TİCARİ KAR VEYA ZARARIN HESAPLANMASINDA TEK DÜZEN HESAP PLANINDA YAPILAN DÖNEM SONU KAYITLARI Bilanço Hesaplarında Maliyet Hesaplarında Gelir Tablosu Hesaplarında
BİLANÇO HESAPLARINDA DÖNEM SONU KAYITLARI AKTİF HESAPLARDA Sayım ve tesellüm farklarının belirlenmesi, Kambiyo farklarının hesaplanması, Alınan vadeli çeklerin devri, Faiz gelirlerinin tahsili, Diğer hazır değerlerin belirlenmesi, Şüpheli ve değersiz alacakların belirlenmesi, Karşılık ayrılması, Reeskont hesaplanması, Stokların maliyetinin hesaplanması, Peşin ödenen giderlerin belirlenmesi, Gelir tahakkuklarının hesaplanması, Amortisman ayrılması, Vadelerine göre devirler, KDV tahakkuku, Hesapların kapatılması, PASİF HESAPLARDA Kambiyo farklarının hesaplanması, Reeskont hesaplanması, Verilen vadeli çeklerin devri, Peşin tahsil edilen gelirlerin belirlenmesi, Gider tahakkuklarının hesaplanması, Kıdem tazminatı karşılığı ayrılması, Menkul kıymetler ihraç farklarının devri, Uzun vadeli yabancı kaynakların tahakkuk eden faizleri ve anapara taksitleri, Vadelerine göre devirler, KDV tahakkuku, Hesapların kapatılması,
MALİYET HESAPLARINDA DÖNEM SONU KAYITLARI Mamul Üretim Maliyetinin Hesaplanması Hizmet Üretim Maliyetinin Hesaplanması Faaliyet Giderlerinin Devredilmesi Finansman Giderlerinin Devredilmesi
GELİR TABLOSU HESAPLARINDA DÖNEM SONU KAYITLARI Gelir hesaplarının kapatılması, Gider hesaplarının kapatılması, Dönem ticari karının veya ticari zararının hesaplanması, Ödenecek vergi ve diğer yasal yükümlülük karşılıklarının hesaplanması (Kurumlar Vergisi mükellefi olan işletmeler için), Ödenecek vergi ve fon karşılıklarının ve dönem net ticari karının veya net ticari zararının devri.
BİLANÇO HESAPLARINDA DÖNEM SONU KAYITLARI
SAYIM VE TESELLÜM FARKLARININ BELİRLENMESİ Varlık hesaplarının muhasebe dışı envanter (fiili değer) ile muhasebe içi envanter (kaydi değer) arasında fark olması durumunda ortaya çıkar. Varlık hesaplarında belirlenir. 197. SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 397. SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 689.DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR 679.DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR
SAYIM VE TESELLÜM FARKLARININ BELİRLENMESİ ÖRNEK 1: 31.12.2005 tarihinde işletmenin YTL kasasında yapılan sayımda 140 YTL’nın eksik olduğu tespit edilmiştir. Noksanlığın nedeni belirlenememiştir. ÖRNEK 2: 31.12.2005 tarihinde işletmenin ticari mallar hesabının 850.YTL kalan verdiği, yapılan ticari mal sayımında 980 YTL mal mevcudu olduğu tespit edilmiştir. Fazlalığın nedeni belirlenememiştir. ÖRNEK 3: 31.12.2005 tarihinde işletmenin YTL kasasında 2004 yılında tespit edilen 60 YTL eksikliğin nedeni belirlenemediği için hesap kapatılmıştır. ÖRNEK 4: 31.12.2005 tarihinde işletmenin alınan çekler hesabında 10.10.2005 tarihinde tespit edilen 300 YTL fazlalığın nedeni belirlenemediği için hesap kapatılmıştır.
KUR FARKLARININ HESAPLANMASI İşletmenin yabancı para mevcutları ( kasa ve bankalarda bulunan) ya da yabancı para üzerinden düzenlenen alınan çekler, senetli ve senetsiz alacaklara ait her bir hesap kaleminin kaydi kur değerleri ile değerleme kuru değerleri göre YTL karşılıklarının belirlenerek tespit edilir. 646. KAMBİYO KARLARI HESABI 656. KAMBİYO ZARARLARI HESABI ÖRNEK 1: 31.12.2005 tarihinde işletmenin bankada 1,80 YTL kur üzerinden açılan 10.000.- Avro vadesiz mevduat hesabı bulunmaktadır. Değerleme kuru 1,70 YTL’dır. ÖRNEK 2: 31.12.2005 tarihinde işletmenin çek portföyünde 1,65 TL kur üzerinden düzenlenmiş 200.000. ABD $ çek bulunmaktadır. Değerleme kuru 1,690 YTL’ dır.
ALINAN VADELİ ÇEKLERİN DEVRİ İleri tarihli çekler alındıkları tarihlerde “101. Alınan Çekler Hesabı”nda alt hesap açılarak “İleri Tarihli Çekler” hesabında izlenmesi, bilanço gününde bu tür alınan çeklerin (ticari ise) “Alacak Senetleri Hesabı”na ya da (ticari değilse) “Diğer Alacaklar Hesabı”nın altında bir hesaba alınması gerekir. 121. ALACAK SENETLERİ 221. ALACAK SENETLERİ 13. DİĞER ALACAKLAR 23. DİĞER ALACAKLAR ÖRNEK 1: 31.12.2005 tarihinde işletmenin çek portföyünde alıcılardan 27.05.2006 vadeli 800 YTL çek olduğu tespit edilmiştir. ÖRNEK 2: 31.12.2005 tarihinde işletmenin çek portföyünde alıcılardan alınmış 27.05.2007 vadeli 1.400 YTL çek olduğu tespit edilmiştir.
ALINAN VADELİ ÇEKLERİN DEVRİ ÖRNEK 3: 31.12.2005 tarihinde işletmenin çek portföyünde şirket ortağından alınmış 27.05.2006 vadeli 800 YTL çek olduğu tespit edilmiştir. ÖRNEK 4: 31.12.2005 tarihinde işletmenin çek portföyünde şirketin bağlı ortaklığından alınmış 18.04.2007 vadeli 2.300 YTL çek bulunmaktadır.
FAİZ GELİRLERİNİN TAHSİLİ İşletmenin bankalar v.b. finansal kurumlarda döneme ilişkin olarak tahsil ettikleri faiz gelirleri kaydı yapılır. FAİZ GELİRLERİNİN TAHSİLİ 193. PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR 642. FAİZ GELİRLERİ ÖRNEK 1: 31.12.2005 tarihinde işletmenin vadesiz mevduat hesabına 1.000 YTL brüt faiz üzerinden %18 oranında gelir vergisi kesintisi yapıldıktan sonra net faiz hesaba yatırılmıştır.
DİĞER HAZIR DEĞERLERİN BELİRLENMESİ İşletmede dönem içide kullanılan pullar, havaleler, vadesi gelmiş kuponların devir kayıtları yapılır. DİĞER HAZIR DEĞERLERİN BELİRLENMESİ 770. GENEL YÖNETİM GİDERLERİ (7/A) 793. DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER (7/B) 642. FAİZ GELİRLERİ ÖRNEK 1: 31.12.2005 tarihinde işletme 24 YTL posta pulunun kullanıldığını tespit etmiştir. ÖRNEK 2: 31.12.2005 tarihinde işletme 700 YTL posta havalesinin tahsil edildiği ve 1.200 YTL banka havalesinin mevduat hesabına geçirildiği tespit etmiştir. ÖRNEK 3 : 31.12.2005 tarihinde işletmenin elinde bulunan devlet tahvilinin 2005 yılına ait tahakkuk eden 2.000 YTL faiz kuponu ödemeleri başlamıştır.