.Doç.Dr. Mehmet KARATAŞ Tıp Tarihi ve Etik AD
Ortaçağda Tıp MS 500 -1500 İlk Dönem İkinci dönem: Daha çok felsefe, antik tıp etkisi (Yunan-Roma) Hristiyanlık Roma İmparatorluğu’nda tek tanrılı din olarak 4. yüzyılda devletin resmi dini haline geldi
Hz. İsa / Veba
Din/Hastalık Yahudi/Musevi Hıristiyan Müslüman
Hz. İsa
Ortaçağda Tıp Hasta insanlarla ilgilenmek Hıristiyan dünyasında hayır işi haline geldi ve rahibeler hastalarla ilgilenmeye başladı. Manastırların bahçelerinde tıbbi bitkiler yetiştirildi. Bu bahçeler hortuli olarak adlandırıldı. İlk hastaneler: MS 335’ten sonra 1145 Montpellier - Kutsal Ruh Hastanesi
St Helena Hastanesi (MS 330) Roma Fabiola (MS 343-420) İlk Hıristiyan cemaat hastanesi
İmparator Konstantin
Ortaçağda Tıp Ortaçağda İtalya’daki Tıp Okulları (9.yy) Milan Salerno Padova Bolonya Napoli Montpellier (Fransa) Başlarda din bu okullarda çok etkiliyken zamanla etkisi azaldı ve 1130’da din adamlarının tıbbi uygulamaları yasaklandı
Hekim ve rahip arasında ciddi statü farkı var Saint Benedict
Hekim / Saint Humilitas
Padova Üniversitesi
Montpellier
4 Element
Ünlü Hekimler Luca Pantaleon Cosmas & Damian
cosmas & damian
Cosmas and Damian cinayeti
Mucizevi İyileştirme Hz. İsa bazı mucizevi iyileştirmelerde bulunmuştur ve bunlar batı sanatında ikonografiye de yansımıştır. Hastalıktan iyileşmenin sadece dualar ile mümkün olacağına inanılıyordu. Bu yüzden insanlar Hz. İsa’dan mucizevi iyileştirmeler bekliyordu. Ortaçağ’da Hıristiyan Dünyasında ruhun kurtulmasının vücudun kurtulmasından daha önemli olduğuna inanılıyordu. İnsanlar azizlerin iyileştirme gücü olduğuna inandılar ve azizlerden insanları iyileştirmelerini bekliyorlardı. Diş ağrısı olanlar Aziz Apolanaire’e dua ederken, St. Antony ateşli hastalıklardan sorumluydu, aynı şekilde St. Roch vebayla ilgiliydi.
Saint (Aziz) Lucy
Saint Mary
Mucizevi İyileştirme Şeytan heryerde ve her insan içinde olabilirdi. Psikiyatrik hastaların şeytanla ilişki içinde olduğuna inanılıyordu ve halk içinde meydanlarda yakılarak öldürülüyorlardı. Bazen rahipler hastanın vücudundan şeytanı çıkartmaya çalışıyorlardı. Bu egzorsizm olarak anılıyordu ve bu bağlamda bir sürü fakir hasta çok ciddi işkenceler gördü.
Kadın/Şeytan
Ortaçağda Tıp Manastır Sistemi Manastır hayatı Ortaçağ kültürünün bir parçasıdır. Dünya toplumunun hermetik geleneğinden ayrılması sonucu rahipler manastırda yaşadı.
Muayane ve Disseksiyon
Öğrenci / Disseksiyon
Ortaçağda Salgınlar Yaygın Hastalıklar Ortaçağda lepra ve veba görülen önemli hastalıklardır. Cüzzamlı insanlar batıda damgalanıyor ve toplumdan dışlanıyordu. Gerçekte başka deri hastalıkları da lepra olarak algılanmış ve bunlar da dışlanmışlardır. Tifo, çiçek hastalığı ve diğer salgınlar haçlılar ile bütün kıtaya yayılmıştır. Veba görülen en kötü hastalıktı ve Kara Ölüm olarak adlandırılıyordu. Aslında veba salgınları toplumları çok derin bir şekilde etkilemişti. Çoğu insan bu salgınlardan dolayı yaşamını kaybetmiş ve bu sahneler daha sonraları Batı Sanatında tasvir edilmiştir.
Veba
Konuyla İlgili SORU/CEVAP Ortaçağ döneminde İtalya’da bulunan üç ünlü tıp okulu hangileriydi? Cevap 1: Milano, Salerno, Padova Soru 2: Orataçağ döneminde dünyada özellikle etkili olan hastalıklar nelerdi? Cevap 2: Veba, lepra, çiçek, tifüs
Kaynaklar A. Selim ATAY, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi, çeviri Tolga GÜVEN, Marmara Üniversitesi Tıp Tarihi ve Etik AD ders notları Ali Haydar BAYAT, Tıp Tarihi Emine ATABEK, Şefik GÖRKEY, Başlangıcından Rönesansa Kadar Tıp Tarihi Çağlar Boyu Tıp, Roche Yayınları http://en.wikipedia.org/wiki/Main_Page