ANNE SÜTÜ VE 0-1 YAÞ ÇOCUK BESLENMESÝ

Büyüme; intrauterin yaşamdan başlayarak adölesan dönemin sonuna kadar devam eden süreçte vücudun ve organların ölçüm değerlerinin düzenli olarak artmasıdır. Büyüme genetik ve çevresel etmenlerden (beslenme, enfeksiyonlar, sosyo-ekonomik durum..vb) etkilenir. BÜYÜME VE GELİŞME NEDİR?

Büyümenin izlenmesinde ve değerlendirilmesi amacıyla; *yaşa göre boy uzunluğu * boya göre ağırlık *yaşa göre ağırlık Gelişme, vücudun yapabileceği beceri sayısının artması ve bu becerilerin giderek daha mükemmel yapılması sürecidir.

ÇOCUKLARIN YAÞAMASI SAÐLIKLI BÜYÜME VE GELÝÞMESÝ  YETERLÝ VE DENGELÝ BESLENME  YENÝ DOÐANIN EN ÝDEAL BESÝNÝ ANNE SÜTÜ

Doðumdan itibaren Uygun besinlerle iyi beslenmiþ Bir çocuk hastalýklara karþý dirençlidir. Anne sütünde Yeni doðaný, dýþ çevredeki Mikroorganizmalara Karþý koruyucu Baðýþýklýk maddeleri bulunur.

Anne sütünün özellikleri  Yeni doðan için en ideal besindir.  En doðal ve en taze besindir.  Her zaman temiz ve mikropsuzdur.  Daima hazýrdýr, ekonomiktir, özel harcama gerektirmez.  Kolay sindirilir.  Yeni doðaný hastalýklardan korur.  Bebekle anne arasýnda özel sevgi baðý kurulmasýný saðlar SÜT ÇOCUÐUNDA BESLENME ÞEKÝLLERÝ ANNE SÜTÜ ÝLE BESLENME

KOLOSTRUM - GEÇÝÞ SÜTÜ - OLGUN SÜT Doğumdan hemen sonra ilk 5 günde salgılanan koyu sarı renkteki süte kolostrum adı verilir. Kolostrum  Beta karotenden dolayý sarýmsý renktedir.  Yað ve karbonhidrat içeriği düşüktür.  Protein, potasyum, magnezyum, kalsiyum içeriği yüksektir.  Antikorlardan (enfeksiyon hast. karþý koruyucu) zengindir. Kolostrum 5-10 günler arasında geçiş sütü, 3. Haftadan sonra olgun süt özelliğini alır.

ANNE SÜTÜ İLE İNEK SÜTÜNÜN BİLEŞİMLERİ: (100 ml) Enerji ve besin öğeleriAnne Sütüİnek Sütü Su Enerji(kal) Laktoz(g) 7,2 4,3 Yağ(g) 4,1 3,0

Enerji ve besin öğeleriAnne Sütüİnek Sütü Protein(g) 0,8-1,3 3,3 Whey/Kazein60/40 20/80 Kazein0.20 2,60 Whey Proteinleri0, Laktoferrin0,17 eser  Laktoalbumin0,25 0,12  Laktoglobulin- 0,30 *Anne sütünün protein miktarý inek sütünden daha düþüktür. Anne sütü proteini örnek protein olarak tanýmlanýr. *Anne sütünün antienfektif özellikleri, whey proteinleri fraksiyonunda bulunmaktadır.

Yaðlar  Elzem yað asitleri beyin geliþimi Hücre zarý yapýsý yaðda eriyen vitaminler ve hormonlarýn taþýyýcýsý  Büyümeve geliþme Karbonhidratlar LAKTOZ SÜT ÞEKERÝ  Laktoz yavaþ ve kolay sindirildiðinden kan þekerini iyi düzenler.  Laktozun yapýsýnda bulunan galaktoz, beyin ve sinir hücrelerinin yapýsýnda yer alan maddelerin oluþumunu saðlar.

Vitaminler  K ve D vitamini dýþýnda bütün yaðda ve suda eriyen vitaminlerin miktarý yeterli Bebeklere ilk yýl içinde 400 IU/gün D vitamini verilmelidir. Suda eriyen vitamnilerin miktarý; -annenin diyeti - özellikle yakýn zamandaki beslenme þekli Yaðda eriyen vitaminlerin miktarý; - annenin diyeti - annenin vücut depolarý ile ilgilidir. Mineraller  Kalsiyum ve fosfor  Sodyum, potasyum, klor, magnezyum bebek için yeterli

Enerji ve besin öğeleri Anne Sütü İnek Sütü Vitaminler Retinol (mcg)6035  karoten(mcg)2722 Tiamin(mg) Riboflavin(mg) Niasin(mg) B12(mcg) B6(mg) Folik asit(mcg) Pantatonik asit(mg) C Vit.(mg)3.71.5

Enerji ve besin öğeleri Anne Sütüİnek Sütü Mineraller Sodyum(mg) Potasyum(mg) Kalsiyum(mg) Fosfor (mg) Magnezyum(mg) Demir(mg) Çinko(mg) İyot (mcg)

MEMEDEN KESME  Ýlk 4-6 ay tek baþına anne sütü ile beslenmelidir.  Ek besinler 4-6 ayda başlanır. Ancak anne sütü verilmeye devam edilir.  Ek besinlerle birlikte anne sütü, çocuk yaþýna gelinceye kadar verilmelidir. Ülkemizde 1998 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması verilerine göre ilk 4 ay sadece anne sütü alanların oranı % 9,2 dir.

EK BESÝNLERE ERKEN BAÞLANMASI  Anne sütünün azalmasýna neden olur.  Süt çocuðunun hastalýklarý önleyici faktörlerden daha az yararlanmasýna neden olur. Ek besinlerin erken verilmesi ve olumsuz çevre koşullarý ishal baþta olmak üzere çeþitli hastalýk etkenlerinin yeni doðanýn vücuduna girmesini kolaylaþtýrýr.

TAMAMLAYICI BESİNLER AYBESİNLERAS VARAS AZASYOK 1-22 SÜT+1 SU - ? + (1 T K şeker+ 1 ÇK sıvı yağ) Meyve suyu Tam SÜT (%2-4 şeker) Yoğurt SÜT+1 SU - ? + (1 T K şeker+ 1 ÇK sıvı yağ) Meyve suyu - - +

AYBESİNLERAS VARAS AZ ASYOK 3-4Muhallebi Meyve püre Anne sütü ile beslenen bebeklere büyümelerinde duraklama, gerileme yoksa ilk 4-6 ay ek besin verilmez. 4-5 Y.Sar.(1/8,1/4,1/2,tam)+ + + Çorba(tar,seb,yay) Mercimek çorba Kıyma Tavuk,balık Karaciğer Evde pişen yemek Tam yumurta Evde pişen yemekler Peynir (pastörize) + + +

TAMAMLAYICI BESÝNLERE ALIÞTIRMA  Tamamlayýcý besinlerin çocuðun sindirim sistemine uygun olup olmadýðý kontrol edilmelidir.  Bir günde 1’den fazla ek besin verilmemelidir.  Her yeni denenecek besinin miktarý önce birkaç tatlý kaþýðý olmalýdýr.  Yeni verilen besin, çocuk aç iken verilmelidir.

 Lezzeti beðenilmeyen, kusma yada ishal gibi durumlara neden olan besinler birkaç gün beklenip tekrar denenmelidir.  Yemek suyu ve et suyu tek baþýna tamamlayýcý besin deðildir.  Çay, kolalý içecekler, hazýr çorbalar bu yaþ grubu çocuklara verilmemelidir.

YENÝ DOÐANIN DÝYETÝNDE BULUNAN BESÝNLERÝN ÖZELLÝKLERÝ  Sindirim sistemi fonksiyonuna uygun olmalýdýr.  Diþleri çýkmaya baþladýktan sonra yumuþak besinler yarý-katý olarak verilebilir.  Anne sütüne benzetilmiþ hazýr ticari mamalar veya hayvan sütleri ya da yoðurt tüketimi kolay temel besin maddeleridir.  Ek besinlere baþlandýðýnda da çocuðun temel besini yine süt-yoðurt olmalýdýr.

 Günlük toplam verilen besin miktarý çocuðun enerjisini ve besin ögelerini saðlamalýdýr.  Çocuða verilecek besinlerin, temizlik ve saðlýk koþullarýna uygun olarak hazýrlanmasý gereklidir. - Uzun süre piþirme - Piþirilmiþ besinin suyunu dökme - Kavurma, kýzartma - Acýlý-baharatlý, tuzlu yiyecekler sakýncalýdýr.

SÜT ÇOCUÐUNU DÝÐER SÜTLERLE BESLEME Ýnek Sütü; Anne sütüne kýyasla 2 misli protein ve mineral içerir. Laktoz düþüktür Yað miktarý anne sütüne yakýn

Hayvan sütlerinin temizlenmesi 1- Pastörizasyon: o C de saniye Serin yerde 24 saat, buzdolabýnda 2-3 gün bozulmadan saklanabilir. 2- Sterilizasyon: o C de 3-5 saniye Yazýn 1 ay, kýþýn 2-3 ay kapalý olarak oda sýcaklýðýnda saklanabilir. 3- Kaynatma: Süzülür, kabardýktan sonra karýþtýrarak 5 dakika kaynatýlýr. Pastörize veya kaynatýlmýþ süt oda sýcaklýðýnda bekletilmemelidir. Birkaç gün içinde tüketilmelidir.

MAMALAR  Ýlk 4 aylýk çocuklar için  4. aydan daha büyük çocuklar için hazýrlanmýþ olarak satýlmaktadýr Hazýr mama kullanýlýrken dikkat edilmesi gereken noktalar:  Mama kutularý açýldýktan sonra, aðzý kapalý olarak buzdolabýnda saklanmalýdýr.  Çocuklarýn ayýna ve aðýrlýklarýna göre kutu üzerindeki tarifeye göre hazýrlanmalýdýr.  Tarifede belirtilen miktarda su eklenmelidir.  Eklenen su önceden kaynatýlmýþ, ýlýtýlmýþ olmalýdýr.  Mama ateşte piþirilmemelidir.

SÜT ÞÝÞELERÝ Cam ve plastik biberonlar: Cam biberonlara, besin artýklarý yapýþmaz, kolay temizlenir. Çocuðun beslenmesinde kullanýlan her türlü malzemenin kaynatýlmasý gerekir. Cam sýcaða dayanýklý olmasý nedeni ile tercih edilir.

Enerji ve Besin Ögelerinin Süt Çocuðu için Önemi Besin Ögesi ve Önemi Enerji * büyüme ve geliþme, metabolik olaylarýn devamý, besin ögelerinin vücutta etkin kullanýmý Protein * hücre ve dokularýn yapýtaþý olarak, büyüme- geliþme, hücre yenilenmesi, baðýþýklýk sistemi CHO * enerji verir, kas çalýþmasý ve su düzeni Yað * enerji verir, yaðda eriyen vit. kullanýmý, beyin geliþimi, vücut ýsýsýnýn denetimi

VİTAMİNLER: A vitamini * büyüme, geliþme, baðýþýklýk sis. görme D vitamini * kemik geliþimi E vitamini * hücre zarýný koruma K vitamini * kanýn pýhtýlaþmasý C vitamini baðýþýklýk sis. geliþimi, epitel doku yapýmý, çeþitli vitaminlerin (B1, B2, A, E) kullanýmý Folik asit * Kansýzlýðýn önlenmesi

MİNERALLER: Kalsiyum * kemik yapýmý Fosfor * kemik yapýmý Demir * Kansýzlýðýn önlenmesi Çinko * enzim sistemi, büyüme ve geliþme, baðýþýklýk sistemi Sodyum * hücre çalýþması Potasyum * hücre çalýþmasý

YETERLİ, DENGELİ VE SAĞLIKLI BESLENME SAĞLIKLI, MUTLU YARINLARA!!!.....