T.C. ESKİŞEHİR İL ÖZEL İDARESİ İÇ DENETİM TANITIM TOPLANTISI 23 MAYIS 2008

Sunu Planı İç Denetim Alanında Uluslararası Uygulamalar AB Müzakere Sürecinde İç Denetim İç Denetim Unsurları İç Denetimin Denetleyeceği Sistemler İç Denetim ve Teftiş Kavramlarının Farkları

İç Denetim Alanında Uluslararası Uygulamalar (1) Amerika Birleşik Devletlerinde 1940 lı yıllardan itibaren yapılan bilimsel araştırmalarda, hukuka uygunluk denetimi ile sınırlı olan geleneksel denetim anlayışının yolsuzlukları ve hataları engelleyemediği, hataların yüzde sekseninin sistemden kaynaklandığı belirlenmiş, sistem denetimi, risk denetimi, performans denetimi ve bilgi teknolojisi denetimi gibi denetim tekniklerini uygulayan iç denetim kavramı önem kazanmaya başlamıştır. 1941 yılında New York’ta Uluslararası İç Denetim Enstitüsü kurularak iç denetim kurumsal kimliğe kavuşmuştur. Avrupa’da ilk kez 1948 yılında Londra’da oluşturulan iç denetim meslek birlikleri, daha sonra Avrupa’da tüm ülkelerde yaygınlaşmış ve iç denetim kurumsal gelişimini sürdürmüştür.

İç Denetim Alanında Uluslararası Uygulamalar (2) ABD’nde bulunan Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü (IIA), bugün dünya çapında 94 ülkede örgütlenerek 100.000 iç denetçiyi temsil etmekte, iç denetçiliğin kurumsal yönetim, risk yönetimi ve iç kontrol süreçlerinin etkinliğini değerlendiren bir meslek olarak gelişimini sağlamaktadır. İç denetim bugün Dünya’da bir çok ülkede ve Avrupa Birliğine üye olan tüm ülkelerde gerek özel sektör gerekse kamu sektöründe, kurumların olmazsa olmaz unsuru olarak kabul edilmektedir.

AB Müzakere Sürecinde İç Denetim Türkiye’de kamu kurum ve kuruluşlarında, uluslararası standartlara uygun olarak iç denetim birimlerinin kurulması konusu, Avrupa Birliği müzakere sürecinde 32. fasıl kapsamında yer almıştır. Bu fasıl kapsamında, 2003 yılı Aralık ayından itibaren tarama süreci içinde öncelikler listesinde yer alan yasal ve idarî düzenlemeler yürürlüğe konulmuştur. Söz konusu yasal ve idarî düzenlemelerin yürürlüğe konulmasıyla 32. fasılda tarama süreci tamamlanmış ve 26 Haziran 2007 tarihinden itibaren de müzakere süreci başlamıştır. Bu fasılda müzakere süreci, öngörülen sistemin uluslararası standartlara uygun olarak gerçekleştirilmesiyle tamamlanacaktır.

İç Denetim Alanında Yasal ve İdari Düzenlemeler 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu İç Denetim Koordinasyon Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik İç Denetçi Adayları Belirleme, Eğitim ve Sertifika Yönetmeliği İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Kamu İç Denetim Standartları Kamu İç Denetim Raporlama Standartları Kamu İç Denetçileri Meslek Ahlâk Kuralları Kamu İç Denetim Birim Yönergesi Birden Fazla Kamu İdaresi İç Denetçilerinin Ortak Çalışma Usul ve Esasları Kamu İç Denetçi Sertifikasının Derecelendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Kamu İç Denetim Plan ve Programı Hazırlama Rehberi Kamu İç Denetiminde Risk Değerlendirme Rehberi Kamu İç Denetimi Strateji Belgesi (2008-2010) Kamu İç Denetim Rehberi Kamu İç Denetçilerinin Mesleki Kıdemlerinin Belirlenmesine ilişkin Usul ve Esaslar Üst Yöneticiler İçin İç Kontrol ve İç Denetim rehberi

İç Denetim Tanımı Kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için; Kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan Bağımsız, Nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir.

İç Denetimin Amacı İdarelerin faaliyetlerinin; Amaç ve politikalara, Kalkınma planına ve programlara, Stratejik planlara ve performans programlarına ve Mevzuata uygun olarak planlanmasını ve yürütülmesini; Kaynaklarını etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını; Bilgilerin güvenilirliğini, bütünlüğünü ve zamanında elde edilebilirliğini; sağlamayı amaçlar.

İç Denetimde Kadavra Üzerinde Otopsi Yapan Hekim Anlayışı Yoktur İç Denetimde Kadavra Üzerinde Otopsi Yapan Hekim Anlayışı Yoktur. Poliklinik Hizmeti Veren Hekim Anlayışı Vardır

İç Denetim, Sistemlerde İyileşme Sağlayan Poliklinik Hizmeti Verir

İç Denetim Geleceğe Odaklıdır İç Denetim Geleceğe Odaklıdır. Hedeften Sapmaları Tespit Eder, Hedefe Ulaşmayı Sağlayacak Makro Düzeyde Değerlendirmeler Yapar Hedeften Sapmalar AMAÇ - HEDEF Hedefe Yönlendirilen Faaliyet ve Projeler Hedeften Sapmalar YÖNETİM

Nesnel Güvence Sağlama İdare içerisinde etkin bir iç kontrol sisteminin var olup olmadığına; İdarenin risk yönetimi, iç kontrol sistemi ve işlem süreçlerinin etkin bir şekilde işleyip işlemediğine; Üretilen bilgilerin doğru ve tam olup olmadığına; Varlıklarının korunup korunmadığına; Faaliyetlerin etkili, ekonomik, verimli ve mevzuata uygun bir şekilde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğine dair idare içine ve dışına makul güvencenin verilmesidir

İÇ DENETİM SİSTEME GÜVENCE SAĞLAR KURUMUN FAALİYETLERİ İÇ DENETİM RAPORLAMA . GÜVENCE GÜVENCE BAKAN ÜST YÖNETİCİ vali) TBMM İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU KAMUOYU

İç Denetim Kavramı İ Ç D E N T M KAMU İDARESİNİN ÇALIŞMALARINA DEĞER KATAR SİSTEME NESNEL GÜVENCE SAĞLAR İLKELER VE SİSTEM BAZINDA DANIŞMANLIK YAPAR BAĞIMSIZLIK ÖZELLİĞİNE SAHİPTİR OBJEKTİF OLARAK YÜRÜTÜLÜR ULUSLARARASI STANDARTLARA GÖRE YAPILIR SERTİFİKALI İÇ DENETÇİLER TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLİR

İç Denetimin Denetleyeceği (Güvence Vereceği) Sistemler KURUMSAL YÖNETİM SİSTEMİ RİSK YÖNETİMİ SİSTEMİ İÇ KONTROL SİSTEMİ PERFORMANS YÖNETİM SİSTEMİ İç denetimin etkinliğini değerlendireceği bu sistemlerin, kurumsal gelişmenin ve değişimin önünü açan anahtarlar olması ve yürütülecek faaliyet ve projelerin bu sistemler üzerine inşa edilmesi öngörülmektedir.

İç Denetim Türleri İç Denetim Türleri Mali Uygunluk Denetim Denetimi . Mali Denetim Uygunluk Denetimi İç Denetim Türleri Performans Denetimi Bilgi Teknolojileri Denetimi Sistem Denetimi

İç Denetim Uygulamaları (1) Yapılacak iç denetim aşağıda belirtilen denetim uygulamalarını kapsar: Uygunluk denetimi: İşlem ve harcama sonrası gerçekleştirilen hukuka uygunluk denetimini ifade etmektedir. Faaliyet ve işlemlerin ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuata uygunluğu incelenir. Performans denetimi: Yönetimin bütün kademelerinde gerçekleştirilen faaliyet ve işlemlerin planlanması, uygulanması ve kontrolü aşamalarındaki etkililiğin, ekonomikliğin ve verimliliğin değerlendirilmesidir. Malî denetim: Gelir, gider, varlık ve yükümlülüklere ilişkin hesap ve işlemlerin doğruluğunun; mali sistem ve tabloların güvenilirliğinin değerlendirilmesidir. Harcamaların, malî işlemlere ilişkin karar ve tasarrufların, amaç ve politikalara, kalkınma planına, programlara, stratejik planlara ve performans programlarına uygunluğu denetlenir ve değerlendirilir. Bilgi teknolojisi denetimi: Denetlenen birimin elektronik bilgi sistemlerinin sürekliliğinin ve güvenilirliğinin değerlendirilmesidir.

İç Denetim Uygulamaları (2) Sistem denetimi : Faaliyetlerin, yönetim ve iç kontrol sisteminin; Organizasyon yapısına katkı sağlayıcı bir yaklaşımla analiz edilmesi, Eksikliklerinin tespit edilmesi, Kalite ve uygunluğunun araştırılması, Kaynakların ve uygulanan yöntemlerin yeterliliğinin ölçülmesi, suretiyle değerlendirilmesidir. Risk Denetimi : Yönetim tarafından oluşturulan ve uygulanan risk yönetim sisteminin ve süreçlerinin yeterliliğinin ve etkinliğinin denetlenmesidir. Bu denetim türünde, nesnel risk analizlerine dayanılarak yönetim ve kontrol yapıları değerlendirme konusu yapılmaktadır. İç denetim, belirtilen denetim uygulamalarından bir veya birkaçını kapsayacak şekilde risk odaklı olarak yapılır. Ayrıca, bir faaliyet veya konu tüm birimlerde denetim kapsamına alınabilir. İç denetçi belirtilen bu denetim görevlerini, İç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenen ve uluslararası kabul görmüş kontrol ve denetim standartlarına uygun şekilde yerine getirir.

İç Denetim Faaliyetinin Kapsamı ORGANİZASYONEL KAPSAM FONKSİYONEL KAPSAM Tüm Birimler Tüm İşlem ve Faaliyetler

Danışmanlık Faaliyeti İdarenin hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik faaliyetlerinin ve işlem süreçlerinin sistematik ve düzenli bir biçimde değerlendirilmesi ve geliştirilmesine yönelik önerilerde bulunulmasıdır.

Denetimde risk odaklılık(1) İç denetim, yönetimin karşı karşıya olduğu riskler esas alınarak hazırlanan risk odaklı iç denetim plan ve programı çerçevesinde yapılır. Risk değerlendirmesi ile ilgili olarak Kurulca belirlenen esas ve usullere uyulur. Yönetim tarafından tanımlanan riskler, iç denetim birimince kapsamlı bir risk analizine tabi tutulur. Bu analiz sonucunda riskler, oran ve önem dereceleri belirlenerek sıralanır. İç denetim birimince; kurumun hedefleri, faaliyetleri ve varlıklarını etkileyebilecek önemli risklere ilişkin olarak yapılan analiz sonucunda, en yüksek risk içeren alan ve konulardan başlanarak iç denetim planı ve uygulamaya ilişkin programlar hazırlanır.

Denetimde risk odaklılık (2) Yeni birim ve faaliyetler, yeniden yapılandırma projeleri, örgüt yapısı ve insan kaynaklarındaki önemli değişiklikler, yüksek risk içerebileceğinden, denetim programına öncelikle alınır. Plan ve programların hazırlanmasında; Üst yöneticinin riskli gördüğü ve öncelik verilmesini istediği hususlar da dikkate alınır. Denetim sonuçlarına göre mevcut riskler yılsonlarında yeniden gözden geçirilir.

İç Denetçinin Bağımsızlığı (1) İç denetim birimleri ve iç denetçiler doğrudan üst yöneticiyle (bakan, müsteşar, genel müdür, rektör, vali, belediye başkanı) ilişkilendirilmiştir. Denetim faaliyeti, kurumun devam eden işlemlerinden, yönetimin faaliyetlerinden ve günlük isleyişinden bağımsız tutulmuştur. İç denetçiler, yönetsel ve malî işlemlerin hazırlanması, karar verilmesi ve uygulanması süreçlerinde görev alamazlar. İç denetçiler, iç kontrol sisteminin düzenlenmesi veya uygulanması süreçlerine ve iç kontrol tedbirlerinin seçimine dâhil edilemez. İç denetçilere ilgili mevzuatta belirtilen iç denetim faaliyetleri dışında görev verilemez.

İç Denetçinin Bağımsızlığı (2) İç denetim faaliyetinin kapsamına, denetim uygulamalarına müdahale edilemez ve iç denetçilerin görüşlerini değiştirmeleri istenemez. İç denetçilerin görevlerini bağımsız ve hiç bir etki altında kalmadan yapmaları üst yöneticinin (bakan, müsteşar, genel müdür, rektör, vali, belediye başkanı) sorumluluğundadır. İç denetimin bağımsızlığı, kalite güvence ve geliştirme programı kapsamında İç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından düzenli olarak değerlendirilir.

İç Denetçinin Sorumlulukları Mevzuata, belirlenen denetim standartlarına ve etik kurallara uygun hareket etmek Mesleki bilgi ve becerilerini sürekli geliştirmek Yetki ve ehliyetini aşan durumlarda üst yöneticiye haber vermek Görevin tarafsız ve bağımsız yapılmasına engel olan durumları Üst yöneticiye bildirmek Denetim raporlarında kanıtlara dayanmak ve değerlendirmelerinde objektif olmak Elde ettiği bilgilerin gizliliğini korumak

İç Denetçinin Yetkileri İç denetçi görevlerinin yerine getirilmesiyle ilgili olarak; İç denetim faaliyetleriyle ilgili olarak elektronik ortamdakiler dahil her türlü bilgi, belge ve dokümanlar ile nakit, kıymetli evrak ve diğer varlıkların ibrazını talep etmek, Denetlenen birim çalışanlarından iç denetim faaliyetlerinin gereği olarak yardım almak, yazılı ve sözlü bilgi istemek, İç denetim faaliyetinin gerektirdiği konularda uzman yardımı almak veya görüşünden yararlanmak, Denetimi engelleyici tutum, davranış ve hareketlerde bulunanları üst yöneticiye bildirmek yetkilerine sahiptir.

İç Denetim ve Teftiş Kavramlarının Farkları (1) Sistem ve süreç odaklı Şikayet, birey, olay ve işlem odaklı Geleceğe odaklı Geçmişe odaklı Hesap verebilirlik Hesap sorabilirlik Soruşturma görevi yok Soruşturma görevi var Risk odaklı denetim metodolojisi Risk odaklı denetim metodolojisi yok İyi uygulama örnekleri tekniği Hata örnekleri tekniği

İç Denetim ve Teftiş Kavramlarının Farkları (2) Uluslararası standartlar var Geçmişe dayalı birikimler var İDKK denetim stratejisi belirliyor Kurum dışından denetim stratejisi belirlenmiyor Öncelikli amaç idareyi geliştirme Öncelikli amaç mevzuata uygunluk Sistem, performans, uygunluk, mali, IT denetimi Hukuka uygunluk denetimi Rehber, çalışma formları tüm kurumlarda aynı Rehber ve formlar kurumlara göre değişken İç denetim raporları İDKK.na gönderiliyor Denetim raporları kurum dışına gönderilmiyor

2) Denetlenecek alan ve konuları, İç Denetim Planı İç denetim planı, iç denetim faaliyetinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla; 1) Denetimin kapsamını, 2) Denetlenecek alan ve konuları, 3) İhtiyaç duyulan işgücü ve diğer kaynakları, içerecek şekilde, birim yöneticileriyle görüşülerek ve İç Denetim Koordinasyon Kurulunca hazırlanan iç denetim strateji belgesi de dikkate alınarak, üç yıllık dönemler için hazırlanır. Bu plan, her yıl risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gözden geçirilerek gerektiğinde değiştirilir.

İç Denetim Programı En riskli alan ve konulara öncelik verilmek ve denetim maliyeti de dikkate alınmak suretiyle, yöneticiler ve gerektiğinde çalışanlarla görüşülerek iç denetim planıyla uyumlu bir iç denetim programı hazırlanır. Bir yıllık süreyi geçmemek üzere hazırlanacak iç denetim programlarında; denetlenecek alanlar ve konular, iç denetçilerin isimleri belirtilerek, zaman çizelgesine bağlanır. Hazırlanan iç denetim programı üst yöneticinin (bakan, müsteşar, genel müdür, rektör, vali, belediye başkanı) uygun görüşüne sunulur. İç denetim plan ve programının hazırlanmasında İç Denetim Koordinasyon Kurulu düzenlemeleri esas alınır.

Görevlendirme İç denetçilerin denetim görevlendirmeleri üst yönetici (bakan, müsteşar, genel müdür, rektör, vali, belediye başkanı) tarafından yapılır. İç denetim programı üst yönetici tarafından onaylandıktan sonra yapılan görevlendirmeler, programdaki zamanlama da dikkate alınarak iç denetçilere bildirilir.

Denetime Hazırlık ve Başlama Denetim faaliyetlerinin hazırlık aşaması “Ön Çalışma” olarak adlandırılır. Ön çalışmada iç denetçiler görevlendirildikleri konu ile ilgili gerekli inceleme ve araştırmaları yaparak denetim amaç ve kapsamını tespit eder. Denetim konusuna göre belirleyecekleri toplantı, mülâkat, anket, yerinde gözlem gibi yöntemler ile süreci tanıyarak mevcut risk ve kontrolleri tespit eder ve bunların bir değerlendirmesini yapar.

Açılış Toplantısı İç denetçi ön çalışma aşamasında, planlanan iç denetim faaliyetinin yürütüleceği birim yöneticisi ve ihtiyaç duyulan personelin de iştirak edeceği bir açılış toplantısı yapar. Açılış toplantısında, denetimin amacı, kapsamı, denetimde kullanılacak yöntemler, tahmini denetim süresi, denetime yardımcı olacak personel, denetim sırasında çalışanlardan beklentiler, idarenin denetimden beklentileri, denetim sonuçlarının raporlanması konuları görüşülür.

Denetimin Yürütülmesi Çalışma planı hazırlandıktan sonra denetime başlanır ve denetimler bu çalışma planına ve denetim rehberlerine göre yürütülür. İç denetçi, yıllık denetim programında ve bireysel denetim planında belirlenen denetim hedeflerine ulaşmak için yeterli ve güvenilir bilgi ve belgeleri elde eder, inceler ve değerlendirir. Denetimin yürütülmesi sırasında uygulanacak testler, iç kontrol uygulamalarının yeterliliğine dair değerlendirme yapılabilmesine olanak verecek şekilde tasarlanır, en riskli alanlara öncelik verilir. Gerçekleştirilen testlerin tamamı; izlenen yöntem, yapılan gözlem, incelenen belge, görüşme ve diğer adımlar “Çalışma Kâğıtları” ile belgelendirilir.

Kapanış Toplantısı Yapılan denetim faaliyetleri, görev sonuçları ile taslak raporda yer alacak tespit ve öneriler denetlenen birim yöneticisinin ve sorumlularının katılımı ile gerçekleştirilecek bir kapanış toplantısında ele alınır. Bu toplantıda, önemli bir değerlendirme eksikliği olup olmadığı belirlenir ve denetlenen birim yöneticisinin varsa aykırı görüşleri toplantı tutanağına bağlanır.

Raporlama (1) Denetim raporları; Denetimin amacını, kapsamını ve sonuçlarını, Denetlenen birim çalışanlarının sorumluluklarını, Denetlenen birimlerce alınacak tedbirleri, içerecek şekilde İç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde hazırlanır. İç denetçi, denetim sonucunda hazırladığı taslak denetim raporunu, belirli bir sürede cevaplandırılmak üzere, denetime tabi tutulan birim yöneticisine verir. Birim yöneticisi, gerektiğinde çalışanlardan ve ilgililerden görüş almak suretiyle raporu cevaplandırarak iç denetçiye gönderir. İç denetçi ile denetlenen birim yöneticisi aynı görüşteyse, denetlenen birim yöneticisi tarafından verilen cevapta, makul bir süre içinde düzeltme ve iyileştirmelerin yapılması konusunda bir eylem planına da yer verilir. Daha sonra iç denetçi , verilen cevapları , eylem planını ve değerlendirmelerini ve rapor özetini içeren nihai raporunu oluşturur

İç denetçi ile idare arasında oluşacak görüş ayrılıkları üst yönetici Raporlama (2) İç denetçi ile denetlenen birim yöneticisi arasında anlaşmazlık varsa, iç denetçi bu durumu ve değerlendirmesini de nihai rapora dahil eder. İç denetçi hazırladığı nihai raporu, üst yöneticiye sunar. Raporlar üst yönetici tarafından değerlendirildikten sonra gereği için raporda belirtilen birimlere verilir. İç denetçi ile idare arasında oluşacak görüş ayrılıkları üst yönetici tarafından çözülür. Üst yönetici ile iç denetçi arasında görüş ayrılıkları olması halinde ise durum, anlaşmazlığın giderilmesine yardımcı olmak amacıyla İç Denetim Koordinasyon Kuruluna iletilir.

Rapor Türleri İç Denetim Raporu Yolsuzluk ve Usulsüzlük Bulgularının Bildirilmesine İlişkin Rapor Danışmanlık Raporu İnceleme ve Araştırma Raporu

Denetim Sonuçlarının Takibi İç denetim faaliyeti sonucu denetçi tarafından önerilen düzeltici işlem ve tavsiyeler, eylem planında belirtilen süre içerisinde yerine getirilir. Düzeltici işlemin gerçekleştirilmesinin belli bir süre gerektirmesi durumunda bu husus denetim raporuna verilen cevapta belirtilir ve periyodik gelişmeler ilgili birimce en az altı aylık dönemler halinde iç denetim birimine bildirilir. İç denetim biriminde denetim raporlarının uygulamasını izlemek üzere bir takip sistemi kurulur. Denetim raporu özeti ve nihai rapor üzerine yapılan işlemlere ilişkin bilgiler raporun sunulduğu tarihten itibaren 2 ay içinde İç Denetim Koordinasyon Kuruluna gönderilir. Denetim sonuçları İç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından da takip edilir.

İç Denetim Koordinasyon Kurulu İç denetime ilişkin denetim ve raporlama standartlarını belirlemek, denetim rehberlerini  hazırlamak ve geliştirmek. Yolsuzluk veya usulsüzlüklerin ortadan kaldırılması için gerekli önlemlerin alınması konusunda önerilerde bulunmak. Risk içeren alanlarda iç denetçilere program dışı özel denetim yaptırılması için kamu idarelerine önerilerde bulunmak. İç denetçiler ile üst yöneticiler arasında görüş ayrılığı bulunması halinde anlaşmazlığın giderilmesine yardımcı olmak. İdarelerin iç denetim raporlarını değerlendirerek sonuçlarını konsolide etmek suretiyle yıllık rapor halinde Maliye Bakanına sunmak ve kamuoyuna açıklamak. Kalite güvence ve geliştirme programını düzenlemek ve iç denetim birimlerini bu kapsamda değerlendirmek

Sonuç Kurumlarda yönetim tarafından kurulacak ve iç denetim tarafından etkinliği değerlendirilecek olan performans yönetim, risk yönetim, kurumsal yönetim ve iç kontrol sistemlerinin oluşturulması temel nitelikte olan gelişmeye açık alanlardır. Bir ağacın kökleri ve gövdesi niteliğinde olan bu sistemler kurumsal gelişmenin ve değişimin önünü açan anahtarlar olacaktır. Bu sistemlerin basarıyla uygulanması halinde, denetim fonksiyonu uluslararası standartlara uygun olarak gelişecek, AB standartlarına uygun yönetsel yapıya kavuşulacak, çağdaş yönetim ve bilgi paylaşım kültürü yaratılacak, iyi yönetim ilkelerinin yerleşmesini sağlayacak kurumsal değişim gerçekleşecek, hizmetlerin etkinliği, verimliliği ve kalitesi yükselecek, kurumlardan hizmet alanların memnuniyeti ve çalışanların mutluluğu artacaktır.

Sorular …

Teşekkürler…