YAKIN TARİHİMİZDE ‘’ VETERİNER HEKİMLİK ’’

“Beşeri Hekimlik insan için, oysa Veteriner Hekimlik insanlık içindir“ İsmet İnönü

‘’Çünkü bir tecrübe etsen senin aklın da yatar Bize insan hekiminden daha lazım Baytar’’ M.Akif ERSOY

YAKIN TARİHİMİZDE ‘’ VETERİNER HEKİMLİK ’’ EĞİTİMİ 1

17. ve 18. yy Sığır Vebası Avrupa'yı kasıp kavuruyor 17. ve 18.yy Sığır Vebası Avrupa'yı kasıp kavuruyor. Fransa'da sığır eti Altınla tartılır haldedir.

Bu yıllar uzun savaş yılları. At yetiştiriciliği yapılamamaktadır Bu yıllar uzun savaş yılları.. At yetiştiriciliği yapılamamaktadır. Mevcutlar ise harpte…

Bu gerçek bir telaşlı düşüncenin eseri…

Lyon şehrinde ‘’ Veteriner Okulu’’ kuruluyor.

Çok değil 4 yıl sonra 1766 Paris’in en iyi arazilerinin büyük kısmına –O zamanki Paris kadar neredeyse- ‘’ Alfort Veteriner Okulu’’

Müteakip 50-60 yıl içinde 1825’e kadar Değişik Avrupa kentlerinin en gözde yerlerinde 12 Avrupa devletinde 30 ‘’ Veteriner Okulu’’ eğitime başlıyor.

Peki, Bizdeki durum Neydi Bu aralar?

Güçsüzlük, giderek artan dışa bağımlılık gerçeğini gören ve geleceğin kaygısını taşıyan hamiyyet, hürriyet ve vatan perver bir grup değişimi ateşliyor.

Savaşların olduğu dönemler tarih yiğitleri ya at sırtında ya atıyla beraber yada atını da refakat ettirerek iki cengaveri beraber yâd eder.

III.Selim; 1773:Mühendishane-i Bahri 1793:Mühendishane-i Berri kurduruyor.

1826 Askeri Tıp Okulu ‘’Tıphane-i Âmiri ve Cerrahhane-i Mamûre’’

Harp Okulu Mekteb-i Ulûmi Harbiyye

Savaş ve Barış için hareket ve manevra ile ulaşımda kullanılan sadece… ‘’At’’

Kasım 1839 Tanzimatın ilanı (II.Mahmut)

‘’Fransa’nın güttüğü siyaset milli menfaatlerimiz lehine değildir ‘’Fransa’nın güttüğü siyaset milli menfaatlerimiz lehine değildir. Dolayısıyla bilim de oradan alınmamalıdır.’’ Prusya’dan ‘’ Askeri Veteriner Hekim ’’ Eğitmen getirtilmesi gündeme gelir. Kabul bulur. Harekete geçilir.

1840 Eğitim ve Bilim alanında tamamen bu gündemle geçer

1841 Prusya’dan Godlewsky (askeri Veteriner Hekim) getirtilir.

11 ay Planlama ile geçer…

1842 ‘’ Veteriner Okulu ‘’ 12 Öğrenci, 1 Mütercim 1 Dershane, 1 Eczane Öğrenim süresi: 3yıl

1845 İlk ‘’ Veteriner Hekim ‘’ mezunlar veriliyor.

1845 Öğrenci sayısı :32 Godlewski Türkçe öğrenmiş ve dersleri Türkçe anlatıyor.

1848 I. Abdülmecid dönemi Harp okulu müdürü Londra’ya gönderilir 1848 I.Abdülmecid dönemi Harp okulu müdürü Londra’ya gönderilir. Amaç:Veteriner okulu öğreniminin durumu ve kaydettiği gelişmeler.

1849 Ahmet Paşa’nın kanaati öğrenimin bakteriyoloji, farmakoloji ve serum yapımıyla da ilgili mutlak gerekli olduğu yönünde.

1849 Harp okulunda Veteriner Sınıfı kuruluyor 1849 Harp okulunda Veteriner Sınıfı kuruluyor. Fransa’dan Askeri Veteriner Dubroka getirtilip süvari sınıfını birincilikle bitiren ve Fransızcayı çok iyi konuşabilen Mehmet Râfet bey yardımcı ve mütercimliğine veriliyor.

Daha sonra ‘’ Veteriner Hekimliği’’ ile ilgili yabancı bir çok literatürü Türkçeye kazandıracak olan M. Râfet bey Paşalığa yükseltiliyor.

Dersler sadece ‘’ Veteriner Hekimlik’’ tababeti eğitimiyle sınırlı kalmaz yanı sıra binicilik, piyade ve süvari dersleri de verilmeye başlanır. Müfredat son derece genişletilmiştir.

1873 Ordunun ihtiyacına binaen eğitim süresi dört yıl olan okul -Mezun yetersizliği -Savaşlarda taşıma amaçlı at gereksinimi -Süvari ihtiyacı -Muhabere ihtiyacı -Et ve et ürünleri ihtiyacı başta olmak üzere acil ve mecburen 3(Üç) yıla indirilir

Ve Veteriner sınıfı Galatasaray'da bulunan Askeri Tıp okuluna nakledilir. (O zamana değin de Binbaşı rütbesine gelenler süvari olurlar)

-Veteriner Eğitimi temel bilimleri artık Tıbbiyelilerle birlikte yapılır. -Kadrolar arttırılır -Nazırlığa(=yönetici,bugünkü Dekanlık) İlk mezunlardan başarılı olan Ahmet Paşa getirilir.

Askeri Veteriner öğretmenler; -Nuri, Emin, Osman, Hüseyin, İbrahim Ethem, Mehmet Ali, Minas ve Vahit Beyler öğretim için görevlendirilir.

Bu ilk dönem mezun ve memleket ihtiyacına vakıf kadro; -Ders programını yeniden düzenler, -Yabancı mesleki literatür, kurulan bir komisyon tarafından hızla Türkçeleştirilip bir taraftan dersler buralardan takip edilmeye çalışılır öte taraftan da yeni bilginin gereksinimi teknolojinin alınıp uygulanmasına ilişkin hızla harekete geçilir.

Bu dönemde ‘’ Sivil Veteriner Hekim’’liğin önemi ortaya çıkmıştır Bu dönemde ‘’ Sivil Veteriner Hekim’’liğin önemi ortaya çıkmıştır. Askeri bünyede sivil öğrenci alımı ve öğrenimin tamamının düzenlenmesini sağlayan ilk tüzük çıkarılır.

Bu tüzüğe göre Tıp okulu Veteriner sınıfına Bu dönemde; -Askeri Veterinerlik için: 32 öğrenci -Sivil Veterinerlik için: 40 öğrenci Toplam 72 öğrenci Tıp okulu idadisine sivil 58 öğrenci Tıp Okulu Veteriner sınıfına 70 öğrenci alınmak suretiyle ülkenin acil ihtiyacı 8 yılda çözümleneceği planlanır.

1866 Veteriner Tababeti (Baytariyye) o kadar ehemmiyetlidir ki; Mezuniyet sınavına Padişahın katıldığı tek meslektir.

I. Sınav; Sultan Abdülaziz ve Konuğu:Prens Napoleon Okul Birincisi:Daniş Bey Padişahın hediyelerine ilaveten Napolyon bir altın saat bir de ustunç takımı hediye eder.

1888 -Veteriner Sınıfları harp okuluna alınıyor 1888 -Veteriner Sınıfları harp okuluna alınıyor. -Ders programları yeniden düzenleniyor. -Erkanı Harp içinde resmen ilk defa ‘’ Veteriner Subay Sınıfı’’ kuruluyor. -Ders programları modernize ediliyor.

Burada; -Nazır : Miralay Daniş Bey (Bugünkü karşılığı Albay Dekan) Klinik dersler sorumlusu:Dezutter -Ameliyat Okulu Müdürü:Galip bey

1889 Askeri tıp okulunda okutulmaya başlanan ‘’Bakteriyoloji’’ dersi Askeri Veteriner okulu öğrencileri için aynı müfredatla ‘’Bulaşıcı ve Salgın Hastalıklar’’ adı altında okutulmaktadır.

1893 Askeri-sivil programların ad ve içerikleri Milli Eğitim Meclisi önerisi ile birleştiriliyor.

1893 Bakteriyolog Rifat Hüsamettin Fransa dönüşü her iki sınıfa da Bakteriyoloji okutmaya başlıyor.

1893 Bu yıl Mehmet Akif’in mezuniyet yılıdır.

1893 14 Kanu-ı Evvel 1309 Orman, ‘’Meadin ve Ziraat Nezareti Beşinci Umur-i Baytariyye Ve Islah-ı Hayvanat Şubesi’’ ne tayin olunan yeni mezun M. Akif Ersoy’un maaşı:750Kuruş’tur

Askeri tatbikat sınıfı Veteriner Sınıfına dahil ediliyor ve 5(beş) sınıf olarak programlanıyor. Yurtdışı eğitimlerini tamamlayıp dönen iyi bir ekiple tüm program yeniden Fransa ile eşdeğer olacak şekilde revize ediliyor ve uygulamaya konuluyor.

1896-1904 -Ders adı: Emraz- müstevliyye(Bulaşıcı Hastalıklar) ve Veteriner Sağlık Zabıtası Öğretim Görevlisi: Muallim Galip Bey -Ders adı:Bulaşıcı Hastalıklar Ve Et Muayenesi(teftiş-i lühum) Öğretim Görevlisi: M. Âdil Şehzâdebaşı Ders adı:Bakteriyoloji Öğretim Görevlisi: Dr. Rifat Hüsamettin

1905

Bu sınıflarda en çok Veteriner Öğrenci öğrenim görmekteydi.

1905 Veteriner Sınıfları Haydarpaşadaki Tıp Okuluna (Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane) naklediliyor. Program yeniden revize edilerek tıp hocalarının katılımı sağlanıyor.

Bu Okulda Emraz- müstevliyye(Bulaşıcı Hastalıklar) ve Veteriner Sağlık Zabıtası dersini: Alb.Galip Bey Bulaşıcı Hastalıklar Ve Et Muayenesi(teftiş-i lühum) dersini: Mustafa Hilmi Bey (Solkolağası) ve Rıza İsmail Sezginer Bakteriyoloji Dersini: Dr.Rifat Hüsamettin ve Yzb. Mehmet Zeki Bey Okuturlar.

1909 Veteriner Okulu Bağımsız olarak Haydarpaşa'daki İstasyon binasının Karşısına geçici olarak taşınıyor.

Kısa süre sonra Eğitimi aksatmadan eskiden itfaiye kışlası olarak yapılmış ve Kuduz Hastanesi olarak kullanılan Selimiye’deki bilinen binaya taşınıyor. (1909)

1910 Savaşın tüm acımasızlığının vatan üzerindeki tesiri her alanda hissedilir oluyor. Bütçeden dolayı Askeri ve Mülki Veteriner Okullarının birleşmesi gündemdedir.

1910 Tarım Bakanlığı birleşmeyi ret eder 1910 Tarım Bakanlığı birleşmeyi ret eder. Reddin anlamı uzun vadede anlaşılacaktır. Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa Askeri Veteriner Okulu Müdürü M. Nuri Ural’a destekle binaları genişletilir eğitim sistematiği tekrar gözden geçirilir. Zira bu dönem ilk ve orta öğrenimdeki değişimler bunu zaruri kılar.

1910 1895 ten o güne kadar 5 yıl olan ve son sınıfı tamamen staj ve uygulama olan eğitim şeklinden 5.yıl diğer yıllara dağıtılmak suretiyle sıkıştırılır.

1910 Yeni uygulama beraberinde 106 maddeden oluşan ‘’Veteriner Okulu iç Yönetmeliği’’ hazırlanmasını sağlar. (Bu kapsamda mesleki eğitim içi yönetmelik tarihi itibariyle dünyada ilkler arasına girer ve bir çok diğer meslek mensubuna da ilham kaynağı olur.)

1910-… Trablusgarp, Balkanlar, doğu ve güneydoğu cepheleri, ile kuzeybatıdaki ayaklanma, isyanlar ile kışkırtma, işgaller ve ümmete yardım gereksinimi askerimizi o denli sıkıntıya sokmuştur ki…….

İle zorlu mücadele yıllarıdır. Bu dönemler (1906-1912) M. Akif’in de içinde bulunduğu bir çok meslektaşımızın Topraklarımızda savaş için ‘’At’’ seçimi Hayvan sağlığı Ve Zoonozlar İle zorlu mücadele yıllarıdır.

1913 1915 1916 Askeri Veteriner Okulu hiçbir öğrenci mezun veremez.

Bu Dönemde Mezunlar; -Cephede Komutan, -Cephede Hekim, -Cephede Şehit, -Sağlar ise sahrada(cephede) ‘’ Veteriner Hekimlik’’ yapıyorlar.

Şubat 1920 Mülkiye Veteriner Okulu bilinmeyen bir nedenden dolayı feci bir yangına kurban gidiyor.

1920 Bütçe darlığından dolayı Askeri Veteriner Okulunun kaldırılmasına karar verilir.

12 Mayıs 1921 Askeri Veteriner Okulu resmen bir kararla kaldırılır.

1921 Sivil ve Asker ‘’Veteriner Hekimlerin’’ gayretleriyle iki okul birleştirilir. ‘’ Yüksek Veteriner Okulu ‘’ (Yüksek Baytar Mektebi)kurulur. Veteriner Ameliyat Okulu da Askeri Veteriner Tatbikat Okulu’na dönüştürülür.

Veteriner sınıfından mezun olan Teğmenlerin aynı rütbeyle bir yıl ‘’Veteriner Ameliyat Hastanesi’’nde çalışarak sınavı verdikten sonra Yüzbaşı rütbesiyle orduya katılımları 1881’den beri tüzükle belirlenmişti. 1884’te Belçika’dan sivil Baytar Dezutter’in getirtilerek Taksim-Beyoğlu kışlası karşısında yeni kurulan ‘’Baytar Ameliyat Mektebi’’nde klinik eğitimi verdirilmesi yine aynı amaçla dört yıl sonra da orduda veteriner subay sınıfının kurulması ve mezunlarının direk yüzbaşı rütbesiyle görevlendirilmesi bu tüzüğün gereğiydi.

1928 Askeri Veteriner Tatbikat Okulu Haydarpaşa'daki yeni binaya taşınarak askeri ve sivil Veteriner Hekimler ’e aynı müfredat uygulanır.

Askeri Veteriner Tatbikat Okulu bir nevi sivil ve asker yeni mezunların uzmanlık yaptıkları bir okuldur.

Askeri Veteriner Tatbikat Okulu’nun Ankara'ya taşınması gerçekleşir ve burada at’a olan ihtiyacın azalmasına kadar yani ikinci dünya harbi yıllarına kadar da görevini başarıyla sürdürür.

Bu onurlu mesleğin sesiyle ülke değerlerinin sesi aynı ton ve frekans, duymayanların muayeneleri ücretsiz olmalıdır.

‘’Veteriner hekimi sadece hayvan sağlığından sorumlu olan kişi değildir. Çünkü hayvan sağlığı hayvan sağlığı noktasında bitmiyor, veteriner hekimi insan sağlığından sorumlu kişi olarak tarif etmek lazımdır.

Öyledir de ve veteriner hekimin gördüğü fonksiyon toplumun içerisinde sadece gıda yoluyla değil başka yollarla da insan sağlığıyla çok yakından ilgilidir. Yani veteriner hekimin gördüğü işi çok önemsemek lazım. Önemsemek lazım, aynı zamanda bu koruyucu hekimliğinde bir parçasıdır. Eğer veteriner hekimi bir toplumun içerisinde mesleğinin gereklerini yapabiliyorsa, fonksiyonunu iyi icra edebiliyorsa, o aslında o ülkenin sağlık problemlerinin de kolaylaşmasına yardımcı olmaktadır’’

Hayvanların evcilleştirildiği günden itibaren veteriner hekimliği vardır. Yani medeniyetin başlamasıyla beraber daha doğrusu  insanlığın başlamasıyla beraber veteriner hekimliği de başlamıştır. Avrupa bunu 1700’lü yıllarda okul haline getirmiştir. Türkiye 1842’de veteriner okulunu açmıştır.

‘’Bana sorarsanız Avrupa düzeninde açılan ilk okuldur bu, askeri okullarla beraber. Hatta tıbbiyeden, mülkiyeden önce, mühendishaneden önce; çünkü Veteriner Hekimliğinin hizmetlerine ülkenin ihtiyacı vardır. Ülkenin ihtiyacı o günlerde, bu günlerde de bana göre durum çok farklı değil, ülkenin savunulabilmesinde dahi veteriner hekimliğinin önemli rolü vardır.

Bir yerden bir yere gitmede, bir yerden bir yere gidecek kitleleri beslemede fevkalade önemli yeri vardır ve hadiseler gelişmiştir. Cumhuriyetin başında Ankara’ya nakledilen ilk okullardandır Veteriner Okulu ve Ankara Üniversitesi ile beraber fakülte haline gelmiştir. O günden bugüne pek değerli veterinerler yetişmeye devam etmiştir.’’ S.DEMİREL

2005 yılına gelindiğinde ise Türkiye'nin damızlık hayvanı, Avusturya, Uruguay ve Kuzey Kore‘den, et ithalatı ise Makedonya‘dan…