ÖN VAKUMLU OTOKLAVLARDA SU TASARRUFU Emel ERAY KAHRIMAN, İsmail UÇAN, Yusuf KAYALAR, Evren ERASLAN GİRİŞ: Sterilizasyon işleminin bir cihazla yapılmaya başlaması basınçlı buhar sterilizasyon yöntemiyle olmuş ve kullanımına 1800’lü yılların sonunda başlanmıştır. Bilinen en eski, en güvenli, en ekonomik ve hızlı bir yöntemdir. Bu yöntemle 121 - 134°C’lik ısıya dayanabilen tüm malzemeler steril edilebilir Temel prensip doymuş ve basınç altındaki su buharında 100°C’nin üzerinde sterilizasyondur. Bu yöntemler, basınçlı su buharının taşıdığı yüksek enerji mikroorganizmaların proteinlerini hidroliz yoluyla denatüre eder ve kısa sürede etki oluşur. Bu amaçla otoklav denilen cihazlar kullanılır. Otoklav içindeki havanın uzaklaştırılması ya ortama direkt doymuş buhar verilip, buharla havanın yer değiştirmesi sağlanarak yada ön vakumla hava alınarak sağlanır. Ön vakumlu hava alınarak ortama doymuş buhar verilir. Sadece havanın buhar ile uzaklaştırılması tatmin edici bir sterilizasyon sağlamadığı için, buhar verilmeden önce bir vakum ile havanın mekanik olarak alınması, sterilizasyonun güvencesi konusundaki kuşkuları giderir. Yani ön vakumlu otoklavların kullanımı sterilite güvencesini arttırır. AMAÇ: Ön vakumlu otoklavlarda vakum Bernoulli Prensibine dayanarak 1858’de Fransız Henri Giffard tarafından icat edilmiş enjektör ile yapılır. Bernoulli Prensibinde hızı azalan sıvının statik basıncı yükselir. Bu mantıktan yola çıkarak çalışan enjektörde bir borudan gelen suyun yüksek basınçtan düşük basınca geçerek kazandığı statik enerji ile vakum ortamı oluşturmasıdır. Bu esnada sadece borudan geçerek vakum sağlayan su başka hiçbir işleme tabi tutulmadan gidere gönderilir. 26 x 26 x 39” (yaklaşık 430 litre) olan bir otoklav her vakumda 1 ton suyu (kurutması 30 dk olan prevac programda) bu şekilde kullanmaktadır. Bu çalışmada amaç kirlenmemiş suyun tekrar aynı sisteme geri kazandırılmasıdır. ŞEKİL 1’de otoklavın vakum sistemi hakkında bilgi verilmiştir. TABLO 1 Sterilizasyon Tipi Malzeme Maruziyet Zamanı (121°C) Maruziyet Zamanı (132°) Kurutma Zamanı Gravity Paketlenmiş Malzeme 30 dk. 15 dk. 15 – 30 dk Tekstil Bohça 25 dk. Paketlenmiş Set 15 dk Prevakum 4 dk 23 – 30 dk. 4 dk. 5 – 20 dk. 20 dk. ŞEKİL 1 Su Girişi Gider Vakum Hattı Guideline for Disinfection and Sterilization in Healthcare Facilities 2008 UYGULAMA: Hastanemizde 3 adet ön vakumlu otoklav kullanılmaktadır. Otoklavlardan biri 26 x 26 x 39” (600 x 600 x 991 mm), diğer ikisi 16 x 16 x 26” (406 x 406 x 660 mm) ebatlarındadır. Bu otoklavlardan her biri günde ortalama 10 döngü çalışmaktadır. Toplam 30 döngüde sadece 1 yada 2 döngü gravity olarak çalıştırılmaktadır. GEREÇ VE YÖNTEMLER: Vakum oluşturan su hattının gider tarafındaki kısmı 5 tonluk bir depoya bağlandı. Otoklavı her vakumundan sonra kullanılan su bu depoda biriktiriliyor (RESİM 1). Gelebilecek olan yabancı maddelere karşı deponun girişine bir filtre kondu. Daha sonra kullanılan hidroforlarla su tekrar vakum sistemine geri gönderiliyor (RESİM 2). Ayrıca hastanenin su arıtmasında kullanılan reserve osmos sistemi de her arıttığı 1 ton suyun 500 litresini atık olarak gidere göndermektedir. .Reserve osmos sisteminin gideri de bu depoya bağlandı. Vakum sisteminden gelen hat Filtre RESİM 1 RESİM 2 RESİM 3 SONUÇ: Otoklavların vakum aşamasında kullandığı ve sadece bir borudan geçerek hastanenin giderine aktarılan suyun bir depoda toplanarak hidrofor aracılığıyla tekrar vakumu oluşturacak sisteme geri kazandırılmasını sağlayacak bir düzenek kuruldu. Her gün sonunda yapılan sayaç okumalarından günde 10 tondan fazla su tasarrufu edildiği tespit edildi. Ayrıca reserve osmos sisteminde atık olarak gidere aktardığı su bu yolla değerlendirilmiş olundu. Sistemi kurmak amacıyla yapılan maliyet edinilen tasarrufla 6 ayda kendini rahatlıkla amorti etti. İlk bir iki çalışmada basınçla ilgili sıkıntılarla karşılaşılsa da hastane teknik hizmetleri ve otoklavların yetkili servislerinin işbirliği ile bu sorun da kısa zamanda giderildi. Sonuç; günde 10 ton (azami) su tasarrufu!!! Bahar aynın gelmesi ile birlikte susuzluk endişesine düşen İstanbul’un su tasrrufuna ufak (!!!)’da olsa bir katkı!!! KAYNAKLAR: 1.Steris Amsco Otoklav Kullanıcı Manueli 2. http://www.kinetic-therm.com/en/technologie/ejectors.html 3. CDC Guideline for Disinfection and Sterilization in Healthcare Facilities 4. http://tr.wikipedia.org/wiki/Ejekt%C3%B6rl%C3%BC_pompa