SAĞLIK KAVRAMI

“Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi, olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi” Sık ve çok gülmek; zeki insanların saygısını ve çocukların sevgisini, şefkatini kazanmak; dürüst eleştirilerin taktirine layık olmak ve yanlış arkadaşların ihanetlerine katlanabilmek; güzelliği taktir edebilmek, başkalarındaki "en iyiyi bulabilmek"; sağlık Ralph Waldo Emerson   İki şeyin elden gitmeden değerini takdir etmek zordur; sağlık ve gençlik. (Hz. Ali)

Sağlık nedir? Bedenen, ruhen ve sosyal yönlerden tam bir iyilik halidir. Hastalık, fizyolojik görevlerin yapılamaması yada psikolojik durumun bozulması durumudur. Sakatlık vücutta hastalık veya kaza gibi nedenlerle işlev kaybının olmasıdır.

Sağlıklı mıyız? Bir toplumdaki çocuk sağlık düzeyi o toplumun sosyo ekonomik düzeyi, kültür düzeyi, yaşam ortamının hijyenik düzeyi ve sağlık hizmetlerinin hizmet düzeyi ile yakından ilgilidir. Gelişmiş ülkelerde çocuk sağlığı büyük ölçüde halledilmiş iken az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde halen önemli bir sorun olarak karşımızda durmaktadır. Sağlık ölçütleri toplumun sağlıklı olup olmadığının göstergesidir.

Sağlık ölçütleri nelerdir? 1. Ana ölüm hızı: Bir yıl içinde 15-49 yaş arasındaki gebelik, doğum lohusalık sebebiyle meydana gelen ölümlerin aynı yıldaki canlı doğum sayısına oranının 10.000 veya 100.000 ile çarpımıdır. Bir toplumda bir yılda gebelik döneminde doğum sırasında ve AÖH=Doğumdan sonraki ilk altı hafta içinde ölen kadın sayısı x100.000 Aynı toplumdaki aynı süre içinde canlı doğum sayısı

Ana ölüm hızının saptanması -Gebe kalmadaki risk derecesi -Ana sağlığı hizmetlerinin yeterliliğini göstermesi açısından önem kazanır. Ana ölüm hızı Danimarka ve Azerbaycan’da en düşük seviyede iken (100.000’ de <25), Türkiye’de 100.000’de 25-99, Kenya’da 100.000’de 250-499, Kamboçya’da 100.000’de >500’dür.

Bebek ölüm hızının saptanması ile; Toplumun genel sağlık düzeyi Bebek ölüm hızı bir toplumda bir yılda doğan ve bir yaşını tamamlamadan ölen bebek sayısının aynı toplumda aynı sürede canlı doğan bebek sayısına oranının 1000 ile çarpımı sonucu elde edilir. Bebek ölüm hızının saptanması ile; Toplumun genel sağlık düzeyi Çocuk sağlığı düzeyi Çocuk sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi yapılmış olur. Bu oran İsveç’te % 04, Yunanistan’da % 0 8, Afganistan’da % 0165, Angola’da % 0170’dir. Türkiye’de ise %0 24 tür.

3. Kaba doğum hızı Kaba doğum hızı = Bir yılda canlı doğan çocuk X 1000 Yıl ortası nüfus sayısı Türkiye’de %0 19 dur. Aşırı doğum sayısı hem annenin hem de çocuğun sağlığını kötü yönde etkiler.

4. Kaba ölüm hızı Kaba ölüm hızı = Bir yılda ölen kişi sayısı X 1000 Yıl ortası nüfus sayısı Türkiye’de %0 6 dır. 5. Nüfus artış oranı N.Artış oranı = canlı doğum - ölüm sayısı X 1000 Yıl ortası nüfus sayısı Türkiye’de %0 13 tür.

Sağlık hizmetlerine önem vermek neden önemlidir? Yaşam süresi ve kalitesi artar. Böylece: Toplumdaki iyi yetişmiş insan gücü fazladır. Kalkınma hızlıdır. İnsan gücünden faydalanma süresi uzamıştır.

Sağlığa bünyesel ve çevresel etmenler nasıl etki eder? Bünyesel etmenler nedir? Genetik Metabolik Hormonal etmenlerdir. Çevresel etmenler nelerdir? Fiziksel Kimyasal Biyolojik Psikolojik Sosyal kültürel ekonomik Temel madde eksiklikleri

Fiziksel etmenler Su Çöp Gübre Gürültü Lağım Havalandırma, ısıtma İklim Hava Işık Radyasyon Giyim İşyeri, kamusal alanlar mezarlar

Biyolojik etmenler Mikroorganizmalar-bakteri ve virüs Taşıyıcı vektörler-eklembacaklı- kemirgenler Bitkiler Hayvanlar ve insanlar Besinler

Sağlık hizmetleri Sağlığın korunması ve hastalıkların tedavisi için yapılan çalışmalardır. Koruyucu sağlık hizmetleri Tedavi hizmetleri Rehabilitasyon hizmetleri

Koruyu Sağlık Hizmetleri Kişiyi hastalıklardan korumak için alınan önlemler birincil korumadır. Hastalık belirtisi tam ortaya çıkmadan, hafifken tanı konulması ve tedavi ikincil korumadır. Hastalıkların sonuçlarının ve etkisinin hafifletilmesine yönelik çalışmalar üçüncül korumadır. Kişiye yönelik sağlık hizmetleri: Bağışıklama, Erken tanı İlaçla koruma Beslenmeyi, sağlık düzeyini, eğitimini yükseltme Aile planlaması

Çevreye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri Çevredeki olumsuz etmenleri yok etmeye yöneliktir. Çevre sağlığı Besin kontrolü

Tedavi hizmetleri 1. Birinci basamak tedavi Sağlık ocakları, poliklinik ve muayenehaneler 2. İkinci Basamak tedavi hastaneler 3. Üçüncü Basamak tedavi Üniversite ve özel dal hastaneleri

Rehabilitasyon Hastalık ve kazalar sonunda iş gücünü kaybetmiş kişilerin sakatlıklarının giderilmesi bedensel beceri ve yeteneklerinin kazandırılması işlemlerini içerir.

Temel Sağlık Hizmetlerinin kapsamı Var olan sağlık sorunlarını çözme Uygun beslenme sağlama Temiz içme suyu sağlama Çocuk sağlığı hizmetlerini geliştirme Ana sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini geliştirme Bağışıklama Bulaşıcı ve salgın hastalıklardan koruma geliştirme İlaçları sağlama Çevre şartlarını iyileştirme

Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur. Atatürk ÖLÜM Gelmeden YAŞAMIN HASTALIK Gelmeden SAĞLIĞIN İHTİYARLIK Gelmeden GENÇLİĞİN FAKİRLİK Gelmeden VARLIĞIN KIYMETİNİ BİL YAŞARKEN SEV VE PAYLAŞ

http://www. gata. edu. tr/dahilibilimler/cocuk/Egitim_4 http://www.gata.edu.tr/dahilibilimler/cocuk/Egitim_4.SINIF_DERSNOTLARI.htm#Prof.Dr.%20Okan%20ÖZCAN