Üretim faktörleri Üretim faktörleri: Mal ve hizmetleri elde etmek için kullanılan kaynaklar Emek: İnsanların mal ve hizmet üretiminde sarf ettikleri bedensel ve zihinsel güç Doğal kaynaklar: Yer altı ve yer üstündeki doğanın insanlara sağladığı olanaklar Sermaye: Üretimde kullanılan ve emeğin verimini arttıran mallar (örneğin makineler, teçhizat, binalar, yarı mamuller vb.) Girişimcilik: Emeği, doğal kaynakları ve sermayeyi organize ederek mal ve hizmetlerin üretiminin sağlanması

Azalan verimler kanunu NE KADAR ÜRETİLECEK?

Tek değişken girdi durumunda ÜRETİM FONKSİYONU Output = f(L | C, Land,M) Tek değişken girdi durumunda

ÜRETİM FONKSİYONU Output = f(L | C, Land, M) Tek değişken girdi durumunda Diğer tüm girdilerin mevcut şartlar altında sabit olduğunu varsayalım (ceteris paribus)

TPP eğrisini oluşturan girdi ve çıktı bileşimleri

Toplam Fiziksel Ürün Eğrisi (TPP) Değişken girdi

Diğer fiziksel ilişkiler Toplam fiziki ürün eğrisinin birinci türevinden elde edilen Marjinal ve ortalama fiziki ürün karar vermede önemli bir role sahiptir. Marginal Physical =  Output ÷  Input Product

Diğer fiziksel ilişkiler Toplam fiziki ürün eğrisinin birinci türevinden elde edilen Marjinal ve ortalama fiziki ürün karar vermede önemli bir role sahiptir. Marginal Physical =  Output ÷  Input Product Average Physical = Output ÷ Input

Girdideki artışa karşılık çıktıdaki değişim

Toplam Fiziksel Ürün (TPP) Eğrisi İşgücü 16 birimden 20 birime artırıldığında Marginal physical product 0.45 olur. output input

Girdi kullanımı başına düşen çıktı miktarı

İşgücü kullanımı 26 olduğunda Average physical product 0.31’dir. Toplam Fiziksel Ürün (TPP) Eğrisi İşgücü kullanımı 26 olduğunda Average physical product 0.31’dir. output input

Marjinal Fiziki Ürün (MPP) Eğrisi Girdi kullanımındaki değişimin çıktıda yarattığı değişim

Marjinal Fiziki Ürün (MPP) Eğrisi Üretim fonksiyonunda A noktasından B noktasına geçildiğinde Marjinal Fiziki Ürün 0.33 olur

Ortalama Fiziki Ürün (APP) Eğrisi Elde edilen çıktı düzeyinin girdi kullanımına bölünmesi

Ortalama Fiziki Ürün (APP) Eğrisi Çıktı miktarı işgücü düzeyine bölündüğünde APP 0.19 olur.

product (yield) I. Aşamada artar. Üretimin Üç Aşaması Average physical product (yield) I. Aşamada artar.

Üretimin Üç Aşaması II. Aşamada MPP APP’ün altına düşer.

MPP III. Aşamada negatif olur. Üretimin Üç Aşaması MPP III. Aşamada negatif olur.

Neden I. ve III. Aşama irrasyonel aşamadır? Üretimin Üç Aşaması Neden I. ve III. Aşama irrasyonel aşamadır?

Verimlilik artıyor neden üretimi durduralım??? Üretimin Üç Aşaması Verimlilik artıyor neden üretimi durduralım??? Çıktı düşüyor

Önemli soru II. Aşamanın neresinde üretimi bırakmalıyız? Üretimin Üç Aşaması Önemli soru II. Aşamanın neresinde üretimi bırakmalıyız?

İşletmeye maksimum gelir sağlayan optimal ÜRÜN bileşimi

Fırsat Maliyeti (Opportunity Cost) Kaynaklar (emek, sermaye, toprak) kısıtlı olduğundan dolayı her ülke ve o ülkenin üreticileri istediği mal ve hizmetleri istediği kadar üretemez. Ya da harcayacağımız bütçe sınırlı olduğu için her istediğimiz ürün ve hizmeti istediğimiz miktarlarda tüketemeyiz. Neyi, ne kadar üreteceğimiz (tüketeceğimiz) kararını verirken kullanılan kavram Fırsat Maliyeti (opportunity cost) Bir maldan bir birim daha fazla tüketmek (ya da üretmek) için diğer maldan ne kadar az tüketeceğimizi (ya da üreteceğimizi) anlatır. Kaynakların sınırlı olması dolayısıyla toplumun üretebileceği mal ve hizmetler sınırlı miktarda iken toplumun maddi ihtiyaçları sınırsızdır. Sonsuz ihtiyaçlarla sınırlı üretim arasındaki çelişkiye ekonomide kıtlık sorunu adı verilir. İktisat diye ayrı bir dalının ortaya çıkmasının nedeni bu kıtlık sorunudur. Eğer her insan istediği her mal ve hizmete istediği miktarlarda sahip olabilseydi, iktisat bilimine gerek de kalmazdı.

Fırsat Maliyeti Bir üretim faktörünün (toprak, emek vb.) ya da bir üretim faaliyetinin belirli bir alternatifte kullanılmasının maliyeti, onun en kârlı alternatifte kullanıldığı zaman elde edilen kazançtır. Örnek: Elimizde kullanılabilecek kaynak olarak İşgücü 100 TL sermaye ve 1 dükkan olduğunu varsayalım. Ve bir bakkal dükkanı açıp açmama kararını alacağımızı varsayalım

Fırsat Maliyeti 100 TL’lik mal alıp kendimize ait dükkanı kendimiz çalıştırdığımızda bir senenin sonunda 120 TL kazanabileceğimizi varsayalım. Muhasebe açısından kar = 20 TL Pozitif bir kar elde ediyor olmak dükkan açmanın doğru bir karar olduğu anlamına gelmez. Önemli olan soru: Elimizdeki kaynakları (işgücü, sermaye ve dükkan) alternatif bir şekilde değerlendirebilseydik ne kadar kazanacaktık?

Örnek Dükkanda geçireceğimiz vakitte bir işyerinde ücretli çalışıp bir senede 15 TL maaş kazanabilirdik 100 TL’yi mal almakta kullanmak yerine bankaya koyup 18 TL faiz geliri elde edebilirdik Dükkanı başkasına kiraya verip yıllık 10 TL kira geliri elde edebilirdik. Dolayısıyla, dükkan açmak yerine alternatif planı uygulasaydık 43 TL kazanabilecektik. Karı 20 TL olan bir işin fırsat maliyeti 43 TL. Karar: Dükkan açılmamalı, kaynaklar alternatif alanlarda kullanılmalıdır.

Üretim Olanakları Eğrisi Bir toplumda eldeki sınırlı kaynaklar (üretim faktörleri) ve mevcut teknoloji düzeyi ile üretilebilecek azami (maksimum) mal ve hizmet bileşimlerini gösteren eğridir. Üretim Faktörleri: Toprak Emek Sermaye (fiziki sermaye ve teknik bilgi birikimi) Girişimci See Section 1-2 in the main text.

ÜRETİM OLANAKLARI EĞRİSİ İşletmenin sahip olduğu tüm girdi stoku ile sadece iki ürünün (Buğday ve Arpa) üretimine yöneldiğini varsayalım. Girdileri en etkin şekilde üretime koşan işletmenin üretebilmesi olası ürün bileşimlerini üretim olanakları eğrisi göstermektedir. BUĞDAY B ∆ B N ∆A L O A ARPA Üretim Olanakları Eğrisi

Üretim Olanakları Eğrisi Eğri üzerindeki noktalar veri kaynak (işgücü, toprak, sermaye) ve teknoloji düzeyinde üretilebilecek azami miktarları gösterir. Eğri üzerindeki her nokta etkin (efficient) düzeyleri gösterir. Eğrinin içinde kalan bölgedeki noktalar ise “etkin olmayan” düzeyleri gösterir. Kaynaklar daha etkin kullanılabilir. Eğrinin dışında kalan alandaki noktalar ise mevcut kaynak ve teknoloji düzeyiyle ulaşılması imkansız üretim düzeylerini gösterir. O düzeye, emek, sermaye, toprak ve teknik bilgi artışı sonucunda ulaşılabilir. Bu durumda eğri o noktalardan geçecek şekilde üste kayacaktır.

EŞ GELİR DOĞRUSU Üreticinin BA üretim olanakları eğrisi üzerinde hangi bileşimde üretimde bulanacağına karar verebilmesi için A ve B ürünlerinin fiyatlarını bilmesi gerekir. Eğer ürünlerin piyasa fiyatları biliniyorsa, işletmenin A ve B ürünlerini satarak elde edebileceği gelir bilinebilir. Bu bileşimleri veren doğru eş gelir doğrusu olarak tanımlanır. BUĞDAY b1 G1 O a1 ARPA Eş Gelir Doğrusu

OPTİMAL ÜRÜN BİLEŞİMİ BUĞDAY B Üretim olanakları eğrisinin eş gelir doğrusuna teğet olduğu noktada en ekonomik ürün bileşimine ulaşılmaktadır. D O A ARPA Optimal Ürün Bileşimi

Fırsat Maliyeti Üretim olanakları eğrisi, bir maldan daha fazla üretebilmek için diğer malın üretiminden her seferinde daha fazla miktar vazgeçileceğini gösterir. Yani, bir malın üretimi arttıkça o üretimin fırsat maliyeti artar. Bir başka deyişle, o birimi üretmek için her seferinde daha fazla kaynak kullanmak gerekir. Bu da kaynak verimliliğinin düşmesi demektir.

Ürün-Ürün İlişkisi Bu ilkede amaç, belirli ölçüde masrafla en kârlı ürün bileşimine ulaşmaktır. Birbiri yerine yetiştirilen (ikame ya da rakip ürünler) kıt kaynaklar açısından yarışmaktadır. Ekonomik ürün bileşimine MİO’nın fiyat oranına (FO) eşit olduğu noktada ulaşılmaktadır.

Ürün-Ürün İlişkisi  

Ürün-Ürün İlişkisi Bir üretici sahip olduğu arazisini Buğday ve Ayçiçeği üretimine tahsis ettiğinde aşağıdaki gibi farklı üretim miktarlarına ulaşmaktadır. Buğdayın fiyatı 0.28 TL/ kg, ayçiçeğinin fiyatı ise 0.50 TL/kg’dır. Buna göre, üretici için en ekonomik ürün bileşimini hesaplayınız.

Ürün-Ürün İlişkisi Ayçiçeği üretimi (kg) (Y1) Δ Y1 Buğday Üretimi (kg) MİO (Δ Y2 / Δ Y1) 300 - 4000 1000 700 3000 1.43 1450 450 2200 800 1.78 1750 1600 600 2.00 1950 200 1200 400 2000 50 4.00

Girişimlerin İkamesi (Ürün-Ürün İlişkisi)  

üretim olanakları eğrisi Üretim olanakları eğrisinin eş gelir doğrusuna teğet olduğu noktada en ekonomik ürün bileşimine ulaşılmaktadır. Üretim Olanakları Eğrisi Buğday (Y2) 2200 Eş gelir doğrusu Arpa (Y1) 1450