Hububat sektöründeki fiyat destekleme mekanizmaları Tarihçe ve şimdiki durum Michel Ferret FranceAgriMer Paris

Sunuma genel bir bakış I- Avrupa Birliğindeki fiyat destek mekanizmaları II- Tarihçe III- Diğerleri

I- AB’deki fiyat destek mekanizmaları

Genel düşünceler Hatırlatma : –Yağlı tohumlar için piyasa desteği yok –Tarihi nedenler Kennedy Turu (GATT) –ABD, AB’nin Amerikan soya fasulyesine açık erişimine (=gümrük vergisi yok) karşılık « Ortak Pazarda » hububat destek mekanizmalarını kabul etti

Piyasa fiyatları Avrupa Birliğinde nasıl desteklenir ? (1) Avrupa Birliğinde, hububata ilişkin tüm iç piyasa (= AB) işlemleri serbesttir: –Devletten izin alınması gerekmez –Devlete zorunlu satış yoktur « Üretici fiyatı » ve « piyasa fiyatı » arasındaki fark –Üretici fiyatı : üreticiye kooperatif, tüccar veya işleyici (değirmenci, mandıra…) tarafından ödenen fiyattır. –Piyasa fiyatı : toptancı düzeyinde alıcı ve satıcı arasında mutabık kalınan fiyattır. –Not : Kooperatifler, üretim kooperatifleri değildir; depolama ve pazarlama kuruluşlarıdır ve « özel sektöre » aittirler; üye olma zorunluluğu yoktur. Piyasa fiyatı, arz ve talep ilişkisine göre belirlenir.

Piyasa fiyatları Avrupa Birliğinde nasıl desteklenir ? (2) AB’de hububat piyasa fiyatları 3 temel araç ile desteklenmektedir: –İthalat vergisi Ulusal gümrükler tarafından AB sınırında tahsil edilir Dikkat edilmelidir ki, ithal edilen miktarların neredeyse tamamı AB’ye indirimli bir gümrük vergisi ile girmektedir –İhracatlar Diğer AB üyesi ülkelere Dünya piyasasında (hububat sektöründe, 2000’lerin başından bu yana sübvansiyonsuz) –Müdahale (ekmeklik buğday ile belirli durumlarda arpa, mısır, sorgum, makarnalık buğday ve pirinçte) « Kamu alımları », müdahale kurumu tarafından yürütülür Satıcıların girişimiyle (kooperatifler, tüccarlar)

Müdahale ne zaman olur ? Hatırlatma : –Sadece belirlenmiş hububat ürünleri için –ve uygun– (miktar ve kalite koşulları) –Müdahale dönemi : Pirinç : Nisan-Temmuz Diğerleri : Kasım-Mayıs Bir bölgede piyasa (toptan) fiyatları, müdahale (referans) fiyatının altına düştüğünde –Müdahale / referans fiyatı : bu konudaki Slayt’a bakınız Satıcıların girişimiyle (hububatı elinde bulunduran)

II- Tarihçe yılında, müdahale fiyatı nasıl belirlendi ? - Müdahale fiyatının değişim süreci - Müdahale programında reformlar

A- 1962’den 1967’ye kadar (6 Üye ülke) Hububat Ortak Piyasa Düzeni (OPD) : Ortak Tarım Politikası’nın İlk Ortak Piyasa Düzeni –1962 : « Geçiş dönemi » (Konsey Tüzüğü 120/67) OPD’nin temel mekanizmalarının aşamalı olarak oluşturulması Hububat ulusal destekleme fiyatlarının (6 üye ülkede) ortak bir müdahale fiyatına yaklaştırılması. Amaç: 1970 yazında ortak bir fiyat. Fiili olarak: 1 Temmuz 1967 – : Müdahale fiyatının seviyesine dair Konseyde görüşmeler (6 Tarım Bakanı) Almanya kendi destekleme fiyatını düşürmeyi kabul etmedi (Almanya’daki hububat açığı nedeniyle fiyatlar, Fransa’dan %20 daha yüksek) Aralık 1964 : ortak bir fiyat üzerinde anlaşmaya varıldı (Müdahale fiyatı) Her hububat ürünü için tek bir müdahale fiyatı (ekmeklik buğday, makarnalık buğday, arpa, çavdar)

A- 1962’den 1967’ye kadar (1) Yürürlüğe giriş : 1967 yazı Ortak müdahale fiyatının seviyesi (önceki) Alman fiyatına çok yakındır –Bu kararın sonuçları çok kapsamlı olacaktır : Avrupa hububat fiyatları dünya fiyatlarının çok üstündedir Üçüncü ülkelerden yapılacak ithalatlara karşı güçlü bir sınır koruması gerekmektedir Yüksek ihracat sübvansiyonları gerekmektedir >>> rakiplerle gergin ilişkiler (Amerikalılar / Kanadalılar)

B- 1967’den 1992’ye kadar (2) Konsey tarafından müdahale fiyatlarında yapılan yıllık değişiklik (= artışlar) 1970’li yıllarda, müdahale fiyatları (yüksek) enflasyona paralel olarak artar İlk düzeltici önlemler 1980’lerde Konsey tarafından alınır : yetersiz ve noksan Sonuçlar : –Bilhassa Almanya’da (arpa, buğday ve çavdar’da), çok büyük (dağ gibi) müdahale stoklarının aşamalı olarak artması –« Hububat ikame mallarının » büyük miktarlardaki ithalatı Düşük veya “0” ithalat vergisi Bundan sonraki Slayt’a bakınız

« Hububat ikame mallarının » ithalatı

Grain intervention stocks in the EU between 1968 and yılları arasında Avrupa Birliği’nde hububat müdahale stokları

C- Hububat sektöründeki reformlar İlk OPD reformu : 1 Temmuz 1993 –Müdahale fiyatlarında 3 yıl boyunca %30’un üzerinde indirim yapıldı (1992/93 sezonu sonunda buğday için müdahale fiyatı 180 € / ton idi) Buğday, yemlik buğday olması halinde müdahaleye artık kabul edilmedi –Kesinti, üreticilere verilen « alan ödemeleri » ile karşılanmaktadır 2000, 2003, 2009 yıllarındaki 3 ek reform : –Şimdiki son müdahale fiyatı 101,31 € / ton 1 Temmuz 2008’den itibaren : müdahale fiyatı, REFERANS fiyat haline geldi (1234/2007 no.lu Tüzük, Madde 18) –Müdahale için belirlenen hububat ürünleri sayısının sınırlanması –101,31 €/ ton müdahale fiyatından yapılacak alım miktarının sınırlandırılması

Sonuç : Müdahale programının aşamalı olarak yürürlükten kaldırılması 2004 yılında çavdar için müdahalenin kaldırılması (Dünyanın en büyük çavdar üreticisi olan Polonya’nın Avrupa Birliği’ne katılımından önce) 2006’dan itibaren, arpa, mısır, sorgum için müdahale alımlarında miktar kısıtlaması (kota) uygulamasının başlaması: –Bu kotalar aşamalı olarak “0” a indirildiler. Ancak, piyasanın durumunun kritik olduğu durumlarda müdahale yeniden devreye sokulabilecektir 2009’dan itibaren –Ekmeklik buğday: 3 Mt kotaya kadar sabit fiyat (Referans fiyat: 101,31 €/t) –3 Mt üzerindeki (ekmeklik buğday) miktarlar için ihale yöntemi –Makarnalık buğday, arpa, mısır, sorgum, pirinç için « 0 » kota Ancak, piyasanın durumu kritik olursa müdahale yeniden devreye sokulabilecektir. Bu durumda satın alma ihale yöntemi ile yapılacaktır.

III- Diğerleri

Müdahale fiyatı / Referans fiyat Tek Ortak Piyasa Düzeninin kurulması nedeniyle (1234/2007 no.lu Konsey Tüzüğü) hububat sektöründe Referans fiyat uygulamasının başlatılması Hatırlatma : diğer sektörlerde (süt, et, şeker), 1234/2007 no.lu tüzük öncesinde, referans fiyat ile müdahale fiyatı arasında bir fark bulunmaktaydı Bu sektörlerdeki referans fiyatı « teorik » bir destekleme fiyatıdır ; Devletin « müdahale » ettiği (kamu alımı) düzeydeki fiyat, referans fiyattan daha düşüktür. Bu, « müdahale » fiyatı olarak adlandırılmaktadır –Örneğin, tereyağı için müdahale fiyatı = referans fiyatın %90’ıdır Hububat sektöründeki mevcut durum : –3 Mt kota kapsamında ekmeklik buğday için; Müdahale fiyatı = Referans fiyatın %100’üdür (101,31 €/ton) –Diğer hububat ürünleri için; ihalede kararlaştırılan fiyat müdahale fiyatı olur (en fazla 101,31 €/ton)

Fiyat raporlama prosedürleri Üye ülkeler, her Çarşamba günü, farklı yerler için geçerli olan piyasa fiyatlarını (toptan fiyatlar) Komisyona rapor ederler Fransa’da bu işin sorumlusu FranceAgriMer’dir –Bilgilendiriciler ağı (broker’lar, ihracatçılar, tüccarlar, kooperatifler..) –Paris’teki Vadeli işlemler borsası (NYSE-Euronext) ile çapraz kontrol