Kalp hastalıklarında semptomlar ve tanı yöntemleri Yrd. Doç. Dr. Korhan SOYLU Ondokuzmayıs üniversitesi kardiyoloji AD

SEMPTOMLAR Dispne* Göğüs ağrısı* Çarpıntı* Ödem* Siyanoz* Senkop* İntermitan kladikasyo* Reynaud fenomeni* Halsizlik Hemoptizi Ses kısıklığı Ateş Nokturi-poliüri Hıçkırık Kilo kaybı

Dispne “Artmış solunum ihtiyacının nahoş algılanması yada nefesine doyamama” Kardiyak dispnede solunum hızlı ve yüzeyeldir.

Dispne tipleri Ortopne: dikey durumda azalan, yatay pozisyonda artan dispnedir. KY de yatar pozisyonda preload artar bu da akciğer konjesyonunu arttırır. Diğer bir faktör supin pozisyonunda yüksek diyaframa bağlı vital kapasitenin azalmasıdır. Paroksismal nokturnal dispne (PND): gece uykudan uyandıran dispnedir ve hastanın dik duruma gelmesi ile 10-15 dk içerisinde rahatlar Mekanizma: Yatar pozisyonda periferden akciğerlere yönlenen kan miktarı yetersiz olan kalbin iş yükünü arttırır. Genellikle KKY’ni işaret eder Akciğer hastalıklarına bağlı dispnede ise hasta balgam ve sekresyonların temizlenmesi ile rahatlar Çömelme ile düzelen dispne: TOF Venöz dönüş azalır, sistemik arteryel rezistansı arttırır. Sonuçta sağdan sola olan şantı azaltarak pulmoner kan akımını arttırır Platipne yada Platipne-ortodeoksi sendromu : Ayağa kalkınca ortaya çıkan ancak yatınca kaybolan dispnedir: intra kardiyak şantlar, hepatopulmoner şantlar Efor ile oluşmayan sadece istirahatte olan dispne fonksiyoneldir.

Göğüs ağrısı ve Angina Tipik süre ve özellikte olmak kaydıyla substernal yerleşimli göğüs ağrısı, Egzersiz veya emosyonel stres ile indüklenebilen göğüs ağrısı, İstirahat veya nitrat tedavisi ile iyileşen göğüs ağrısı Tipik angina (kesin): kriterlerinin hepsinin varlığında Atipik angina (olası): bu kriterlerin yalnız ikisinin varlığında Nonkardiyak göğüs ağrısı: Yalnızca bir tane kriterin olması veya hiç birinin olmaması durumunda. Anjinanın risk ve altta yatan nedene göre sınıflaması Kararlı AP Kararsız AP Varyant AP

Göğüs ağrısı ayırıcı tanı Kardiyak Myokard iskemisi (anjina, MI) Perikardit Aort diseksiyonu Kalp dışı göğüs ağrısı Herpes zoster travma Tietze send. Torasik çıkış yolu send Pulmoner nedenler PTE Plörezi Pnömotoraks GİS Özofagiyal reflü Safra kesesi koliği PU somatizasyon

Ödem: intersitisyel alanda sıvı birikmesidir Kardiyak ödem faktörler Venöz basınç artması Su ve tuz retansiyonu Ödem genellikle yer çekimi etkisiyle ayaklarda yada yatağa bağımlı hastalarda sakral bölgede olur.

İntersellüler bölgedeki sıvının 7-8 lt artması ile klinik olarak ödem ortaya çıkar. (toplam intersellüler su miktarı toplam 17-18 lt) Kardiyak ödem vücutta yerçekimine bağlı bir dağılım gösterir

ASİT karında periton boşluğunda serbest sıvı İleri evre sağ kalp yetmezliğinin önemli bulgusu. Uzun süreli venöz HT a bağlı hepatik venlerde ve periton drenajını sağlayan venlerde hidrostatik basınç artışı ve kapiller permeabilite artışı Organik trikuspid kapak hs ve konstriktif perikarditte asit miktari subkutan ödeme kıyasla daha belirgindir

Palpitasyon-çarpıntı Kalp vuruşlarının hasta tarafından hissedilmesi ve bundan rahatsızlık duyulmasıdır. Taşikardi, bradikardi veya aritmiye bağlı olabilir.. Çarpıntı sebepleri Ekstrasistoler: APB, Junctional erken vuru, VPB Taşiaritmiler Kalbin kontraksiyonunda artma ile iliþkili durumlar: Tirotoksikozis, anemi, ateş, katekolaminler ve kardiyak glikozidler gibi belli ilaçlar, Anksiyete durumları Çarpıntıya eşlik eden senkop özellikle önemlidir

Siyanoz Siyanoz: deri ve mukozalarda mavi renk değişimidir. Arteryel kanda oksijen sat <%85 ve redükte Hb 5 gr üzerine çıktığında saptanır Santral (konjentital kalp h, akciğer oksijenizasyonunun bozulması) Periferik (soğuk vb) Mix Periferik siyanozda deri soğuktur ve mukozalar genelde etkilenmez. santral siyanozda arteryel oksijen saturasyonu azalmıştır (genelde <%85)

Senkop Senkop olmayan geçici bilinç kayıpları Senkop nedenleri Postural tonus kaybına yol açan ve spontan düzelen serebral hipoperfüzyona bağlı ani, geçici bilinç kaybıdır Senkop nedenleri Refleks senkoplar Ortostatik senkoplar Kardiyak senkoplar Senkop olmayan geçici bilinç kayıpları Hipoglisemi Epilepsi Hiperventilasyon İntoksikasyon Vertebrobaziler GİA

Tanı yöntemleri Elektrokardiyografi Tele akciğer grafisi Efor testi Ekokardiyografi Holter Monitör Takibi ve event recorder Ambulatuvar kan basıncı takibi Tilt table test Nükleer kardiyoloji Kalp kateter ve angiografi

Elektrokardiyografi Neredeyse tüm kardiyak hastalıklarda ve bazı nonkardiyak hastalıklarda EKG değişiklikleri tanısal değere sahiptir Özellikle iskemik kalp hastalığındaki tanısal kullanımı vazgeçilmezdir

Vertikal düzlem Transvers düzlem

Telekardiyografi Ortalama 180 cm uzaklıktan çekilmelidir. Film çekilirken hasta ayakta olmalıdır. Hasta derin inspiriyumda iken çekilmelidir. Normal bir inspiriyum filminde diyafragma hizasının üzerinde 10 arka kosta, 6 ön kosta olmalıdır. Bu rakamların altında kosta sayılırsa film ekspiriyumda çekilmiştir. Kalp büyüklüğü ona göre değerlendirilmelidir. Penetrasyon=sertlik uygun olmalıdır. İlk 4 dorsal vertebra görülmelidir. Çekim simetrik olmalıdır. Trakea orta hatta olmalı, klavikulalar simetrik olmalıdır.

Kerley B Kerley A Kerley B: venöz konjesyon, lenfatik obstriksiyon veya pnomokonyozda interlobüler lenfatik kanalların şişmesi ile oluşur Kerley A: periferik lobüler kanallar ile pulmoner venler arasında uzunan kanallar vardır. Bunlar şişer ise kerley A çizgileri oluşur

Egzersiz testleri İstirahatteki kardiyak debi, maksimal egzersiz ile 5-7 kat artırılabilir. Bu artırılabilen miktara kardiyak rezerv kapasitesi denir. Çeşitli kalp hastalıklarında bu kapasitesi azalır. ET treadmill (yürüyen band) ya da bisiklet ile yapılır. ET ile aşağıdakiler araştırılabilir kardiyak rezerv kapasitesi, myokardiyal iskeminin araştırılması, egzersizle uyarılabilen disritmilerin ortaya çıkarılması, senkop ve göğüs ağrısının kardiyak bir nedeninin olup olmadığının araştırılması

Stres ajanları Egzersiz Farmakolojik Diğer Treadmill Bisiklet Adenozin Dipiridamol Dobutamin İzoproterenol Diğer pacing

Nükleer kardiyoloji Radyoaktif elementler kullanılarak yapılan incelemelerdir. Tc-99m, thallium 201, sestamibi, teboroxim Radyoaktif madde ile kan hücreleri işaretlenir ve gama kamera ile görüntü alınır Sağ ve sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu, Bölgesel duvar hareketleri, Şantlar gösterilebilir. Miyokardda iskemi ve nekroz Miyokardiyal canlılık

Holter moniterizasyonu EKG ile belirlenemeyen ve günün herhangi bir zamanı gelebilen disritmi ataklarının belirlenmesinde kullanılır. Elektrotlarla göğüs duvarına bağlanan, taşınabilir ve ortalama 24 saatlik hafızası olan kaydedici ile bir gün boyunca tüm kalp atımları EKG şeklinde kaydedilir. Daha sonra bilgisayar yardımıyla tüm kayıtlar incelenir. Sessiz iskemi tespitinde de önemlidir

Event recorder Daha uzun vadeli takip edilmeyi gerektiren aritmilerin tespitinde kullanılırlar İmplante edilebilen ve edilemeyen şeklinde 2 türü var

Ambulatuar kan basıncı Kullanıldığı yerler; 1-Kan basıncı şiddetini belirlemek 2-Beyaz gömlek hipertansiyonu 3-Tedavinin etkinliği 4-Kan basıncındaki dalgalanmaların belirlenmesi

Ekokardiyografi Kullanıldığı yerler; 1-Kalp boşluklarının değerlendirilmesi 2-Duvar hareketlerinin değerlendirilmesi 3-Kapaklar 4-Doğumsal anomaliler 5-Perikard hastalıkları 6-Kalp içi kitleler

Transözofageal ekokardiyografi (TEE) Özellikle daha detaylı anatomik değerlendirme gerektiğinde endikedir konjenital kalp hastalıkları (ASD vb) İnfektif endokardit (vegetasyon tespiti) İntraoperatif Perkutan tedavilerde kılavuz amaçlı

Perkutan ASD kapatılmasında TEE kapatma cihazının doğru yerleştirilmesine yardımcı olur.

Perioperatif TEE kullanımı

3D ve 4D Transözofageal ekokardiyografi

Tilt table test (eğik masa testi) Nörokardiyojenik senkop tanı ve ayırıcı tanısında

Kalp kateterizasyonu ve koroner anjiyografi Kardiyak fonksiyonları, basınç değişikliklerini, koroner damarlardaki daralmaları göstermesi bakımından son derece önemli tanı yöntemidir. İnvaziv bir girişim olması, az da olsa riskli olması, pahalı olması, özel eğitimli ekip gerektirmesi dezavantajlarıdır. Endikasyonları; 1-Kapak hastalarda cerrahi düşünülüyorsa 2-Koroner arter hastalığında Kararsız angina pektoris Tıbbi tedaviye dirençli angina Efor testi kuvvetli pozitifse 3-Akut MI Ağrının tedaviye rağmen devam etmesi Mekanik komplikasyonlar Kardiyojenik şok 4-Sessiz iskeminin tesbiti 5-İskemik KMP ve yetmezlik 6-Kalp dışı büyük operasyonlarda risk faktörleri fazlaysa 7-Pulmoner HT…

Elektrofizyolojik çalışma Sinüs düğümü fonksiyonlarının değerlendirilmesi, iletim sistemindeki bozukluklar, ritm bozukluklarının kaynağı ve lokalizasyonunu tesbit için kullanılır. Aynı zamanda tedavi imkanı da tanımaktadır (ablasyon)

Bilgisayarlı tomografi

Koroner Arterlerin Görütülenmesi 52

Kalsifikasyon skoru >100 ise yüksek olasılıkla koroner ateroskleroz mevcut 53

PET (pozitron emisyon tomografisi) Eş zamanlı iki yüksek enerjili foton saçan maddeler kullanılarak yapılan bir tetkiktir Kullanılan ajanlar: oksijen 15, nitrojen-13, karnon-11, flor-18 Miyokardın canlılığını saptamada oldukça etkili

Kardiyak MRI Miyokardiyal viabilite (canlılık) Aortik hastalığın değerlendirilmesinde İskemik kalp hs değerlendirilmesinde Global ve bölgesel ventrikül fonksiyonları,myokard iskemisi,myokard infarktüsü, myokardiyal viabilite, koronerarter değerlendirilmesi Perikardiumun değerlendirilmesinde Erişkin konjenital kalp hs değerlendirilmesinde Kardiyak kitlelerin değerlendirilmesinde*** Kalp kapak hastalıklarının değerlendirilmesinde Pulmoner arterlerin değerlendirilmesinde pulmoner emboli Myokardiyal hastalık dilate KMP,restriktif KMP, H KMP, RV KMP Miyokardiyal viabilite (canlılık) Aritmojenik sağ ventrikül displazisinin tanısında