“DÜŞME”NİN EPİDEMİYOLOJİSİ Prof.Dr.Hilmi SABUNCU YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TEMEL TIP BİLİMLERİ BÖLÜMÜ İş Sağlığı Öğretim Üyesi e-posta: hsabuncu@yeditepe.edu.tr hhsabuncu@ttnet.net.tr WEB :www.hhilmisabuncu.com Tel ve Faks: 0216 578 05 54

“DÜŞME”NİN EPİDEMİYOLOJİSİ SAĞLIĞI ETKİLEYEN OLAYLARIN, DAĞILIMINI ve DİNAMİĞİNİ İNCELEYEN BİLİM DALIDIR.

“DÜŞME”NİN EPİDEMİYOLOJİSİ POTANSİYEL ENERJİYE SAHİP HER CİSMİN VEYA CANLININ, ENERJİSİNİ ÖNCE KİNETİK ENERJİYE, SONRA DA KOŞULLARA GÖRE DİĞER ENERJİ BİÇİMLERİNE DÖNÜŞTÜRMESİ HALİDİR.

“DÜŞME”NİN EPİDEMİYOLOJİSİ DÜŞME OLAYINDA ÖNEMLİ İKİ FAKTÖR : DÜŞEN CİSMİN AĞIRLIĞI DÜŞME YÜKSEKLİĞİ POTANSİYEL ENERJİ Ep= m x g x h KİNETİK ENERJİ Ek= ½ x m x v2 ‘YE DÖNÜŞÜR

“DÜŞME”NİN EPİDEMİYOLOJİSİ Ep= m x g x h Ek= ½ x m x v2 Ep= m x g x h Ek= ½ x m x v2 Ep= m x g x h Ek= ½ x m x v2 Ek= ½ x m x v2 Ep= m x g x h Ep= m x g x h Ek= ½ x m x v2

“DÜŞME”NİN EPİDEMİYOLOJİSİ BİR CİSİM VEYA BİR CANLININ DÜŞEBİLMESİ İÇİN GENELLİKLE BİR CANLININ EYLEMİNE VEYA BİR ÇEVRESEL EYLEME GEREKSİNME VARDIR. YANİ, GENELLİKLE BİR CANLININ GAYRETİ OLMADAN DÜŞME GERÇEKLEŞMEZ.

“DÜŞME”NİN EPİDEMİYOLOJİSİ DÜŞMELER : AÇIK DÜŞME , KÜMEDEN DÜŞME, LİGDEN DÜŞME, ÇAPTAN DÜŞME, ELDEN DÜŞME, GÖZDEN DÜŞME, ELDEN AYAKTAN DÜŞME, TASASI DÜŞMEK, LAF DÜŞMEK,

“DÜŞME”NİN EPİDEMİYOLOJİSİ ATASÖZLERİ : Damdan düşenin halinden damdan düşen bilir. Düşmez kalkmaz bir ALLAH. Düşenin dostu olmaz Düğün olur iki kişiye, tasası düşer deli komşuya. Deli deliyi görünce değneğini saklar.

“DÜŞME”NİN EPİDEMİYOLOJİSİ DÜŞME DOLAYISIYLA YARALANMA ÇEŞİTLERİ : ÇALIŞANIN DÜŞEREK YARALANMASI CİSİM DÜŞMELERİ SONUCUNDA YARALANMALAR

“DÜŞME” RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ DÜŞME RİSKİ YÖNETİMİ: Oluşacak bir zarara, bir felakete, kısaca bir acil durum ve yaşanacak krize karşı alınan önlemler paketidir. Kayıp ve zarar azaltma, hazırlık, tahmin ve erken uyarı veya olası afetlerin cinsleri bu kapsamda düşünülmelidir.

SAĞLIĞIN DOĞAL GİDİŞİ “DÜŞME” RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ KLİNİK DEVRE ETKEN ÇEVRE İNSAN ORGANİZMASI HER ÜÇ FAKTÖR GRUBU KARŞILIKLI OLARAK ETKİLEŞİR İYİLEŞME ÖZÜRLENME ÖLÜM SEMPTOMLAR KONAKÇI REAKSİYONU HASTALIK UYARANI KLİNİK ÖNCESİ DEVRE KLİNİK DEVRE PRİMER KORUMA SEKONDER KORUMA TERSİYER KORUMA SAĞLIK KAPASİTESİNİN YÜKSELTİLMESİ ÖZGÜL KORUMA ERKEN TANI VE UYGUN TEDAVİ İŞGÖRMEZLİĞİN DURDURULMASI KAZANMA GÜCÜNÜN İADESİ

KRİZ YÖNETİMİ ACİL DURUM RİSK YÖNETİMİ “DÜŞME” RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ KLİNİK ÖNCESİ DEVRE KLİNİK DEVRE PRİMER KORUMA SEKONDER KORUMA TERSİYER KORUMA SAĞLIK KAPASİTESİNİN YÜKSELTİLMESİ ÖZGÜL KORUMA ERKEN TANI VE UYGUN TEDAVİ İŞGÖRMEZLİĞİN DURDURULMASI KAZANMA GÜCÜNÜN İADESİ RİSK YÖNETİMİ KRİZ YÖNETİMİ ACİL DURUM

RİSK YÖNETİMİ RİSK RİSK TEHLİKE ÇALIŞAN İNSAN TEHLİKE

RİSK YÖNETİMİ ORTAK RİSK RİSK RİSK ÇALIŞAN İNSAN TEHLİKE

RİSK YÖNETİMİ ORTAK RİSK RİSK RİSK ÇALIŞAN İNSAN TEHLİKE ÇEVRE RİSK

ÇALIŞANIN DÜŞEREK YARALANMASI : RİSK YÖNETİMİ ÇALIŞANIN DÜŞEREK YARALANMASI : Çalışanın ağırlık merkezine göre potansiyel enerjiye sahip olması ve bu enerjinin kinetik enerjiye dönüşmesi olayını ele alalım.

DÜŞME’NİN FİZİKSEL NEDENLERİ DÜŞME TEHLİKESİ OLAN ÇALIŞMALAR : YÜKSEKTE ÇALIŞMA KAYGAN ZEMİN ENGEBELİ ZEMİN ERGONOMİK OLMAYAN ARAÇ GEREÇ KULLANMA DÜŞMEDEN KORUYUCU ARAÇ GERECİN KULLANILMAMASI V.D. RİSK TEHLİKE

“DÜŞME”NİN İNSANA İLİŞKİN NEDENLERİ İNSANA İLİŞKİN DÜŞME NEDENLERİ : YAŞLILIK HASTALIK HİPER TANSİYON, DİYABET, RUHSAL BOZUKLUKLAR V.D. DENEYİMSİZLİK EĞİTİMSİZLİK V.D RİSK ÇALIŞAN İNSAN

“DÜŞME”NİN ÇEVRESEL NEDENLERİ AŞIRI SICAK SOĞUK YAĞIŞ AŞIRI RÜZGAR SEL DEPREM YANGIN PATLAMALAR TERÖRİST SALDIRILAR V.D. ÇEVRE RİSK

“DÜŞME”NİN EPİDEMİYOLOJİSİ ORTAK RİSKLER NEDENİYLE DÜŞMELER : KORKU SONUCU HEYECAN SOĞUK ETKİSİ İLE TİTREME AŞIRI SICAK ETKİSİ İLE KRAMPLAR YÜKSEKLİK KORKUSU PATLAMA SONUCU DENGESİZLİK GİZLENEN RUHSAL HASTALIKLARIN ÇEVRESEL NEDENLERLE ORTAYA ÇIKMASI V.D.

RİSK YÖNETİMİ CİSİM DÜŞMELERİ SONUCUNDA YARALANMALAR : Çalışanın üzerine herhangi bir nedenle cisim düşmesi önemli kazalara neden olmaktadır.

CİSİM DÜŞMESİ’NİN FİZİKSEL NEDENLERİ CİSİM DÜŞME TEHLİKESİ OLAN ÇALIŞMALAR : TAŞIMA OLAYLARINDA TAŞINAN CİSİMLERİN DÜŞÜRÜLMESİ İSTİFLEME İŞLERİNDE DEVRİLME VE DÜŞMELER İNŞAAT TİPİNDEKİ ÇALIŞMALARDA AŞAĞIYA CİSİM DÜŞÜRME V.D. RİSK TEHLİKE

CİSİM DÜŞMELERİ SONUCUNDA YARALANMALAR :

CİSİM DÜŞMESİNİN İNSANA İLİŞKİN NEDENLERİ İNSANA İLİŞKİN DÜŞÜRME NEDENLERİ: YAŞLILIK HASTALIK HİPER TANSİYON, DİYABET, RUHSAL BOZUKLUKLAR, KAS HASTALIKLARI V.D. DENEYİMSİZLİK EĞİTİMSİZLİK V.D RİSK ÇALIŞAN İNSAN

EĞİTİMSİZLİK

“CİSİM DÜŞMESİ”NİN ÇEVRESEL NEDENLERİ DÜŞÜRME’NİN ÇEVRESEL NEDENLERİ : AŞIRI SICAK SOĞUK YAĞIŞ AŞIRI RÜZGAR SEL DEPREM YANGIN PATLAMALAR V.D. ÇEVRE RİSK

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİNE AİT İSTATİSTİKLER

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİNE AİT İSTATİSTİKLER İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümlerin ölüm sebebine göre dağılımı ÖLÜM SEBEBİ YILLAR 1996 1997 1998 1999 2000 İŞ KAZASI 1.296 1.282 1.094 1.165 731 MESLEK HASTALIĞI 196 191 158 168 6 BİLİNMEYEN - 436 TOPLAM 1.492 1.473 1.252 1.333 1.173

FARKLI KAYNAKLARA GÖRE İŞ KAZASI İSTATİSTİKLERİ   KAYNAKLAR Hızlar MESS SSK AB Ortalama kaza sıklık hızı 28,39 5,65 14,14 Ortalama kaza ağırlık hızı 0,47 0,76 0,39

The index shows the evolution of the incidence rate of Fatal accidents at work 2001 in comparison to 1998 (= 100). --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Occupational accidents with at least 1 days absence in the Construction branch in Sweden 1992-2003. Main event/Deviation. Incidence rate per 100 000 employed * National data - Not comparable with EU-data. From 2002, new EU-classification : Deviation

SSK HASTANESİNDE ACİL DURUMLAR Kaza geçirenlerin, Acil Polikliniğine geliş nedenlerine göre, Tıbbi tanı dağılımları. Acile geliş nedeni Tıbbi tanı İş kazası Trafik kazası Ev kazası Darp Düşmeler Diğer nedenler Toplam Genel beden travması 8 21 2 5 4 40 Kafa travması 11 3 30 Elde travma 58 1 16 76 Kolda travma 14 22 60 Torax travması 12 15 Sırt travması Batın travması Bacak travması 7 6 19 Ayak travması Pelvis fraktürü 23 Klovikula fraktürü Yanık 97 52 10 57 280 Ki-kare =235,69 P<0,001

SSK HASTANESİNDE ACİL DURUMLAR Hasar gören vücut bölgeleri Kaza geçirenlerin, Acil Polikliniğine geliş nedenlerine göre, hasar bölgelerinin dağılımları. Hasar gören vücut bölgeleri Geliş nedeni Baş-Boyun El-Kol Göğüs Sırt Batın Bacak-Ayak Toplam İş kazası 15 71 10 3 2 14 97 Trafik kazası 34 12 8 11 27 52 Ev kazası 1 Darp Düşmeler 28 16 7 57 Diğer nedenler 4 100 131 38 20 82 280 Ki-Kare 66.48 53.79 21.42 15.25 36.83 29.57 Anlamlılık P<0.001 P<0.01

SSK HASTANESİNDE ACİL DURUMLAR Olguların acile geliş saatleri Kaza geçirenlerin, Acil Polikliniğine geliş nedenlerine göre, geliş saatleri dağılımları. Olguların acile geliş saatleri Geliş nedeni 0.00 – 7.59 8.00 – 11.59 12.00 – 17.59 18.00 – 23.59 Toplam İş kazası 3 34 52 8 97 Trafik kazası 1 7 14 30 Ev kazası 2 5 21 24 Darp 10 Düşmeler 33 15 57 Diğer nedenler 4 12 54 134 83 280 Ki-kare =65,22 P<0,001

SSK HASTANESİNDE ACİL DURUMLAR Kaza geçirenlerin, Acil Polikliniğine geliş nedenlerine göre, kaza günleri dağılımları. Haftanın Günleri Geliş nedeni Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Toplam İş kazası 10 22 25 12 18 8 2 97 Trafik kazası 3 16 4 11 52 Ev kazası 7 5 Darp 1 Düşmeler 9 14 57 Diğer nedenler 32 55 59 35 30 38 31 280 Ki-kare =60,55 P<0,001

İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ YÖNETİŞİM SİSTEMİ SİSTEMİN POLİTİKASINI SAPTA SİSTEMİ SÜREKLİ İYİLEŞTİR SİSTEMİN PLANLAMASINI YAP SİSTEMİ GÖZDEN GEÇİR SİSTEMİN VERİ TABANINI HAZIRLA ÖLÇ, DEĞERLENDİR VE KONTROL ET UYGULA ÇALIŞTIR

TEŞEKKÜR EDERİM