Anlamlarına göre sözcükler= ANLAM BİLGİSİ ANLAM BİLGİSİ Anlamlarına göre sözcükler= a.)Eş anlamlı sözcükler:Yazılış ve okunuşları ayrı,anlamları aynı sözcüklerdir yollamak-göndermek büyük,-iri Eş anlamlı sözcükler, anlam nüansından dolayı bazen birbiri yerine kullanılamaz.

b.)Zıt anlamlı sözcükler:Anlamca birbirinin zıttı olan sözcüklerdir. böyle bir tane dostum olacağına yüzlerce düşmanım olsun! Eylemlerin ve isimlerin olumsuzlarında karşıtlık söz konusu değildir. gelmek-gelmemek “Gelmek”in karşıtı “gitmektir. Yararlı- yararlı değil

c.)Sesteş sözcükler:Yazılış ve okunuşları aynı; anlam yönünden hiçbir ilgileri olmayan sözcüklerdir. “Dal” sözcüğü hem “ağaç dalı” hem de “dal-”eylemi olarak kullanılır.

d.)Gerçek anlamlı sözcükler:Sözcüklerin biz de çağrıştırdığı ilk anlamlarıdır. “yan-” sözcüğü tek başına düşündüğümüzde, aklımıza ilk gelen yanıcı bir maddenin alev almasıdır.

Yan anlam:Dilde ki gelişimin nedeniyle sözcüklere,temel anlamı yanında yeni anlamların yüklenmesidir. Sözcüklere yeni anlam kazandırma dört yolla olur: 1)Somuttan somut:Makin anın kolu kırılmış. 2)Somuttan soyut:Problemi çözmede bir de bu yolu dene. 3)Soyuttan soyut:O bu işten anlamaz. 4)Soyuttan somut:Benim hikayemi ne zaman okumuştunuz?

e.)Mecaz anlamlı kelimeler: 1)Mecaz: Bir sözcüğün gerçek anlamı dışında özel bir anlamla kullanılma durumudur. O da birine tutuldu. 2.)Mecaz-ı mürsel:Benzetme amacı güdülmeden bir sözcüğün başka bir sözcük yerine kullanılmasıdır.

Yapılış yolları: a.)Parça söyleyip bütünü anlatma: Yelkenimiz uçar gibi neşeli. gemimiz b.)Bütünü söyleyip parçayı anlatma: Adana’dan kalktığımızda saat sekizdi. Adana terminali c.)Kabı söyleyip içindekileri anlatma: Adresi bir de şu dükkana soralım. dükkanın içindeki birine d.)Sonucu söyleyip nedeni anlatma: Bugünlerde de bol bol bereket yağıyor. yağmur e.)Soyutu söyleyip somutu anlatma: Bugünün insanlığı bu konu üzerinde pek durmuyor. insanları

f.)Deyimler:Birden çok sözcüğün bir araya gelerek yeni bir anlam oluşturduğu öbeklerdir. Özellikleri: Kalıplaşmış sözlerdir,üzerinde değişiklik yapılmaz. Kısa ve özdürler En az iki sözcükten oluşurlar Deyimlere öğüt kavramı yoktur, kişinin o anda ki duygu ve düşüncelerini dile getirirler. Sözcükler genellikle mecaz anlamlıdır.

g.)Terimsel anlam: Bir sözcüğün herhangi bir özel alanda kullanıldığı anlamdır. Ekvator,Coğrafya Dörtgen-Matematik Gazel-Edebiyat...

SOMUT VE SOYUT ANLAMLI SÖZCÜKLER Beş duyu organı ya da kimi araçlardan yararlanarak varlığı kanıtlanabilen canlı ve cansızların adların somut anlamlı sözcüklerdir. insan ses koku hayvan süt ev tatlı ısı kalem...

Duygu, düşünce, coşku ve tutkuların dildeki karşılığı olan sözcüklere soyut anlamlı sözcükler denir. sevgi özgürlük cesaret dostluk akıl öfke...

SORULAR

1-)Aşağıdaki cümlelerden altı çizili kelimelerden hangisi gerçek anlamda kullanılmıştır? A.)Ayağında burnu aşınmış eski bir kundura vardı. B.)Dikiş makinesinin kolunu koparacakmış gibi çeviriyordu. C.)Çok uzaklarda atıldığı belli iki el silah sesi duyuldu. D.)İri hantal, gövdesini zorlukla sürüklüyor gibiydi.

CEVAP: A’ da “burun” B’ de “kol” C’ de “el” Sözcükleri ilk anlamlarından çıkarılmışlar, başka bir anlamda kullanılmışlardır. Bundan dolayı Cevap:D

2.)Aşağıdaki cümlelerden hangisinde altı çizili sözcük mecaz anlamda kullanılmıştır? A.)Gelecek hafta bugün yine buluşalım, dedim. B.)Az sonra beyaz bir at üstünde gelin göründü. C.)Çocuğu uyutmak için bir odaya götürdü. D.)Bu boş sözleri dinlemekten bıkmıştı.

CEVAP: Mecaz, sözcüğün gerçek anlamından kurtularak soyut bir anlam kazanmasıdır. Seçeneklerde verilen ”gelecek, gelin, uyumak” sözcükleri temel anlamda “boş” sözcüğü ise gerçek anlamının dışında kullanılmıştır. Cevap:D

3.)”Onun resimlerinde, kompozisyonlar son derce ölçülüdür, renkler tam bir barış halindedir.” Bu cümledeki “barış” kelimesi hangi anlamda kullanılmıştır? A.)Düzen B.)Benzerlik C.)Tekdüzelik D.)Uyum

CEVAP: Kompozisyonun ölçülü olduğu söylenirken, ‘barış’ sözcüğünün anlamı da açıklanmış oluyor. Bu durumda “barış” sözcüğünün mecaz anlamıyla kullanıldığını görüyoruz. Cevap:D

4. )”Kimileri, sanatın boş bir uğraş olduğunu iddia ederler 4.)”Kimileri, sanatın boş bir uğraş olduğunu iddia ederler. Kimileri ise, sorunu toplum açısından ele alarak, böyle düşünmezler.” Burada geçen “boş” kelimesi için aşağıdakilerden hangisi en uygun karşılıktır? A.)Kısır B.)Yarasız C.)Verimsiz D.)Saçma

CEVAP: Verilen cümlede “boş” sözcüğü mecaz anlamıyla kullanılmıştır. Cevap:B

5.)Aşağıdaki kelime çiftlerinden hangisi terimdir? A.)Masa-sandalye B.)Ağaç-demir C.)Kağıt-kitap D.)Roman-hikaye

CEVAP: D’ de roman, hikaye sözcükleri edebiyat terimleridir. A,B,C seçeneklerindeki masa-sandalye, ağaç-demir, kağıt-kitap sözcükleri genel anlamlı sözcüklerdir.Her hangi bir bilim ve sanat alanına ilişkin değildir. Cevap:D

6-)Aşağıdakilerden hangisi deyimdir? A.)Ağaç yaş iken eğilir. B.)Can boğazdan gelir. C.)İki dinle bir söyle. D.)İğne atsan yere düşmez.

CEVAP: A,B,C’ deki cümleler atasözüdür. D’ de ise “iğne atsan yere düşmez” Cümlesi “çok kalabalık” anlamında kullanılmış bir deyimdir. Cevap:D

7-)Aşağıda eşleştirilen kelime çiftlerinden hangisi zıt anlamlıdır? A.)Umut-Çile B.)Hasta-Sağlıklı C.)Tatlı-Güzel D.)Çiçek-Diken

CEVAP: B’ de “hasta-sağlıklı” karşıt(zıt) anlamlıdır. Cevap:B

7-)Aşağıdaki kelime çiftlerinden hangisi, anlam ilişkisi bakımından diğerlerinden farklıdır? A.)Acı-Tatlı B.)Sıcak-Soğuk C.)İleri-Geri D.)Açık-Saçık

CEVAP: A’ da “acı-tatlı” karşıt (zıt) B’ de “sıcak-soğuk” karşıt (zıt) C’ de “ileri-geri” karşıt (zıt) anlamlıdır. D’ de ise “açık-saçık” yakın anlamlı sözcüklerdir. Cevap:D

8-)Aşağıdakilerden hangisi “ortalık günlük güneşlik iken,hava birden bulutlandı.” cümlesindeki altı çizili kelimenin yerini tutmaz? A.)Aniden B.)Ansızın C.)Birdenbire D.)Tamamen

CEVAP: “Birden”sözcüğünün eş anlamlısı “aniden, ansızın, birdenbire” sözcükleridir. Yukarı cümlede “birden” sözcüğünün yerine “aniden, ansızın, birdenbire” sözcüklerinden biri getirildiğinde cümlenin anlamı değişmez.

9-)Aşağıdaki kelimelerden hangisi somut bir kavram ifade eder? A.)Kalabalık B.)Sıkıntı C.)Mutluluk D.)Düşünce

CEVAP: B,C,D’ de “sıkıntı, mutluluk, düşünce” sözcükleri soyut kavramlardır. A’ da ise “kalabalık” sözcüğü, görülebilir, dokunulabilir, sayılabilir somut bir varlıklar toplamını anlatır. Cevap:A

10-)Aşağıdakilerden hangisinde “keyif” kelimesi “vücut esenliği, sağlık” anlamında kullanılmış olabilir? A.)Kır gezisinde yağmur,çocukların keyfini kaçırdı. B.)Bu yaz, denizin keyfini çıkardık. C.)Keyifler soruldu,kahveler içildi. D.)Onlar çalıştı, bunlar keyif çattı.

CEVAP: “keyif” sözcüğü, A,B, C ve E’ de deyim içinde kullanılmıştır. “keyfini kaçır-” ;zevk almak, “keyif çat-”; iş yapmamak, “keyfi gel-”; neşelenmek anlamlarında kullanılmıştır. Cevap:C

11-)Hangi cümlede mecaz anlamıyla kullanılan bir kelime vardır? A.)Günlerce ondan hiçbir haber alamadım. B.)Bahçenin etrafını dikenli tel ile çevirdim. C.)Fırsatı kaçırdığıma hala yanarım. D.) Söyleyecek hiçbir sözüm yok. Cevap:D

12-)Aşağıdaki kelime çiftlerinden hangisi, zıt anlamlıdır? A.)suçlu-tutsak B.)kuru-nemli C.)konut-ev D.)uzun-ince Cevap:B

13-)Aşağıdaki deyimlerin hangisinde “özlem” söz konusu değildir? A.)Burnunda tütmek B.)Gönül bağlamak C.)Göreceği gelmek D.)Gözleri yollarda kalmak. Cevap:B

14-)Hangi cümlede mecaz anlamda kullanılmış sözcük yoktur? A.)Paketleri taşımaktan kolum koptu B.)Çocuklar da ne çok mücadele etti. C.)Sinirlenen Nuri sonunda patladı. D.)Manzarayı görünce içim parçalandı Cevap:B

15-)”Yarın” kelimesi, aşağıdaki cümlelerin hangisinde, diğerlerinden farklı anlamda kullanılmıştır? A.)Ülkemizin yarın daha güzel olacağından umutluyuz. B.)Arkadaşlarla yarın okulda görüşeceğiz. C.)Havanın yarın yağışlı olacağı tahmin ediliyor. D.)Yarın bir matbaada işe başlayacağım. Cevap:A

16-)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “dil” kelimesi ile yapılmış bir deyim vardır? A.)Beni kötülemeye dili varmadı. B.)Doktor,hastanın diline baktı. C.)İnsan önce kendi dilini iyi bilmeli. D.)O, dilimizin kuralını da öğreniyor. Cevap:A

17-)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim yerinde kullanılmıştır? A.)Bu iyi haberinle yüreğime su serptin. B.)O sorunu çözmek için sen de az kafa patlatmadın. C.)Ödevini yapmak için ipe un serpiyor. D.)Şu anda başım kalabalık, sonra geliniz. Cevap:C

18-)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim yoktur? A.)Fırtınada yola çıkmayı göze alamadı. B.)Anlatacaklarıma iyice kulak vermelisin. C.)Tezgah devrilince meyveler birbirine karıştı. D.)Tatil için güzel düşler kurmuştum. Cevap:C

19-)Aşağıdakilerden cümlelerden hangisinde bir sözcük terim anlamıyla kullanılmıştır? A.)Mıknatıslarda aynı kutuplar birbirini iter. B.)Dumanlı dağları aşarak vatanımıza kavuştuk. C.)Soğuk su içmek sağlığımıza zarar verir. D.)Otomobille yolculuk etmeyi sevmez. Cevap:A

20-)”Kavurmak”sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz anlamda kullanılmıştır? A.)Etleri küçük parçalara ayırıp tavada kavurduk. B.)Sıcak esen rüzgarlar ekinleri kavurmuş. C.)Çektiği acılar yüreğini kavurmuştu. D.)Mantarları fazla kavurmayın, demiştim... Cevap:C

21-)Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt anlamlı sözcükler kullanılmıştır? A.)Ha bugün gidelim ha yarın gidelim derken, onu sağlığında ziyaret etmek nasip olmadı. B.)O, yaz demez, kış demez çok çalışır. C.)İnsanlardan köşe bucak kaçar. D.)En başarılı futbolcular bil takımlarından birer ikişer ayrılıyordu. Cevap:B

22-)Aşağıdakilerden hangisi somut bir addır? A.)İlgi B.)Gülünç C.)Korku D.)Kumaş Cevap:D

23-)Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin eş anlamlısı yoktur? A.)Ant B.)Armağan C.)Anı D.)Keser Cevap:D

24-)Aşağıdakilerden hangisi, somut bir kavramı karşılar? A.)Toz B.)Cesur C.)Dilek D.)Saygı Cevap:A

25-)”Patlamak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz anlamda kullanılmıştır? A.)Kasabada sıkıntıdan patladık... B.)Fazla şişirince balon patladı. C.)Siperimize düşen top mermisi patlamıştı. D.)Su boruları birkaç yerinden patlamış. Cevap:A

26-)Aşağıdaki deyimlerin hangisinin açıklaması yanlıştır? A.)Al benden de o kadar, ben de öyle düşüncedeyim, ben de aynı durumdayım B.)Al birini, vur ötekine hiç biri bir işe yaramaz, hepsi bir ayarda!... C.)Oranın altını üstünü getirdik, her şeyi düzene koyup geldik. D.)Verdiğimiz görevin altında kalmamış, güçlükleri yenip başarılı olmuştu. Cevap:C

27-)”Dönmek” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz anlamda kullanılmıştır? A.)Burada bir şeyler oluyor,bir şeyler dönüyor ama anlamıyorum. B.)Dünya kendi ekseni etrafında dönüyor. C.)Hemen ayrıl o adamdan geri dön!... D.)Dev yapılı balıkçı birden bana döndü. Cevap:A

28-)”Çevirmen, dergi, dargınlık, çeyiz” kaçı somut kavramı anlatır? B.)2 C.)3 D.)4 Cevap:C

29-)Aşağıdaki sözcüklerin hangisinin sesteşi yoktur? A.)Yer B.)Bağ C.)Çöl D.)Dağ Cevap:C

30-)”Asır, çabuk, ak,dargın, düşünce, buz” sözcüklerinden kaç tanesinin eş anlamlısı vardır? Cevap:C