İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ BELEDİYELERDE İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ Prof. Dr. Recep BOZLAĞAN

İŞLENECEK KONULAR Belediyenin Anlamı ve Önemi Çağdaş Yönetim Düşüncesi İnsan Kaynakları Yönetiminin Temel Süreçleri Liderlik Kurumsal Üyelik Erdemi Ekip Çalışması Karizma Kişilik Tipleri

BİLİP DE YAPMAMAK, ASLINDA BİLMEMEKTİR. EĞİTİMİN NİHAİ AMACI BİLGİLENDİRMEK DEĞİL, HAREKETE GEÇİRMEKTİR. DOLAYISIYLA BİLİP DE YAPMAMAK, ASLINDA BİLMEMEKTİR.

KİM İÇİN ÇALIŞIYORUZ? H A L K Belediye Meclisi Encümeni Başkanı B e l e d i y e Ç a l ı ş a n l a r ı

BELEDİYENİN DAYANDIĞI DEĞERLER Anlamı Özgürlük Halkın, ihtiyaç duyduğu hizmeti talep etme ve hizmetlerden ihtiyacına göre yararlanma özgürlüğü Eşitlik Halkın, hizmetlerden eşit veya âdil bir şekilde yararlanabilmesi Katılım Halkın, belediyenin yönetilmesine ve gerektiğinde hizmetlerin yürütülmesi sürecine katılması Etkililik Hizmetlerin, mümkün olan en düşük maliyetle ve ihtiyaç duyulduğu miktarda yürütülmesi Refah Belediyenin kaynaklarının, o şehirde veya beldede yerel ekonomiyi destekleyecek tarzda kullanılması

BELEDİYENİN TARİHÎ GELİŞİMİ Yetki Tarihî Dönem Siyasî karar alma yetkisi Antik Site (M.Ö. 5-3. yy.) İdarî özerklik Roma Municipe’si (M.S. 1-5. yy.) Malî özerklik Ortaçağ Şehirleri (M.S. 11-16. yy.)

Belediyenin Dış Faktörleri DIŞ FAKTÖRLER Merkezî Hükümet Uluslararası Gelişmeler Mevzuat Hemşehriler Teknolojik Gelişmeler Belediyenin Dış Faktörleri Kamu Kurumları Sivil Toplum Örgütleri Özel Sektör

Belediyenin İç Faktörleri Amaç ve Hedefler Kurum İklimi İnsan Kaynakları İş Süreçleri Malî Yapı Belediyenin İç Faktörleri Teknik Donanım Kurumsal Yapı Fizikî Şartlar

ONLARI ÜRETTİĞİMİZ ZAMANKİ YAKLAŞIMIMIZLA SORUNLARIMIZI, ONLARI ÜRETTİĞİMİZ ZAMANKİ YAKLAŞIMIMIZLA ÇÖZEMEYİZ

ÇAĞDAŞ YÖNETİM DÜŞÜNCESİ-1 Geleneksel Uygulama Mekanik Bürokrasi Kuralcı Katı Opak Karmaşık Merkeziyetçi Çok Kademeli Hiyerarşi Emek Yoğun Siyasetçi-Bürokrat Ayrımı Çağdaş Uygulama Organik Bürokrasi Çözüm Odaklı Esnek Şeffaf Basit Yetki Devreden Az Kademeli Hiyerarşi Bilgi Yoğun Siyasetçi-Bürokrat Birlikteliği

ÇAĞDAŞ YÖNETİM DÜŞÜNCESİ-2 Geleneksel Uygulama Bilgiyi saklar Kuralcıdır, mevzuatın esnekliklerini ve kolaylıklarını araştırmaz Gücünü konumundan alır ve bu nedenle, konumunu daima muhafaza etmeye çalışır Sorunları saklamaya çalışır Önce “ben” der Vatandaşa “lütûfen” davranır Çağdaş Uygulama Bilgiyi paylaşır Mevzuat içinde kendisine bir çıkış yolu arar Gücünü kişisel özelliklerinden ve performansından alır ve bu nedenle, kendisini sürekli geliştirmeye çalışır Sorunları çözmeye çalışır Önce “biz” der Vatandaşı “velînimet” olarak görür

ÇAĞDAŞ YÖNETİM DÜŞÜNCESİ-3 İşlerin, mümkün olduğu ölçüde astlar tarafından yürütülmesini sağlamak. Bunun için güvenmek, güvendirmek, iş öğretmek ve yetkilendirmek. Kontrol edilmesi gereken personeli kontrol altında tutmak, ancak dürüst, çalışkan ve disiplinli olanlara hareket sahası bırakmak. Şehrin ve halkın gerçek ihtiyaçlarını tespit etmek ve yatırım programını ona göre şekillendirmek. Potansiyel “sorun alanları”nı tespit etmek ve önleyici mekanizmalar geliştirmek. Ekibe değer vermek ve gerekli çalışma şartlarını oluşturmak. Çalışanların kişiliğine değer vermek ve onların onuru ile oynamamak. “İşinde lider” olmayı teşvik etmek.

ÇAĞDAŞ MALÎ YAKLAŞIM Hibeler, bağışlar ve sponsorluklar yoluyla alternatif gelir kaynakları oluşturulması Mümkünse dış yatırımın çekilmesi En uygun kredinin temin edilmesi Hizmetlerin yürütülmesi veya korunması sürecine halkın gönüllü katılımının sağlanması Tasarruf bilincinin oluşturulması ve tasarruf edilecek her alanda harcamaların kısılması Şehirlilik bilincinin yükseltilmesi İşlerin, mümkün olan en düşük maliyetle nasıl yapılabileceğinin araştırılması. Bu konuda gerektiğinde diğer yerel yönetimlerle görüşülmesi ve gerektiğinde onların örnek alınması Malî açıdan etkili çözümler üretilmesi konusunda personelin teşvik edilmesi

ÖNCE KENDİNDEN BAŞLA

Dünyayı değiştirmeyi düşünen çok, Ama, kendisini değiştirmeyi düşünen hiç yok.

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNİN TEMEL SÜREÇLERİ İş analizlerinin ve görev tanımlarının hazırlanması Birimlerin görev tanımlarının yapılması İhtiyaç duyulan personel sayısının ve bunların temel niteliklerinin belirlenmesi İhtiyaç duyulan personelin temini Personelin birimler arasında dağılımının yapılması Hizmet içi eğitim sisteminin kurulması İhtiyaç duyulan mekânın, fizikî ve teknik donanımın, personelin ihtiyacına ve işin gereklerine uygun olarak hazırlanması İş süreçlerinin tanımlanması ve süreç iyileştirme sisteminin kurulması Performans kriterlerinin belirlenmesi ve performans yönetim sisteminin oluşturulması Sicil, disiplin ve terfilerde adaletli davranılması

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE BAŞARI: LİDERLİK YAKLAŞIMI “İŞ”TE LİDER OL, “İŞ”TE LİDERLER YETİŞTİR.

“İŞ”TE LİDERLİK Görevini, “misyon” edinerek, iş ahlâkına uygun ve ekip çalışmasına dayalı bir sistem kurmak ve geliştirmek.

“İŞ”TE LİDERLİĞİN UNSURLARI Misyon Ahlâk Ekip Sistem

MİSYON Bir kasabada iki adamın duvar ördüğünü gören bir kişi, onlardan birine yaklaşarak sorar: “Arkadaş, burada ne yapıyorsunuz?” İşçi, yarım bir ağızla “duvar örüyoruz” der ve işine devam eder. Hâlâ ne yapıldığını merak eden yabancı diğer adama yaklaşır ve “demek duvar örüyorsunuz, öyle mi?” der. “Ben mi!” diye karşılık verir ve ardından mutlu bir ifade ile “ben, yüzlerce öğrencinin okuyacağı bir okulun inşasına katkı yapıyorum” diye cevap verir.

AHLÂK: ERDEM

Bilgelik bundan sonra ne yapılacağını, Beceri bunun nasıl yapılacağını bilmektir. Erdem ise bunu yapmaktır.

AHLÂK: KURUMSAL ÜYELİK ERDEMİ Kurumsal Üyelik Erdemi: Kurum çalışanlarının, o kurumda çalışıyor olmanın doğal sonucu olarak sergilemeleri gereken tavır ve davranışlar

KAPSAM Diğergamlık Sabır-Fedakârlık Kuruma Sadakat Kişisel-Meslekî Gelişim Bireysel İnisiyatif

DİĞERGAMLIK Halka ve iş arkadaşlarına empati ile yaklaşmak, sorunlarına önem vermek ve gerektiğinde gönüllü olarak yardım etmek.

YAŞANMIŞ OLAYLARDAN Otele oldukça geç bir saatte ulaştım. Kaydımı yaptırdım ve odama servis yapılıp yapılmayacağını sordum. Resepsiyon memuru “Hayır Efendim” dedi. “Oda servisimiz kapandı. Ama, isterseniz mutfağa giderek, bir sandviç, salata veya istediğiniz bir şey getirebilirim.” Konferans sırasında yanımda yeteri kadar renkli kalem olmadığını farkettim. O sırada, bir garsonun koridordan hızlı adımlarla gitmekte olduğunu gördüm ve ona seslendim. Sesimi duyan garson, hızla geri döndü. Adeta “hazırol” vaziyetine geçti. Beni dikkatle dinledi. Hafifçe eğilerek yaka kartımdan adımı okudu ve “Bay Covey, ihtiyacınızı hemen gidereceğim” dedi. Kısa bir sonra, elinde renkli kalemlerle geldi. Konferans sonrasında bir görevlinin, lobide camları silmekte olduğunu gördüm. Görevli, tekerlekli sandalyede oturan bir bayanın lobiye girmekte güçlük çektiğini farketti ve lobi görevlilerinin harekete geçmesini beklemeden, merdivenden inerek kadının yanına gitti. Bayanı lobiye aldı, onunla ilgilenilmesini sağladı ve tekrar işinin başına döndü.

başkalarının ne kadar ağır yük taşıdığını Senin için başkalarının ne kadar ağır yük taşıdığını görmezsin.

SABIR-FEDAKÂRLIK Kurumun eksikliklerine değil, avantajlarına odaklanmak. Sorunları gereğinden fazla büyütmemek. İşlerin yürütülmesi sırasında ortaya çıkan sıkıntılardan gereksiz yere şikayet etmemek. Ağırbaşlılığı, olgunluğu ve tevazuu elden bırakmamak

Ayakkabılarım olmadığı için üzülürdüm, ta ki, sokakta ayakları olmayan adamı görene kadar.

KURUMA SADAKAT Kurumu sevmek, Kurumsal amaç ve hedeflere bağlı olmak, Kurumun iyiliğine olacak tutum ve davranışlarda bulunmak, Kurumu korumak, dışarıda yüceltmek, imajını ve itibarını yüksek tutmaya çalışmak, Kurumun menfaatleri için, kendi menfaatlerinden gerektiğinde fedakârlık yapmasını bilmek

Öyle horozlar vardır ki, güneş, onlar öttükleri için doğuyor sanırlar

BİREYSEL İNİSİYATİF Üzerine düşeni yapmak Yeni yöntem ve teknikler geliştirmeye çalışmak Girişimci ve atak olmak

Üstüne düşeni yapan kişi, liderliğe ilk adımı atmış demektir.

KİŞİSEL-MESLEKÎ GELİŞİM Kendini meslekî ve kişisel açıdan geliştirici eğitim etkinliklerine katılmak Meslekî gelişmeleri ve yenilikleri yakından takip etmek ve uygulamak Bilgi ve tecrübelerini iş arkadaşları ile paylaşmak.

Yetiştir ve cesaret ver. Yetiştirmek zordur ve zaman alır. Ama mutlaka, bir yerden başlanmalı ve sabırla devam ettirilmeli.

EKİP Bir misyonu/görevi gerçekleştirmek üzere, bir araya gelen çalışkan, donanımlı ve dürüst insanların oluşturduğu takım

EKİP’TE NELER VARDIR? Misyon bilinci Açıklık, dürüstlük ve güven Sorumluluğun paylaşılması Başarıların paylaşılması Başarısızlıktan ders çıkarılması İşbirliği ve dayanışma

EKİP’TE NELER YOKTUR? Liderlik zaafiyeti Görev tanımlarıyla sınırlı tavır ve davranışlar Çalışanlar arasında şüphe ve mesafe Hedefsizlik Sorumluluğu başkasına yüklemek, kendini kurtarmaya çalışmak Sürtüşme ve gerilime dayalı rekabet ve bunlara bağlı dedikodu, komplo teorileri ve ayak oyunları Motivasyon düşüklüğü, memnuniyetsizlik

EKİP TÜRLERİ Bir işi, yeterli sayıda kişinin bir araya gelerek işbirliği halinde yapması Bir kişinin, herhangi bir işi, ilgili kişilerin görüş, düşünce ve yardımına başvurarak yapması Bir kişinin, iş arkadaşlarının yardıma ihtiyaç duyduğunu hissettiği bir işe gönüllü olarak destek vermesi

GERÇEKTEN EKİP ÇALIŞMASI TARAFTARI MIYIZ? Bana ne. Ne yaparlarsa yapsınlar Bir de onların işleriyle mi uğraşacağız Ben demedim mi El deliye hasret, biz akıllıya Ne kadar çürük, işe yaramaz adam varsa, doldurmuşlar bu belediyeye Bu belediyede herkes kendi kafasına göre iş yapıyor Bir çalışan biz varız Tepedekiler düzelmeden, bu belediye düzelmez Önce siyasiler kendilerine çeki düzen versin, biz kendimizi düzeltiriz Bu kadar maaşa, bu kadar iş

EKİP ÇALIŞMASI TARAFTARI OLMAYANLAR Arkadaşının konuşmasını usulüne uygun olarak dinlemeyenler Arkadaşının gösterdiği herhangi bir çalışmaya ilgi dolu gözlerle bakmayanlar Arkadaşının, iş ile ilgili sorusuna ilgisiz veya gelişi güzel cevap verenler Görev paylaşımında en kolay işi ya da konuyu alanlar Kendi işini yaparken, arkadaşlarına yeterli ölçüde danışmayanlar Kendi işini yaparken, bilgi sahibi kimselerle yeterli teması kurmayanlar Kendi işini bitirdikten sonra, kendi köşesine çekilenler Arkadaşlarına akıl vermekten başka hiçbir şey yapmayanlar İşini bitiremeyen arkadaşına yardım etmeyenler

Kurtların yanında duran ulumasını öğrenir

EKİP ÇALIŞMASINA YATKIN MIYIZ? Kendi işini ilgilendiren bir öneri veya teklif ortaya atıldığında Yatkın Olmayanlar Niçin işe yaramayacağını göstermeye çalışır Niçin zor veya imkânsız olduğunu anlatmaya çalışır Zayıf yanlarını açığa çıkarmaya çalışır Gönülsüz davranır ve fitne yayar Mümkün olan en düşük başarı sağlanması için, gizliden gizliye sabote eder Yatkın Olanlar “Nasıl yararlanabiliriz” diye düşünür “Zorlukların üstesinden gelmenin bir yolu var mı” diye araştırır “Zayıf yanlarını nasıl gideririz” diye gayret gösterir Dürüstçe katkı yapmaya çalışır Mümkün olan en yüksek başarı için çaba sarfeder

Bilmediklerimi ayaklarımın altına alsaydım, başım göğe değerdi.

"Ekip ruhu taşımak, belediye başkanına yapılacak bir iyilikten çok, kişinin kendisine yapacağı bir iyiliktir"

BAŞARI Ne istediğini bilmek, Gerekli çabayı göstermek ve İş arkadaşlarına yardımcı olmaktır.

YÖNETİCİLİK BİR ARAÇTIR Herhangi bir kuruma veya birime yönetici olarak atanmak, bir çokları için bir “başarı” olarak kabul edilir. Yönetici olarak atanmak, “başarı” değil, “başarılı” olma yolunda üstlenilen sorumluluğun başlangıcıdır.

İnsanlar başaklara benzerler, içleri boşken başları havadadır

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE BAŞARI İÇİN KARİZMA

KARİZMANIN UNSURLARI Kişisel ve Mesleki Gelişim Güzel Konuşmak Doğrucu Beden Dili Kişisel Bakım Saygı Göstermek Kalpten İletişim Kurmak Kelimeleri Dinlemek Ses Tonunu Dinlemek Beden Dilini Dinlemek Duyguları Dinlemek Güzel Konuşmak Cesaretlendirmek Güvendirmek Yetiştirmek Teşvik etmek Önünden çekilmek

KİŞİLİK TİPLERİ KURALCILAR İşi, zamanında ve mükemmel bir şekilde yapmaya çalışırlar. Kurallara azami ölçüde bağlıdırlar Dakiktirler Çok ayrıntılı ve karmaşık plan yaparlar, bazen kendileri bile işin içinden çıkamazlar Bunlar için “söz namustur”. Soğuk ve mesafeli bir duruşları vardır Eleştirmeyi çok severler Eleştirilmekten pek hoşlanmazlar Duygularından daha çok mantıklarıyla hareket ederler Düzensizlik motivasyonlarını bozar

KİŞİLİK TİPLERİ YARDIMSEVERLER İşi, olduğu kadarıyla yapar; bu sebeple mükemmeli aramaz Kurallara genel olarak uyarlar Zaman konusunda daha esnek ve rahattırlar Kendilerince bir düzenleri vardır Sıcak ve cana yakın bir duruşları vardır Anlayışlıdırlar ve bu sebeple pek eleştirmek istemezler Sohbet etmeyi sevdikleri için çok konuşurlar Dinlemekten hoşlanırlar Yardımseverdirler Çok duygusaldırlar Kuralcılık motivasyonlarını bozar

KİŞİLİK TİPLERİ MACERACILAR İşe hızlı başlar, ama çoğu zaman bitiremezler Hayalcidirler, sürekli yeni proje peşinde koşarlar Kuralları zorlama ve çiğneme eğilimi vardır Zamana değer vermezler, incir çekirdeğini doldurmayacak bir konuyla günlerce uğraşırken, çok önemli bir konuya bir saat bile ayırmazlar Düzensizliği “düzen” edinmişlerdir İyi plan ve program yapamazlar, her an bir sürpriz ortaya çıkar Sıcak ve cana yakın bir duruşları vardır Sabırsızdırlar ve bu sebeple eleştirmeyi severler Duygusal olmamakla birlikte, akla pek ihtiyaçları yoktur Kuralcılık motivasyonlarını bozar

KİŞİLİK TİPLERİ OTORİTERLER Mükemmeli hedefler Kural koymayı severler, kendileri de uymaya çalışırlar Dakik olmaya gayret gösterirler İyi plan ve program hazırlarlar Adalete önem verirler Etkileyici, ancak mesafeli bir duruşları vardır Eleştirmeyi de övmeyi de severler Kendi bilgi ve tecrübesine başkalarının ihtiyacı olduğunu düşündükleri için nasihat eder gibi konuşurlar Yeterince iyi bir dinleyici değildir Eleştirilmekten pek hoşlanmazlar Motivasyonları güçlüdür

PERSONELİN NE İSTEDİĞİNİ BİLMELİYİZ BEDEN: Bana iyi bir çalışma ortamı sun ZİHİN: Benim yeteneklerimden yararlan KALP: Bana iyi davran RUH: Bana erdem kat

SON SÖZ “Bir belediye memurunda, İlk önce halka hizmet fikri, İkinci olarak mesleğe bağlılık hissi, Üçüncü olarak da, iyi bir belediyeci gözü bulunmak lazımdır”. Osman Nuri Ergin

İLGİNİZE TEŞEKKÜR EDERİZ Prof. Dr. Recep BOZLAĞAN