……………………………….. ALT BAŞLIKLAR: -Tanım ve Tarihi ELEMENTLERİN SINIFLANDIRILMASI ALT BAŞLIKLAR: -Tanım ve Tarihi -Elementlerin Sınıflandırılması -Periyodik Çizelge -Elementler ve Özellikleri -Metaller -Ametaller -Yarımetaller

TANIM VE TARİHİ A. ELEMENTLER: Element, aynı cins atomlardan meydana gelen saf maddelere denir. 110’u aşkın element vardır. Bunlardan yaklaşık 80 tanesi doğada bulunmaktadır. Diğerleri ise insan eliyle yapay olarak üretilmiştir. Elementlerin özellikleri: 1.Saf ve homojendirler. 2.En küçük yapı taşları atomdur. 3.Kimyasal ve fiziksel yollarla daha küçük parçalara ayrılamaz. 4.Sembollerle gösterilirler.

ELEMENTLERİN SINIFLANDIRILMASI Eski çağlarda insanlar dört temel elementin varlığına inanıyorlardır. Bunlar hava, su, toprak ve ateş. Altın, gümüş, kalay, bakır, kurşun, cıva gibi maddelerin varlığı bilinse de bunlar element olarak kabul edilmiyordu. Fakat bilim ilerledikçe insanlar yeni elementler keşfetti. Keşfedilen element sayısı arttıkça da bunların benzer ve farklı özellikleri olduğu görüldü. Bu yüzden bilim insanları elementleri sınıflandırma ihtiyacı duydular.

Periyodik Çizelge

PERİYODİK TABLO Elementlerin sınıflandırıldığı tabloya periyodik tablo denir. Periyodik tablonun tarihi: ARİSTO (MÖ 359) : Maddenin hava, su, ateş ve toprak olarak dört gruptan oluştuğunu savundu. JOHANN DÖBEREİNER (1780-1849) : Elementleri benzer özelliklerine göre üçer üçer sınıflandırdı. ALEXANDRE BEGUGER DE CHANCOURTOİS (1820-1886) : Bazı iyonları dikey sıralarda sarmal olarak düzenlemiştir. JOHN NEWLANDS (1837-1898) : Bilinen 62 elementi atom ağırlıklarına göre sıralamıştır. DİMİTRİ MENDELEYEV VE LOTHAR MEYER (1830-1907) : Elementleri artan atom ağırlıklarına göre sıraladılar. 17 grup ve 7 periyot oluşturmuşlardır. HENRİ MOSELEY (1817-1915) : Soy gazları keşfetmiştir. GLENN SEABORG (1912-1999) : Lantanit ve aktinitleri yerleştirerek son şeklini vermiştir. Periyodik cetvel; yatay ve düşey sıralardan oluşmuştur. Periyodik cetveldeki yatay sıralara periyot denir. Toplam 7 periyot bulunur. Periyodik cetveldeki düşey sıralara ise grup denir. Toplam 17 grup bulunur. Aynı grupta olan elementler sertlik, parlaklık, iletkenlik, elektron alma veya verme yatkınlıkları bakımından birbirine benzerdir.

YAYGIN ELEMENTLER VE SEMBOLLERİ Element                        Simge                        Element               Simge hidrojen                           H                              Gümüş                  Ag helyum                            He                           Sodyum                 Na lityum                              Li                           Aliminyum               Al berilyum                          Be                         Magnezyum              Mg bor                                 B                               Kalay                   Sn karbon                            C                            Potasyum                K azot                                N                            Kalsiyum                Ca oksijen                            O                               Demir                   Fe flor                                 F                                Cıva                    Hg altın                                Au                             Kükürt                  S  

BAZI ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ Hidrojen: Isıyı ve elektriği iletmez. Oda sıcaklığında gaz halindedir. Helyum: Isıyı ve elektriği iletmez. Oda sıcaklığında gaz halindedir ve kararlıdır. Lityum: Oda sıcaklığında katı ve yumuşaktır. Isıyı ve elektriği iletir. Berilyum: Oda sıcaklığında katı ve yumuşaktır. Isıyı ve elektriği iletir. Oksijen: Oda sıcaklığında gaz haldedir. Isıyı ve elektriği iletmez. Neon: Oda sıcaklığında gaz halindedir. Kararlı bir elementtir. Sodyum: Oda sıcaklığında katı olup kaygan ve yumuşaktır. Isıyı ve elektriği iletir. Magnezyum: Oda sıcaklığında katıdır. Isıyı ve elektriği iletir. Alüminyum: Oda sıcaklığında katıdır. Isıyı ve elektriği iletir. Potasyum: Oda sıcaklığında katı ve yumuşaktır. Isıyı ve elektriği iletir. Fosfor: Oda sıcaklığında katıdır. Isıyı ve elektriği iletmez.

Metaller Yüksek elektrik ve ısı iletkenliği, kendine özgü parlaklığı olan, şekillendirmeye yatkın, katyon oluşturma eğilimi yüksek, oksijenle birleşerek çoğunlukla bazik oksitler veren elementler. Metaller, kendi aralarında soy metaller (altın, gümüş, platin gibi) ve soy olmayan metaller (demir, çinko, alüminyum gibi) şeklinde sınıflandırılabilir. Yarı metaller, iyi metal özelliği göstermez. Bu elementler hem metal, hem de ametal özelliği gösterir. Silisyum, bor, antimun, arsenik gibi elementler yarı metaldir. Doğada ametaller daha çok bulunsa da periyodik tablodaki elementlerin çoğu metaldir.

Örnekler: Sodyum Sofra tuzunun içinde bulunur. Magnezyum Hava taşıtlarının yapısında bulunur.Kurutulmuş meyvelerde de bulunur. Alüminyum Mutfak araç gereçlerinde,elektrik kablolarının ve içecek kutularının yapımında kullanılır. Potasyum Sıvı deterjan,gübre,barut,cam ve lenste kullanılır.

Ametaller Ametal, ısıyı ve elektrik akımını hiç iletmeyen. Oda sıcaklığında katı, sıvı ve gaz halde bulunan ametaller vardır. Örneğin Oksijen, Azot, Helyum, Klor gibi elementler saf halde iken oda sıcaklığında gaz halinde bulunur. Brom sıvı bir ametaldir. Karbon, Fosfor, Kükürt, İyot ise oda sıcaklığında katı halde bulunur. Ametallere şekil verilemez. Çünkü katı olanlar kırılgandır, dövülerek işlenemezler. Mattırlar,ışığı yansıtmazlar.Grafit/Fulleren/hariç elektriği ve ısıyı iletmezler. Erime, kaynama noktaları düşüktür. Kendi aralarında kovalent bileşikleri, metallerle de iyonik bileşikleri oluştururlar. Genellikle moleküler halde bulunur. Oksijenli bileşiklerinin sulu çözeltileri asit karakterlidir.Son enerji düzeyinde 5,6 ve 7 elektron bulunur. Metaller çözeltilerde katyonları (pozitif yüklü iyonları) oluştururken, ametaller anyon (negatif yüklü iyonları) oluşturma eğilimindedir. Metallerin aksine iyi iletken değillerdir ve elektronegatiflikleri çok yüksektir. Metaller ve ametaller arasında özellikler gösteren bazı yarı iletken elementler, "metaloidler" olarak da adlandırılır. Halojenlerve soygazlar da ametal doğadadır. Hidrojen metal ya da ametal olarak kabul edilmez. Diğer ametaller grubunda incelenir.

Örnekler: Hidrojen Suyun,canlıların ve petrol gibi birçok maddenin yapısında bulunur. Karbon Canlıların yapısında,petrolde ve kömürde bulunur. Azot Canlılar için temel elementlerden biridir. Oksijen Solunum sağlar Helyum Zeplin ve balon gibi hava taşıtlarında vardır.

Yarı metaller Yarı metaller. Metallerle tepkime verirken ametal, ametallerle tepkime verirken de metal gibi davranırlar. Genellikle kristal yapıda bulunurlar. Ayrıca; yarı iletken özellikleri vardır.Diyot ve transistör gibi modern elektroniğin temel parçalarının ham maddeleridirler. Bor, Silisyum, Germanyum, Arsenik, Antimon, Tellür ve Polonyum yarı metallere örnektir. Bu elementlerin fiziksel özellikleri metallere, kimyasal özellikleri ametallere benzer. Yarı metaller; metallerden daha az iletken, ametallerden ise daha iletkendirler. Bunun yanı sıra parlak veya mat olabilirler. İşlenebilir, tel veya levha haline getirilebilirler. Kırılgan değildirler.