UÜ BOLOGNA SÜRECİ BİLGİ PAYLAŞIM TOPLANTISI Prof. Dr. M. Ayberk KURT Prof. Dr. İsmail Naci CANGÜL 04.01.2012 1

Toplantı Gündemi? UÜ Bologna Eşgüdüm Komisyonu (BEK) Bologna Süreci Bologna Sürecinin Kurumumuzdaki Geçmişi (Prof. Dr. M. Ayberk KURT) Diploma Eki/AKTS/Ulusal Yeterlikler Çerçevesi ve bu kapsamda Enstitü/Fakülte/YO/MYO’larda gerçekleştirilmesi gereken faaliyetler (Prof. Dr. İsmail Naci CANGÜL) 2

UÜ BOLOGNA EŞGÜDÜM KOMİSYONU (1) UÜ BOLOGNA EŞGÜDÜM KOMİSYONU Prof. Dr. M. Ayberk KURT 3

Biz Kimiz? U.Ü. Bologna Eşgüdüm Komisyonu (BEK); YÖK Genel Kurulu kararınca Türkiye’deki tüm yükseköğretim kurumlarında kurulmuştur. Yükseköğretim Kurumlarında Bologna süreci çerçevesinde sürdürülen faaliyetlerin yürütülmesinden ve eşgüdümünden sorumludurlar.

Biz Kimiz? U.Ü. Bologna Eşgüdüm Komisyonu (BEK); Eğitim ve/veya Uluslar arası İlişkilerden sorumlu Rektör Yardımcıları Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu Başkanı Bologna Uzmanı (varsa) AKTS/DE ve Erasmus Koordinatörleri Öğrenci İşleri Daire Başkanı Öğrenci Konseyi Başkanı Rektörün Uygun gördüğü diğer üyeler 5

Biz Kimiz? U.Ü. Bologna Eşgüdüm Komisyonu (BEK); Prof. Dr. Müfit Parlak Prof. Dr. M. Ayberk Kurt Prof. Dr. İsmail Naci Cangül Prof. Dr. İlkin Çavuşoğlu Prof. Dr. Aslı Hockenberger Prof. Dr. Rıdvan Ezentaş Prof. Dr. Cüneyt Özakın Prof. İsmail M. Göğüş Şükran Yılmaz Soğukpınar Gülay Uyar 6

Görevlerimiz? U.Ü. Bologna Eşgüdüm Komisyonu (BEK); Bologna süreci’nin faaliyet alanına giren konularda kurumun “Yıllık Eylem Planını” hazırlamak, uygulanmasını sağlamak, Kurum raporunu hazırlamak ve hazırlanacak yıllık ulusal rapora veri oluşturmak üzere YÖK’e göndermek, Bologna süreci’nin ana çalışma alanlarında iç ve dış paydaşlara ilgili mevzuat ve uygulama konularında sistematik olarak hizmet içi eğitim seminerlerinin düzenlemesini sağlamak, 7

Görevlerimiz? U.Ü. Bologna Eşgüdüm Komisyonu (BEK); Kurum ve birimlerin akademik kurullarında Bologna süreci uygulamalarının yerleşmesi için gerekli önlemleri almak, Yapılan çalışmaları değerlendirip yeni dönem uygulamaları için strateji belirlemek, Bologna süreci ile ilgili YÖK ve AYA’da faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların etkinliklerini takip etmek. 8

(2) BOLOGNA SÜRECİ Prof. Dr. M. Ayberk KURT

Bologna Süreci Nedir? Avrupa’da karşılaştırabilir, rekabetçi ve şeffaf bir “AVRUPA YÜKSEK ÖĞRETİM ALANI (AYA)” yaratmak. 10

Bologna Süreci Gelişimi? 1998 1999 2001 2003 2005 Sorbonne Bildirgesi Bologna Bildirgesi Prag Bildirgesi Berlin Bildirgesi Bergen Bildirgesi 4 Ülke 29 Ülke 32 Ülke 40 Ülke 45 Ülke AYA ve AAA arası sinerji & Doktora Yaşam Boyu Öğr. Aktif Katılım AYA’nın cazip hale getirilmesi Diploma Eki İki Aşamalı Derece AKTS Hareketlilik Kalite Güvencesi Avrupa Boyutu ÖNCELİKLERİN BELİRLENMESİ DEĞERLENDİRME RAPORLARI 11

Budapeşte/Viyana Bildirgesi Bologna Süreci Gelişimi? 2007 2009 2010 2012 Londra Bildirgesi Leuven Bildirgesi Budapeşte/Viyana Bildirgesi Bükreş 46 Ülke 46 Ülke 47 Ülke Üzerinde anlaşılmış Bologna Prensiplerinin, tüm üye ülkelerde ulusal ve kurumsal düzeyde tam ve uygun bir şekilde uygulanması için gerekli tedbirlerin alınması. 12

Üye Ülkeler? 47 ÜLKE 13

Üye Ülkeler? BÖLGESELLİKTEN KÜRESELLİĞE 14

1999-2010 Hedefleri? Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi Diplomaların ve öğrenim sürelerinin tanınması Kalite güvencesi Hayat boyu öğrenme Ortak ve Çift Diploma Programları 15

2010 Sonrası Hedefler? Hareketlilik Sosyal Boyut Hayat boyu öğrenme 16

1999-2010 Hedefleri? Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi 3’lü derece (lisans/Yüksek Lisans/Doktora) sisteminin oluşturulması Düzeyler arasında geçişin nasıl yapılacağının tanımlanması Ulusal Yeterlilikler çerçevesinin oluşturulması Diplomaların ve öğrenim sürelerinin tanınması Kalite güvencesi Hayat boyu öğrenme Ortak ve Çift Diploma Programları 17

1999-2010 Hedefleri? Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi Diplomaların ve öğrenim sürelerinin tanınması Üye ülkelerde “Diploma Eki” uygulamasına geçiş AKTS’nin tüm üye ülkelerde hayata geçirilmesi Lizbon Tanıma Sözleşmesi çerçevesinde sözleşmeye dahil ülkelerde diploma ve derecelerin tanınması için gerekli düzenlemelerin yapılması Kalite güvencesi Hayat boyu öğrenme Ortak ve Çift Diploma Programları 18

1999-2010 Hedefleri? Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi Diplomaların ve öğrenim sürelerinin tanınması Kalite güvencesi Hayat boyu öğrenme Ortak ve Çift Diploma Programları 19

Kalite Güvencesi Kalite Güvencesi Nedir? Bir yükseköğretim kurumunun, eğitim, öğretim, araştırma faaliyetleri ile idari hizmetlerinin kalitesinin sürekli iyileştirilmesine yönelik olarak gerçekleştirdiği çalışmalardır. 20

Kalite Güvencesi Kalite Güvencesi Nedir? ENQA ve “Avrupa Yükseköğretim Alanında Kalite Güvence İlke ve Standartları Raporu” (2005). Bu kapsamda, Her ülkenin kendi eğitim sistemine uygun kalite güvence standartlarını ortaya koyması ve bu standartlar ışığında kendi eğitim sistemini değerlendirmesi, Yükseköğretim kurumlarının kalite geliştirme faaliyetlerinin değerlendirilmesi için Kalite Ajansları oluşturması ve dış değerlendiricileri kullanarak kurumların kalite düzeyinin belirlenmesi hedeflendi. 21

Kalite Güvencesi Kalite Güvencesi - Türkiye’de ne yapıldı? Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği hazırlandı (2005) YÖDEK (Yükseköğretimde Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu) oluşturuldu. Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Rehberi hazırlandı (2007) 22

Kalite Güvencesi Yönetmeliğin amacı nedir? Yükseköğretim kurumlarının eğitim, öğretim ve araştırma faaliyetleri ile idari hizmetlerinin değerlendirilmesi, kalitelerinin geliştirilmesi, bağımsız “dış değerlendirme” süreci ile kalite düzeylerinin onaylanması ve tanınması konusunda çalışmaları düzenlemek. 23

Kalite Güvencesi YÖDEK nedir? UAK’nın seçtiği 9 üye, Ulusal Öğrenci Konseyinin seçtiği 1 öğrenciden oluşur. Yükseköğretim Kurumlarında akademik değerlendirme ve kalite geliştirme çalışmalarının ulusal düzeyde düzenlenmesi ve koordinasyonundan sorumludur. 2007 ENQA Üyeliği kabul edilmiştir. 24

Kalite Güvencesi ADEK nedir? Yönetmelik gereğince Üniversitelerde oluşturulması gereken ; Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurullarıdır (ADEK) Üniversite Senatosu tarafından üye sayısı belirlenir (en az 9, an fazla 18 üye) 25

Kalite Güvencesi ADEK’in görevleri nedir? Akademik ve İdari hizmetlerin değerlendirilmesi, kalitesinin geliştirilmesi ve kalite düzeyinin onaylanması için yapılacak her türlü çalışmayı, özellikle “İÇ DEĞERLENDİRME” çalışmalarını yürütmek ve buna bağlı olarak iç değerlendirme raporunu hazırlamak. İlgili kurumun “DIŞ DEĞERLENDİRME” yaptırması durumunda gerekli hazırlıkları yapmak, dış değerlendirici kurum/kuruluşa her türlü desteği vermek. 26

Kalite Güvencesi İç Değerlendirme süreci nasıl çalışır? Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği ve Rehber’inde gösterilen esaslara göre yürütülmesi öngörülmüştür. Yılda bir kez (Ocak/Şubat) kurumun bir önceki yıla ait faaliyetlerinin değerlendirmesi yapılır ve YÖDEK’e gönderilir. 27

Kalite Güvencesi Dış Değerlendirme süreci nasıl çalışır? Üniversiteler uygun gördüğü durumlarda, bağımsız ulusal dış kalite güvence ajanslarına dış değerlendirme amacıyla başvurabilir. Bu ajanslara lisans verme yetkisi YÖDEK görüşleri doğrultusunda YÖK’tedir. Ulusal Dıs Kalite Ajansları: MÜDEK, UTEAK, MİAK, FEDEK, VEDEK, ZİDEK . 28

Kalite Güvencesi Dış Değerlendirme süreci nasıl çalışır? Dış değerlendirme süreci sonrasında kurumlar “Kalite Sertifikası” almaya hak kazanır. Türkiye Kalite Güvence Sistemi yurtdışı değerlendirmelere de açık durumdadır. 29

(3) UÜ’de BOLOGNA SÜRECİ Prof. Dr. M. Ayberk KURT 30

UÜ- Bologna süreci? Kasım 2000 Üniversite Akreditasyon Kurulu ve Fakülte Akreditasyon Kurullarının oluşumu Kasım 2000 - Haziran 2001 Tüm lisans ve lisansüstü programlarımızın ulusal ve uluslararası tanınmış programlarla karşılaştırılması ve güncellenmesi Temmuz 2001 AKTS uyumlu kredi toplama sisteminin tüm programlara uyarlanması (30 AKTS/yarıyıl) Tüm programlar için Diploma Ekleri’nin ön hazırlığı Programlar arasında çift alan seçeneklerinin oluşturulması

UÜ- Bologna süreci? Eylül 2001 Bazı programlarda İngilizce hazırlık sınıflarının başlatılması Bağıl Değerlendirme Sistemi’nin kullanımı Mart 2001 Lisans programlarındaki tüm bölümlerde ders programları, ders içeriği ve AKTS kredilerini içeren program kataloglarının (Course Catalog) hazırlanması Mart 2003 Tüm programlar için hedef ve sonuçların tanımlanması, öğrenci portföyü örnekleri ve gelişim önerileriyle birlikte derslerin kritik değerlendirilmesini içeren ders dosyalarının hazırlanması

UÜ- Bologna süreci? Mart 2003 Öğrenciler, son sınıf öğrencileri, mezunlar ve işveren anketleri, Mezunlar Danışma Kurulları Oluşturulması ve Toplantıları İşveren Danışma Kurulu Oluşturulması ve Toplantıları Müfredat oluşturma ve uygulamada öğrenci katılımı

UÜ- Bologna süreci? İç Değerlendirme Üniversite Akreditasyon Kurulu tarafından hazırlanan “Akreditasyon El Kitabı” çerçevesinde öz-değerlendirme.

UÜ- Bologna süreci? Dış Değerlendirme UÜ EUA Kurumsal Değerlendirme Programı, EUA’nın Kalite Kültürü Projesi “IMPLEMENTATION OF BOLOGNA REFORMS” Tıp Fakültesi  WFME, ISO 9001:2000, JCI, UTEAK Veteriner Fakültesi  EAEVE (2010) Mühendislik-Mimarlık Fakültesi  ABET, MÜDEK – NAAB, MİAK, Ziraat Fakültesi/Gıda Mühendisliği  ISO 9001:2000 (2008), ABET, MÜDEK hazırlığı

2003-2011 ERASMUS DEĞİŞİM PROGRAMI UÜ- Bologna süreci? Kazanımlar? Kalite Kültürü’nün yerleşmesi Programlara nesnel bakış Kadro ve Bütçe desteği Öğrenci ve Öğretim Üyesi Hareketliliği 2003-2011 ERASMUS DEĞİŞİM PROGRAMI GİDEN GELEN ÖĞRENCİ 1721 169 ÖĞRETİM ÜYESİ 80 92

UÜ- Bologna süreci? Neyi hedefliyoruz? ADEK’in oluşturulması ve faaliyetlerine başlaması Tüm programlarda, Bologna süreci kapsamındaki gerçekleştirilmesi gereken faaliyetlerin tamamlanmasını Tüm programların -bir plan dahilinde ve ADEK eşgüdümünde- iç ve dış değerlendirme sürecine hazırlanması Uludağ Üniversitesinin Bologna sürecindeki öncü konumunu yeniden kazanması

Son Söz "Biz Batı medeniyetini bir taklitçilik yapalım diye almıyoruz, onda iyi olarak gördüklerimizi, kendi bünyemize uygun bulduğumuz için, dünya medeniyet seviyesi içinde benimsiyoruz ." M. Kemal ATATÜRK

DİPLOMA EKİ, AKTS, ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (4) DİPLOMA EKİ, AKTS, ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ Prof. Dr. İsmail Naci CANGÜL 39

Lizbon Tanınma Sözleşmesi Lizbon Tanınma Sözleşmesi nedir, neleri kapsamaktadır? Avrupa Konseyi, Avrupa Bölgesindeki yükseköğretim ile ilgili diploma ve derecelerin tanınması için 11 Nisan 1997 tarihinde Unesco ile birlikte Lizbon Tanınma Sözleşmesi’ni yayınlamıştır. Tam adı, “Avrupa Bölgesinde Yükseköğretimle İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşme” olan Lizbon Tanınma Sözleşmesi, Avrupa’daki bir başka ülkeden alınmış olan derece ve öğrenim sürelerinin tanınmasına ilişkin usulleri belirleyen ve hukuksal bağlayıcılığı olan bir belgedir.  Sözleşme, “yabancı diplomaların” ev sahibi ülkenin “eğitim sistemi ve/veya iş sektörü”ndeki gerçek yerinin belirlenmesine yöneliktir. 40

Diploma Eki Diploma Eki Nedir? Diploma Eki (DE), ülkemizin de içerisinde yer aldığı Bolonya Süreci’nin öğelerinden birisidir. “Avrupa’da Yükseköğretimle İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşme” uyarınca da UNESCO-CEPES, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Konseyi işbirliği ile geliştirilen diploma ekinin anlaşmayı imzalayan ülkelerin yükseköğretim kurumları tarafından kullanılması zorunluluğu bulunmaktadır. Diploma Eki, Avrupa’da yükseköğretim alanında diploma ve derecelerle ilgili olarak “ortak ve herkesçe anlaşılır formatta” bilgi sağlamak için tasarlanmış bir formdur. 41

Diploma Eki Diploma Eki Nedir? Diplomaya ek olarak verilen bu belge, uluslararası şeffaflığı pekiştirmek amacıyla, ülke dışından alınan diploma ve derecelerin tanınmasında ilgili kurum ve kuruluşlara yardımcı olmaktadır.   Yükseköğretim Kurulu Genel Kurul’un 11 Mart 2005 tarihli toplantısında almış olduğu karara göre, konu ile ilgili alt yapı çalışmalarının tamamlanması ve 2005-2006 öğretim yılı itibariyle yükseköğretim kurumlarından mezun olacak öğrencilere diplomalarına ek olarak, Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylı diploma ekinin ilk nüshasının ücretsiz olması ve AB dillerinden yaygın olarak kullanılan İngilizce, Fransızca ve Almanca dilerinden birinde düzenlenmesi için çalışmalara girişilmiştir.  42

Diploma Eki Diploma Eki nasıl hazırlanır? Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı tarafından otomasyon programındaki bilgilerden faydalanılarak hazırlanır. Özel kağıda Türkçe ve İngilizce olarak basılır. Talep edilmeksizin mezun olan her öğrenciye ücretsiz verilmelidir. 43

Diploma eki etiketi Diploma Eki Etiketi nedir? Diploma Eki Etiketi, Avrupa Komisyonu tarafından Diploma Ekini tüm lisans ve yüksek lisans programlarındaki mezunlara vermekte olan kurumlara verilmektedir. Bu etiket kurumun güvenilirliğini ve profilini, uluslararası işbirliği için, çekici, güvenilir ve şeffaf bir ortak olarak yükseltmektedir. Diploma Eki Etiketi için kriterler: Diploma Ekini lisans ve yüksek lisans programlarında UNESCO tarafından geliştirilen standart bir formatta ücretsiz ve yaygın olarak konuşulan bir Avrupa dilinde dağıtıyor olmak ve Diploma Eki hakkında bilgi verilmesi gerekmektedir (internette ve/veya çalışma rehberi, kitapçık, broşür olarak) Etiketin üç yıllık geçerliliği vardır. Her yıl başvuru zamanları Avrupa Komisyonu tarafından ilan edilir. 44

Diploma eki etiketi Diploma Eki Etiketi Olan Üniversiteler? 2011 ÇAĞ ÜNİVERSİTESİ 2011 BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ 2011 ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ 2011 AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ 2011 KOÇ ÜNİVERSİTESİ 2011 KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ 2011 KARABÜK ÜNİVERSİTESİ 2011 GAZİ ÜNİVERSİTESİ 2011 FIRAT ÜNİVERSİTESİ 2011 MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ 2011 NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ 2011 PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ 2011 SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ 2011 YAŞAR ÜNİVERSİTESİ 45

Diploma eki etiketi Diploma Eki Etiketi Olan Üniversiteler? 2010 Marmara Üniversitesi 2010 İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü 2010 İzmir Ekonomi Üniversitesi 2010 Anadolu Üniversitesi 2009 Bilkent Üniversitesi 2009 Ege Üniversitesi 2009 Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü 2009 Karadeniz Teknik Üniversitesi 2009 Orta Doğu Teknik Üniversitesi 2009 Sabancı Üniversitesi 2009 Sakarya Üniversitesi 46

AKTS AKTS nedir? Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS), öğrenci merkezli, öğrencinin iş yüküne dayalı bir kredi sistemidir. Öğrencinin bir dersi başarıyla tamamlayabilmesi için yapması gereken çalışmaların tümüne (teorik ders, uygulama, seminer, bireysel çalışma, sınavlar, projeler, arazi çalışmaları, ödevler, vb.) bağlı bir birimdir. 47

AKTS AKTS nedir? Başlangıçta kredi transferi için düşünülen bu sistem, kurumsal, bölgesel, ulusal ve Avrupa seviyesinde kredi toplama sistemi olarak da kullanılmaktadır. Öğrenci hareketliliğini ve öğrencilerin yurt dışında gördükleri eğitimlerin kendi ülkelerinde tanınmasını kolaylaştırmak için Avrupa Birliği tarafından geliştirilen AKTS, yükseköğretim kurumlarında program hazırlığına yardımcı olur ve buna bağlı olarak olarak, Avrupa Yükseköğretimini diğer kıtalarda çekici hale getirmektedir.  48

AKTS AKTS nedir? Son yıllarda, Türkiye’deki birçok üniversite kendi kredi ve notlandırma sistemlerini AKTS prensiplerine uyumlaştırma çalışmalarını yoğunlaştırmış durumdadır. Bu kapsamda, üniversitelerde AKTS kurum koordinatörleri ve her fakülte/bölüm için ayrı AKTS bölüm koordinatörleri belirlenmiştir. 49

AKTS AKTS nedir? Bologna uzmanları ile ulusal öğrenci temsilcisinden olaşan Bologna Ulusal Takımı, YÖK bünyesinde, özellikle yeni kurulmuş olan üniversitelerdeki akademisyenleri AKTS’nin doğru şekilde hesaplanması konusunda bilgilendirmek amacıyla ulusal ve bölgesel düzeyde toplantılar, çalıştaylar düzenleyerek üniversitelerdeki AKTS çalışmalarını desteklemektedir. 50

AKTS kredileri nasıl hesaplanır? Öğrenci iş yükünün gerçekçi olarak tahmin edilmesi gereklidir. Her sene hem dersin öğretim eleman(lar)ının, hem de öğrencilerin dersin iş yüküne yönelik düşünceleri alınır. 51

Öğrenci iş yükü Bir öğrencinin bir yıllık tahmini iş yükü: 1500 ile 1800 saat aralığındadır. Bir yıl = 60 AKTS kredisi = 1500-1800 saat iş yükü Bir dönem = 30 AKTS kredisi = 750-900 saat iş yükü 1 AKTS kredisi = 25 – 30 saatlik iş yüküne karşılık gelmelidir.

Toplam İş Yükü Hesabı-Örnek Etkinlikler Sayısı Süresi (Saat) Toplam İş Yükü Haftalık ders saati (Kuramsal) 14 2 28 Haftalık ders saati (Uygulama) Okuma, 3 6 İnternette tarama, kütüphane çalışması 4 8 Materyal tasarlama, uygulama 5 15 Rapor hazırlama 1 Sunu hazırlama Sunum Ara sınav ve ara sınava hazırlık Final sınavı ve final sınavına hazırlık 10 120 Toplam İş Yükü / 30 120/30 Dersin AKTS Kredisi

Gerçekçi bakış açısı AKTS kredisi dersin düzeyine bağlı değildir. Dersin zorluk derecesi ile AKTS kredi miktarı arasında bir ilişki yoktur. Dersin toplam saati ile AKTS kredi miktarı arasında bir ilişki yoktur. Krediler statüye bağlı değildir.

Gerçekçi olmayan bakış açısı Dersin öğrenme çıktıları ile uyumlu olmayan faaliyetler verilmesi. Aynı ders için iş yükünü çok arttıracak bir çok ödev, sunum, proje vb. faaliyetlerin olması. Kredi saatinin 1.5 gibi sabit bir çarpan ile çarpılıp AKTS hesaplanması.

Yapılacaklar-1 Geniş katılımlı akademik bölüm kurullarında bölümün amacı, misyonu, vizyonu, program yeterlilikleri belirlenir. Kabul ve mezuniyet koşulları ile alınacak derece belirtilir. İstihdam olanakları ve üst kademeye geçiş şartları belirtilir. İletişim bilgileri belirtilir. Öğretim elemanları tarafından derslerin öğrenme kazanımları belirlenir.

Yapılacaklar-2 6. Öğrenme kazanımlarına ulaşmak için öğrenme-öğretme etkinlikleri belirlenir: ödev-rapor vb. 7. Öğrenme kazanımlarına ulaşma oranını belirleyecek ölçme ve değerlendirme teknikleri belirlenir: sınav, sunum vb. 8. Beyan edilen faaliyetler için gerçekçi yaklaşımla herbir dersin tahmini iş yükü öğretim elemanı tarafından hesaplanır. 9. Bölüm her dönem 30 ve toplam 240 AKTS olacak şekilde derslerin AKTS değerlerini belirler.

Yapılacaklar-3 10. Dönem içinde veya sonlarında yapılan AKTS anketleri ile öğrencilerin AKTS değerine yönelik görüşü alınır. 11. Öğretim eleman(lar)ının görüşleri ve değerlendirmeleri dikkate alınır. 12. İş yükü verileri kayıt altına alınır. 13. Her yıl bölüm akademik kurullarında AKTS değerleri yeniden değerlendirilir.

Dikkat edilmesi gerekenler AKTS kredisi tam sayı olarak verilmeli, ancak zorunlu ise buçuklu sayılar kullanılmalıdır. (1,63 gibi küsurlu sayılardan kaçınılmalıdır.) Programlarda seçmeli derslerin tek tek isimleriyle dönemler içine yerleştirilmemesi, seçmeli havuzlarında gösterilmesi gerekir. Ortak servis derslerine aynı AKTS verilmelidir. Stajlara, bitirme çalışmalarına ve tüm kredisiz derslere AKTS verilmesi şarttır. Bir dersin AKTS kredisinin, o dersin yerel kredisinin altında olmamasına dikkat edilmelidir. Bir yarıyıldaki derslerin toplam AKTS kredisi mutlaka 30 ve bir yılda verilen derslerin toplam AKTS kredisi mutlaka 60 olmalıdır.

AKTS etiketi AKTS etiketi, AKTS’yi lisans ve yüksek lisans programlarında doğru bir şekilde uygulamış olan kurumlara verilir. Bu etiket, kurumun uluslararası güvenilirliğini arttırır. AKTS Etiketi için kriterler: (Türkçe ve) İngilizce olarak hazırlanmış bir Bilgi Paketi/Kurs Kataloğu; AKTS’nin doğru hesaplanması ve Erasmus değişimlerinde AKTS’in doğru kullanımı (Öğrenim Anlaşması, Transkript ve Erasmus öğrencileri için akademik tanınma sağlayacak bir kanıt içermesi) Etiketin süresi 3 yıldır. Her yıl başvuru tarihi komisyon tarafından duyurulur. 60

AKTS etiketi AKTS Etiketi olan üniversiteler? 2011 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ 2011 IZMIR EKONOMI ÜNİVERSİTESİ 2011 EGE ÜNİVERSİTESİ 2010 SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010 KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 61

Yeterlilik NEDİR? Yükseköğretimde yeterlilik: herhangi bir dereceyi başarıyla tamamlayan kişinin; neleri bileceği, neleri yapabileceği, ve nelere yetkin olacağını ifade eder. Ölçülebilir olmalıdır. 62

Yeterlilik Çerçeveleri Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ) Temel Alan Yeterlilikleri Program Yeterlilikleri 63

Avrupa Yeterlilikler Çerçeveleri Avrupa’da iki farklı yeterlilik çerçevesi vardır: Avrupa Yükseköğretim Alanı için Yeterlilikler Çerçevesi (QF-EHEA). Hayat Boyu Öğrenme için Yeterlilikler Çerçevesi (EQF-LLL). QF-EHEA ve EQF/LLL, kapsadıkları coğrafi bölge, amaçları ve uygulama alanları açısından farklılıklar göstermektedir. EQF/LLL, Avrupa Birliğine üye 27 ülke için tasarlanmıştır; QF-EHEA ise Bologna Sürecine üye 47 ülke için geliştirilmiştir. 64

Avrupa Yeterlilikler Çerçeveleri 65

Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi “Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi" ülkelerin toplumsal, kültürel ve ekonomik gerçeklerine en yakın tanımları ve yaklaşımları içeren, ülkelerin yükseköğretim kurumları tarafından kabul gören ve uygulanabilen, ulusal ve uluslararası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen derecelerin verilebileceği bir sistemdir. 66

Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Bu sistem aracılığıyla, yüksek öğretimde tüm yeterlilikler ve diğer öğrenme kazanımları açıklanabilir ve tutarlı bir şekilde birbiri ile ilişkilendirilebilir. Yeterliliklerin kazanılma derecesi, her ders esnasında ve sonunda uygun nesnel yöntemlerle “öğrenme kazanımları” olarak ölçülür. 67

Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Türkiye’de Neler Yapıldı? 2005  Bergen, UYÇ oluşturulması kararı 2006-2008  YÖK tarafından “Yükseköğretim Yeterlilikler Komisyonun (YYK)” oluşturulması ve çalışmaların başlaması 2008  “Yükseköğretimde Yeterlilikler Çalışma Grubunun” oluşturulması ve yeterlilik çalışmalarının yeniden başlatılması 2009  “Yükseköğretim Mesleki Eğitim Yeterlilikler Çalışma Grubu” ve “Yükseköğretim Sanat Eğitimi Yeterlilikler Çalışma Grubu”’nun oluşturulması Ocak 2010  Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ) onaylanmış ve yükseköğretimin herhangi bir düzeyini başarı ile tamamlayan bir öğrencinin kazanmış olacağı bilgi, beceri ve yetkinlikler kabul edilmiştir. 68

Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 69

Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 70

Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 71

Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 72

Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 73

TYYÇ'nin Yükseköğretim için Önemi Düzeyler arasında öğrenme çıktılarına dayalı açık tanımlamalar sunar; Farklı yeterliliklerin bir bütün sistem içerisinde birbirleri ile ilişkilendirilebilmelerini sağlar; Paydaşların katılımı ile kabul edilmiş, eğitime rehberlik eden ulusal çağdaş bir çerçeve sunar; Yeni yeterliliklerin tasarlanabilmesi için bir içerik sunar; Değişen toplumsal ihtiyaçlara uygun yeni yeterliliklerin geliştirilmesine yardımcı olur; Ulusal ve uluslararası düzeyde vatandaşların ve işverenlerin bilincini yükseltir; Ülke dışında yükseköğretimin tanınmasını ve cazibesini arttırır. 74

TYYÇ'nin Öğrenciler İçin Önemi Öğrencilerin eğitim programlarını ve derslerini bilinçli seçmelerine yardımcı olur; Öğrenciler bu dersleri başarı ile tamamladıklarında hangi yeterliliklere sahip olacaklarını önceden bilirler; Öğrencilerin öğrenim programları dışındaki aktivitelerinde öğreneceklerinin anlaşılır olmasına yardım eder; Öğrenci hareketliliği için engelleri azaltır ve yaşam boyu öğrenimi teşvik eder; Eğitim-öğretim düzeyleri arasında yatay ve dikey geçişleri anlaşılabilir hale getirir; Böylece öğrenenlere yardım eder, onları destekler ve onlara yönelik bütün eğitim fırsatlarını açıklar. 75

TYYÇ'nin İşverenler İçin Önemi İstihdam edecekleri öğrencilerin mezuniyetleri sonunda neleri bileceğini, bunları hangi ölçüde uygulamaya aktarabileceğini, bilgi ve becerilerinden ne bekleyeceklerini anlamalarına yardım eder; Eğitim kademeleri arasındaki yeterliliklere dayalı farkı ve bunların ihtiyaçlara göre istihdamına yönelik daha bilinçli tercih yapmalarına yardımcı olur; İlgili oldukları alanlarda eğitim-öğretim programlarının geliştirilmesine paydaş olarak katılmalarını ve beklentilerini aktarmalarını kolaylaştırır. 76

Hedefler Bütün birimlerin AKTS hesaplarını uygun hesaplama yöntemlerine göre tamamlaması AKTS’lerin düzenlenmesiyle birlikte her mezuna Diploma Eki’nin verilmesi AKTS etiketi ve Diploma eki etiketi başvurusunun yapılması ve alınması. Program yeterliliklerinin belirlenmesi

Web desteği YÖK Bologna Süreci sayfası TYYÇ sayfası http://bologna.yok.gov.tr/ TYYÇ sayfası http://tyyc.yok.gov.tr/ Avrupa Komisyonu eğitim sayfası http://ec.europa.eu/education/index_en.htm Avrupa Yüksek Öğrenim Alanı sayfası http://www.ehea.info/