YENİ NESİL WEB TEKNOLOJİLERİ Nurcan ARSLAN Vural ZENGİN

İnternetin Doğuşu İnternet’in ortaya çıkışı Amerikan Federal Savunma Bakanlığı’nın araştırma ve geliştirme kolu olan Savunma İleri Araştırma Projeleri Kurumu’na (DARPA: Defence Advanced Research Project Agency) dayanır. 1969’da Savunma Bakanlığı tarafından oluşturulan ARPANET adındaki bu ağ, California Üniversitesi tarafından geliştirilen BSD Unix işletim sistemiyle herkesin kullanımına açıldı ve ABD’deki üniversite ve araştırma kuruluşlarının değişik tipteki bilgisayarlarını da içererek büyüdü. 1973 yılında ağ için bir protokol seti geliştirmek amacıyla Stanford Üniversitesi’nde, daha sonra BBN’nin ve University College London’ın da dahil olduğu bir internetworking projesi başlatıldı.

İnternetin Doğuşu 1983’te tüm kullanıcılar Aktarım Denetim Protokolü/Internet Protokolü (TCP/IP: Transmission Control Protocol/Internet Protocol) olarak bilinen yeni protokole geçiş yaptılar. O yıl TCP/IP standartlaştırıldı. 1990 Haziran’ında ABD, Avrupa, Japonya ve Pasifik ülkelerinde ticari ve hükümet işletimindeki omurgalar (backbone) oluştu. Buna rağmen TCP/IP protokolü kullanılmaya devam etti ve gelişti. 1989 yılında hizmete giren ve birbirine bağlı bilgi sayfalarından oluşan Internet tabanlı bir sistem olan World Wide Web’in doğuşunun ardından 1990’larda e-posta, Web ve online sohbet kombinasyonu İnternet’i ulusal ve uluslararası nitelikte bir konuma getirdi.

Yeni Nesil WEB’in Doğuşu HTTP ve HTML, CERN’in (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) direktifleri doğrultusunda, çeşitli ülkelerde bulunan ve farklı ağ yapısına sahip CERN temsilciliklerinde çalışan bilim insanlarının birbirleriyle problemsizce bilgi alışverişinde bulunabilmesi için Tim Berners Lee tarafından 90’lı yılların başında geliştirildi. HTML (Hyper Text Markup Language) internetin temel dilini oluşturmaktadır. Son sürümü HTML5‘in yenilenmesi hala sürmektedir.

Yeni Nesil WEB’in Doğuşu CSS (Cascading Style Sheets) stil şablonları web sayfalarının temel biçim dosyalarını oluşturmaktadır. Son sürüm CSS3’dür. Chrome, Firefox, Safari, Opera ve Internet Explorer gibi yaygın kullanılan web tarayıcılarının son sürümlerinde HTML5 ve CSS3’ün pek çok özelliğini kullanma şansına sahibiz.

Yeni Nesil WEB’in Amacı Tüm  gelişme ve geliştirmelere paralel olarak daha anlamlı kod yazılması, fazladan kod yazımının minimum seviyelere indirilmesi, kullanıcılara daha kullanışlı ve esnek web deneyimi sağlaması olarak amaçlanmaktadır.

Yeni Web Kavramları Web 1.0 ( monolog ) 1995-2000 Web 2.0 ( interaktif web ) 2000-2010 Web 3.0 ( semantic web ) 2010-2020

Yeni Web Kavramları Web 1.0 ( monolog ): Belge Odaklı Web 1.0 sadece yayıncılar ve okuyuculardan ibaretti. Bu web anlayışının temelinde bir içerik yayınlayıcı, bir de içerik okuyucu vardı. Bize hiçbir işlem hakkı tanımadan eldeki sunucu ile komutlarla “sadece” arama yapabiliyorduk. İnternet uygulamalarına hiçbir şekilde katılım söz konusu değildi. Web 1.0′ı monolog olarak adlandırmak yanlış olmayacaktır.

Yeni Web Kavramları Web 2.0 ( interaktif web ) : Etkileşimli ve İnsan Odaklı Web sitelerini ziyaret eden kişilerin sadece tüketen değil, hem üreten hem tüketen kişiler olmaya başlamasını açıklayan, ziyaretçiler odak noktası olmuş, tüm tasarım ve kullanılabilirlik altyapısı ziyaretçilere göre yapılandırılmıştır. Hayatımıza sosyal medya’nın önemi ve etkileri Web 2.0 kavramı ile girmiştir.

Yeni Web Kavramları Web 3.0 ( semantic web ) : Bilgi ve Bilgisayar Odaklı Web 3.0 ile internet akıllanacak. Önümüzdeki yakın zamanlarda kimin kimi tanıdığı bilgisi ve bunun anlamlandırılması büyük önem kazanacak. Uygulama seviyesinde açıklık, sosyal grafik uygulamaları ve kullanıcıyı tanıma ve kişiselleştirme konuları önem kazanacak.

aralarındaki farklılıklar Web 1.0 , Web 2.0 , Web 3.0 aralarındaki farklılıklar Web 1.0 Web 1.0 da kullanıcılar sadece okuyucuydu ve sadece bilgiyi alabilen konumdaydı. Bilgileri elde etmek, çoğunlukla onlara çeşitli web sunucuları tarafından sağlanan içeriği okumak, program ve dosya indirmek için kullanmaktaydılar. İnsan etkileşimi yoktu. Bireysel web sayfaları ise tasarım ve teknik bilgi yetersizlikten dolayı genellikle çok kötüydü. Bilgi almak, deneyimleri paylaşmak, birşeylere katkı sağlamak, kendini bir grubun üyesi olarak görmek, sosyal statü kazanmak gibi doğal gereksinimleri de vardı fakat Web 1.0 bunu sağlayamıyordu. Kısaca Web 1.0 internette yayınlanmış olan bilgilerin pasif bir şekilde alınması demekti.

aralarındaki farklılıklar Web 1.0 , Web 2.0 , Web 3.0 aralarındaki farklılıklar WEB 2.0 Web 1.0 yetersizliğinden dolayı Web 2.0 doğmuştur. Yani İnternet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlar. İnternet kullanıcılarına sunulan içeriğin kullanıcılar tarafından oluşturulmasına ve bu içeriklerin başkaları ile paylaşılabilmesine olanak vardır. Sosyal ağ siteleri, web tabanlı özgür ansiklopediler, iletişim araçları gibi çevrimiçi araçlarla etkileşim ve paylaşıma olanak gerçekleşiyor. Bu gereksinimlerin karşılanmasına yönelik çabaların bir sonucu olarak, blog, wiki, podcast, RSS, API AJAX, XML vb. teknolojiler ve uygulamalar ortaya çıkmış ve yaygınlaşmıştır.

aralarındaki farklılıklar Web 1.0 , Web 2.0 , Web 3.0 aralarındaki farklılıklar WEB 2.0 Web 2.0 gelmesiyle tasarım alanında gelişmelerde sağlandı. Blog ve benzeri kişisel sitelerin oluşturulabilmesiyle birlikte tasarımdaki estetiklikte arttı. Web tarayıcıları geliştirildi, tasarımları sade ve göze hitap eden şekillere getirildi, buna en güzel örnek olarak Google verilebilir. Ayrıca google.com web tarayıcısı o anda aradığımız özelliklere sahip bilgiler için anahtar kelimeleri tarayacıya yazmadığımız halde bize sunabiliyor. İnsanlar artık 5 dakika içinde hiç teknik bilgi sahibi olmasalar bile kendilerine ait bir web alanına sahip olabiliyor. Çoklu ortamda resim, ses, video paylaşılabiliyor. Buna verebileceğimiz örnekte facebook.com

aralarındaki farklılıklar Web 1.0 , Web 2.0 , Web 3.0 aralarındaki farklılıklar WEB 3.0 Web 3.0; internet kontrolünün insanın elinden çıktığı web dünyasıdır diyebiliriz. Web 3.0 cihazlar arası etkileşimle internetin kendi kendini yaratacağı bir web dünyası olacak. İnternet üzerindeki tüm bilgilerin ve bunların birbirleriyle ilişkilerini yalnızca insanlar tarafından değil, makineler tarafından da anlaşılabilecek. Makineler insan beyni gibi bilgileri hafızaya alacak ve bir çok alanda size en uygun olanlarını size sunacak. Yani kontrol yapay zekalı teknolojilere bırakılacak, üretilen girdileri işleyip anlamlı çıkarımlar yaparak, aynı zamanda bağımsız uygulama ve database’leri birbiriyle konuşturan uygulamalar bütününü algılayabilecek.

aralarındaki farklılıklar Web 1.0 , Web 2.0 , Web 3.0 aralarındaki farklılıklar WEB 3.0 Semantik veya ontolojik web (anlamsal web) de denen web 3.0 uygulamalarının ulaşacağı ideal nokta kişiye özel öğrenen akıllı robot olması anlamına gelebilecek düzeyde olacak. Çünkü bu robotlar önce okuyor, sonra okuduğunu anlıyor, en sonra da yorumluyor ve tüm bunlar saliseler içinde gerçekleşiyor. Yani bu akıllı robot, kullanıcıların kişi veya üye olunan grup bazında webdeki davranışlarına göre, kendi kendine öğreniyor ve mantıksal çıkarsamalar yaparak önünüze koyuyor. Üstelik öğrenme eğrisi, sizden ve internet gezintilerinizden bilgi aldıkça çok dik şekilde ivmelenerek artıyor.

Son 10 yılda Hayatımızı Değiştiren 10 Web Teknolojisi Wi-Fi Web Tarayıcıları Web Arama Motorları VoIP Web 2.0 Sosyal Medya e-bankacılık ve e-ticaret Akıllı Telefonlar Mobil İnternet Tablet

TEŞEKKÜRLER…