İDARE HUKUKU YEREL YÖNETİMLER Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

MERKEZİ İDARENİN TAŞRA TEŞKİLATI 1982 Anayasasının 126. maddesine göre, “Türkiye, merkezi idare kuruluşu bakımından, coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gerekliliklerine göre, illere; iller de diğer kademeli bölümlere ayrılır”. Ayrıca 5442 sayılı il idaresi kanunu illerin de ilçelere ve bucaklara bölündüğünü hükme bağlamaktadır. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

dolayısıyla Merkezi idarenin taşra teşkilatı il, ilçe ve bucaktan oluşmaktadır. İl, ilçe ve bucak teşkilatının idareleri devlet tüzel kişisi içerisinde yer alır, yani ayrı bir kamu tüzel kişiliğine sahip değildirler. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

İl İdaresi İllerin kurulması, kaldırılması, merkezlerinin belirtilmesi kanunla olur. Bir ilçenin bir ilden alınıp başka bir ile bağlanması da kanunla olur. İl idaresinin başı validir. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Ancak, yargı ve silahlı kuvvetler mensupları bu hükmün dışındadır. Bakanlıkların kuruluş kanunlarına göre illerde lüzumu kadar teşkilat bulunur. Bu teşkilatların her birinin başında bulunan il idare şube başkanları ve bunların emri altında çalışan memurlar valinin emri altındadır. Ancak, yargı ve silahlı kuvvetler mensupları bu hükmün dışındadır. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Valilik Valilik istisnai bir memurluktur. (devlet memurları kanununun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve dereceye yükselmesine ilişkin hükümlerin uygulanmadığı memurluklara istisnai memurluk denir). Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Valilik Valiler, iç işleri bakanının önerisi, bakanlar kurulunun kararı ve Cumhurbaşkanı’nın onayıyla atanır. Vali, Devletin, hükümetin ve ayrı ayrı her bakanın ildeki temsilcisi; bunların idari ve siyasi yürütme vasıtasıdır. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

İlçe idaresi İlçelerin kurulması, kaldırılması, merkezinin belirlenmesi, isimlerinin değiştirilmesi kanunla olur. İlçe idaresinin başı kaymakamdır. Kaymakam, ilçede hükümetin temsilcisidir. İlçenin genel idaresinden kaymakam sorumludur. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Kaymakam Kaymakam da, vali gibi bulunduğu idarenin başıdır. Benzeri kolluk, hiyerarşi ve vesayet yetkilerine sahiptir. Ancak kaymakam ve vali arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Kaymakam VS Vali Vali hem devletin hem de hükümetin temsilcisidir. Kaymakam ise sadece hükümetin temsilcisidir. Kaymakam yetki genişliğinden yararlanamaz. Vali genel emir çıkarabilir, kaymakamın böyle bir yetkisi yoktur. Valiye yabancı ülke konsoloslukları ve komşu devletin sınır makamları ile ilişki kurma yetkisi verilmiştir fakat kaymakamın böyle bir yetkisi yoktur. Vali acil durumlarda en yakın silahlı kuvvetler birliği komutanlığından doğrudan yardım isteyebilir; kaymakam ise ancak validen yardım isteyebilir. Yani vali kaymakamı tokatlar….. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Bucak idaresi Bucak idaresi, içişleri bakanlığının kararı ve cumhurbaşkanının onayıyla kurulur. Buca müdürü içişleri bakanlığı tarafından valilik emrine atanır. Bucak meclisi, bucak sınırlarındaki yerel meclislerin seçtiği üyelerle bucaktaki doktor, sağlık memuru, veteriner, tarım öğretmeni ve başöğretmenlerden oluşur. Bucak idaresi günümüzde günümüzde önemini yitirmiş bulunmaktadır. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

YERİNDEN YÖNETİM KURULUŞLARI Kamu hizmetlerinin devlet tüzel kişisi dışında kalan diğer kamu tüzel kişileri tarafından yerine getirilmesine yerinden yönetim denir. Yerinden yönetim yerel yönetimi kapsar ancak yerel yönetimle aynı anlama gelmez. Yerel yönetimler yerinden yönetimin sadece bir bölümünü oluşturur. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Yerinden yönetim kuruluşları Yerinden yönetim kuruluşlarının tamamı kamu tüzel kişiliğine sahiptirler. Buna bağlı olarak yerinden yönetim kuruluşları hak ve borç ehliyetine sahiptir. Kendilerine ait mal varlığı ve bütçesi vardır. Karar ve yönetim organları ile personele sahiptirler. Kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilirler. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Kamulaştırma yapabilirler. Kamu gücüne sahip oldukları için tek yanlı işlem yapma hakkına sahiptirler. Kamulaştırma yapabilirler. İşlemleri hukuka uygunluk karinesinden yararlanır. Eylem ve işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıklar idari yargıda çözümlenir. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Hizmet yönünden yerinden yönetim kuruluşları Bazı hizmetlerin taşıdıkları önem nedeniyle devlet tüzel kişiliğinden ayrılıp ayrı kamu tüzel kişilik verilmesiyle özerkleşmesi şeklinde oluşmuşlardır. (Karayolları Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri, Devlet Demir Yolları, üniversiteler, TÜBİTAK, SGK…) Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Yerel Yönetimler Belli bir hizmete ya da faaliyete değil, belli yörede yaşayan halka yerel gereksinimlerinin karşılanması amacıyla; kısmi özerklik tanınmasıdır. (buradaki siyasi değil, idari boyutta bir yerel yönetimdir.) Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Taşra teşkilatının o yörenin gereksinimlerini tam olarak karşılayamayacağı düşünüldüğü için, ayrı kamu tüzel kişiliğine sahip yerel yönetimler oluşturulmuştur. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Yerel yönetimlerin amacı, yerel ve ortak gereksinimleri karşılamaktır Yerel yönetimlerin amacı, yerel ve ortak gereksinimleri karşılamaktır. Ulusal düzeydeki gereksinimler için merkezi idare yetkilidir. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Belediye ve il özel idarelerinin görevleri ilgili kanunlarda sayılmıştır. Anayasa Mahkemesi kararlarına göre; belediye ve il özel idaresinin görev alanı mahalli müşterek ihtiyaçların karşılanması ile sınırlıdır. Bu nedenle ulusal düzeyde yürütülmesi gereken bir faaliyetin yerel yönetimlere verilmesi mümkün değildir. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Son düzenlemelerle vesayet yetkisi oldukça sınırlandırılmıştır. Merkezi idarenin, yerel yönetimler üzerinde hiyerarşi benzeri sıkı bir denetim yetkisi yoktur. Vesayet denetimi suretiyle kullanabileceği bir yetkisi vardır. Vali, belediye meclisi kararını hukuka aykırı görüyorsa, idari yargıda dava açabilir. Son düzenlemelerle vesayet yetkisi oldukça sınırlandırılmıştır. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

BAĞIMSIZ İDARİ OTORİTELER (DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLAR) En önemli özellikleri; yasama ve yürütme karşısında bağımsız olmalarıdır. Belli bir alanı, regüle etme (düzenleme), izleme, denetleme ve yaptırım uygulama yetkileri ile donatılmışlardır. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Bu kuruluşlar, bireylerin temel hak ve özgürlüklerini koruduklarından bunların haiz oldukları yetkiler özel kolluk yetkileri niteliğindedir. Yapmış oldukları işlemler idari işlem olduğundan, bu kurumların işlemleri idari yargı denetimine tabidir. Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN

Teşekkürler Bir sonraki konu: idari işlem Ödevleriniz bağımsız idari kurumlarla ilgili eklenen makalelerin özetleri. Yerel yönetim ve yerinden yönetim kuruluşlarının yetkilileri, görevleri, yapısı vs vs… Öğr. Gör. Anıl Çağlar ERKAN