MESLEKİ ETİK Hazırlayan :Mehmet Aydın

Etik; ahlâk üzerinde düşünebilme etkinliğidir. insanların kurduğu bireysel ve toplumsal ilişkilerin temelini oluşturan değerleri, normları, kuralları, iyi – kötü, doğru – yanlış gibi durumları ahlaksal açıdan araştıran bir felsefe dalıdır ve çoğu zaman AHLÂK FELSEFESİ olarak adlandırılmaktadır.

Mesleki etik ilkeler; Kurumun anayasası, Amentüsü, Manifestosu, Yol haritası ya da Pusulası olarak değerlendirilebilir.

BEŞ TEMEL MESLEKİ ETİK İLKE DOĞRULUK YASALLIK YETERLİK GÜVENİRLİK MESLEĞE BAĞLILIK

ETİK SİSTEMLER Amaçlanan Sonuç Etiği Kural Etiği Toplumsal Sözleşme Etiği Kişisel Etik

ETİK SORGULAMA İkilemi tanımla ve açıklığa kavuştur. Tüm olası gerçekleri öğrenmeye çalış. Bütün tercihleri - seçenekleri sırala. Her tercihi şunları sorarak test et: Doğru mu? Yasal mı? Yararlı mı? 5. Kararını ver, ancak hala emin değilsen şunları yap; Eğer yanlış olduğunu biliyorsan yapma. Emin değilsen, sor. Bir yanıt alıncaya kadar sormaya devam et. 6. İki soru daha sorarak kararını yeniden gözden geçir. Vereceğim karar basında yayınlanmış olsaydı, kendimi nasıl hissederdim? Ailem bunu öğrenseydi kendimi nasıl hissederdim? 7. Eyleme geç.

KAMU GÖREVLİLERİNİN ETİK PROFİLLERİ Etik ilkeleri yok sayan davranış ya da yoldan çıkarıcı. Değerlere karşı yansız davranış ya da göreliliği temel alan görevci. Kamu yararını ve çıkarını yücelten ve etiği temel alan davranış.

TOPLUMSAL YOZLAŞMA Kamuda yapıdan kaynaklanan nedenler Siyasal yapıdan kaynaklanan nedenler Ekonomik yapıdan kaynaklanan nedenler Bürokratik yapıdan kaynaklanan nedenler Tarihsel nedenler Toplumsal yapıdan kaynaklanan nedenler

Politik Yozlaşma Mesleki Yozlaşma Kültürel Yozlaşma Ahlaki Yozlaşma Toplumsal Yozlaşma

POLİTİK YOZLAŞMA TÜRLERİ RÜŞVET ZİMMET SİYASAL KAYIRMACILIK ADAM KAYIRMACILIK HİZMET KAYIRMACILIĞI VE OY SATIN OLMA LOBİCİLİK RANT KOLLAMA KAMU SIRLARINI SIZDIRMA VE VURGUNCULUK GÖNÜL YAPMA POLİTİK DALAVERE

İŞ YAŞAMINDA TEMEL ETİK DIŞI KONULAR İş kalitesini önemsememe Rüşvet isteme ya da verme Kurum varlıklarının kötü biçimde kullanımı İşyerinde ayrımcılık yapma Özel yaşama müdahale etme Çevre kirliliğine duyarsız kalma İşyerinde hırsızlık yapma Kurumun olanaklarını kişisel amaçlar için kullanma Kayıt ve raporlar üzerinde tahrifat yapma Hediye alma ve ağırlama Yanlış bilgilendirme ya da bilgi saklama

Yerel yetkililerle etik dışı ilişkiler kurma Çıkar çatışmalarına girme Ticari ya da mesleki sırları sızdırma Rakiplerle ilgili bilgilerini toplanmasında etik dışı yöntemler kullanma Ürün sorumluluğunu ve güvenliğini önemsememe Çalışanlara eşit davranmama Ast – üst ya da çalışma arkadaşlarını sömürme İşyerinde arkadaşlarını yıldırma – korkutma Görevini ihmal etme İşyerinde bencil davranma Çalışanlara işkence – eziyet etme İş ilişkilerine politik düşünceler katma İşyerinde yaranma ve dalkavukluk yapma

Cinsel tacizde bulunma Hakaret ya da küfür etme, argo bir dil kullanma Yetkisini kötüye kullanma Alkol ve uyuşturucu kullanma Çalışma arkadaşları ile ilgili söylentiler çıkarma ve dedikodu yapma Farklılıklara hoşgörülü davranma Zimmet ve görevin suistimali

ETİK BİR KURUMSAL İKLİM YARATMA

Etik değerlerin geçerli olduğu bir çalışma ortamı neden gereklidir?

İşyerinde standartlar neden konulur?

Etik sorunların çözümü sırasında neden rahatsızlık duyulur?

Genelde bireyler etik bir sorun karşısında, etik ilke ve değerlere uygun olarak verdikleri karardan ötürü iki zıt duygu yaşarlar. Bunlar;

OLUMSUZ DUYGULAR OLUMLU DUYGULAR Korku Tedirginlik Yorgunluk ve bitkinlik Kendini baskı altında hissetme Gergin ve endişeli Sıkıntılı ve kaygılı Verdiği karardan ötürü kendini iyi hissetme Huzurlu ve iyi bir iş yapmanın verdiği mutluluk Vicdanen rahat ve huzurlu hissetme Adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda verdiği karardan dolayı duyduğu iç huzur.

Etik değerler bir tehdit mi, yoksa bir fırsat mı?

İnsanlar etik ilke ve değerlere neden aykırı davranırlar? Yasaların, kuralların ve yöntemlerin bilinmemesi “Birlikte Gitmek” “Yalnızca emirleri yerine getiriyordum” Bulunduğu konumu korumak endişesi “Kısa yoldan köşeyi dönme” Servet açlığı Hırs İyi niyetler Benlik güç gösterisi Açgözlülük Arkadaşlık İdeolojik inanç ve adanma Kişisel ya da ailevi kazanç Ekonomik sorunlar ve baskılar Sömürgecileri sömürmek Acil gereksinmeler

Etik Değerlere Aykırı Davranışların Bedeli: BİREYSEL KURUMSAL TOPLUMSAL İşini kaybetme Saygınlığını yitirme Yozlaşmanın kurumsallaştırılması Saygınlığını kaybetme Müşterisini kaybetme Etik değerlerin önemini yitirmesi Toplumdan soyutlanma İmajının zedelenmesi Anomik davranışların yaygınlaşması Güvenirliğini yitirme İşbirliğinin zayıflaması Kişisel benliğin zarar görmesi Grup çalışmalarının etkililiğini yitirmesi Mesleksel ve örgütsel bağlılığın zayıflaması Kurum içi iletişimin zarar görmesi Özsaygının yitirilmesi Örgütsel bağlılığın zayıflaması Çalışma arkadaşlarıyla ilişkilerin bozulması Kişisel imajın bozulması

Etik Değerlere Uygun Bir Çalışma Ortamını Nasıl Gerçekleştirebiliriz? Etik değerlere bağlı kalmaya karar verin. Davranışlarınızla örnek olun. Etiğe uygun davranışları yerleştirme sorumluluğunu üzerinize alın. Size göre etik ilkelerini belirleyin. Etik değerlerinizi açıkça belirtin. Çalışanlarınızı eğitin. Açık iletişimi destekleyin. Tutarlı olun.

Yönetimin Etik İlkelere Uygun Uygulamaları İçin Dört Koşul ÖRGÜTSEL VE YÖNETSEL KÜLTÜR EĞİTİM YÖNETİM HESAPLARININ DENETİMİ ARAŞTIRMA

Meslek Sorumluluğu ile Örgütlerin Toplumsal Sorumluluğu Arasındaki İlişki Şöyle Belirtilebilir: İnsancıl Sorumluluklar Etik Sorumluluklar Yasal Sorumluluklar Ekonomik Sorumluluklar

ETİK LİDERLİK Başarılı lider ve yöneticiler, doğruluk ve hakkaniyet ilkelerini yaşama geçirir. Bir yönetici astlarının sorunlarına duyarlı olur, farklı görüşlerin ifade edilmesine olanak tanır. Kurumsal başarı için; kimlik, katılım, hakkaniyet ve yetkinlik ilkelerini temel alır.

Başarılı yöneticiler, çalışanlarını motive eder, çalışkanlığa ve çalışanların kimliğine değer veren bir çalışma kültürü oluşturarak sorunlara yaklaşırlar. Yönetici; Etik ve kurumsal bağlılığı birleştirerek şaşırtıcı sonuçlar meydana getirebilir.

Başarılı bir yönetici bu sonuçlara ulaşmak için ne yapar? Çalışkanlığa, dürüstlüğe ve yüksek performansa değer verir. Bu değerleri ödüllendirecek şekilde kuruluşu düzenler. Etik ilke sınırları içinde, kurumun tüm potansiyelini harekete geçirir.

Kurumsal Etik İklimi İçin; Etik ilkeleri herkesin bir numaralı sorunu haline getirin. Herkesi bu konuda sıkı çalışmaya özendirin. Bu ilkelere aktif bir ilgi duymayı özendirin. Etik davranış sergileme ile performans arasındaki ilişkiye dikkat edin. Davranış ve eylemlerinizle örnek olun. Açık bir iletişim tarzı sergileyin.

Doğru Olanı Savunmak Cesaret İster... Yönetici, bu cesareti gösterebilme davranışını kurumsal kültürün bir parçası haline getirmelidir. ANCAK...

Cesaret, İnandığımız Şeyleri Yapmak Değildir! Doğru olanı, etik olanı yapabilmek cesarettir.

BAŞARILI YÖNETİCİLER; Söyledikleri gibi davranırlar, Tutarlıdırlar, Yol göstericidirler, Yaşamsal bir rol oynarlar, Motive edicidirler, Güven verirler.

Yöneticinin etik davranış göstermesi, çalışanlara hem yol gösterir hem de onları rahatlatır. Gelecekte yönetici davranışını, nasıl tepki vereceğini de bilinir kılar.