EMZİRME NİÇİN ÖNEMLİDİR
ANNE SÜTÜNÜN ÖNEMİ Hayatın ilk 6 aylık döneminde bebeklere verilecek tek besin öğesi anne sütü olmalıdır. İlk 6 aylık dönemde anne sütü bebeğin tüm gereksinimlerini karşılamaktadır.
Emzirme bebeğin tüm besin gereksinimini karşılarken ayrıca bebeğin ve annenin sağlığını da korur ve bu tip beslenmeden tüm aile duygusal ve ekonomik yararlar sağlar.
Anne sütü ile beslenmenin bebek açısından yararları ; Tam olarak bebeğin ihtiyacı olan besinleri içerir. Kolaylıkla sindirilir ve bebek tarafından verimli bir şekilde kullanılır. Bebeği enfeksiyonlara karşı korur.
Çeşitli araştırmalarda anne sütü alan bebeklerin ishalden ölme riski; hiç anne sütü almamış bebeklerden 14 kez az, kısmen alanlardan 1/3 oranında daha azdır.
Yapay mamalarla beslenmeden çok daha ucuzdur. Anne bebek bağını, yani yakın ve sevgi dolu bir ilişki kurulmasını sağlar. Bebeğin büyüme ve gelişmesini sağlar. Her an sıcak ve temiz olarak mevcuttur. Yeni bir gebeliğin gelişmesine kısmen engel olur.
Anneye yararları ; Annenin sağlığını korur. Uterusun ilk büyüklüğüne dönmesine yardımcı olur, ki bu da kanamada azalma sağlayıp anneyi anemiden korur. Emzirme annede over ve meme kanseri riskini azaltır.
EMZİRMENİN FAYDALARI Ekonomiktir EMZİRME ANNE SÜTÜ 1 EMZİRMENİN FAYDALARI ANNE SÜTÜ EMZİRME § Besleyici, § Kolaylıkla sindirilir, verimli kullanılır. § Enfeksiyonlara karşı korur. § Duygusal Birlikteliğe ve Gelişmeye Yardım, § Yeni bir hamileliği geciktirmeye yardım eder, § Anne sağlığını korur. Ekonomiktir
DUYGUSAL BÜTÜNLEŞME GELİŞME EMZİRMENİN PSİKOLOJİK YARARLARI 10 EMZİRMENİN PSİKOLOJİK YARARLARI DUYGUSAL BÜTÜNLEŞME ANNE VE ÇOCUK ARASINDA YAKIN SEVGİ DOLU İLİŞKİ SAĞLAR. (BONDİNG SÜRECİ ) ANNENİN DUYGUSAL AÇIDAN TATMİNİNİ SAĞLAR. BEBEK DAHA AZ AĞLAR. ANNE BEBEĞİNE DAHA SEVGİ DOLU DAVRANIR. BEBEĞİ TERK ETME VEYA HIRPALAMA OLASILIĞI DAHA DÜŞÜKTÜR. GELİŞME ANNE SÜTÜ İLE BESLENEN ÇOCUKLAR İLERİ YAŞLARDA ZEKA TESTLERİNDE DAHA BAŞARILI OLURLAR.
SÜTÜN İÇERİĞİ
ANNE SÜTÜNÜN BİLEŞİMİ Doğumdan sonra ilk birkaç gün içinde salgılama sarımsı renkli, yapışkan nitelikli, yoğunluğu yüksek süte KOLOSTRUM (Ağız sütü) denir.
Günlük miktarı ortalama 30 ml olan kolostrum olgun sütten daha fazla antikor ve anti efektif protein içerir. Bu, kolostrumun sütten daha fazla protein içermesinin nedenidir. Olgun sütten daha az yağ ve laktoz içerir.
Kolostrumun içeriğinde daha fazla anti efektif maddeler ve akyuvar olması bebeğin doğumdan sonra karşılaşacağı hastalıklara karşı ilk bağışıklığı sağladığından ; bebeğin ilk Pasif aşısı olarak nitelendirilir. Kolostrum bebeğin olgunlaşmamış barsaklarının doğumdan sonra olgunlaşmasına yardımcı olan Epidermal büyüme faktörü içerir. Bu da barsağın erken olgunlaşmasını sağlar ve bebekte allerji ve diğer besinlere entolerans gelişmesini önler.
Yüksek doz K vitamini içermesi yeni doğanın hemorajik hastalığından korunmasında önemlidir. Kolostrumun bazı vitaminlerden (özellikle A) zengin olması ve bazı İmmünglobinlerin (özellikle Ig A) yüksek olması ; bebekte oluşabilecek enfeksiyonların hafif geçirilmesine neden olur. Ayrıca vitamin A nın göz hastalıklarından korunmasına faydası vardır.
Kolostrumun miktarının az olduğu için böbreklere önemli bir metabolik yük oluşturmaz. Kolostrumun bebeğin barsaklarını mekonyumdan temizlemeye yardım eden hafif Müshil etkisi de vardır. Bu şekilde billuribin de barsaktan atılır ve sarılığın önlenmesi kolaylaşır.
KOLOSTRUM İÇERİĞİ ÖNEMİ ANTİKORDAN ZENGİN ENFEKSİYON VE 9 İÇERİĞİ ÖNEMİ ANTİKORDAN ZENGİN ENFEKSİYON VE ALLERJİDEN KORUR AKYUVARLAR ENFEKSİYONDAN KORUR MUSHİL ETKİSİ MEKONYUMU TEMİZLER SARILIĞIN ÖNLENMESİNİ KOLAYLAŞTIRIR BÜYÜME FAKTÖRLERİ BARSAĞIN OLGUNLAŞMASINI SAĞLAR VİTAMİN A’DAN ZENGİN ENFEKSİYONLARIN DAHA HAFİF GEÇİRİLMESİNİ SAĞLAR GÖZ HASTALIKLARINDAN KORUR
Süt miktarı ve laktoz sentezi arttıkça kolostrumun bileşimi de hızla değişir, miktar artar ve doğumdan 30 – 40 saat sonra olgun sütü bileşimine ulaşır. Olgun anne sütünün bileşimi gün içindeki alınma zamanına, bir emzirme döneminin değişik evrelerine, annenin diyetine ve bebeğin prematüre olup olmamasına göre değişiklik gösterir.
BURADA FARK ETTİĞİNİZ DEĞİŞİKLİKLER NELERDİR? 8 BURADA FARK ETTİĞİNİZ DEĞİŞİKLİKLER NELERDİR? SON SÜT ÖN SÜT Protein Protein Protein Yağ Yağ Yağ Laktoz Laktoz Laktoz İLK SÜT (COLOSTRUM) OLGUNLAŞMIŞ SÜT
BU SÜTLER ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR ? 2 BU SÜTLER ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR ? ANNE SÜTÜ İNEK SÜTÜ KEÇİ SÜTÜ Protein Protein Protein Yağ Laktoz
PROTEİN Değişik memelilerin süt protein içerikleri yavrularının büyüme hızına bağlı olarak değişir ; İnek sütü : 3,3 mg/dl Keçi sütü : 5,5 mg/dl İnsan sütü : 0,9 mg/dl Hayvan sütü insan sütünden daha fazla protein içerir.
Protein önemli bir besin maddesidir ; büyüme ve gelişme için gereklidir. Daha fazla proteinin daha iyi olduğunu düşünebilirsiniz, ancak hayvanlar insanlardan hızlı büyüdükleri için daha yüksek protein konsantrasyonu içeren sütlere ihtiyaçları vardır. Bir bebeğin tam olgunlaşmamış böbrekleri için ise, hayvan sütlerindeki proteinin fazlasını atmak zordur.
Bileşimleri ayarlanmış olmakla birlikte formül sütleri de anne sütünden farklıdır. Formül sütleri soya, bitkisel yağ ve hayvan sütleri gibi bir çok değişik maddeden yapıldığından bebekle için mükemmel olmaktan çok uzaktır.
DEĞİŞİK SÜTLER İÇİNDEKİ PROTEİN NİTELİKLERİ ARASINDAKİ FARK 3 İNSAN İNEK SÜTÜ ANTİ EFEKTAN PROTEİNLER WHEY PROTEİNLER % 80 KAZEİN KESİLMİŞ SÜTÜN KATI KISIMLARI % 35 KAZEİN HAZMI KOLAY HAZMI GÜÇ
Tüm sütler protein olarak kazein ve whey proteinleri içerirler Tüm sütler protein olarak kazein ve whey proteinleri içerirler. Ancak bunlar nitelik yönünden birbirinden farklıdırlar. İnek sütündeki proteinin çoğunu kazein oluşturur. Kazein, bebeğin midesinde yoğun ve sindirilemeyen pıhtılar oluşturur. İnsan sütündeki kazein daha azdır ve sindirimi kolay pıhtı oluşturur.
Çözülebilir yada whey proteinleri de farklıdır Çözülebilir yada whey proteinleri de farklıdır.İnsan sütünde a laktalbumin, hayvan sütünde b laktoglobulin vardır. İnsan sütündeki whey proteinlerinin çoğu anti infektif proteinlerdir ve bebeği enfeksiyonlardan korurlar. Hayvan sütü yada süt formülleri ile beslenen bebeklerde anne sütü alanlara göre egzama yada astıma yol açan alerjiler daha çok görülür.
Hayvan sütlerindeki b laktoglobulin anti infektif protein içermediği gibi ayrıca allerjen özelliktedirler. Bu nedenle yapay beslenen bebeklerde hayvan sütü proteinlerine entolerans gelişebilir. Değişik türde protein içeren besinleri aldıklarında ishal, karın ağrısı, döküntü görülebilir. İshal kronikleşebilir ve malnütrisyon gelişmesi kolaylaşır.
İnsan ve hayvan sütünün Aminoasit bileşimi de farklıdır. Anne sütünde Sistin yüksek, Metionin düşüktür. İnek sütünde Taurin yok iken, insan sütünde bol miktarda bulunur. Taurin safra tuzlarının konjugasyonunu sağlar, ayrıca bir nörotransmitter ve nöromodülatör olarak merkezi sinir sisteminin gelişimine katkıda bulunur.
DEĞİŞİK SÜTLERDEKİ YAĞ FARKLARI 4 DEĞİŞİK SÜTLERDEKİ YAĞ FARKLARI Lipaz Gereken yağ asidi İNSAN SÜTÜ İNEK SÜTÜ
Bütün sütlerde yağ bulunur Bütün sütlerde yağ bulunur. Bu insan veya hayvan yavrusunun ihtiyacı olan enerjinin çoğunu sağlar. İnsan sütünde hayvan sütü yada süt formüllerinde bulunmayan veya miktarı çok az olan yağ asitleri vardır. ( Linoleik ve arişidonik asit gibi ) YAĞ
Bu esansiyel yağ asitleri bebeğin büyüyen beyni ve gözleri ile sağlıklı kan damarlarının gelişimi için gereklidir. Bu yağ asitleri ayrıca prostaglandin sentezi içinde gereklidir.
İnsan sütü ayrıca yağ sindirimine yardımcı olan Lipaz enzimi içerir ki bu enzim hayvan sütleri ve formül sütlerde bulunmaz. Bu nedenle anne sütündeki yağ diğer sütlerdekine göre daha kolay sindirilir ve bebek tarafından daha iyi kullanılır.
Yapay besinlerle beslenen düşük doğum ağırlıklı bebeklerde esansiyel yağ asidi eksikliği sonucu yetersiz mental gelişme ve yetersiz görme saptanmıştır. İnsan sütü kolesterolden özellikle HDL kolesterolden zengindir ve bu özelliği nedeniyle ateroskleroza karşı koruyucu olduğu kabul edilmektedir
Anne sütünün yağ içeriği değişkendir Anne sütünün yağ içeriği değişkendir. Sabahları en düşük öğle vakti en yüksektir. Emzirmenin başlangıcında alınan sütte ( ön süt ) yağ içeriği düşük su içeriği yüksektir. Bu sayede başlangıçta bebek susuzluğunu giderir. Emzirmenin ilerleyen evrelerinde yağ miktarı 3 – 5 kat artarak bebeğe doygunluk hissi verir ve bebeğin memeyi bırakmasını sağlar.
KARBONHİDRAT İnsan sütünün en önemli şekeri Laktoz dur. Ayrıca sütün içinde az miktarda galaktoz, fruktoz ve oligosakkaritler bulunur. Laktoz enerji gereksiniminin % 40 nı sağlar.
Galaktoz, MSS nin gelişimine katkıda bulunan gikolipitlerin sentezi için gereklidir. Ayrıca Kalsiyum ve Demir emilimini Laktobasillus bifidus kolanizasyonunu arttırarak gastrointestinal sistemde patojen mikroorganizmaların üremesine engel olur.
DEĞİŞİK SÜTLERDEKİ VİTAMİN FARKLARI 5 DEĞİŞİK SÜTLERDEKİ VİTAMİN FARKLARI İNSAN SÜTÜ İNEK SÜTÜ B VİT C VİT A VİT
VİTAMİNLER İnsan sütündeki vitamin düzeyleri annede bir yetersizlik yoksa her zaman bebeğin gereksinimlerini karşılayacak durumdadır. Anne sütündeki A ve C vitaminleri inek sütünden fazladır. Ancak K vitamin düşüktür.
Eğer kolostrum yeteri kadar alınmamışsa yeni doğanın hemorajik hastalığı gelişebilir. Bunu önlemek için yeni doğana 1 mg Im K vitamini yapılır.
B vitaminleri çoğu inek sütünde anne sütünden 2 – 3 katı fazladır B vitaminleri çoğu inek sütünde anne sütünden 2 – 3 katı fazladır. Bu yüksek konsantrasyonlar bebeğin gereksinimden fazladır. Normal koşullarda anne sütündeki D vitamini bebek için yeterlidir. Ancak annenin depolarının düşük oluşu, bebeğin yeterince güneşlendirilememesi halinde anne sütündeki D vitamini bebeği Raşitizm den koruyamaz.
Dengeli beslenen bir annenin sütündeki suda eriyen vitaminler bebeğin gereksinimini karşılar. Sadece anne sütü alan bir bebeğe polivitamin verilmesi gerekli olmadığı halde sakıncalıda olabilir.
İnsan sütündeki bir çok mineral (kalsiyum, fosfor, demir, magnezyum, çinko, flor) düzeyi annenin diyetinden etkilenmez. Anne sütündeki mineral miktarı inek sütüne oranla 4 kat daha azdır. Bu nedenle böbrek solüt yükü bebeğin kapasitesini aşmaz. İnsan ve inek sütü eşit oranda su içerir. İnsan sütünün renal solüt yükü düşük olduğundan idrarla olan su kaybı azdır, ve alınan su bebeğin ihtiyacını tümüyle karşılar.
Sıcak iklimlerde bile anne sütü ile beslenen 4 -6 aylık bebeklere ilave su vermek gerekmez. Ayrıca bebeğin susuzluğu, su ve diğer içeceklerle giderilirse anne sütünü daha az alabilir.
6 SÜTTE DEMİR İNSAN SÜTÜ 50-70µG/100ml İNEK SÜTÜ 50 % Emilen 10
Eğer bebek anneden yeterli depoyu alabilmiş ise insan sütündeki demir miktarı hayatın ilk 4 – 6 ayı demir eksikliği anemisini gelişimini önler. İnek sütündeki demirin % 10, insan sütündeki demirin % 50 si emilir.
Bazı süt formüllerine demir katılmıştır Bazı süt formüllerine demir katılmıştır. Ancak bu demir iyi emilemediğinden bebeği anemiden korumaz. Ayrıca fazla alınan demir patojen mikroorganizmaların üremesini kolaylaştırır.
Anne sütündeki kalsiyum miktarı inek sütüne oranla düşük olmasına rağmen ; Ca/P oranının yüksek olması nedeniyle emilimi daha fazladır
Anne sütü bebekler için sadece bir besin değildir ; Bebeği enfeksiyonlara karşı koruyan canlı bir sıvıdır. Anne sütü, bebeği enfeksiyonlara karşı koruyan akyuvarları ve bir dizi anti infektif faktörleri içerir.
Ayrıca annenin geçirmiş olduğu enfeksiyonlara karşı gelişmiş antikorlar da içerir. Anne sütü bir çok Ig içerir. (sekratuar Ig A, Ig G, Ig M, Ig D)
HASTALIKLARA KARŞI KORUNMA 7 HASTALIKLARA KARŞI KORUNMA AKYUVARLAR AKTİF OLUR ANTİKOR YAPARAK ANNEYİ KORUR ENFEKTE ANNE ANTİKORLAR SÜTE SALINARAK BEBEĞİ KORUR AKYUVARLAR MEMEYE GİDER ANTİKOR YAPAR
Filipinler 0-2 aylık bebekler 11 DEĞİŞİK ŞEKİLLERDE BESLENEN BEBEKLERDE DİARE RİSKİ Filipinler 0-2 aylık bebekler 17.3 13.3 3.2 1.0 Sadece A.S. ve besin A.S. ve besleyici Anne sütü değeri olmayan ek gıdalar almamış sıvılar
DEĞİŞİK ŞEKİLLERDE BESLENEN BEBEKLERDE PNÖMONİDEN ÖLÜM RİSKİ 12 DEĞİŞİK ŞEKİLLERDE BESLENEN BEBEKLERDE PNÖMONİDEN ÖLÜM RİSKİ Brezilya-( 8 gün- 12 aylık bebekler) 3.9 3.3 2.1 1.2 1.0 Sadece Anne sütü Anne ve İnek sütleri Anne sütü ve çocuk maması Sadece İnek sütü Sadece çocuk maması
500 ml anne sütünün karşıladığı günlük 13 İKİNCİ YAŞTA ANNE SÜTÜ ENERJİ PROTEİN A VİT C VİT %95 500 ml anne sütünün karşıladığı günlük gereksinimler %45 (%) 50 %38 %31
ANNE DAHA ÇABUK FERTİL OLUR 14 YAPAY BESLENMENİN TEHLİKELERİ ANNE BEBEK ARASINDAKİ YAKIN İLİŞKİYİ ENGELLER İshal ve solunum yolu hastalıklarına yakalanma olasılığı artar Allerji ve hayvan sütüne intolerans gelişebilir Kronik hast.riski artar İshal kronikleşir Bebekte obesite olabilir. Malnutrisyon, vit. A eksikliği görülebilir Mental yönden çok iyi gelişmeyebilir Enfeksiyon ve Malnutrisyondan Ölme riski artar Anemi riski, Kanser riski artar (over/meme) ANNE DAHA ÇABUK FERTİL OLUR
UYGUN ZAMANLI TAMAMLAYICI BESLENME 15 DOĞAL BESLENME ANNE SÜTÜ AĞIRLIKLI BİBERONLA BESLENME KARIŞIK BESLENME UYGUN ZAMANLI TAMAMLAYICI BESLENME
ÖNERİLER DOĞUMDAN SONRAKİ İLK 1/2 - 1 SAAT İÇİNDE EMZİRMEYE 16 ÖNERİLER DOĞUMDAN SONRAKİ İLK 1/2 - 1 SAAT İÇİNDE EMZİRMEYE BAŞLANMALIDIR. İLK 6 AYDA SADECE ANNE SÜTÜ VERİLMELİDİR. 6 AYDAN İTİBAREN EK BESİNLERE BAŞLANMALIDIR. 1,5 -2 YAŞINA KADAR EK BESİNLERLE BİRLİKTE EMZİRMEYE DEVAM EDİLMELİDİR.