Öğretim Araç Gereç ve Materyalleri

Öğretim araç-gereç ve materyallerinin esas kullanım sebebi öğretim sürecini daha etkili kılmaktır. Öğretim araç-gereç ve materyallerinin işlevlerinden güdülenmeyi artırma, farklı duyulara hitap etme, gerçeğe daha yakın temsiller ortaya koyma, yaparak yaşayarak öğrenmeyi sağlama işlevleri daha önce çıkmaktadır.

Öğretimde araç-gereç kullanımı; Çoklu öğrenme ortamı sağlamalar, yani hem duyarak hem görerek hem de yaparak öğrenme fırsatları sunar, Öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarını karşılamaya yardımcı olur, yani farklı öğrenme stillerine ve öğrenme stratejilerine uygun etkinliklerin yürütülmesini kolaylaştırır,

Öğretimde araç-gereç kullanımı; Dikkati çeker, Hatırlamayı artırır, yani kodlama işlemine ve bilginin yapılandırılmasına yardımcı olur, Soyut bilgileri somutlaştırır, yani öğretim sürecinde görsellerin, şemaların, benzetimlerin ve modellerin kullanımına olanak sağlayarak somutlaştırmaya yardımcı olur, Anlaşılması zor olan bilgileri basitleştirir, Zamandan tasarruf sağlar, yani öğretim sürecini daha etkili kılarak öğrenme süresini kısaltır, Gözlenmesi tehlikeli ya da zor olan durumların gözlenmesine olanak sağlar.

Ancak öğretim araç-gereçlerinin kullanımı bazı sakıncalar da doğurabilmektedir. Araç gereçlerin pahalı olması, bazı durumlarda düşünmeyi azaltabilmesi, araç kullanımının önceden hazırlık gerektirmesi, bazı araçların (özellikle işitsel) kullanımı sırasında ilginin çabucak dağılabilmesi bu sakıncalardandır.

Öğretim araç-gereçlerinin seçiminde en önemli nokta bu seçim sırasında hedef ve yöntem bileşenlerinin göz önüne alınmasıdır. Yani seçilecek araç-gereçler işe koşulan öğretim yaklaşım, model ve yöntemleri içinde etkin biçimde kullanılabilmeli, öğrenme hedeflerine ulaşmayı kolaylaştırmalıdır.

Görsel işitsel araçların kullanımı Görsel işitsel araçlar hem öğretim sürecinin etkin kılınmasında hem eğlence amaçlı hem de grubu oyalamak amaçlı kullanılabilmektedir. Görsel işitsel araçları kullanırken öğrenmeye yardım edici olmasına dikkat edilmelidir. Bu araçların eğlence ya da öğrencileri oyalamak amaçlı kullanımları uygun değildir.

Öğretim materyalleri Materyal, yazılı, sözlü, görüntülü, kaydedilmiş her türlü belge olarak tanımlanmaktadır.

Materyalin öğretim programıyla uyumlu olmasına, öğrencilerin gelişim düzeyine uygun olmasına, materyalde kullanılan dilin açık ve düzgün olmasına, materyalin öğretim sürecine katkıda bulunabilmesine (kalıcılık, somutlaştırma, güdülenme ya da ilgi çekmeye katkıda bulunabilmesine), materyalin gerçek yaşamı yansıtabilmesine özellikle dikkat edilmelidir.

Öğretim materyallerinin geliştirilmesi sürecinde öncelikle hedef analizi yapılmalıdır. Bunu hedef kitle ve içerik analizi aşamaları izler. Materyal geliştirmenin son aşaması ise değerlendirmedir. Diğer bir deyişle, materyal geliştirilmeden önce öğrenme hedefleri, işe koşulacak öğretim yaklaşım, kuram, model ve yöntemleri, öğrenenlerin özellikleri ve konu alanının özellikleri belirlenir. Materyal geliştirildikten sonra değerlendirilerek üzerinde gerekli düzeltmeler yapılır.

Görsel materyallerin geliştirilmesi sürecinde dikkat edilmesi gereken unsurlar şunlardır: Görsel unsurlar: Resimlerin gerçekçi olup olmaması, şemalar, şekiller ya da haritalar gibi görsellerin kullanım durumu Sözel unsurlar: Yazı tipi, harf boyutu, yazı rengi, satır aralığı gibi unsurlar Biçimsel yapıyla ilgili unsurlar: Hizalama, denge, renk düzeni gibi unsurlar Çekicilik katan unsurlar: Dikkat çekicilik, etkileşimlilik gibi unsurlar

Öğrenme nesneleri Kullanımı son yıllarda yaygınlaşmaya başlayan öğrenme nesneleri daha çok ise elektronik ortamlarda kullanılan materyalleri ifade etmektedir.

Öğrenme nesnelerini diğer materyallerden ayıran özellikler şunlardır: Öğrenme nesneleri tekrar tekrar kullanılabilmektedir. Öğrenme nesneleri belirli standartlara uygun oluşturulmaktadır. Yani bu nesneler farklı platformlarda çalıştırılabilmektedir. Öğrenme nesneleri belirli hedeflere yönelik hazırlanmaktadır. Öğrenme nesnelerinin içine hedefler, giriş davranışları, nesnenin kullanılabilmesi için gerekli teknoloji gibi bilgiler dâhil edilmektedir.

Kaynaklar Seferoğlu, S. S. (2010). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. PEGEM Akademi, Ankara. TDK Büyük Türkçe Sözlük. TDK Web Sitesi. www.tdk.gov.tr Wikipedia Web Sitesi. http://en.wikipedia.org/wiki/Learning_object Yalın, H. İ. (2003). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. Yorulmaz, A. (2011). Öğretmen Adayları için KPSS Eğitim Bilimleri. Zambak Yayınları, İstanbul.