İTB 224 ÇEVRE VE TOPLUM PROF. DR. ORHAN Kural konu : radyoaktif atıklar ve nükleer enerji hazırlayanlar Gökhan yanaş 040070213 İpek yıldırım 090070120 Oben ışık 040080220 Emre yalçın 040070565

radyoaktif atIk? -Nükleer Atık -Ölümcül -Kullanım değeri TASIMAYAN!

Radyoaktif atIğIn oluşumu -Tıp, araştırma laboratuvarı vs. -Sanayi -Nükleer santraller -Nükleer silah ve kaynaklar

RADYOAKTİF ATIK ORTALAMA 220 YIL SONRA ZARARSIZ OLUR

Joint Convention on the Safety of Spent Fuel Management and on the Safety of Radioactive Waste Management

Ülkemizde Nükleer Enerji -1955 : Nükleer enerji çalışmaları -1956 : Atom Enerji Komisyonu -1961 : Büyük Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi 1 MW -1967-79 : İlk nükleer santral -1976 : Akkuyu -1982 : Atom Enerjisi Komisyonu, Atom Enerjisi Kurumu 2690 nolu kanun 4.madde f bendi ve 8. madde c bendi

Nüfus artışı Radyoaktif Kaynaklar Enerji İhtiyacı Üretim-Tüketim

Ticari amaç -İlk ticari nükleer santral -Radyoaktif atık !!! Kaza veya tedbirsizlik haricinde, radyoaktif her kaynak çevreye radyasyon yayar !!!

Bizleri bekleyen tehlikeler Karbondioksit salınımı Sera gazı etkisi Ana kara ve denizlerin ısınması Buzulların erimesi Su seviyesinin yükselmesi Tarım alanlarının küçülmesi Tüm canlıların genetik yapısı Ölüm!!!

Nükleer atIk

Nükleer atIk nedir? İçerdiği radyoaktivite miktarı belli bir limiti geçen radyoaktif maddelerdir.

Bir maddenin radyoaktif sayIlabilmesi için; Radyoizotop içermesi ve radyoaktif bir madde ile kirletilmiş olması, ( kontaminasyon ) Radyoaktivite düzeyinin belirtilmiş limitlerin üzerinde olması, Ve kullanım dışı kalmış olması gerekmektedir.

Radyoaktif atIğIn oluşumu Yakıt tekrar işleme tesisleri Nükleer silahların işlenmesi Araştırma merkezleri Tıp Endüstriyel uygulamalar

NORM TENORM Norm - tenorm Yer kabuğu ve atmosferde doğal halde bulunan radyonüklitlerdir. NORM Madencilik, enerji üretimi, su ve atık arıtma faaliyetleri gibi teknoloji ve insan faaliyetleri sonucu kaya, toprak, su ve metalde konsantre olabilen doğal radyoaktif materyallerdir. TENORM

ATIKLAR: Atık durumu Atık tipi Sıvı-sulu Laboratuvar sıvıları İzotop üretim hücreleri Yakıt depolama havuzu atığı Dekonrtaminasyon sıvıları Karter ve durulama suları Pilot çalışma atıkları Sıvı-organik Pompa yağları Sintilasyon sıvıları Organik çözeltiler (TBP vs) Katı-sıkıştırılabilir Kağıt, mendil, pamuk plastik, eldiven,önlük,filtreler, cam malzemeler Katı-sıkıştırılamaz Metal hurda Kapalı kaynaklar Radyum iğneleri, İyon değiştirme reçineleri

ATIkLARIN SINIFLANDIRILMASI Radyolojik özelliklerine göre Yarı ömür Isı çıkışı Radyoizotop konsantrasyonu ve aktivitesi Yüzey kontaminasyonu Oluşum kaynaklarına göre Biyolojik özelliklerine göre Fiziksel özelliklerine göre

ATIK YÖNETİMİ Radyoaktif atıkların doğaya ve insana zarar vermemesi amaçlanarak muhafaza edilmesi için yapılan çalışmalara atık yönetimi denir.

ATIKLARIN SAKLANMASI İnsan sağlığının korunması Çevrenin korunması Ulusal sınırların korunması Gelecek jenerasyonun korunması Gelecek jenerasyon konusundaki sıkıntılar Yasal çerçeve Radyoaktif atık üretiminin kontrolü Radyoaktif atık üretimi ve yönetimi Faaliyetlerin güvenliği

GEÇİCİ SAKLAMA

KALICI SAKLAMA

YER SEÇİMİ JEOLOJİ HİDROJEOLOJİ JEOKİMYA TEKTONİK SİSMİSİTE YÜZEY PROSESLERİ METEOROLOJİ ATIK TAŞIMACILIĞI TOPRAK KULLANIMI NÜFUS DAĞILIMI ÇEVRESEL KORUMA

Nükleerin çevreye etkisi

HANGİ DURUMLARDA ÇEVRE ZARAR GÖRÜR ? SANTRAL ÇALIŞIYORKEN SANTRALDE FELAKET OLURSA

FELAKET OLMASI DURUMU

NUKLEER SANTRALIN TEMEL IHTIYACI Nukleer santral kurabilmek için ihtiyaç duyulan temel gereksinim : Zenginleştirilmiş Uranyum U-235, U-233, U-238 Plütonyum : P-239, P-241 Uranyum Fizyon Tepkimesi Çok Yüksek Miktarda Enerji Ortama Nötron Yayılır Notronlar Carpısır FELAKET Kontrol Edilemez Hal

KONTROL EDİLEMEZ HAL NEDİR ? Uranyum atomları tepkimelere girerler. (Fizyon Tepkimeleri) Tepkimeler sonucunda nötronlar ortama yayılır ve yüksek miktarda ısı açığa çıkar Isı kontrolünü sağlamak için kontrol çubukları kullanılır Kontrol çubukları nötronları çeker ya da iter Çekme ve itme sayesinde çarpışma sonucu açığa çıkacak ısı dengelenmiş olur Eğer çarpışmalar dengelenmezse çok ısı açıa çıkar ve çok fazla buharlaşma oluşur Su beklenenden daha çok buhara dönüşür

KONTROL EDİLEMEZ HAL NEDİR ? Su beklenenden daha çok buhara dönüşür Kontrol çubukları aşırı ısınır Kontrol çubuğu patlar Radyasyon çevreye yayılır Çevre yüksek radyasyondan ötürü zarar görür

FELAKET SONUCU Nükleer Santraldeki ufak bir sızıntı çok büyük bir felakete yol açar ve milyonlarca insanın radyasyona maruz kalmasına sebep olur. Örneğin;1986 yılında Rusya'da Çernobil Nükler Santrali'ndeki sızıntıdan 3milyon insan radyasyona maruz kalmış, radyasyon, Karadeniz kıyılarına kadar ulaşmıştır.

Diğer örnek olaylar Çernobil kazası İngiltere'de Windscale reaktör çekirdeği tutuştu. Özellikle iyodin-131’in kazanın olduğu merkezden 150 km’lik yarıçaplı daire içinde et ve süte karıştığı görüldü. (1967) Three Mile Island ABD-Pennsylvania-Harrisburg’da Three Miles Island kazası olarak bilinen kazada çekirdek erimesi sonucu iyot 131 kaçağı oldu. (1979) Japonya'da Tokaimura Nükleer Santral kazası sonucu 49 işçi yüksek radyasyon aldıkları nedeniyle tedavi altına alındı. Santral civarında yaşayan 310 bin kişi evlerinden dışarı çıkarılmadı, 10 kilometrelik bölge yasak ilan edildi. (1999)

FELAKET OLMASA BİLE…

NÜKLEER ÇEVREYE NE OLUR DA ZARAR VERİR ? İki Etken Var: Bacalardan Çıkan Emisyonlar Santralden Çıkan Sıvı ve Katı Atıklar

BACALARDAN ÇIKAN EMİSYONLAR Santral Çalışmaya Başlar Bacalardan Emisyonlar Çıkar Emisyon Atmosfere Yayılır Atmosferde Taşınarak Yeryüzündeki Canlılara Ulaşır Emisyon sebzelerde, toprakta ve çayırlarda birikir Canlılar Beslenir Nükleer Etki İnsana Ulaşmış Olur

sIVI VE KATI ATIKLAR Santral Çalışmaya Başlar Atık sular nehir, göl ve denizlere ulaşır Atık su ile su hayvanları beslenirler İnsanlar su hayvanlarıyla beslenirler Zehir insanlara ulaşmış olur

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI

Sürdürülebilir enerji Sürdürülebilir enerji anlayışı; Yenilenebilir Çevreyle dost İşletme ve bakım masrafları az ve Enerji kullanımında tasarrufa önem veren bir yaklaşımdır. Sürdürülebilir enerji anlayışının dayandığı enerji kaynağı alternatif/yenilenebilir enerji kaynaklarıdır.

YenileNEbilir enerji kaynaği Yenilenebilir enerji gücünü güneşten alan ve hiç tükenmeyeceği düşünülen, çevreye emisyon yaymayan enerji çeşididir. Yenilenemez enerji kullandıkça tükenmeye başlayan ve yerine yenilerinin gelmesi çok uzun süre isteyen enerji çeşididir Fosil yakıtlar ve radyoaktif elementler yenilenemez enerji kaynaklarıdır.

Yenilenebilir enerji kaynaklari Yenilenebilir enerji kaynağı kaynak veya yakıtı Hidroelelektrik enerjisi Nehirler Rüzgar enerjisi Rüzgar Jeotermal enerji Yer altı suyu Güneş enerjisi Güneş Biyokütle enerjisi Biyolojik atıklar Dalga enerjisi Okyanus ve denizler Hidrojen enerjisi Su ve hidroksitler

Rüzgar enerjisi Dünyanın rüzgarla üretilen elektriğinin yaklaşık %80 i Kaliforniya da üretilir. Kaliforniya daki tesislerde orta boy nükleer santral kadar elektrik üretebilmektedir. İşletme, bakım ve yakıt masrafları yarı yarıyadır.

güneş enerjisi Güneş diğer yenilenebilir enerjilerinde temelini oluşturmaktadır. Güneşin dünyaya gönderdiği bir günlük enerji, tüm insanlığın bir gün boyunca ihtiyaç duyacağı enerjinin neredeyse on bin katıdır.

jeotermal enerji Türkiye jeotermal ısıl kapasitesi ile 5 milyon konutun enerji ihtiyacını karşılayabilir. Jeotermal kaynaklarımızın tümüyle değerlendirilmesi halinde dış ülkelere olan petrol, doğalgaz ve kömür bağımlılığımız azalacaktır.

hidroelektrik enerji Türkiye nin toplam enerji tüketiminin yaklaşık %30 u hidroelektrik kaynaklardan temin edilir. Kaynakların randımanlı kullanılması ile hidroelektrik kullanımını %75 e kadar çıkarabileceği tespit edilmiştir.

Biyokütle enerjisi Bitki ve hayvan atıklarından yararlanılarak elde edilen enerjiye denir, Hayvansal atıklardan biyogaz ve bitkilerden biyodizel elde edilmesi bu yöntemin uygulamalarından biridir.

Türkiyede yenilenebilir enerji çözüm getirebilir mi? Türkiye nüfusu ve ticari potansiyeli hızla artan bir ülke Türkiye coğrafi konumu ile önemli bir yenilenebilir enerji potansiyeline sahiptir. Türkiye zaten yenilenebilir enerji kaynağı olan akarsudan %40 ın üzerinde istifade etmektedir. Türkiye planlanan 1200 MW lık nükleer santralin yerine 1200 MW lık yenilenebilir enerji kurabilir mi?

Türkiyede yenilenebilir enerji çözüm getirebilir mi? Solar enerji Nükleer santralin kurulacağı Akkuyuya bir yılda 1900 kW/m2 enerji düşmektedir. Bu miktar Solar-termal bir tesis kurmak için yeterlidir. 1200 MW lık solar-termal enerji için gerekli olan alan 20 000 dönümdür. 1200 MW lık tesis parça parça sahil kesimlerinde kurarak enerji nakil hatlarındaki kayıplarda önlenmiş olmaktadır. 1200 MW gücündeki bir nükleer santralin birim fiyatı 7 milyar USD ye mal olurken, aynı güçteki hibrid solar termal santralin birim fiyatı 4 milyar USD olacaktır.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ

Kaynakça : Enerji Kaynaklarının Kullanımı ve Çevreye Etkileri http://www.emo.org.tr/ekler/63ea51eeb9eb4b9_ek.pdf How does a nuclear meltdown work ? http://www.physorg.com/news/2011-03-nuclear-meltdown-video.html Türkiyedeki Nükleer Santral Süreci http://www.angelfire.com/scifi/nuclear220/ Nükleer Çevre Felaketleri http://tr.wikipedia.org/wiki/Çevre_felaketi#N.C3.BCkleer_felaketler Nükleer Santralin Zararları http://www.saglikajansi.com/bilim-ve-teknoloji/haber-gruplari/yurt-disindan/1568-nukleer-santrallerin-onemi-yararlari-ve-zararlari-.html Japonyada Nükleer Kriz http://www.youtube.com/watch?v=vQ5BFslmaw0 Nükleer Radyasyon Kazaları http://en.wikipedia.org/wiki/Nuclear_and_radiation_accidents

Kaynakça http://www. genbilim. com/index2. php Kaynakça http://www.genbilim.com/index2.php?option=com_content&d o_pdf=1&id=5528 http://www.enerji2023.org/index.php?option=com_content&vi ew=article&id=152:tuerkye-acisindan-nuekleer-enerjnn- yer&catid=6:nuekleer&Itemid=221 http://www.emo.org.tr/ekler/3f445b0ff5a783e_ek.pdf http://perweb.firat.edu.tr/personel/yayinlar/fua_612/612_23304 .pdf

Kaynakça : TAEK – ÇNAEM (Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi) Radtoaktif Atık Yönetimi