KAN TRANSFÜZYONU = KAN TRANSPLANTASYONU = KAN NAKLİ

KAN; Tek kaynağı insan olan, Alternatifi henüz olmayan, Yerinde kullanıldığında hayat kurtaran, İntravasküler alanda dolaşan sıvı doku olup , plazma ve şekilli elemanlardan (eritrosit,lokosit,trombosit) oluşur. Kan diğer organları perfüze eden hareketli bir organ olarak kabul edilmektedir.

Transfüzyonun Tanımı Tam kan ve/veya kan ürünlerinin verilmesidir. Tedavi amaçlıdır. Organ transplantasyonu işlemidir. Hayat kurtarıcıdır . Amaç Kaybedilen kanı yerine koymaktır. Ancak; Tüm transfüzyonların %1 kadarı hayat kurtarıcıdır. Sağlanacak yarar ve doğuracağı sorunlar iyice değerlendirilmelidir!!!

NEDEN GÜVENLİ TRANSFÜZYON ? Akut transfüzyon reaksiyonları Post transfüzyon purpura Akut Akciğer Hasarı Enfeksiyon Gecikmiş Reaksiyonlar Yanlış Transfüzyon

Transfüzyon Uygulamalarında Transfüzyon sürecinin her aşaması için uygulama standartları olmalı Transfüzyon için hazırlanan kan ürünlerinin güvenilirliğini sağlamak için klinik çalışanları ile kan bankası çalışanları arasında açık bir iletişim ve işbirliği olmalı Kan ürünleri nakledilirken ve transfüzyon öncesi kliniklerde bekletilirken işlev kaybı ve bakteriyel bulaşın engellenebilmesi için doğru saklama koşullarının uyulmalı Hasta eğitimli personel tarafından kan transfüzyonu öncesinde, uygulama sırasında ve işlem sonrasında takip edilmeli

Kan ve/veya kan ürünleri için istem formu doldurulmalıdır KAN TRANSFÜZYONU Transfüzyon sürecinin güvenliğini sağlamaya yönelik düzenleme Transfüzyon öncesi, çapraz karşılaştırma test sonucu ile hasta bilgileri iki sağlık çalışanı tarafından doğrulanmalıdır. Transfüzyondan hemen önce, iki sağlık çalışanı tarafından; Hastanın kimliği, Kan ve/veya kan ürününün türü ve miktarı, Ürünün planlanan veriliş süresi doğrulanmalı Transfüzyonun ilk 10 dakikası sağlık çalışanı tarafından gözlenmeli Transfüzyon boyunca her 15 dakikada bir hastanın vital bulguları izlenmeli Kan ve/veya kan ürünleri için istem formu doldurulmalıdır Kan ve/veya kan ürünleri istem formunda; Hastanın; Adı ve soyadı, Protokol numarası, Tedavi gördüğü bölüm, Tanısı, Kan grubu, Transfüzyon endikasyonu, Hastaya daha önce transfüzyon yapılıp yapılmadığı, Hasta kadın ise daha önce doğum yapıp yapmadığı, Kan ve/veya kan ürününün istem gerekçesi, Hazırlanacak kan ve/veya kan ürününün türü ve miktarı, Planlanan veriliş süresi, Hekim kaşesi ve imzası yer almalıdır.

Kan Ve Kan Bileşenlerinin İstemi Ve Uygulama Süreci 1 Transfüzyondan önce transfüzyon hakkında hastaya bilgi verilmeli, aydınlatıcı açıklamalar yapılmalı hastanın yeterince bilgilendiğinden emin olunmalı( Bilgilendirilmiş Onam – Hekim )Onam alınırken hemşirenin de sürece eşlik etmesi önerilir 2 Hekim tarafından karar verilen kan ürünün adı, miktarı, transfüzyonun süresi, özellikli durumlar(Lökosit filtrasyonu – ışınlama vb.) belirtilecek şekilde hekim tarafından order edilmeli 3 Order edilen kan ürünü hekim tarafından “Kan ürünü İstek Formu” doldurularak kan bankasına iletilmeli

4 Kan ve kan bileşeni hazır olduğunda Hekim istemine göre crossmatch raporu için hastadan kan alınmalı 5 Sadece transfüzyon için açılan damar yolunu uygunluk açısından kontrol edilmeli (Damar yolu yetişkinlerde 16-18- nolu, pediatrik hastalar için 22-24 -nolu branül tercih edilmelidir.) 6 Kan bankasından hazırlanarak gelen kan ürününün torbasının kontrolü yapılmalı

Kan Torbasının Kontrolünde: Kanın kontamine olduğuna, donduğuna veya çok sıcakta bekletildiğine işaret eden kan plazmasında herhangi bir hemoliz işaretine Eritrositler ile plazma arasındaki çizgide herhangi bir hemoliz İşaretine Sıklıkla eritrositlerde daha koyu bir renk ya da pembe/siyah bir renk oluşumu ile karakterlenen ve bakteriyel kontaminasyonu gösteren renk değişimine Antikoagülanın iyi karıştırılamadığına ya da bakteri kontaminasyonuna işaret eden herhangi bir pıhtı varlığına Torbanın herhangi bir yerinde delik ya da kaçak olduğuna ya da daha önce açılmış olduğuna işaret eden bulgulara BAKILMALIDIR..

Doğru Hasta,Doğru Etiket,Doğru Ürün 7 Doğru Hasta,Doğru Etiket,Doğru Ürün 8 Transfüzyona başlanmadan önce eldiven giyilerek kan torbası üzerindeki bilgiler iki yetkili sağlık personeli tarafından kontrol edilmeli ve kontrol eden kişiler tarafından imzalanmalı 9 İki sağlık personeli tarafından kontrol edilen bilgiler; Kan ve kan bileşeni bilgileri kontrolü Hasta kimlik bilgileri kontrolü Crossmatch etiket kontrolü (Kan Torbası ve Form) Torba numarası kontrolü (Kan Torbası ve Form) Özellikli durumların kontrolü (Filtrasyon, Işınlanma vb) Son kullanma tarihinin kontrolü (Kullanılan antikoagülan maddeye göre)

10 Kan ve kan bileşeni setlenmeden önce homojenliğini sağlamak için 2 dk alt-üst edilmeli 11 Homojenliği sağlanan kan ve kan bileşenine uygun uygun transfüzyon seti (Kan Verme Seti, Lökosit-Eritrosit Filtresi)takılmalı 12 Transfüzyona başlamadan önce yeniden hasta yanında kimlik bilgileri kontrol edilmeli. Hastanın; Vücut ısısı, kan basıncı, nabız ve solunum sayısı (vital bulgu ) değerlendirilir Transfüzyon başlangıç saati “Transfüzyon İzlem Formu” na kaydedilmeli. 13 Özellikle erken reaksiyon gelişiminin hemen fark edilmesi için transfüzyonun ilk 5-10 dk’sı yavaş gönderilip ve bu süre içerisinde hastanın yanında kalınmalı.

%0.9 NaCl ile damar yolu açık tutularak haber verilmeli. 14 Transfüzyon İzlem Formu” na Transfüzyona başlandıktan 15. dakikada, Transfüzyon bitene kadar 30 dk.da bir ve Transfüzyon bittikten 1 ve 4 saat sonra alınan vital bulgular kayıd edilmeli. 15 Tüm transfüzyon kayıtları yapıldıktan (vital bulgular, transfüzyonun bitiş saati, reaksiyon gelişip gelişmediğine dair ek not vb) ve transfüzyon bittikten sonra “Transfüzyon Formu” nun bir nüshası boş kan torbası ve seti ile birlikte (kilitli poşetli) kan bankasına gönderilmeli. 16 İşlem süreci “Tranfüzyon takip formundaki “ basamaklar gerçekleştirilerek ve kayıt edilmeli. 17 Transfüzyon esnasında reaksiyon gelişir ise; hızla transfüzyon sonlandırılmalı İnfüzyon seti değiştirilmeli Hekime ve Kan bankasına haber verilmeli . Hastada gelişen reaksiyon – vital bulguları ilgili formlara kayıt edilmeli. %0.9 NaCl ile damar yolu açık tutularak haber verilmeli.

TAM KANIN KOMPONENTLERİ Trombositten zengin plazma Eritrosit süspansiyonu Trombosit süspansiyonu Taze donmuş Plazma Kriyopresipitat Sıvı Plazma

Kan ve Kan Bileşenlerinin Özellikler Kan Ürünü Saklama Koşulları Kullanım Endikasyonları Uygulama; TAM KAN; Temelde kan bileşenlerinin hazırlanması için kaynak olarak kullanılır. +2°C ile +6°C arasında alarmlı, kontrollü, onaylı kan saklama dolaplarında saklanmalıdır. Asla klinik buzdolaplarında saklanmamalıdır Kaynak metaryal olarak kabul edilmeli Uygun plazma ve kan ürünlerinin bulunamadığında kullanılmalı Yalnızca eritrosit ve kan hacmi eksikliği birlikte ise kullanılmalıdır Kan saklama dolabından çıkarıldıktan en fazla 30 dk sonra ve 4 st içinde transfüzyon gerçekleştirilmelidir ERİTROSİT SÜSPANSİYONUTam kandan plazmanın uzaklaştırılması dışında herhangi bir işlem yapılmaksızın hazırlanan bileşendir. Eritrosit süspansiyonları kan kaybı replasmanında , Hastanın hipoksiyi tolere edemediği durumlarda kullanılır.

Kan ve Kan Bileşenlerinin Özellikler Kan Ürünü Saklama Koşulları Kullanım Endikasyonları Uygulama; TROMBOSİT SÜSPANSİYONU Taze tam kanın trombosit içeriğini yüksek oranda ve etkin formda içeren bileşendir. Aferez yöntemi ile de elde edilebilir Saklama sıcaklığı +20 - + 24oC arasında olmalıdır. Taşıma sırasında trombosit süspansiyonlarının sıcaklığı, saklama için önerilen şartlara mümkün olduğunca uygun olmalıdır ve teslim alındığında tedavide acilen kullanılmayacaksa önerilen koşullarda saklanmalıdır. Kullanım öncesi ajitatör cihazındaki gibi hafil alt-üst edilerek homojenliğinin sağlanması önerilir Düşük trombosit sayısı olan hastalarda, Traombosit eksikliğine bağlı klinik olarak önemli kanamalarla seyreden ciddi trombositopeni varlığında kullanılır. Trombosit konsantreleri mümkün olduğu kadar kısa zamanda 30 dk içinde uygulanmalıdır. Asla klinik buzdolaplarında konulmamalıdır.

Kan ve Kan Bileşenlerinin Özellikler Kan Ürünü Saklama Koşulları Kullanım Endikasyonları Uygulama; Taze Donmuş Plazma Pıhtılaşma faktörlerinin fonksiyonlarının yeterince korunabileceği bir sürede ve uygun bir sıcaklıkta Dondurularak(Koagülasyon faktörleri, globulin ve albümin içerir) gerek tam kandan gerekse aferezle toplanan plazmadan transfüzyon veya fraksiyon amacıyla hazırlanan bileşendir. 25 C o’nin altında 36 ay, -18 ve -25 C o arasında 3 ay saklanır. Taşıma sırasında saklama sıcaklığı korunmalıdır. Hemen kullanılmayacaksa torbalar önerilen sıcaklıkta hemen depolanmalıdır Temel kullanım alanı plazma fraksiyonu için kaynak materyal olarak kullanılır. Çok sayıda koagülasyon faktör eksikliği olan klinik durumlarda, Spesifik pıhtılaşma faktör konsantrelerinin olmadığı durumlarda, Trombotik Trombositopenik Purpura (TTP) tedavisinde kullanılır. Eritildikten sonra 20 dk içinde uygulanmalı; 30 dakika içinde kullanılmalıdır Eritilen plazma asla yeniden dondurulmamalı