İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi KAN MERKEZCİLİĞİ LAB.TEK S.MEHMET KAYHAN İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Kan Merkezi Mayıs 2006

Transfüzyon öncesi donöre uygulanması gereken testler ABO tayini Rh tayini Coombs Bulaşıcı hastalık tarama testleri: Sifiliz hemaglütinasyon HBs Ag Hepatit B ve C antikoru HIV antijeni ve antikoru HTLV 1 ve HTLV 2 antikoru

ABO KAN GRUBU SİSTEMİ

FATAL TRANSFÜZYON REAKSİYONLARININ EN SIK SEBEBİ ABO UYGUNSUZ KAN İLE TRANSFÜZYONDUR

TRANSFÜZYON ÖNCESİ UYGUNLUK TESTLERİ: AMAÇ Alıcı serumu ile verici eritrositleri arasında uyum var mı? Verilen eritrositlerin kabul edilen süre canlılığını ve fonksiyonunu sürdürmesi Alıcının eritrositlerinde yıkım olmaması

KAN BİLEŞENLERİNDE ÇAPRAZ KARŞILAŞTIRMA (ÇK) TDP: Protein, KH, Lipid içerir. Mutlaka ABO uygun olmalı. Rh uygunluğu önemli değil ÇK YAPILMAZ. Kriyopresipitat: ABO uygunluğu gerekli. Rh uygunluğu şart değil. ÇK YAPILMAZ. Trombosit: Trombosit, lökosit ve eritrosit içerir. ABO uygunsuz olabilir. ( trombosit ömrü kısalır ) Rh ve HLA uygunluğu önemli. ÇK YAPILABİLİR. (eritrosit kontaminasyonu varsa) Granülosit : Granülosit, lenfosit, trombosit ve genelde > 5 ml eritrosit içerir. ABO uygunluğu önemli. ÇK YAPILMALI.

Kan bileşenlerinde özel uygulamalar Işınlama (eritrosit süsp., trombosit süsp.) Yıkama (eritrosit süsp.) Filtre etme Uygulama yöntemleri Depolama öncesi Yatak başı Dondurma

KAN ÜRÜNLERİNİN IŞINLANMASI Kan ürünlerini lökositlerden arındırma yöntemi Gamma radyasyon veya X ışınları kullanılmalı, ultraviyole yetersiz FDA minimum 2500 rad öneriyor (maksimum 10 000 rad) Işınlanmış eritrositlerin ömrü 28 gün

TAM KAN Ağır kan kaybı Kanamanın devamı Masif transfüzyon Exchange transfüzyon Doz : 10 -20 cc / kg

YIKANMIŞ ERİTROSİT Yıkama solüsyonları kullanılarak kan ürününden plazmanın uzaklaştırılması İşlem sırasında lökositlerin % 85 ‘i, eritrositlerin % 15’i, plazmanın % 99’u kaybediliyor Yıkanmış eritrositlerin ömrü 24 saat

TROMBOSİT SÜSPANSİYONU Endikasyonlar : Kemik iliği yetmezliği ( KT, RT,aplastik anemi) Aşırı yıkım ( DIC, TTP, hemanjiom,otoimmün, ilaca bağlı, alloimmün) Masif transfüzyon Trombosit disfonksiyonu ( İlaçlar, konjenital trombosit hastalıkları, metabolik)

TROMBOSİT SÜSPANSİYONU Lenfosit içerir. Febril non hemolitik reaksiyon Trombosit transfüzyonuna cevapsızlık 1 U : 50 cc. Doz : 1 U/ 5 - 10 kg Saklama : 20 - 24 derecede 3 - 4 gün Cerrahi  50.000 - 100.000 Cerrahi dışı  20.000 Trombosit 20.000 spontan kanama !!!

TAZE DONMUŞ PLAZMA Endikasyonlar : Koagülasyon faktörlerinin yerine konması ( 2, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 13 ) Virus inaktive spesifik ürün varlığında asla kullanılmaz Masif transfüzyon AT III, protein C, protein S eksikliği İmmün yetmezlik TTP DIC Kronik karaciğer hastalığı K vitamini eksikliği

Transfüzyon pratiğinde temel ilkeler: Kan ürününün taşınması Kısa mesafelere gidecek veya aynı hastanede kullanılacak komponentler için de uygun taşıma kapları kullanılmalıdır Sık yapılan yanlışlar: Taşıma kaplarının kullanılmaması Öneri: Kan merkezinden transfüzyondan hemen önce ve 1 komponent alınmalıdır İdeali: Transfüzyon ekibi

Transfüzyon pratiğinde temel ilkeler: Kan ürününün taşınması Uzak mesafelere gidecek komponentler için saklanma koşullarına uygun taşıma kapları kullanılmalıdır Sık yapılan yanlışlar: Taşıma kaplarının kullanılmaması Eritrositlerin direkt buzla teması Fiziksel travmalar

Transfüzyon pratiğinde temel ilkeler Transfüzyon öncesi eritrositler ısıtılmalı mıdır?

kan bileşenleri ısıtılmamalıdır Transfüzyon pratiğinde temel ilkeler: Kan ürünleri nasıl ısıtılmalıdır? Özel cihazlar kullanılmalıdır Kalorifer üzerinde, Kaynayan sularda, Vücut yüzeyinde, Mikrodalga fırınlarda, vb. kan bileşenleri ısıtılmamalıdır

Transfüzyon pratiğinde temel ilkeler: Transfüzyon süresi Eritrositler: Kan merkezinden alındıktan sonra maksimum 4 saat içinde transfüze edilmelidir. Bakteri üreme riski nedeniyle süre 4 saati geçmemelidir. Elektronik infüzyon cihazları kullanmak faydalıdır. Bir ünite kan gerektiğinde hasta monitörize ise birkaç dakika içinde verilebilir. Normal tam kan ve eritrosit transfüzyonu ortalama 1-3 saatte yapılır. Kalp yetmezliği olan çocuk hastalarda 1-3 ml/dk. hızla transfüzyon yapılır Trombositler: Olabilecek en kısa sürede dakikalar içinde verilmelidir

İnfeksiyonlara Dikkat Hepatit B Hepatit C AIDS CMV EBV Sıtma Yavaş virüs hastalıkları Sifiliz Salmonella Babesioz Toksoplazma

HEMAFEREZ HÜCRELER PLAZMA Eritrosit Su Lökosit Proteinler Yağ Granülosit Lenfosit Monosit Trombosit PLAZMA Su Proteinler Yağ Karbohidrat Elektrolitler

TERAPÖTİK (TEDAVİ EDİCİ) AFEREZ HEMAFEREZ DONÖR AFEREZİ TERAPÖTİK (TEDAVİ EDİCİ) AFEREZ

İŞLEM Kanın hasta veya donörden alınması Antikoagülan solüsyon ile karıştırılması Kanın komponentlerine ayrılacağı santrifüj veya filtrasyon bölümüne pompalanması İstenen komponentin ayrı bir torbada tutulması Geri kalan komponentlerin hasta veya donöre geri verilmesi

DONÖR AFEREZİ SİTOFEREZ Plateletferez (trombosit aferezi) Lökoferez Granülosit aferezi Kök hücre aferezi Eritrosit aferezi PLAZMAFEREZ

Trombosit Aferezi

TERAPÖTİK AFEREZ SİTOFEREZ Plateletferez (trombosit aferezi) Lökoferez Lenfosit aferezi Kök hücre aferezi Eritrosit (exchange) aferezi

TERAPÖTİK AFEREZ PLAZMAFEREZ – plazma exchange Terapötik plazma exchange İmmünabsorbsiyon aferezi LDL aferezi Bilirübin aferezi Hemodiyaliz

TEŞEKKÜRLER