KOLOSTOMİ Dyt.Seyran Seçil KURAL

Besinlerin sindirim ve emilimi, atıklarının ayrıştırılması ve saklanması sindirim sisteminde gerçekleşir.

Kolon Kanseri Kolon kanseri gastrointestinal sistemin sık görülen kanserleridir. Kadınlarda memeden sonra ikinci, erkeklerde ise akciğer ve prostattan sonra üçüncü sıradadır. Rektum kanseri erkeklerde kolon kanseri ise kadınlarda biraz daha sıktır. Genellikle yaşlı kişilerde görülür. Kolorektal kanserlerin % 6-8’i 40 yaş altı insanlarda ortaya çıkmaktadır.

Kolon Kanseri Tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte Suçlanmaktadır. Kalıtsal yatkınlık Çevresel faktörler Suçlanmaktadır.

Çevresel Faktörler Diyet Kanserojen maddeler Ülseratif kolit Doymamış hayvansal yağlar Aşırı doymuş bitkisel yağlar Tütsülenmiş, kızarmış yiyecekler Lifli gıdalar koruyucu Kanserojen maddeler Safra tuzları, gıda koruyucu maddeler, alkol, iyonize radyasyon Ülseratif kolit Crohn hastalığı  

Semptom ve belirtiler Genellikle özgül olmayan şikayetler ortaya çıkar. Rektal kanama Barsak alışkanlıklarında değişiklikler Karın ağrısı gibi şikayetler ortaya çıkar Sağ kolon tümörleri Sol kolon tümörleri Kilo kaybı Ateş Septisemi

AKUT TABLO Akut semptomlar ilk belirti olabilir % 10 hasta tam tıkanma ile başvurur. Akut batın sepsis fekalüri, vajinal akıntı Sarılık, kaşıntı ilk belirtiler olabilir.

TEŞHİS VE DEĞERLENDİRME Rektal tuşe Kontrastlı radyolojik çalışmalar Kolonoskopi Sigmoidoskopi Görüntüleme yöntemleri: CT, MRI, PET Scan, Transrektal USG gibi tetkikler lokal değerlendirme, evreleme ve takip için önemlidir.

KOLOSTOMi Kolostomi kalın barsağın (kolon) ameliyatla karın duvarına ağızlaştırılmasıdır. Kolostomi, dışkının vücuttan atılmasını sağlar. Kolostomisi olan birey, barsak hareketlerini ve dışkının boşaltımını kontrol edemez. Dışkılama kolostomi torbasına kendiliğinden olur.

STOMA NEDİR? Stoma Yunanca’dan gelen bir kelime olup,“ağız” anlamına gelir. Barsak stoması,barsağın karın duvarına ağızlaştırıldığı yapay bir açıklıktır. Her yas grubunda uygulanabilen stomalar, geçici ya da kalıcı olabilir. Kalıcı olanlar, hayat boyu görevini yaparken, geçici olanlar stoma açılmasını gerektiren durum ortadan kalkınca yeni bir cerrahi müdahale ile kapatılır.

Stomanın Özellikleri Stoma parlak kırmızı veya kırmızıya yakın, ağzımızın iç kısmına benzer bir görünümdedir. Ameliyat sonrası erken dönemde stoma şişkindir (ödemlidir). şişkinlik birkaç ay sonra kaybolur ve stoma giderek küçülür. Stomada sinir uçları bulunmaz. Bu nedenle ağrı veya diğer duyular hissedilmez. Stoma kan damarlarınca zengindir. Sürtünme ve zorlama ile küçük kanamaların oluşması normaldir. Stomayı çevreleyen cilt, stomadan çıkan dışkı ile dorudan temas etmemelidir.

Kolostomi Tipleri

Çıkan Kolonda Bulunan Kolostomi; Dışkı stoma çevresindeki deriye zarar verebilen ve sindirim enzimlerinden zengin, sıvı veya yarı sıvı halde olacaktır.

Yatay kolonda bulunan kolostomi Dışkı genellikle sıvı veya yarı katı olacaktır. Çünkü stoma Yatay kolonun soluna doğru yaklaştıkça sindirim enzimi içeriği azalır ve kıvamı giderek koyulaşır/sertleşir.

İnen Kolonda Bulun Kolostomi Dışkı yarı katı veya katı halde olacaktır. Çünkü dışkı çıkan kolon ve yatay kolonda ilerlerken suyun büyük bir kısmı emilmiş olacaktır.

Sigmoid Kolonda Bulunan Kolostomi Dışkı normal yapı ve içerikte olacaktır. Çünkü dışkı kalın barsakta inerken suyun tamamı emilmiş olacaktır.

Beslenme ile ilgili problemleri en aza indirmek için; Yemekler her gün düzenli olarak yenmeli, Diyet ile ilgili kısıtlamalar deneme yanılma yoluyla bulunmalıdır. Bir besin ilk kez yenecekse, az miktarda ve yanında bir şey yemeden yenmelidir, Yiyecekleri iyice çiğnemeye özen gösterilmeli, Günde 2-3 litre su içilmelidir, ideal vücut ağırlığı korunmalı, kilo alıp vermekten kaçınılmalıdır.

Kolostomili bireyler, gaz çıkısını kontrol edemezler Kolostomili bireyler, gaz çıkısını kontrol edemezler. Fazla gaz olusumunu önlemek için; yemekler düzenli olarak yenmelidir, yemek yerken hava yutmamak için konuşulmamalıdır, gaz oluşumunu arttırdığı bilinen; Fasulye, Nohut Bira ve asitli içecekler, Lahana, Salatalık, Süt ürünleri, Mantar gibi besinleri azaltmak önerilir.

Koku oluşturduğu bilinen; Balık, Yumurta, Soğan ve sarımsak, Yeşil sebzeler, Salatalık, Peynir, Lahana, Kuru baklagil gibi besinlerin azaltılması önerilir. Bunun yanında, yoğurt, yayık ayranı, nane sekeri gibi besinlerin ise kokuyu baskıladığı bilinmektedir.

KOLOSTOMİ TORBALARI

KOLOSTOMİ NE ZAMAN KAPATILIR? Kolostomi yapılan tümörlü bölgeden anüse kadar ki boşta kadar kısmın çalıştığına çeşitli tetkiklerle karar verildikten sonra kolostomi kapatılır. Kolostominin kapatılması, kalın barsağın yukarı ve aşağı uçlarının karın duvarından serbestleştirilerek uç uca dikilmesidir. Böylece kalın barsağın o zamana kadar devre dışı kalan aşağı kısmı kullanılmaya başlanmış olur.

ANOREKTAL MALFORMASYON(ARM) Anüsü kapalı doğan bebeklerde kolostomi yapılır. Kolostomi yapıldıktan iki hafta sonra dilatasyona başlanılır. Dilatasyona başlanırken ilk önce küçük numaralı metal çubuklarla başlanır her hafta numaralar arttırılır. bebeğin yaşına uygun dilatasyon çapına ulaşılınca kolostomi kapatılır.