MAKİNALARDA UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ VE CE İŞARETLEMESİ ALANLARINDA NE YAPIYORUZ, SİZİN İÇİN NE YAPABİLİRİZ? Hazırlayan: Atila Çınar Makina Mühendisi etik tasarım danışmanlık eğitim ltd. şti. Alınteri Bulvarı Ostim İş Merkezleri D Blok No: 9 Ostim-Ankara Tel : 0.312.385 16 75 Faks: 0.312.385 55 70 e-ileti : etik@etik.com.tr

MAKİNA EMNİYETİ DİREKTİFİ (98/37/EC) TÜRKİYE UYGULAMASI (98/37/AT) VE ETİK TASARIM DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ. Avrupa Birliği pazarına ilk defa arz edilecek makinaların tasarımlanması ve üretilmesine ilişkin kurallar 90’lı yıllarla birlikte yeniden ele alınmış ve 98/37/EC no’lu ‘Yeni Yaklaşım Direktif’i ile uyulması zorunlu yasal düzenleme durumuna gelmiştir. Ülkemiz ise, makinalarla ilgili düzenlemeyi uyum yasaları çerçevesinde uyumlaştırmış ve 98/37/AT ‘Makina Emniyeti Yönetmeliği’ olarak yayımlamıştır. Makine Emniyeti Yönetmeliği ülkemizde 5 Aralık 2003 tarihi itibari ile zorunlu uygulamaya girmiştir. Bunun anlamı şudur: 5 Aralık 2003 tarihi itibari ile, gerek Türkiye’de üretilerek, gerekse ithalat yoluyla Türkiye’ye getirilerek pazarımıza arz edilen tüm makinaların 98/37/AT no’lu yönetmeliğe uygun olması ve bu uygunluğun bir işareti olarak CE işaretlenmesi zorunludur... Bir makinanın pazara arz edilme sürecinde yer alan tüm tarafların - tasarımcı, üretici, montajcı, ithalatçı, satıcı vb. – Makina Emniyeti Yönetmeliği’ni ve pazara arz öncesi yerine getirilmesi gerekli koşulları iyi bilmesi önemlidir. Bu süreçteki en önemli görev ise, pazara arz edilecek olan makina ile ilgili tehlikelerin temel gereklere dayalı bir risk analizi ile ortaya konmasıdır. Bir makinanın yürürlükteki yönetmeliklere uygunluğuna ilişkin karar ancak doğru yapılan bir risk analizi sonrasında verilebilir. Risk analizi ile ortaya çıkarılan tehlike potansiyellerinin giderilmesi, giderilemeyenlerin azaltılması, bu süreçte başta AB Uyumlaştırılmış Standartları olmak üzere diğer standart ve iyi uygulamalardan yararlanılması ve tüm bunların dokümante edilerek Teknik Dosya’da yer verilmesi önemlidir. Etik Tasarım Ltd. Şti. olarak yaklaşık beş yıldır konu ile ilgili hizmetlerimizi eğitim ve danışmanlık başlıkları altında sürdürüyoruz. Ekli sayfalarda bu çalışmaların kapsamı ve işleyişine ilişkin detaylı bilgileri bulabilirsiniz.

MAKİNA EMNİYETİ DİREKTİFİ (98/37/EC) TEMEL GEREKLERİNİ KARŞILAMASI ZORUNLU OLAN MAKİNA, DEĞİŞTİRİLEBİLİR EKİPMAN VE EMNİYET KOMPONENTLERİ 98/37/EC Direktifi’ne göre; Tüm makinalar, Birkaç makinanın bir araya getirilmesiyle oluşmuş, birlikte çalışan, entegre makinalar grubu, Değiştirilebilir ekipman (kendi başına fonksiyonu olmayan ancak takılmış olduğu bir makinanın fonksiyonunu değiştiren ekipman - traktör pulluğu vb.-) Pazara ayrıca arz edilebilen ve bir emniyet fonksiyonunu yerine getirmesi için kullanılan emniyet komponentleri - emniyet valfi vb. – Kendi başına fonksiyonu olmayan ve bir bütüne takılmak üzere imal edilen ‘tamamlayıcı’ makinalar - kelebek vana vb. – UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİNDEN GEÇİRİLMEK, PİYASAYA UYGUNLUK BEYANI İLE VE CE* İŞARETLİ OLARAK ARZ EDİLMEK ZORUNDADIR... * Emniyet komponentleri ile ‘tamamlayıcı’ makinalarda CE işaretlemesi yapılmaz...

BASİT MAKİNALAR (EK IV’DE YER ALMAYAN) İÇİN UYGUNLUK DEĞERLENDİRME ADIMLARI 1.Adım Temel Gerekleri Karşıla (Ek I) (İmalatçı) 2.Adım Teknik Dosya’yı hazırla (Ek V) (İmalatçı) 3.Adım AT Uygunluk Beyanı’nı hazırla (Ek II) (İmalatçı) 4.Adım CE İşaretlemesini Yap (Ek III) (İmalatçı)

RİSKLİ MAKİNALAR (EK IV’DE YER ALAN) İÇİN UYGUNLUK DEĞERLENDİRME ADIMLARI 1.Adım Temel Gerekleri Karşıla (Ek I) (İmalatçı) 2.Adım Teknik Dosya’yı Hazırla (Ek V) 3.Adım Uyumlaştırılmış Standartlara Tam Olarak Uyulmuş mu? EVET HAYIR (İmalatçı) 3 seçenek: TD’yı OK’a Gönder ve Ulaştı Teyidi Al (Ek VI) (2) TD’yı OK’a Gönder ve Dosyanın Uygunluğuna İlişkin Sertifikayı İste (Ek VI) (3) AB Tip Onayı Yaptır (Ek VI) (Onaylanmış Kuruluş) AB Tip Onayı Yaptır (Ek VI) 4.Adım AT Uygunluk Beyanı’nı Hazırla (Ek II) (İmalatçı) 5.Adım CE İşaretlemesini Yap (Ek III) (İmalatçı)

ETİK TASARIM OLARAK SİZİN İÇİN NE YAPABİLİRİZ? MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ, RİSK ANALİZİ TEKNİK DOSYANIN HAZIRLANMSI KONULARINDA ÇALIŞANLARINIZA EĞİTİM VERİRİZ... MAKİNALARINIZIN SINIFLANDIRILMASI UYGUNLUK DEĞERLENDİRME YOLUNUN BELİRLENMESİ İLGİLİ STANDARTLARIN BELİRLENMESİ RİSK ANALİZİNİN YAPILMASI UYGUNLUK DEKLARASYONU VE CE İŞARETLEMESİ KONULARINDA DANIŞMANLIK YAPARIZ... YÖNETMELİK EK IV.’DE YER ALAN RİSKLİ MAKİNALARINIZ İÇİN ONAYLANMIŞ KURULUŞ DESTEĞİ SAĞLARIZ...

UZMANIMIZ ATİLA ÇINAR’IN KONU İLE İLGİLİ EĞİTİM, DENEYİM VE ÇALIŞMALARI ÜNİVERSİTE EĞİTİMİ 1982 ODTÜ Makina Mühendisliği Bölümü MESLEKİ DENEYİM 1983 – 1988 Otomotiv Sektöründe Kalite Mühendisi 1988 – 1989 Kalıp ve Makina Üretimi Sektörü, Kalite Kontrol Müdürü 1989 – 1997 Savunma Sanayi Sektöründe Üretim Başmühendisi 1997 – 1998 KOBİ İşletmesi’nde Fabrika Müdürü 1998 - .... Etik Tasarım’da Mühendis - Yönetici KONU İLE İLGİLİ ALINAN DİĞER BAŞLICA EĞİTİMLER TÜRKAK (Türk Akreditasyon Kurumu) Akreditasyon, Denetçilik, Teknik Uzmanlık (96 saat)   Klasik, Yeni ve Global Yaklaşım Seminerleri Programı Yeni Yaklaşım Direktifleriden, Makina Emniyeti, Genel Ürün Güvenliği, Alçak Gerilim, Elektromanyetik Uyumluluk, Medikal Ekipman, Asansörler ile ilgili AB uzmanlarından eğitim (140 saat) KONU İLE İLGİLİ DANIŞMANLIK DENEYİMİ İmalatçı 10 firmaya ait toplam 25 değişik makinanın uygunluk değerlendirmesi ve CE işaretlemesi için danışmanlık (2003-2005 yıllarında) KONU İLE İLGİLİ EĞİTMENLİK DENEYİMİ Yeni Yaklaşım Yönetmelikleri, Uygunluk Değerlendirme Modülleri ve CE İşaretlemesi sürecindeki çalışmalar (Risk Analizi, Standartlara Uygunluk, Teknik Dosya Hazırlanması vb.) konularında, 30 farklı programda, Toplam 300 saat eğitim SOSYAL SORUMLULUK Makina Mühendisleri Odası faaliyetleri: (halen MMO Ankara Şube Yönetim Kurulu Üyesi), Dernek faaliyetleri: (MATİM – Makina Tasarım ve İmalat Derneği Yönetim Kurulu Üyesi), Gerekli durumlarda, ücretsiz eğitim, danışmanlık ve tanıtım etkinlikleri İLETİŞİM acinar@etik.com.tr

UZMANIMIZ ATİLA ÇINAR TARAFINDAN, UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ VE CE İŞARETLEMESİ EĞİTİMİ VERİLMİŞ OLAN KURULUŞLAR Tarih Kuruluş İlgili Kişi Eğitim Başlığı Ağustos 2001 Eylül 2001 Ekim 2001 Aralık 2001 Nisan 2002 Haziran 2002 Ekim 2002 Mayıs 2003 Temmuz 2003 Ekim 2003 Kasım 2003 Şubat 2004 Mart 2004 Nisan 2004 Temmuz 2004 Aralık 2004 Şubat 2005 Mart 2005 Temmuz 2005 Eylül 2005 Mart 2006 Nisan 2006 OSTİM - OSB - ANKARA MMO ANKARA ŞUBE ETA Makina - ANKARA MMO ADANA ŞUBE OSTİM OSİAD - ANKARA MMO KOCAELİ ŞUBE MESS EĞİTİM VAKFI – İST. İSTANBUL KÜLTÜR ÜNV. TÜBİTAK MAM - GEBZE BURSA KOSGEB MMO BURSA ŞUBE METEM - ANKARA MMO İSKENDERUN TEMS. OSTİM - ANKARA AKDAN-GÜR - ANKARA OSTİM KOSGEB DENİZLİ KOSGEB FATİH ÜNİVERSİTESİ MAKİM - ANKARA OSTİM ODAGEM - ANKARA MİKRON MAKİNA - ANKARA MMO – ANKARA KOSGEB – SİNCAN OSTİM – ODAGEM ODTÜ – MAK. MÜH. BL. A. Rıza Balım Recep Akkoyunlu Ayça Açıloğlu Erçetin Öz Mahmut Teberik Mehmet Akyürek Serhat Girgin Hüseyin Dinçer Nevzat Alpay İsmet Öztunalı Ayla Kanaat Remzi Erişler Nilüfer Arıak Murat Durukan Cüneyt Başer Murat Kürekçi Yurdun Yıldırım Emin Emirza Engin Tabak Engin Kılıç Mustafa Ekiz Ayça Beştepe Gül Erkal Buğra Koku Direktifler ve CE İşaretlemesi Makina Emniyeti Yönetmeliği CE İşaretlemesi Yapı Malzemeleri CE İşaretlemesi 45000 Serisi Standartlar CE İşaretlemesi ve ISO 9000 Makinalarda CE İşaretlemesi AB Mevzuatı ve CE İşaretlemesi EMC ve LVD Direktifleri

CE İŞARETLEMESİ DANIŞMANLIK REFERANSLARIMIZ Kuruluş Telefon Danışmanlık Konusu Ürünler PALME Makina ÖZKANLAR Hidrolik KATERMAK Makina TEKNİKELLER Makina ENVEKS SABIR Makina MAKİM Makina YILDIRIM Makine MİKRON Makina 0312.385 95 30 0312.395 11 90 0312.395 63 67 0312.395 50 49 0312.385 03 82 0312.350 20 91 0312.354 78 80 0312.385 47 01 0312.395 17 00 Hafif İş Makinaları (Yol silindiri, kompaktör vb.) İnşaat Makinaları (Yatay Boru Sürme vb.) Tekstil Makinaları (Kapitone vb.) Küp Şeker Makinası Toz İndirgeme Sistemleri Membranlı Mobilya Kaplama Presi Elektro Erezyon Makinası İş ve İnşaat Makinaları (Kırıcı, Elek, Konveyor vb.) Medikal Ekipman (bel implant)

ETİK TASARIM DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ. CE İŞARETLEMESİ DANIŞMANLIĞI HİZMETİ YOL HARİTASI 1. CE işaretlemesi yapılacak ürünün incelenmesi ve özelliklerinin belirlenmesi, 2. Etik Tasarım tarafından çalışmanın süresini, bedelini ve karşılıklı yükümlülükleri belirleyen sözleşme metninin (teklif) hazırlanması, 3. Sözleşmenin imzalanması ve çalışmanın başlatılması, 4. Etik Tasarım tarafından firmanın ilgili çalışanlarına temel eğitimlerin verilmesi, 5. CE çalışması yapılacak ürün ile ilgili direktiflerin belirlenmesi, 6. Ürün risk analizi çalışmasının yapılması, 7. İlgili direktifler ve risk analizi çalışması sonucuna göre yapılacak testlerin belirlenmesi, 8. Risk analizi sonucuna göre aşağıdaki hiyerarşiye göre önlemlerin alınması: 8.1. Tasarım değişikliklerinin yapılması, 8.2. Koruyucu fiziksel önlemlerin alınması, 8.3. Kullanma Kılavuzu’nda yer alacak emniyete yönelik bilgi ve uyarıların belirlenmesi, 8.4. Makina üzerine konacak uyarı işaretlerinin belirlenmesi   9. Aşağıdaki bölümlerden oluşan Teknik Dosya’nın tamamlanması: 9.1. Firma ve Ürün Tanıtımı, 9.2. Risk Analizi, 9.3. Kullanıcı, Bakımcı, Ayarcı vb. İçin Uyarılar, 9.4. Kullanma Talimatı, 9.5. Bakım ve Servis Talimatı, 9.6. Ekler (Teknik Resimler, Alt Üretici Beyanları, Malzeme Analiz ve Kontrol Belgeleri, Test Raporları) 9.7. Uygulanan Standartların Listesi 10. Onaylanmış Kuruluş onayı gerekiyorsa, belirlenmiş olan kuruluşa Teknik Dosya’nın gönderilmesi ve onay alınması, 11. Uygunluk Beyanı’nın hazırlanması, 12. CE İşaretlemesinin yapılması, 13. Sonuçların değerlendirilmesi ve firma çalışanlarına Final Eğitimi’nin verilmesi.  ÖDEME PLANI:   Sözleşmenin İmzalanması (Adım 3) Risk Analizi Çalışması’nın Yapılması (Adım 6) Teknik Dosya’nın Tamamlanması (Adım 9) Final Eğitimi’nin Verilmesi (Adım 13) Toplam Bedelin % 20’si Toplam Bedelin % 35’i Toplam Bedelin % 25’i

Daha fazla bilgi için: www.etik.com.tr