Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği I. BİYOYAKITLAR & TARIM PANELİ 1 Mart 2012 KONYA Dr. Hüseyin BÜYÜKŞAHİN Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Genel Sekreteri

Enerji Kaynakları Fosil Yakıtlar (Petrol, doğalgaz, kömür) Nükleer Enerji Yenilenebilir Enerji (Güneş, rüzgar, hidroelektrik v.b. ile biyokütle enerjisi) Biyokütle enerji kaynakları “Biyoyakıtlar”.

Biyoyakıt Biyoyakıtın ilk kullanımı Rudolf Diesel’in 1893 yılında Bitkisel yağları yakıt olarak kullanan motoru tasarlamasına dayanmaktadır. 1990 yılında Körfez Savaşı ile artan petrol fiyatları, alternatif enerji olarak biyoyakıtın öneminin artmasına neden olmuştur. 2000’li yıllarda tekrar yükselişe geçen petrol fiyatları, güçlenen çevresel hassasiyet ve kırsal kalkınma faktörleri ile biyoyakıt sektörü hızlı bir büyüme trendine girmiştir.

Biyoyakıt Üretimini Tetikleyen Faktörler Enerji arz güvenliğinin sağlanması Küresel ısınma, iklim değişikliği Sera gazı salınımının azaltılması Tarım sektöründe gelirin artırılarak kırsal kalkınmanın sağlanması En yaygın biyoyakıtlar: Biyo-etanol: Hammaddesi; arpa, buğday, mısır, şeker pancarı, şeker kamışı Biyo-dizel: Hammaddesi; ayçiçeği, soya, kanola, palm, aspir, pamuk vb. bitkisel yağlar

Dünya Yağlı Tohum Üretimi (Milyon ton) Toplam 400 386 391 423 452 451 Kaynak: USDA

Dünya Hububat Üretimi (Milyon ton) Kaynak: USDA

Türkiye Yağlı Tohum Üretimi (Bin ton) Toplam 2.064 2.216 1.801 2.315 2.613 Kaynak: TUİK, BYSD 2011

Türkiye Hububat Üretimi (Milyon ton) Kaynak: TUİK, 2011

Hububat / Yağlı Tohum Üretim Oranları Dünya hububat üretimi, yağlı tohum üretiminin 3,4 katıdır. DÜNYA Türkiye hububat üretimi, yağlı tohum üretiminin 9,4 katıdır. TÜRKİYE

Yağlı Tohumlu Bitkilerin Önemi Dünya’da olduğu gibi Ülkemizde de Yağlı Tohumlu Bitkiler stratejik ürün olarak kabul edilmeli ve üretimi mutlaka artırılmalıdır. Yağlı tohumlardan yağ dışında elde edilen yağlı tohum küspeleri hayvan beslemede en önemli protein kaynağıdır

Bitkisel Yağ Sanayi 6 Milyon ton tohum işleme 2 Milyon ton rafineri 1,5 Milyon ton margarin kapasitesine sahip olup, kapasite kullanım oranı % 60-65 arasında değişmektedir.

Türkiye Bitkisel Ham Yağ Üretimi (Bin ton) Kaynak: BYSD

Türkiye Likit Yağ & Margarin Tüketimi (Bin ton) Kaynak: BYSD

OECD Ülkeleri Kişi Başı Yağ Tüketimi (kg/yıl) Kaynak: FAO

Türkiye Yağlı Tohum İthalatı (Bin ton) 2011 Yılı Yağlı Tohum İthalatı TÜRKİYE YAĞLI TOHUM İTHALATI (BİN TON)   2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Soya Fasulyesi 613 831 682 1.154 1.016 1.230 1.239 974 1.756 1.298 Kolza Tohumu 1 2 6 65 185 245 216 158 307 122 Ayçiçeği Tohumu 129 541 482 499 390 474 586 662 911 Pamuk Tohumu 55 4 84 126 70 7 20 5 TOPLAM 798 1.378 1.254 1.844 1.661 2.095 1.949 1.723 2.735 2.331 Kaynak: TUİK

Türkiye Ham Yağ İthalatı (Bin ton) 2011 Yılı Ham Yağ İthalatı TÜRKİYE HAMYAĞ İTHALATI (BİN TON)   2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ayçiçeği Hamyağı 93 102 84 207 400 174 425 342 238 470 Mısır Hamyağı 117 96 90 124 113 83 54 41 Soya Hamyağı 175 134 75 190 213 51 20 10 2 Palm Yağı 322 439 554 578 456 535 497 510 530 TOPLAM 707 757 688 1.053 1.315 794 1.063 932 812 1.043 Kaynak: TUİK

Yağlı Tohum & Türevleri İthalatı (Milyon Dolar) YILLAR İTİBARİYLE YAĞLI TOHUM VE TÜREVLERİ İTHALATI (MİLYON DOLAR)   2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 YAĞLI TOHUM İTHALATI 223 424 464 597 525 874 1.304 910 1.393 1.358 HAMYAĞ İTHALATI 340 415 429 626 797 648 1.456 944 801 1.338 KÜSPE İTHALATI 88 115 205 175 113 171 234 204 296 406 TOPLAM 650 954 1.098 1.398 1.435 1.693 2.994 2.058 2.490 3.102 Kaynak: TUİK

TÜRKİYE BİTKİSEL YAĞDA NET İTHALATÇI BİR ÜLKE

Dünya Biyodizel Üretimi (Milyon m3) Ülke Miktar Yüzde Pay A.B. 9,18 54,0% A.B.D. 1,65 9,7% Arjantin 1,57 9,3% Brezilya 1,55 9,1% Malezya 0,76 4,5% Avusturalya 0,62 3,7% Diğer 1,64 TOPLAM 17,01 100,0% Kaynak: OECD & FAO Sekretaryası 2008-2010 Ortalamaları

Soya Fasulyesi Üretimi (Milyon ton)   2007 2008 2009 2010 A.B.D. 87 73 81 91 Arjantin 48 46 32 55 Brezilya 59 60 57 69 Kaynak: Oil World

AB Yağlı Tohum Üretimi (Milyon ton) Toplam 23,9 26,8 29,3 28,6 29,5 Kaynak: Scanwel

AB Bitkisel Yağ Tüketimi (Gıda) (Bin ton) Toplam 9.569 9.610 9.620 9.580 Kaynak: Scanwel

AB Biyodizel Üretiminde Bitkisel Yağ Kullanım Miktarları (Milyon ton) Toplam 8.315 8.206 8.305 8.360 Kaynak: Scanwel

Dünya Biyoetanol Üretimi (Milyon m3) Ülke Miktar Yüzde Pay A.B.D. 38,39 49,8% Brezilya 22,11 28,7% Çin 6,68 8,7% A.B. 4,40 5,7% Hindistan 1,90 2,5% Kanada 1,38 1,8% Diğer 2,17 2,8% TOPLAM 77,05 100,0% Kaynak: OECD & FAO Sekretaryası 2008

A.B.D. Mısır Üretimi ve Etanol Üretiminde Kullanılan Miktar   Üretim Miktarı (Milyon Ton) Etanol Üretiminde Kullanılan Miktar (Milyon Ton) Kullanım Oranı 2004 300 33,6 11,2% 2005 282 40,7 14,4% 2006 268 53,8 20,1% 2007 331 76,9 23,2% 2008 307 92,7 30,2% 2009 312 104,1 33,4%

Brezilya Şeker Kamışı Üretimi Brezilya Şeker Kamışı Üretim Miktarı (Milyon Ton)   2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Brezilya 400,0 412,9 453,7 503,1 583,0 686,9 557,0 Şeker kamışı üretiminin % 52’si Biyoetanol üretiminde kullanılıyor. Kaynak: USDA 2011

Çin’de Mısır Üretimi (Milyon Ton)   2007 2008 2009 2010 Çin 152 165 163 177 Kaynak: USDA 2011

Ülkelerin Biyodizel ve Biyoetanol Politikaları A.B.D. petrole olan bağımlılığını azaltma, enerji arz güvenliğini sağlama ve mısır stoklarını değerlendirmeyi hedeflemiştir. Brezilya petrolden kaynaklanan bütçe yükün azaltılması, enerji arz güvenliğinin sağlanması ve şeker kamışı stoklarını değerlendirmeyi amaçlamıştır. A.B. çevresel etkenlerin yanı sıra, kırsal kalkınmayı hedef olarak almıştır. Ana üretim hammaddesi kolzadır. Malezya petrole olan bağımlılığını azaltma ve elinde yüksek palm yağı stoklarını değerlendirme amacıyla biyodizel üretimine destek vermektedir. Çin yağlı tohumlu bitkilerde net ithalatçı konumunda olduğundan ve tarımsal hammadde temininde arz açığı bulunduğundan biyodizel sektörünü desteklememektedir.

Yerli Ürün Kullanımı ! Biyoyakıt üreten ülkeler incelendiğinde üretim sürecinde kullandıkları hammaddeleri ithal etmek yerine o ülkede yetiştirilen tarımsal ürünlerden sağlandığı görülmektedir. Ülkemizde biyoyakıt üretiminin belli bir düzeye ulaşması için öncelikle yağlı tohum üretiminin artırılması gerekmektedir

Zorunlu Biyoyakıt Kullanımı 27 Eylül 2011 tarihli ve 28067 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “Motorin Türlerine İlişkin Teknik Düzenleme Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliği”ne göre:

Yağlı Tohum ve Ekim Alanı İhtiyacı

Türkiye Yağlı Tohum Ekim Alanı (Hektar) Türkiye Yağlı Tohum Ekim Alanları (Hektar)   2006 2007 2008 2009 2010 2011 Soya 11.919 8.675 9.444 10.521 23.473 15.000 Ayçiçeği 510.000 485.700 515.000 551.400 561.000 Kolza 5.390 10.683 28.100 32.777 31.250 30.000 Aspir 431 1.694 5.402 21.524 13.500 TOPLAM 527.739 506.752 552.947 579.821 619.622 619.500 Kaynak:TUİK

Değişik Hammaddelere göre Biyodizel ve Biyoetanol Maliyetleri 1 Litre Biyoyakıt Maliyeti Hammadde Türü Üretim Maliyeti (TL) Atık Yağ 0,82 Kanola 2,01 Mısır 1,70 Şeker Pancarı 1,74 Buğday 1,80 Kaynak:DPT Yayın No: 2814

Bitkisel Atık Yağ Motorine biyodizel harmanlanmasında ülkemiz, bitkisel atık yağ potansiyelinden mutlaka yararlanmalıdır. 2010 yılında 8000 ton kızartmalık atık yağ toplanmıştır. Potansiyel bu miktarın üzerinde olup yakın zamanda 20-25 bin ton kızartmalık atık yağ toplanması hedeflenmelidir.

Bitkisel Atık Yağ BYSD olarak evsel atık yağların toplanması için patenti Derneğimize ait olan bitkisel atık yağ makinesi (BAYTOM) geliştirilmiştir Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinin yürürlüğe girmesi ile Dernek olarak Kızartmalık Evsel Atık Yağ toplatılacak ve geri kazanıma yani Biyodizel veya biyoenerjiye verilecektir.

SONUÇ Biyoetanol ve Biyodizel kullanımı çevrenin korunmasına, özellikle sera gazı salımı (GHG) ile mücadelede, çok önemli katkı sağlamaktadır. Ülkemiz şartları gereği Biyoetanolün zorunlu kullanımına geçilebilir, ancak Biyodizelin zorunlu kullanımı için henüz erkendir. “Önce üretelim, sonra kullanalım.” Zorunlu biyodizel kullanımı uygulamasının yağlı tohum üretimleri kendine yeterliliğe ulaştıktan sonra düşünülmesi daha uygun olacaktır.

SONUÇ Ülke olarak, bitkisel atık yağların toplanmasına önem verilmeli bu suretle hem çevre kirliliği önlenmeli hem de atık maddeler geri kazanımla değerlendirilmelidir. Motorinde zorunlu biyodizel kullanımı ve gıda açığının kapatılması için ülkemizde yağlı tohum ekim alanları en az 3 kat artırılmalıdır.

Teşekkürler.