SADECE PROGESTERON İÇEREN HORMONAL KONTRASEPTİFLER Depo-Provera İmplanon Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com

AMAÇ: Enjekte edilen ve cilt altı uygulanan, sadece progesteron içeren hormonal kontraseptif yöntemlerle ilgili danışmanlık bilgi ve becerisi kazanmak.

ÖĞRENİM HEDEFLERİ: Oturumun sonunda, katılımcılar enjekte edilen ve cilt altı uygulanan (İmplant) ve sadece progesteron içeren hormonal kontraseptif yöntemleri; tanımlayabilmeli, yöntemlerin etki mekanizmasını ve etkililiğini söyleyebilmeli, olumlu, olumsuz yönlerini sayabilmeli, yöntemlerin kullanımında beklenen olası sağlık sorunlarını sayabilmeli, başvuranı yönteme uygunluk açısından değerlendirebilmeli, yöntemlerin kullanım kurallarını açıklayabilmeli, DMPA ve İmplant yöntemlerinin, yöntem danışmanlığını öğrenim rehberindeki basamaklara uygun olarak yapabilmeli, DMPA ve İmplant yöntemlerinin izlem danışmanlığını öğrenim rehberindeki basamaklara uygun olarak yapabilmelidir.

Sadece Progesteron İçerenler: Minihaplar Depo medroksiprogesteron asetat (DMPA®), Noretisterone enantate (NET-EN®), Levonorgestrel implants (Norplant® ve Jadelle®) ve Etonogestrel implants (Implanon®). Nestorone (Elcometrine®). Nomegestrol acetate (Uniplant®, Surplant®).

Türkiye’de bulunanlar: Bunlardan Türkiye’de 2004 yılı itibarıyla, DMPA ve İmplanon bulunmakta ve kullanılmaktadır.

Norplant

Norplant: 3.4 cm X 2.4 mm” boyutlarında, herbiri 36 mg kristalize levonorgestrel içeren 6 ince ve esnek silikon kapsülden oluşur. 5 yıl süre ile koruma sağlar. Geri dönüşümlüdür. Cilt altına uygulanır.

İmplanon: 68 mg etonogestrel içerir. Boyu 40m,dış çapı 2mm boyutlarındadır. Tek çubukludur. Etilenvinilasetat (EVA) polimerden oluşan taşıyıcısı vardır. Düşük miktarda hormon salgılar.(30µg etonogestrel/gün) 3 yıl süre ile koruma sağlar. Geri dönüşümlü,cilt altına uygulanan bir yöntemdir.

İmplanon

Kolda İmplanon

İmplant kullanımı: Türkiye’de 2003 yılında yaşayan “15-49” yaşlar arasındaki evli kadınların %43.3’ü implante edilen hormonal kontraseptifleri bilmektedir (2003 TNSA). %0.1’i geçmişte kullanmıştır. 2003 yılında sadece kadınların %0.4’ü kullanmaktadır !

Sadece Progestin İçeren Hormonal Kontraseptiflerin Türkiye’de Kullanımı: Türkiye’de 2003 yılında yaşayan “15-49” yaşlar arasındaki evli kadınların %82.5’i enjekte edilen hormonal kontraseptifleri (enjeksiyon[1]) bilmektedir (2003 TNSA). %5.2’si geçmişte kullanmıştır. Son bir yıl içinde enjeksiyon kullananların %78.6’sı kullanmayı bırakmıştır!

Yöntemlerin Uygunluk Kriterleri: Sağlıklı her yaştaki kadın doğum yapmış,yapmamış menarştan menopoza dek istediği sürece sadece progesteron içeren hormonal kontraseptifleri kullanabilir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumaz. Yüksek risk altında olan kadınlara mutlaka ikili yöntem kullanmaları hatırlatılmalıdır. Sadece progesteron içeren hormonal kontraseptifler, sigara içen,şişman, emzikli ve östrojen kullanması sakıncalı olan kadınlar gibi pek çok kadında da güvenle kullanılabilir.

DMPA/ Depo-provera: 150 mg depo-medroksiprogesterone asetat içerir. 3 ayda bir intramuskuler yolla uygulanır.

DMPA Kullanım Kuralları: Düzenli olarak, 3 ayda bir kez uygulanır.(±15 gün) 15 günden fazla süre geçmiş ise ve gebe olmadığından emin ise enjeksiyon yapılabilir ve 7 gün ek yöntem kullanılır. Bu süre içinde cinsel ilişki olursa, acil kontrasepsiyon uygulanabilir.

İlk Kez DMPA Kullanmaya Başlama: Kadın adetinin ilk 7 günü içindeyse: Hemen başlanır.Ek yöntem gerekmez. Kadın adetinin 8-28. günlerinde ve gebe olmadığından emin ise başlanır.7 gün ek yöntem kullanır.

Doğum sonrası emziriyorsa(6 hafta-6 ay arasında): Adet görmüyorsa: herhangi bir zamanda başlanır ve tam emziriyorsa ek yöntem gerekmez. (15 gün ara ile gebelik testi yapılır, negatif ise başlanabilir.)

Doğum sonu emziren ve adet görende: Kadın adetinin ilk 7 günü içindeyse hemen başlanır.Ek yöntem gerekmez. Kadın adetinin 8-28. günlerinde ve gebe olmadığından emin ise başlanır. 7 gün ek yöntem kullanır.

Doğum sonrası emzirmiyorsa: Doğumdan hemen sonra başlanabilir.

Düşük sonrası: ilk 7 gün içindeyse hemen başlanır. Ek yöntem gerekmez.

İmplanon® Kullanım Kuralları: Üç yılda bir kez cilt altına uygulanır. 3 yıl sonra etkisi tamamen bitmemekle birlikte koruyuculuğu azalmaktadır. 3 yıl sonra yenilenmelidir.

İlk kez İmplanon Kullanmaya Başlama:1 Kadın adetinin ilk 5 günü içindeyse: Hemen uygulanabilir,ek yöntem gerekmez. Kadın adetinin 6-28. günlerinde ve gebe olmadığından emin ise hemen uygulanabilir. 7 gün ek yöntem kullanır.

İlk kez İmplanon Kullanmaya Başlama:2 Doğum sonrası emziriyorsa, 6 hafta-6 ay arasında,adet görmüyorsa herhangi bir zamanda uygulanabilir ve tam emziriyorsa ek yöntem gerekmez, Doğum sonrası adet görmeye başlamışsa; adetinin ilk 5 günü içinde hemen uygulanabilir.Ek yöntem gerekmez. Kadın adetinin 5-28. günlerindeyse ve gebe olmadığından emin ise uygulanır.7 gün ek yöntem kullanır. Doğum sonrası: emzirmiyorsa, doğumdan hemen sonra uygulanabilir. Düşük sonrası ilk 7 gün içindeyse: hemen uygulanabilir.Ek yöntem gerekmez.

DMPA İstenmeyen Gebeliklerden Ne Kadar Korur? Düzenli kullanıldığında çok yüksek oranda korur(%99.7) Doğru kullanılmazsa koruyuculuğu yüzde 97’ye düşer.

İmplanon İstenmeyen Gebeliklerden Ne Kadar Korur? Yapılan araştırmalarda kullanıcıların hiçbirisinde gebelik saptanmamıştır, %100 koruyucu olarak bulunmuştur. Ancak yeni bir yöntem olduğundan, daha uzun süreli kullanımına bağlı araştırma sonuçlarına gerek vardır.

DMPA İstenmeyen Gebeliklerden Nasıl Korur? Ovulasyon baskılanır. Progesteronun etkisiyle servikal mukus kalınlaşarak spermlerin geçişi engellenir. Endometriyum incelerek implantasyona elverişsiz hale gelir.

İmplanon İstenmeyen Gebeliklerden Nasıl Korur? Ovulasyon baskılanır. Progesteronun etkisiyle servikal mukus kalınlaşarak spermlerin geçişi engellenir. Endometriyum incelerek implantasyona elverişsiz hale gelir.

DMPA Olumlu Yönleri Nelerdir? Gebelikten koruyucu etkisi çok yüksektir. Kullanılması kolaydır.(3 ayda sadece 1 kez enjeksiyon yeterlidir) 18-45 yaş arasında güvenle kullanılabilir. Emzirenler güvenle kullanabilir. Sigara içenler de güvenle kullanabilir. Endometriyum ve over kanserinden KORUR. Pelvik enfeksiyonlardan korur. Safra kesesi hastalığı, kalp kapak hastalığı olanlar da kullanabilir. Çok az bir ilaç etkileşimi olabilir.

İmplanon Olumlu Yönleri Nelerdir? Gebelikten koruyucu etkisi çok yüksektir. Kullanılması kolaydır. (3 yılda sadece 1 kez uygulanması yeterlidir) Menarştan menopoza dek her yaşta güvenle kullanılabilir. Hatırlamayı gerektirmez. Cinsel ilişkiden bağımsızdır. Östrojene bağlı yan etki olmaz. Emzirenler güvenle kullanabilir. Sigara içenler de güvenle kullanabilir. Çıkarılınca doğurganlık 3 ay içinde geri döner.

DMPA Kullanırken Görülebilecek Durumlar: Adet düzensizlikleri sıktır,amenore sık görülür, endometriyumun incelmesine bağlıdır, tedavi gerektirmez, menopoz veya adetten kesilme demek değildir. Lekelenme veya az kanama: genellikle ilk enjeksiyondan sonra görülür. Fazla veya uzamış kanama: genellikle ilk enjeksiyondan sonra görülür. Kilo artışı olabilir. Enjeksiyonlar bırakıldığında gebeliğin geri dönüşü gecikebilir. (son enjeksiyondan sonra ortalama 10 ay gecikebilir).

İmplanon Kullanırken Görülebilecek Durumlar: Adet düzeninde aksama, düzensiz ve uzamış kanamalar ilk yıl sık görülür. Amenore, uygulamadan bir yıl sonra, sıklıkla görülür. Nadiren lokal rahatsızlıklar olur;uygulama ve çıkarma esnasında enfeksiyon, çıkardıktan sonra nedbe, yara izi Baş ağrısı,Baş dönmesi Akne, Alt karın ağrısı Memelerde dolgunluk Kilo alma

DMPA Nerelerden Temin Edilebilir? İlk kez kullanmaya başlanırken, mutlaka herhangi bir sağlık kuruluşuna baş vurulmalıdır. yönteme özel danışmanlık hizmeti alınmalıdır. Yönteme uygun olan kadınlar kontrol izlemleri dışında yöntemi herhangi bir sağlık kuruluşundan ve/veya eczaneden temin edebilirler. Ancak enfeksiyonlardan korunmak için enjeksiyonlar bir sağlık kuruluşunda yapılmalıdır.

İmplanon Nerelerden Temin Edilebilir? İlk kez kullanmaya başlanırken, mutlaka herhangi bir sağlık kuruluşuna baş vurulmalıdır. İmplanon kullanmayı planlayan kadına eğitimli sağlık personeli tarafından yönteme özel danışmanlık hizmeti verilmelidir. Uygulama konusunda eğitimli ve deneyimli sağlık personeli tarafından ve bir sağlık kuruluşunda uygulanması ve çıkarılması gerekmektedir.

DMPA Kullanırken Kontrola Gelmek Gerekir mi? Yönteme uyumun değerlendirilebilmesi için ilk kez 3 ay sonra kontrola/yeni enjeksiyona gelinmelidir. Hiç bir yakınma olmasa da her yıl bir kez kontrola gelinmelidir. Herhangi bir yakınma olursa, istendiği zaman kontrola gelinebilinir. Herhangi bir nedenle yöntem bırakılmak istenirse, bırakılmadan önce sağlık personeline danışılması hatırlatılır.

İmplanon Kullanırken Kontrola Gelmek Gerekir mi? Uygulama yerini kontrol etmek için 1 hafta içinde kontrola gelinmelidir./Uygulamadan sonra 24 saat sonra gazlı bez açılmalı,2-3 gün uygulama yeri kuru tutulmalı,4-5 gün sonra yaranın üzeri açılmalıdır. 3. ayda ikinci izlem,Yılda bir kez izlem ile devam edilir. Herhangi bir yakınma olursa, istendiği zaman kontrola gelinebilinir. Herhangi bir nedenle yöntem bırakılmak istenirse, bırakılmadan önce sağlık personeline danışılması hatırlatılır. 3 yıl sonra implantın çıkarılacağı tarihte geri gelmesi hatırlatılır.

DMPA Uyarı İşaretleri: Aşırı adet kanaması; normalin 2 katı uzun süre ya da 2 katı fazla kanama Adetler arasında 7 günden uzun süren kanama Uzun süren düzenli adet döneminden sonra, geciken menstrüel kanamalar Enjeksiyonlara başladıktan sonra tekrarlayan şiddetli migren tipi baş ağrıları, Görmede bulanıklık Karnın alt bögesinde şiddetli ağrı Sarılık

İmplanon Uyarı İşaretleri: Uygulama yerinde ağrı, kızarıklık, hassasiyet Adet gecikmesi (gebelik kuşkusu) Düzensiz ve aşırı vajinal kanama, normalin 2 katı uzun süre ya da 2 katı fazla miktardaki kanama Şiddetli baş ağrısı

İmplanon Uygulanması:

İmplanon çıkarılması:

Özet Soruları: Depo Provera “sadece progesteron içeren enjekte edilen hormonal kontraseptifdir. DMPA cilt altı enjeksiyonla uygulanır. DMPA sadece emzikli kadınlar için uygun olan bir AP yöntemidir. DMPA’nın en sık görülen olası sağlık sorunu adet düzensizlikleridir. Sigara içen kadınlar için DMPA uygun değildir. Sistolik tansiyon arteriyel <160, diastolik <110 mmHg olan kadınlar DMPA kullanabilirler. İmplanon 5 yıl süre ile istenmeyen gebeliklerden korur. İmplanon derin kas içi enjeksiyonla uygulanır. İmplanon adetin ilk 5 günü içinde uygulanabilir ve ek yöntemle korunmak gerekmez. DMPA kullanan kadın yöntem kullanmayı bıraktığında ortalama 10 ay sonra gebe kalabilir. İmplanon kullanan kadın, İmplanon’u çıkarttıktan 1-3 ay sonra gebe kalabilir. Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com