GIDA TARIM ve HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ TC NİKSAR KAYMAKAMLIĞI GIDA TARIM ve HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ BRİFİNG @2014

Niksar Tarımına Kısa Bir Bakış… Niksar ekonomisi geniş ölçüde tarıma dayalıdır. Ekonomisinin temelini de tarım ve orman ürünlerine dayalı sanayi kuruluşları teşkil etmektedir. Tarım ürünleri ya üretildiği gibi ya da işlenerek alınıp-satılmaktadır. Kelkit çayı yatağının ıslahı ve bataklıkların kurutulması sonucunda mikro-klima özelliği taşıyan verimli Niksar ovası oluşmuştur. Niksar ekosistemi değişken ve çeşitliliği olan bir yapıya sahiptir. Bu çeşitlilikten dolayı Niksar ekosisteminin genel kombinasyonuyla bazı ürünleri Türkiye genelinde ün yapmıştır. Özellikle de cevizi gerek florası gerekse ekonomiye katkısı itibariyle büyük önem taşımaktadır. Ayrıca ceviz gibi bağcılık da önemli bir yere sahiptir. Salamuralık yaprağı, bölge piyasasında ün kazanmıştır. Kelkit Çayı’nın sulamış olduğu Niksar Ovası tamamen sulu tarıma ayrılmıştır. İklim koşullarının elverişli olması durumunda turunçgiller dışında her türlü tarım ve sanayi ürünleri yetiştirilmektedir. Tarım ürünlerinin başında tahıllar (buğday, arpa, mısır) ve baklagiller (Nohut, mercimek ve beyaz fasulye) gelmektedir. Niksar ekonomisine şeker pancarı, tütün, patates, salçalık domates ve soğan gibi tarımsal ürünlerin de önemli miktarda katkıları vardır. Yine yöreye özel bir ürün olan mahlep, işlenerek tamamı yurtdışına pazarlanmakta ve ekonomiye katkı sağlamaktadır. Niksar ekonomisinde küçük ve büyük baş hayvan besiciliğinin de büyük yeri vardır. Besisi yapılan büyük ve küçükbaş hayvanlar yurtiçi pazarlarda satılmakta ve ekonomiye girdi sağlamaktadır. Niksar, yörede hayvan pazarının merkezi konumunda olduğundan bu sektör senenin her mevsiminde canlılığını korumaktadır. Hayvancılık ova köylerinde süt inekçiliği şeklinde olup; dağ ve orman köylerinde ise mera hayvancılığı şeklindedir. İlçemiz kuzeyinde bulunan Canik Dağları ve eteklerindeki yayla ve meralar büyük ve küçükbaş hayvancılık için oldukça elverişlidir. Niksar çevresinin ormanlarla kaplı olması nedeniyle orman ürünlerinden mantar, ıhlamur, kuşburnu ve buna benzer orman bitkilerinin de Niksar ekonomisine katkıları bulunmaktadır.

NİKSAR İLÇESİ ARAZİSİNİN CİNSLERİNE GÖRE DAĞILIMI CİNSİ ALAN (dekar) TOPLAM İLÇE İÇERİSİNDEKİ PAYI (%) İşlenen Tarım Arazisi 279695 30 Tarıma Elverişli Boş Alan 98851 11 Çayır-Mera 52310 6 Orman-Fidanlık 462440 49 Diğer Araziler 40820 4 T O P L A M 934116 100

Tarımsal Arazinin Kullanım Yerlerine Göre Dağılımı Kullanım Türü Miktar (dekar) Tarla Bitkileri 237556 Nadas 6500,5 Sebzelikler 17465,5 Meyvelikler 12442 Bağlar 6931 Kavak-Söğüt 5711 TOPLAM 279695

TARIMSAL VE HAYVANCILIK İSTATİSTİKLERİ Sığır-manda Koyun-keçi Kanatlı At-eşek-katır 27,753 39,795 13,530 1.100

İLÇEDE İL ÖZEL İDARESİ TARAFINDAN DESTEKLENEN PROJELER   Ceviz Bahçesi Tesisi ve Üretimini Geliştirme Projesi   1997 yılından itibaren İlçemizde İl Özel İdaresi ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı (SYDV) destekli 35.750 adet aşılı ceviz fidanı dağıtılmıştır. İlçemizde yaklaşık 80.000 adet ceviz ağacı mevcut olup, bunlardan 50.000 ağaç verim çağındadır. Yıllık kabuklu ceviz üretimi yıldan yıla değişmekle beraber 800–1.000 ton civarındadır. İlçemizde 16 adet gıda üretim izni almış modern ceviz kırma ve paketleme tesisi mevcuttur.

Çeşit Değiştirme ve Yeni Bahçeler Ceviz Üretiminde yeni uygulamalar; Hedef 2020 yılında 5000 ton Ceviz üretimi… Kerestelik ceviz bahçelerinin kurulumu … Çeşit Değiştirme ve Yeni Bahçeler 2009 yılından bugüne kadar 3500 yetişkin ağaçta çeşit değiştirme aşısı yapılmıştır. 2009 yılından 2014 yılına kadar Sertifikalı Fidan Desteğinden yararlanılarak toplamda 430 dekar kapama ceviz bahçesi kurulmuştur. İl Özel İdaresi Destekli Ceviz Fidanı Dağıtım çalışmaları: YILLAR   CEVİZ (Adet) 2005 2400 2006 1400 2007 -- 2008 1500 2009 2600 2010 2000 TOPLAM 9900

Hedeflerimiz   Kurumsal olarak yapılan bu çalışmalar ile 800 ton olan yıllık kabuklu ceviz üretimini 2020 yılında 5000 tona taşımak ana hedefimizdir. Uzun vadede hedefimiz Niksar’da 5 alt bölgede cevizciliği geliştirmek üzere planlanmıştır. Bu bölgeler; Bölge : Sulugöl-Işıklı-Hanyeri Bölge : Cer-Güvenli-Gülbayır Bölge : Şeyhler-Karabodur-Serenli-Kiracı hattı Bölge : Akıncı-Mutluca-Mezraa-Osmaniye Bölge : Arpaören-Kuyucak-Yazıcık

Modern Meyveciliği Geliştirme Projesi 310 dekar (25060 Adet) Armut, 35 dekar (2750 Adet) Ayva, 301 dekar (24140 adet) elma, 34 dekar (1530 adet) erik, 16 dekar (1000 adet) Kayısı, 120 dekar (5400 adet) kiraz, 6000 adet (Dağınık) kızılcık, 2670 adet vişne (Dağınık) ve 990 dekar(44800 adet) şeftali ağacı bulunmaktadır. İL ÖZEL İDARESİ DESTEKLİ MEYVE FİDANI DAĞITIMI YILLAR   KİRAZ (Adet) VİŞNE ELMA 2006 1200 -- 1000 2007 800 150 2650 2008 2100 2009 170 2000 2010 TOPLAM 2170 7750

Hedeflerimiz   Uzun vadede hedefimiz Niksar’da 3 alt bölgede Meyveciliği geliştirmek üzere planlanmıştır. Bu bölgeler; 1.Bölge : Köklüce-Camidere-Korulu-Boğazbaşı-Yolkonak-Güdüklü-Beyçayırı-Gürçeşme-Kümbetli hattındaki köyler. E-5 karayolu güzergahı boyunca pazarlama kolaylığı açısından da meyveciliği geliştirip, yaygınlaştırmak ana hedefimizdir. 2.Bölge : Çimenözü-Yeşilköy-Yeşilhisar-Direkli ve Buzköyü hattı. Bu hat canik dağlarının ovayla birleştiği güney eteklerindeki arazilerden oluştuğu için meyveciliğe çok elverişlidir. 3.Bölge : Sulugöl-Işıklı-Hanyeri hattı. Ova arazisine göre rakım biraz daha yüksek olup, güneşlenme ve hava sirkülasyonu kaliteli meyve yetiştiriciliğine oldukça elverişlidir.

Bağcılığı Geliştirme Projesi Niksar coğrafyası; iklim, toprak ve su kaynaklarının uygunluğu nedeniyle çeşitli ürünlerin yetiştiriciliğinin vitrini durumundadır. Bağcılık da bu vitrin içerisinde önemli bir paya sahiptir. Niksar İlçesinde bağcılık; sulanmayan ve yamaç arazi kesimlerinde yapılmaktadır. İlçemiz bağlarımızda ki hakim çeşit dünyaca meşhur narince üzüm çeşididir. Ekolojik özellikleri nedeniyle sofralık ve şaraplık üzüm üretimine elverişli olan Niksar Bağcılığı; Merkez ilçe, Zile, Turhal ve Erbaa’dan sonra 600 hektar ile 5. sırada yer almaktadır. Verim ortalaması yönünden Tokat verim ortalamasının üzerinde olup 600 kg./da verim ile ikinci sırada yer almaktadır.

Mevcut Durum İlçemizde 6045 dekar alanda bağcılık yapılmaktadır. Bunun yaklaşık 1100 dekarını modern anlamda yüksek sistem bağcılık oluşturmaktadır. Alçak sistem bağcılıkta dekara verim: 600 kg.üzüm, 200 kg. yaprak; Yüksek sistem bağcılıkta ise 800–1000 kg. üzüm, 500 kg. yaprak şeklindedir. İlçemiz bağcılığında yaklaşık 3000 ton sofralık ve şaraplık üzüm üretimi, 2000 ton salamuralık yaprak üretimi yapılmakta ve ilçemiz ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır. Salamura yaprak ve üzümün ve yaprağın pazar sorunu yoktur. Niksar yaprağı büyük şehir pazarlarında öncelikli olarak tercih edilmektedir. Üzüm Kavaklıdere Şarap Fabrikası ve meyve suyu fabrikaları tarafından alınmaktadır. İlçemizde bağcılık Gökçeli, Gözpınar, Kümbetli ve Günlüce Köylerinin ana ürün desenidir. Bu köylerin dışında Yakınca, Gürçeşme, Örenler, Kiracı, Buzköy, Yeşilhisar, Camidere, Bayraktepe, Arpaören, Muhtardüzü, Budaklı, Işıklı, Eryaba ve Teknealan olmak üzere 18 köyde bağcılık yapılmaktadır.

Son yıllarda dağıtılan Asma Fidanı sayısı (adet) YILLAR İlçe Tarım Müd. ile Çiftçi İşbirliği Niksar SYDV. Başkanlığı Tokat Valiliği İl Özel İdaresi 2000 2.620 -- 2001 8.500 14.100 2002 1.770 2003 5.450 9.000 2004 5.408 12.900 2005 2900 2006 10.500 2007 24.000 2008 7.250 5.000 2009 11.600 2010 2011 2012 6000 2013 13000 TOPLAM 25.590 14.408 78.100

Örtüaltı Yetiştiriciliğini Geliştirme Projesi Mevcut Durum 1997 yılından itibaren Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı (SYDV) destekli olarak sanayi üretimi seralar ilçeye girmeye başlamıştır. İlk olarak 1997 yılında 9 ayrı köyde 26 yetiştiriciye 108 m2’lik seralardan dağıtılarak 2.808 m2’lik bir alanda örtüaltı yetiştiriciliğine başlanılmıştır. Şahinli, Yolkonak, Kumçiftlik köylerinin bulunduğu bölümde yoğun olmak üzere İlçemiz genelinde toplam olarak 59.500 m2 alanda seracılık yapılmaktadır.

Müdürlüğümüz tarafından yapılan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı ile İl Özel İdaresi tarafından desteklenen projeler sonucu üreticilerimize verilen sera alanı 30.003 m2 olmuştur. Yetiştiricilerimizin kendi imkânları ile yaptıkları seralar(ahşap ve metal sera) ile ilçemizde toplam sera alanımız 59.500 m2’ye ulaşmıştır. Hedefler 1. Uzun vadede hedefimiz Niksar’da 4 alt bölgede seracılığı geliştirmek üzere planlanmıştır. Bu bölgeler; I. Şahinli bölgesi II. Yolkonak bölgesi III. Kumçiftlik bölgesi IV. Merkez-Akpınar ve 50.yıl bölgeleri 2. 2010-2014 yılları içerisinde de yine Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı veya İl Özel İdaresi kaynaklı projelerin üretilmesine devam edilecektir. 3. 2016 yılına kadar ise gerek İl Özel İdare ile SYDV, gerekse Seracılar Kooperatifi kaynaklı projeler ile 100 dekara çıkartılarak ilçe ekonomisine 2014 rakamları ile 1.200.000,00TL. katkı sağlanması hedeflenmektedir.

YILI Kaynağı Çiftçi Sa. Sera Ad. Birim Alan Toplam Alan 1997 SYDV 26 108 m² 2808 m² 1998 22 200 m² 4400 m² 12 216 m² 2592 m² 2001 8 240 m² 1920 m² 1 180 m² 2004 10 255 m² 2550 m² 2005 Tokat İl Öz.İd. (%50) 11 17 4335 m² 2009 14 28 256 m² 7168 m² 2010 3 500 m² 1500 m²

Hayvancılığın Geliştirilmesi Projesi İlçemiz 29796 büyük baş hayvan mevcuduna sahiptir. Yıllık kaba yem ihtiyacımız ise 100 bin tondur. İlçemizin 2012 yılı içerisinde ürettiği kaba yem miktarı ise 48.000 ton. Üretimimiz ihtiyacımızın ancak %48’ini karşılamaktadır.   Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Üretimini Geliştirme Projesi kapsamında yem bitkileri arasında önemli bir yere sahip olan yonca yetiştiriciliğini teşvik etmek ve kaba yem açığını kapatmak amacı ile İl Özel İdare kaynaklı olarak 2013 yılında 1020 kğ, 2014 yılında ise 2000 kğ yonca tohumu dağıtımı gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışma sonucu üretimimizin ihtiyacımızı karşılama oranı %60’a yükselmiştir.

Organik Tarımın Geliştirilmesi Projesi İlçemizde 2005 yılında demonstrasyon (deneme) amaçlı kuşburnu, böğürtlen ve ahududu bahçe tesisi ile organik tarım çalışmaları başlamıştır. Bu anlamda organik tarım sistemini teşvik ederek gelişmesine katkı sağlamak Niksar ovasına açılan havza ve vadi niteliği taşıyan bölgelerde organik meyve yetiştirmek amacıyla “Organik Meyve Üreticileri Birliği” adı altında bir birlik, Bakanlığımızın 29.09.2009 tarih ve 578 sayılı onayı ile kurularak çalışmalarına başlamıştır. Yapılan toplantılar sonucu Niksar’ın 6 köyünden 11 çiftçimiz, merkezden 1 çiftçimiz ile Niksar-Serenli beldesinden 26 çiftçimiz yaklaşık 137 adet parselde 590 dekar alan üzerinde bulunan 10365 adet ağaç sayısı ile organik meyve yetiştiriciliği yapmak üzere faaliyete başlamışlardır. “Organik Tarımı Geliştirme Projesi” nin 2014 yılı itibari ile geldiği nokta bizim için büyük bir önem arz etmektedir. 38 kişi ile başladığımız Organik Tarım çalışması bugünlerde 208 kişiyi ulaşmıştır. 208 kişi toplam 8000 dekar alanda organik tarım faaliyetini gerçekleştirmeye çalışmaktadır.

Orser (Organik Sertifikasyon Kuruluşu) ile yapılan sözleşme gereği 38 kişilik çiftçi grubu kuruluşa 3000 Euro Kontrol ücreti ödeyecektir. İl Özel İdaresi Genel Sekreterliğine İlçe Tarım Müdürlüğümüzce hazırlamış olduğumuz Organik Tarımı Geliştirme Projesini sunduk. Proje karşılığı bu miktarın 5000 TL si İl Özel İdaresi Genel Sekreterliğince karşılandı 1000 TL si ise birlik tarafından karşılanmıştır. İl Özel İdaresi Genel Sekreterliğine İlçe Tarım Müdürlüğümüzce hazırlamış olduğumuz Organik Tarımı Geliştirme Projesine destek sonraki yıllarda da devam etti. İl Özel İdaremiz Organik Tarıma Sertifika ücretlerine 2010 da 5000 TL, 2011 yılında 5000 TL, 2012 yılında ise 8500 TL destek sağlamıştır.

Hedeflerimiz   Niksar’da Hangi Bölgelerde Organik Tarım Yapılabilir? İlçemiz taban arazilerinde organik ürün yetiştiriciliği mümkün olmasa da yamaç ve dağlık arazilerde organik tarıma oldukça müsait alanlar bulunmaktadır. Ayrıca Niksar ovasına açılan havza ve vadi niteliği taşıyan alanlar organik tarım için oldukca ideal alanlardır. Bu bölgeler; I.. Serenli bölgesi II. Tepeyatak bölgesi III. Gülbayır-Güvenli ve Cer bölgesi IV. Sulugöl-Boyluca-Işıklı-Hanyeri ve Merkez-Akpınar bölgeleridir.

TOKAT NİKSAR OVASI ARAZİ TOPLULAŞTIRMA VE TİGH PROJESİ Kelkit Irmağı Arazi Toplulaştırma Projesi TOKAT NİKSAR OVASI ARAZİ TOPLULAŞTIRMA VE TİGH PROJESİ Proje Alanı 6000 Ha Yararlanacak Çiftçi Sayısı 12 000 Toplam Parsel Sayısı 16 000 Proje Kapsamındaki Köyler (15 Adet Köy ve 2 Belde) Buzköy, Tamlar,Direkli, Yeşilhisar, Yeşilköy, Çimenözü,Mahmudiye, Şahinli, Sarıyazı, Haydarbey, Kumçiftlik, Boğazbaşı, Güdüklü, Beyçayırı, Günlüce köyleri ve Yolkonak ve Gürçeşme Beldesi, Niksar İlçesi İsmetpaşa Mah. Ve Kültür Mah. İhale Bedeli 11.407.000,00 TL İşin Süresi 760 gün İşyeri Teslimi 21.12.2012

Kadastrosunda alanı hatalı bulunan parsellerin tespiti yapıldı Mevcut Durum Kadastrosunda alanı hatalı bulunan parsellerin tespiti yapıldı Blokların büyüklüğü ve şekilleri belirlendi Stabilize yol için toprak analizi yapıldı Korunacak yolların, dere yataklarının tespiti yapılarak buna göre blok planlarında düzenlemeye gidildi Sabit tesis tutanakların listesi tamamlandıktan sonra arazide kontrol edilerek sabit tesislerin doğruluğu not alındı Blok planlaması biten köylerde ayırma çapına giren parsellerin ncz ortamında çevrilmesi işlemleri yapıldı Ncz ortamında mera, maliye hazinesi, meyvelik, bina, mezarlık, fosiptik çukur gibi verilerin işlenmesi işi yapıldı Blok planlanması biten köylerde tescil harici parsellerin işlenmesi yapıldı Karayolları kamulaştırma sınırları belirlenerek proje sınırlarında düzenleme yapıldı

NİKSAR’DA 2005-2013 KBKYP KAPSAMINDA EKONOMİK YATIRIMLARA YÖNELİK TAMAMLANAN PROJELER   Program, tarıma dayalı yatırımların desteklenmesi programı ile ilgili aşağıdaki konuları kapsar.   A- Ekonomik yatırımlar, B- Toplu basınçlı sulama sistemi yatırımları.

Bağ Yaprağı Vakumlama ve Paketleme S.No ETAP PROJE SAHİBİ PROJE ADI TOPLAM(TL) HİBE(TL) YÜKLENİCİ FİRMA   1 Niksar KHGB Sulama Kanalı 39.591,00 27.829,29 Nevzat GÜNDOĞDU 2 Niksar Tar.ve San. Ürü. İmal.Tic.Lmt. Şti. Salça Üretim ve Paketleme 881.371,40 56.036,15 3 SNS Gıda Kozmetik Sanayi Ticaret Limitet Şirketi Aromatik Ve Tıbbi Bitki Kurutma Sistem 353.000,00 168.500,00 Gözütok 4 Şahinler Gıda Besi Teks.İnş.Tur. ve Tic.Lmt.Şti Bağ Yaprağı Vakumlama ve Paketleme 271.732,00 134.782,64 5 Niktaş Gıda Sanayi Ticaret AŞ Bakliyat Paketleme 342.725,15 168.250,00 Davpak 6 Bilal OTÇU Dondurma İşlet. Teknoloji Yenileme 50.000,00 19.345,00 7 Yılmaz Un ve Gıda Sanayi.Ticaret.Ltd.Şti Yılmazlar Çelik Silo 346.000,00 170.202,82 8 Gökçeli Beldesi Yeraltı Suyu ile Yağmurlama Sul. 396.999,00 244.652,28 Coşaroğulları İnşaat 9 Gürçeşme Beldesi Yer Altı Suyu İle Yağmurlama 399.179,00 245.203,89 10 Niksar Özbağ Tar .Ürnl.Gıd.San.Ltd.Şti. Pekmez Üretim Dolum Paketleme 446.430,00 71.049,00 11 Kelkit Soğuk Hava Dep. San.Tic.Ltd.Şti Kelkit Havzası Mey.Pak.Soğuk Hava Dep. 500.000,00 249.000,00 İnce Mühendislik 12 Muhsinoğulları Gıda San.Tic.Ltd.Şti. Süt İşleme Tesisi 249.650,00 STK Makina 13 Gökçeli Beldesi Yeraltı Suyu ile Damlama Sul. 476.000,00 357.000,00 14 Pelet Yem Tesisi 320.000 160.000 15 Bereket Döner 600.000 297.734 16 Olca Gıda ve Plastik Ambalaj San.Tic.Ltd.Şti Biber Salçası Üretim Artırımı 586.150 292.586