“ANNE SÜTÜNÜN ÖZELLİKLERİ Dyt. Nazan ÇETİN

Amaç ve Hedefler Amaç; Anne sütünün özelliklerini anlatmak, Hedefler; 1.Anne sütünün anne ve bebeğe faydalarını söyleyebilme, 2.Anne sütünün içeriğini açıklayabilme 3.Kolosturumun önemini açıklayabilme, 4.Yapay beslenmenin zararlarını söyleyebilme

Emzirme Önerisi İlk 6 ay sadece anne sütü Emzirmenin iki yıla kadar uzatılması.............. Sağlık Bakanlığı, Amerikan Pediatri Derneği,Dünya Sağlık Örgütü, UNİCEF Bebeklerinizi iki yıla kadar emzirin....... Kuran-ı Kerim, Bakara suresi 233

ANNE SÜTÜ Anne sütü ilk 6 ayda bebeğin ihtiyacının %100’ ünü, 6-12 ayda bebeğin ihtiyacının %50’ sini ve 12.aydan itibaren de %30’ unu karşılar.

Emzirmenin Yararları BEBEK İÇİN  Her zaman sterildir,ısı derecesi idealdir.  Besin öğesi bileşimi  Koruyucu etmenler  Ig’ler içerir Sindirime yardımcı aktif enzimler Hormonlar ve büyüme faktörleri Antioksidanlar

Anne Sütündeki Kök Hücreler EMZİRMENİN YARARLARI Anne Sütündeki Kök Hücreler http://www.sciencealert.com.au/news/20081102-16879.html

Emzirmenin Yararları Ortakulak iltihabı riski azalır Gastrointestinal enfeksiyonları daha az görülür Allerjiye karşı koruyucudur ve bebeği pişikten korur.

Emzirmenin Yararları Kronik hastalıklar daha az görülür. Sistematik gözden geçirme: 17 araştırma, 12 890 anne sütü ile beslenen, 4608 mama ile beslenen >16 yaş değerlendiriliyor. Özellikle tek başına anne sütü ile beslenme süresi artıkça toplam kolesterol düzeyi belirgin düşüyor. Owen CG. Am J Clin Nutr. 2008 Aug;88(2):305-14

ANNE SÜTÜ Büyüme ilişkisi Antropometrik standartlara uygun gelişirler. Astım ilişkisi Solunum sistemi enfeksiyonlarının sıklığı azalır. Diyabet ilişkisi İnsüline bağımlı diyabet görülme riski azalır. ANNE SÜTÜ Apandisit,invajinasyon, hipertrofik pilor stenozu görülme riski azalır Cerrahi durumlar Şişmanlık ilişkisi Şişmanlık görülme riski azalır. Nekrotizan enterokolit Nekrotizan enterokolit görülme riski 10 kat daha azalır .

Anne sütünün içerdiği maddeler bebeği rahatlatır,gevşetir, ağrıyı azaltır, daha çabuk uykuya dalmasını sağlar

Anne Sütü ile Beslenmenin Ağrı Üzerine Etkisi İlk altı ayda emzirmenin analjezik etkisi aşılama sırasında etkili bulunmuş Dilli D et al. J. Pediatr 2008 Emzirmenin analjezik etkisi lokal analjezik kullanımına benzer bulunmuş. BMJ 2003;326:13-15

Çene ve Diş Gelişiminde Rolü Ağız yapısı daha iyi gelişiyor. 1130 oyun çocuğunda yapılan araştırma Viggiano D et al (2004). Breast feeding, bottle feeding, and non-nutritive sucking; effects on occlusion in deciduous dentition. Arch Dis Child 89: 1121-1123

Zihinsel Gelişme ANNE SÜTÜ İLE BESLENEN ÇOCUKLAR İLERİ YAŞLARDA ZEKA TESTLERİNDE DAHA BAŞARILI OLURLAR. Toplam anne sütü ile beslenme süresi arttıkça erişkin yaşta erişilen IQ ya da EQ daha yüksek oluyor. Journal of the American Medical Association 2002;287(18):2365-2371

Zihinsel Gelişme Anne sütü ile beslenen bebeklerin zihinsel gelişimleri daha iyi. IQ üzerine bu olumlu etki özellikle genetik olarak bazı metabolik farklılığı olanlarda daha belirgin ortaya çıkmakta. Bu durum anne sütünün nutrigenomik özelliklerinin de olduğunu göstermektedir. Caspi A, et al. Moderation of breastfeeding effects on the IQ by genetic variation in fatty acid metabolism. Proceedings of National Academy of Science 2007;104:18860-18865.

Nöromotor Gelişme Anne sütü ile beslenmeyenlerde; 9.ayda ince motor gelişimde gerilik olma olasılığı % 40, kaba motor gelişimde gerilik olma olasılığı % 30 artıyor. Sacker A, 2006

EMZİRME POZİSYONU Nöronlar arasındaki bağlantıları artırıyor

Emzirmenin Yararları ANNE İÇİN Ucuzdur,hazırlama sorunu gerektirmez Kontraseptif etkisi vardır Annenin sağlığını korur Göğüs kanseri Over kanseri Anemi Osteoporoz

Emzirmenin Yararları ANNE İÇİN Toplam emzirme süresi arttıkça meme kanserine yakalanma riski azalıyor; 30 ülkede 47 epidemiyolojik çalışmanın analizi 50302 meme kanseri olan, 96973 kontrol grubunda Lancet 2002;360 (9328):187-295

EMZİREN ANNELER ESKİ KİLOLARINA DAHA ÇABUK DÖNER

EMZİRME HORMONLARI, ANNEYİ GEVŞETİR DAHA ÇABUK UYKUYA DALMASINI SAĞLAR, ANNEYİ DİNLENDİRİR

EMZİRMENİN PSİKOLOJİK YARARLARI 10 EMZİRMENİN PSİKOLOJİK YARARLARI *SAĞLIKLI BESLENME DAVRANIŞININ GELİŞİMİNE KATKIDA BULUNUYOR * ANNE VE ÇOCUK ARASINDA YAKIN SEVGİ DOLU İLİŞKİ SAĞLAR. * BEBEK DAHA AZ AĞLAR. * BEBEĞİ TERK ETME VEYA HIRPALAMA OLASILIĞI DAHA DÜŞÜKTÜR. Anne sütü ile beslenme süresi arttıkça dört yaştaki hiperaktivite skoru belirgin olarak azalıyor, sosyal yetenek skoru artıyor 500 çocuk, 4 yıllık izlem (prospektif) çalışması, Julvez J, et al Attention behaviour and hyperactivity at age 4 and duration of breast-feeding. Acta Paediatr. 2007 Jun;96(6):842-7.

Emzirmenin İlk ½-1 saat İçerisinde Başlanması

EMZİRMEYE GEÇ BAŞLAMA NEONATAL ÖLÜM RİSKİNİ ARTTIRIYOR Anne sütü almaya başlama zamanı Bebek Neonatal ölüm sayı yüzde Sayı Yüzde risk İlk saat 4.763 43 34 0,7 1. saatten 1. gün sonuna dek 3.105 28 36 1,2 2. Gün 2.138 20 48 2,3 3. Gün 797 7,3 21 2,6 3. Günden sonra 144 1,3 6 4,2 Toplam 10.947 100 145 2,2

İLK SÜT (KOLOSTRUM) İÇERDİĞİ YOĞUN BAĞIŞIKLIK MADDELERİ İLE BEBEĞİ HASTALIKLARDAN KORUR

KOLOSTRUM SEKRESYONU *Yoğun, konsantre, zengin, açık renkten altın sarısı renge kadar *İlk 24 saatte yaklaşık 7-14 ml /her beslenmede *Sonraki 36 saatte artarak 24 saatlik periyotta 500ml’ ye ulaşır *İlk günler için miktarın az olmasıyla gelişmemiş yeni doğan böbreğine uygunluk

KİLO KAYBI ENDİŞESİ VE GEREKSİZ FORMÜL MAMA BAŞLANMASI ilk haftada %7-10 kilo kaybı normaldir Yenidoğan bebeğin midesi İlk gün bilye kadar (~5ml) 3. gün pinpon topu kadar (~ 20ml) 10.gün yumurta kadar (~50ml) Kolostrum miktarı ve olgun süte geçişe paralel bir artış

Kolostrumun Özellikleri 1. Antienfektif etmenlerden zengindir. Enf. ve allerjiden koruyan antikorlar ve akyuvarlar Sekretuvar IgA 20-30 g/L (olgun sütte 0.3g/L) Laktoferrin 3.54 mg/ml (olgun sütte1.7mg/ml) Polimorf nükleo lenfositler, makrofajlar,T ve B lenfositler( ml’de 1.000.000 hücre) 2. Olgun sütten daha fazla oranda protein içerir (% 3-3.5 g). Arginin ve triptofandan zengindir. 3. Büyüme faktörlerini içerir. 4. Çinko, A vit. D, B12 vitaminleri de yüksek oranda bulunmaktadır. 5. Müshil etkisi vardır.

KOLOSTRUMUN FONKSİYONU *Polio, Coxsackie B virüs, birkaç tür stafilakok, E.coli gibi patojenlere karşı koruyuculuk *Bifudus florasının oluşturulması

BİFİDOBAKTERİLER; Bifidobakteriler tarafından oligosakkaritler fermente edilir. Oluşan asit ortam da * shigella * streptococcus * clostridium üremesi baskılanır. Oluşan; asetik asit, propiyonik, bütirik asit kalın barsak duvarından emilirler ve enerji oluşturlar.

BİFİDOBAKTERİLER; Zararlı bakterilerin çoğalmasını önler. Bağışıklık sisteminin uyarılması, Barsağın olgunlaşması, Kalsiyum emiliminin artması, B vitamini sentezlerinin arttırılması, Doğal antibiyotikler salgılanmakta, gram pozitif ve gram negatif mo karşı antimikrobiyal etki

Antienfektif Öğeler Hücre ve antikorlar Bifidus Faktörü Lizozim Laktoferrin İmmünogloglinler Komplemanlar Müsin Oligosakkaritler Sitokinler

Laktoferrinin Olası Biyolojik Etkileri Fagositik öldürme Bakteriyostatik ajan İmmünostimülan etmen Demir emilimini kolaylaştırır Büyüme etmeni

Bağışıklık Sistemini Düzenleyici Ajanlar Sitokinler Laktoferrin Alfatokoferol Prolaktin ajanlar İnsüline bağımlı diyabet Lenfoma Lösemi gelişme riskini azaltmaktadır

Anti inflamatuar Etmenler Anne Sütünde Bulunan Anti inflamatuar Etmenler Hücre koruyucular Epidermal büyüme etmenleri Olgunlaştırıcı etmenler Mediatörleri parçalayan enzimler Enzim bağlayıcıları Lökositleri modüle edici ajanlar Antioksidantlar

HASTALIKLARA KARŞI KORUNMA 7 HASTALIKLARA KARŞI KORUNMA AKYUVARLAR AKTİF OLUR ANTİKOR YAPARAK ANNEYİ KORUR ENFEKTE ANNE ANTİKORLAR SÜTE SALINARAK BEBEĞİ KORUR AKYUVARLAR MEMEYE GİDER ANTİKOR YAPAR

DEĞİŞİK ŞEKİLLERDE BESLENEN BEBEKLERDE PNÖMONİDEN ÖLÜM RİSKİ 12 DEĞİŞİK ŞEKİLLERDE BESLENEN BEBEKLERDE PNÖMONİDEN ÖLÜM RİSKİ Brezilya (8gün-12 Aylık) Bebekler 3.9   3.3 2.1 1.2 1.0 Sadece Anne sütü Anne sütü ve inek Sütü Anne Sütü ve Çocuk Maması Sadece Çocuk Maması İnek Sütü    

Filipinler 0-2 aylık bebekler 11 DEĞİŞİK ŞEKİLLERDE BESLENEN BEBEKLERDE DİARE RİSKİ Filipinler 0-2 aylık bebekler   17.3   13.3   3.2   1.0   A.S. Ve Besin Değeri olmayan Sıvılar A.S. Ve Besleyici Ek Gıdalar Sadece Anne Sütü Anne Sütü Almamış

Büyüme Faktörleri Epidermal Büyüme Faktörü Sinir Büyüme Faktörü İnsüline Benzer Büyüme Faktörü Meme Kaynaklı Büyüme Kolon Uyarıcı Faktörü Taurin İnterferon laktoferrin

BAZI MEMMELİLERİN SÜTLERİNİN İÇERİĞİ Tür Su Yağ Protein Laktoz (%) (gr/dl) (gr/dl) (gr/dl) İnsan 88 3.8 1.0 7.0 Orangutan 86 3.5 1.5 6.0 Ayı 55 24.5 14.5 0.4 Deniz aslanı 47 36.5 13.8 0.0 Köpek 76 12.9 7.9 3.1 Tavşan 59 13.4 23.7 1.7 Gergadan 92 0.0 1.4 6.1 Yunus 69 18.0 9.4 0.6 Sıçan 79 10.3 8.4 2.6

MEMLİLERDEANNE SÜTÜNÜN İÇERİĞİ VE YAVRULARININ BÜYÜME HIZI Yavrunun doğum Sütün Yapısı(%) Tür ağırlığının iki katına Yağ Protein Laktoz ulaşması (gün) İnsan 180 3.8 0.9 7.0 At 60 1.9 2.5 6.2 İnek 47 3.7 3.4 4.8 Keçi 19 4.5 2.9 4.1 Koyun 10 7.4 5.5 4.8 Sıçan 6 15.0 12.0 3.0

Karbonhidratlar Laktoz Lipit Bileşikleri Protein Bileşikleri Oligosakkaritler

prebiyotik işlev görürler. OLİGOSAKKARİTLERİN İŞLEVLERİ Gastrointestinal sistem Solunum yolu İdrar yollarında anti-infektif rol oynarlar. prebiyotik işlev görürler. Sindirilip emilmezler Kolona ulaşıp mikroflora için besin öğesi gibi rol oynar. Bağışıklık sistemini aktive ederler. Barsak florasını yenilerler. Rotavirüsleri baskılarlar.

OLİGOSAKKARİT (SİALİK ASİT) Beyin gangliositlerinin yapısal ve işlevsel bileşeni, Nöron transaminasyonunda, bellek oluşumunda hücreden hücreye iletişimde önemli rol oynar.

DEĞİŞİK SÜTLER İÇİNDEKİ PROTEİN NİTELİKLERİ ARASINDAKİ FARK 3 İNSAN   İNEK SÜTÜ       ANTİ EFEKTAN PROTEİNLER WHEY PROTEİNLER     % 80 KAZEİN   KESİLMİŞ SÜTÜN KATI KISIMLARI % 35 KAZEİN HAZMI KOLAY HAZMI GÜÇ

Anne Sütü ve İnek Sütünün İçerikleri (100ml’de) Anne sütü İnek sütü Protein(gr) 1.3 3.4 Kazein:Whey 40:60 80:20 Whey proteinleri Alfa-laktalbümin 0.42 0.17 Laktoferrin 0.27 eser Beta-laktoglobülin - 0.57 Lizozim 0.08 Eser İmmunglobülinA 0.16 0.005 İmmunglobülinG 0.005 0.096 İmmunglobülinM 0.003 0.005

NÜKLEOTİDLERİN YARARLARI Anne sütündeki protein dışı azotun (PDA) % 2-5’ini oluşturan, düşük molekül ağırlığına sahip bileşiklerdir. Bağışıklık sistemini güçlendirir (aşılara karşı immun yanıtı artırır) Doğal öldürücü hücre aktivitesini arttırır. İnterlökin-2 salınmını uyarır. Gastroenteritten korur. Diyare insidansını azaltıp süresini kısaltır ( barsak tamirini hızlandırır) Bifido bakteri çoğalmasını arttırır. Entero bakteri çoğalmasını azaltır. Uzun zincirli çoklu doymamış yağ asitlerini (LC PUFA) yapma yeteneğini arttırır. Sinir sisteminin gelişmesine yardımcı olur.

YAĞ FARKLARI Lipaz Gerekli Yağ Asidi İNSAN SÜTÜ İNEK SÜTÜ

Anne Sütü Ve İnek Sütünün İçerikleri(100ml’de) Anne Sütü İnek Sütü Yağ(gr) 4.1 3.9 Fosfolipid(mg) 4 4 Kolesterol(mg) 20 14 Lesitin(mg) 78 57 Esansiyel yağ asitleri Linoleik:Linolenik 5:1 1:1

n-6 serisi n-3 serisi İnsan ve İnek Sütünün Yağ Asidi Bileşimi (100 g sütün yağındaki miktarlar g olarak) Yağ Asidi İnsan Sütü İnek Sütü n-6 serisi Linoleik asit 8.3 1.1 Araşidonik asit 1.8 1.0 Toplam 10.1 2.1 n-3 serisi Alfa-linolenik asit 0.4 Yok EPA Var Yok DHA Var Yok

Anne Sütü Yağ Asidi Bileşimi EPA ve DHA İŞLEVLERİ Göz ve beyin dokularının gelişimi, Linoleik asit EPA/DHA oranı platelet işlevi ve enfeksiyon durumları

BURADA FARK ETTİĞİNİZ DEĞİŞİKLİKLER NELERDİR? 8 BURADA FARK ETTİĞİNİZ DEĞİŞİKLİKLER NELERDİR? ÖN SÜT SON SÜT Protein Yağ Yağ Yağ     Yağ Protein Laktoz Laktoz Laktoz Protein Laktoz Laktoz İLK SÜT (COLOSTRUM) OLGUNLAŞMIŞ SÜT

OLGUN SÜT ÖN SÜT Sulu ve şekerli SON SÜT Proteinli ve yağlı

NE KADAR SÜRE VE SIKLIKTA EMZİRMELİYİM? YENİDOĞAN SIK SIK(10-12) Daha sonra(8-10) 5-20 DAKİKA TEK MEME (tamamen boşalana kadar)

VİTAMİN FARKLARI İNSAN SÜTÜ B VİT İNEK SÜTÜ C VİT A VİT

SÜTTE DEMİR İNSAN SÜTÜ 50-70µG/100ml   İNEK SÜTÜ   50 EMİLEN % 10

Anne Sütü ve İnek Sütünün İçerikleri( 100ml’de) Anne sütü İnek sütü Kalsiyum(mg) 32-36 124 Fosfor(mg) 14-15 98 Kalsiyum:fosfor 2.3:1 1.3:1 Sodyum(mg) 11-20 52 Potasyum(mg) 57-62 15 Klor(mg) 35-55 98 Demir( ug) 62-93 50 Renal Solüt Yükü(mOsm/L) 86 223

500 ml anne sütünün karşıladığı günlük İKİNCİ YAŞTA ANNE SÜTÜ ENERJİ PROTEİN A VİT C VİT         %95   500 ml anne sütünün karşıladığı günlük gereksinimler   %45 %38 (%) 50 %31

ANNE SÜTÜYLE BEBEĞE GEÇEN ZARARLI ETMENLER Viral enfeksiyonlar Bazı ilaçlar (antikanser ilaçları, antikonvulsanlar, radyoaktif maddeler) Haşere mücadele ilaçları (DDT, aldrin) Aflatoksin M1 (

ANNE DAHA ÇABUK FERTİL OLUR 14 YAPAY BESLENMENİN TEHLİKELERİ ANNE BEBEK ARASINDAKİ YAKIN İLİŞKİYİ ENGELLER Allerji ve hayvan sütüne intolerans gelişebilir İshal ve solunum yolu hastalıklarına yakalanma olasılığı artar Kronik hast.riski artar İshal kronikleşir Bebekte obesite olabilir. Malnutrisyon, vit. A eksikliği görülebilir Mental yönden çok iyi gelişmeyebilir Enfeksiyon ve Malnutrisyondan Ölme riski artar Anemi riski, Kanser riski artar (over/meme) ANNE DAHA ÇABUK FERTİL OLUR

HER ZAMAN ve HER YERDE ANNE SÜTÜ