Bölüm 14 Stratejik Değerleme ve Kontrol © Ülgen&Mirze 2004

İşletmelerde Kontrol İşlevi Planlama, organize etme ve yürütme işlevlerinin; işletmenin amaçlarını gerçekleştirip gerçekleştirmediği veya sonuçlara henüz erişilmemiş ise, yapılanların işletmeyi doğru amaçlara eriştirip eriştiremeyeceği kontrol işlevi sonucunda ortaya çıkar. © Ülgen&Mirze 2004

İşletmelerde Kontrol Teknikleri Geriye yönelik (feedback) kontrol, iş yaşamında en yaygın ve en çok uygulanan kontrol biçimidir. Bu durumda, yapılan işler ve faaliyetler tamamlandıktan sonra kontrol yapılmaktadır. İleriye yönelik (feedforward) kontrol tekniğinde, işlerin ve faaliyetlerin gerçekleşmesinden önce, kullanılacak girdilerin kontrol edilerek, faaliyet sırasında oluşabilecek hataların ve yanlış uygulamaların en alt düzeye indirilmesi amaçlanmaktadır. Eş zamanlı (concurrent) kontrol tekniğinde ise, daha çok, sürekli yapılan ve sonuçları zaman alan işlerde; ardışık (birbirini izleme) ve karşılıklı bağımlılık ilişkisi bulunan faaliyetler sürerken, faaliyetlerin her evresinde, belirli noktalarda kontrol yapılmaktadır. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Her 3 Kontrol Yaklaşımında da kontrol evreleri aynıdır; Standartların oluşturulması Mevcut durumun ölçülmesi ve belirlenmesi Standartlarla mevcut durumun karşılaştırılması, varsa sapmaların belirlenmesi ve yorumlanması Gerekli düzeltmelerin yapılması © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Stratejik Kontrol Stratejik Yönetim, “nihai sonuca” yönelik olup amaç, işletmenin yaşamını sürdürmesi ve rekabet üstünlüğü elde etmesidir. Stratejik Kontrol, kontrol sürecinin faaliyetlerle eşzamanlı ve amaca uygun olarak yürütülmesidir. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Stratejik Kontrol Etkili Stratejilerin Değerlemesi Uygunluk : İşletmenin seçtiği ve uyguladığı stratejilerin çevresel gereksinimler, işletmenin kaynakları ve önemsediği değerlerinin yanı sıra, mevcut görev tanımı ile de tutarlı olması gerekir. Yapılabilirlik : Stratejilerin uygunluklarının yanında, yapılabilir ve gerçekleşebilir olmaları da önemlidir. Arzulanabilirlik (veya Benimsenme) : Stratejilerin arzu edilen sinerjiyi yaratabilmesi, beklenen getirileri sağlaması, paydaşların tercihlerini yerine getirmesi ve kabul edilebilecek bir risk derecesini taşıması da önemlidir. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Stratejik Değerleme ve Kontrol Teknikleri Üst yönetim stratejik kontroller için işletme içinde takımlar ve komiteler kurarak stratejileri her evrede ve aşamada denetlemeye çalışır. Bazen işletme içi organlar yerine dış kaynaklardan, uzman denetim şirketlerinden yararlanılarak denetim yaptırılabilir. Denetimlerin işletme içi veya dışından sağlanan uzman denetçilerle yapılması, daha tarafsız ve etkili sonuçlar verebilmesine rağmen zaman alıcıdır. © Ülgen&Mirze 2004

Stratejik Değerleme ve Kontrol Teknikleri Amaçların Sağlanması, İşlevsel Analiz, Esnek Bütçe Uygulamaları, PIMS Analizi, Dengeli Değerlendirme Çizelgesi (Balanced Scorecard), Açık Analizi, Sorumluluk Merkezleri Aracılığı ile Kontrol, Kilit Başarı Faktörlerinin Belirlenmesi ve Kontrolü, Stratejik Sıçrama Faktörlerinin Belirlenmesi ve Kontrolü, © Ülgen&Mirze 2004

Stratejik Değerleme ve Kontrol Teknikleri Amaçların Sağlanması, Belirli aralıklarla yapılan değerlemelerde daha önceden belirlenmiş amaçların gerçekleşip gerçekleştirilemediği belirlenir. © Ülgen&Mirze 2004

Stratejik Değerleme ve Kontrol Teknikleri İşlevsel Analiz Tekniğinde, Önceden belirlenmiş bir dizi soru aracılığıyla İşletmenin Tedarik, Üretim, Ar-Ge, Pazarlama, Satış Sonrası Hizmetleri, Finans, İnsan Kaynakları ve Yönetim İşlevlerinin stratejilere uyumlu olup olmadığı ölçülür. © Ülgen&Mirze 2004

Stratejik Değerleme ve Kontrol Teknikleri Esnek Bütçe Uygulamaları, Stratejik Yönetim süreci içinde sürekli değişebilen çevre koşullarında statik bütçeler yerine farklı koşullarda düzenlenmiş esnek bütçelerin kontrol amaçlı kullanılmasıdır. © Ülgen&Mirze 2004

Stratejik Değerleme ve Kontrol Teknikleri PIMS (Profit Impact of Market Strategy) Analizi, PIMS Programı, yaklaşık 3000 işletmenin performansı ile ilgili sayısal ve kalitatif bilgilerin bulunduğu bir veri tabanının bilgileri ile işletmelerin kendi verilerini karşılaştırmasından ibarettir. PIMS veri tabanında; Pazar payları, Ürün/hizmet kaliteleri, Ürün/hizmet fiyatları, Satışların yüzdesi olarak pazarlama harcamaları, v.b.g. 100’den fazla performans ölçütü bulunmaktadır. © Ülgen&Mirze 2004

Stratejik Değerleme ve Kontrol Teknikleri Dengeli Değerlendirme Çizelgesi (Balanced Scorecard), Bu kontrol yönteminde, işletmenin üst düzey yönetimi bir çizelge hazırlayarak seçilen stratejilerin gerçekleşmesine yardım edecek faaliyetlerle ilgili performans kriterleri hakkında bilgiler sağlamakta, çalışanlar ise belirtilen kriterleri sağlamaya çaba göstermektedir. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Stratejik Değerleme ve Kontrol Teknikleri Açık Analizi, İşletmenin belirli sürelerde ulaşması gereken amaçlara, yapılacak durum belirleme analizleri ile ne derecede ulaşılıp ulaşılamayacağı tahmin edilmeye çalışılır. © Ülgen&Mirze 2004

Stratejik Değerleme ve Kontrol Teknikleri Diğer Stratejik Kontrol Teknikleri © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004