GÜRGEN AĞACIN a)Genel Adı : GÜRGEN b) Bilimsel Adı : Carpinus c) Bölgesel Adı:  Gürgen

Bilimsel sınıflandırma Alem:Plantae Bölüm:Magnoliophyta Sınıf:Magnoliopsida Takım:Fagales Familya:Betulaceae Cins:Carpinus

d) Türkiye’de ve Dünya’da  Yetiştiği Yerler :   Gürgenlerin ülkemizde iki türü doğal olarak yetişmektedir. Bunlar adi gürgen ve doğu gürgeni olup Karadeniz,Marmara,Trakya, Toroslar ve Anadolu’nun iç kesimlerinde yoğun ormanlar halinde bulunur.

Yayılış alanı

Adi Gürgen (Corpinus betulus L Adi Gürgen (Corpinus betulus L.) Trakya’da ve Karadeniz2in kıyı kesimlerinde genellikle meşe, kayın ve kestane ağaçlarıyla karışık ormanlar halinde yaygındır.

Betulaceae Adi Gürgen Ticari adı - European boxwood Turkey baxwood True box Yayılış alanı - Trakya, Marmara,Karadeniz Bölgesi Anatomik Özelikler Makroskobik yapı – Koyu renkli öz odunu yok,diri odun karakterinde.Gri beyaz ile sarımsı beyaz.Yıllık halka sınırı az belirgin ve kaba dalgalı.Traheler dağınık düzende,küçük ve lupla görülür.Tül oluşumu yok.Öz ışınları bileşik öz ışını tipinde.Dekoratif değil,çok sert,ağır.

Mikroskobik yapı – Dağınık traheli.Trahe çapı 60-80µm. Traheler tek tek,6-10 ad.radyal sıralı, bazen kümeler teşkil eder,mm²'de 50 ad. Perforasyon tablası basit,bazen 3-6 ad. kalın bölmeli,merdivenimsi yapıda. Küçük çaplı yaz odunu trahelerinde spiral kalınlaşmalar bulunur.

Carpinus betulus

Doğu gürgeni (Carpinus orientalis mill Doğu gürgeni (Carpinus orientalis mill.): Güney ve Güneydoğu Anadolu’da genellikle meşe, kayın ve kestane ağaçlarıyla karışık ormanlar halinde yaygındır. Adi gürgenin genel coğrafi yayılışı hemen, hemen bütün Avrupa, Baltık memleketleri, Kafkasya ve İran’dır. Türkiye’de lokal olarak Batı Anadolu’da Sultan ve Murat dağlarında bulunmaktadır. Doğu gürgeninin coğrafi dağılışı Balkanlar, Dalmaçya sahilleri, İtalya, Kafkasya ile Kırım’dır. Adi gürgenin aksine kurakçıl yerlerde de yetişmektedir.

Carpinus orientalis

Carpinus orientalis Carpinus orientalis

Türkiye’nin sahil ormanlarında ve özellikle Güney Anadolu’nun alçak ve tepelik kısımlarında yayılmıştır. Gürgenlerin kayacık ile birlikte orman sahalarımızdaki nispeti %2,7’dir. Dünyada 26 türü bulunmaktadır. Adi gürgenin Demirköy’de düzgün gövdeli, güzel meşcereleri vardır

e) Türleri  Carpinus caroliniana Carpinus cordata Carpinus ostrya Carpinus betulus

Carpinus caraliniana

Carpinus ostrya

Carpinus cordata

B) DİKİLİ DURUMDAKİ YAPISI : a) Genel Görünüşü ve  Gövde Yapısı:       Gövde yapısı düzgün değil olukludur.  Adi gürgen (C.Betulus,Y) 20m'yekadar ulaşabilir. Doğu gürgeni (C.Orientalis,Y) ise 5-6 m boya sahip bir ağaçcıktır. Ağır ağaçlar grubuna girer.

  b) Kabuk:   Girintili grimsi kabuklu gövdelere sahip ağaç ya da ağaçcıklardır c) Yaprak:  Yumurta biçimindeki yapraklarının kenarları dişlidir. d) Meyvesi:  Yaklaşık 1 cm uzunluğunda, sivri uçlu ve sert kabuklu meyveleri, yaprağı andıran üç toplu bir meyve örtüsüyle kaplıdır.

C ) KERESTE DURUMUNDAKİ YAPISI :  1.MAKROSKOPİK YAPISI : a) Rengi   Gürgenin doğal rengi kirli beyazdır. Ancak genellikle bu halde satılmaz ve bu rengi beğenilmez. Buharlanıp fırınlanan gürgenin rengi pembeleşir ve koyulaşır Öz Işınları     Öz çok küçük oldukça yeknesaktır. Öz ışınları bileşik öz ışını tipind

d) Tekstür : Kaba tekstürlüdür. e) Lif Yapısı  : Kısa lifli bir yapısı vardır. Lifleri orta setrtir. f) Odun Yapısı  : . Olgun odunlu bir ağaçtır. Yaşlı gürgen ağacında göbek odun da bulunur. Odunu ağır, sert, orta derecede eğilme mukavemetine sahip olup fazla çalışan bir odun yapısı vardır.

D) KULLANILDIĞI ALANLAR VE İŞLENME ÖZELLİĞİ küçük çaplı olanları selüloz sanayiinde, lif levha ve yonga levha yapımında, alet saplarının yapımında, ayakkabı kalıpçılığında, arabacılık, tornacılık, et kütükleri, tokmaklar, kızak, piyano ölçü aletleri, oyuncak ve spor aletleri, maden direği ve mutfak aletlerinin yapımında kullanılır

Ayrıca ağaç devirme kamaları, ayakkabı çivileri, yakacak odun ve kömür yapımında da kullanılmaktadır. Ziraat aletleri, iç doğramalarda, parke döşemelerde, merdiven yapımında kullanılır. Mobilya endüstrisinin önemli gereçleri olan kontraplak, yonga levha ve kaplama üretiminde en çok yararlanılan ağaçlardan biridir.

Masif ve kaplamalı mobilya, oturma mobilyası, bükme sandalye, iş tezgahı, okul sırası yapımında olumlu sonuç veren bir gereçtir. Makine kısımları, spor aletleri, preslenmiş odunları mekik vb. araçların yapımında; ağır makinelerin tabanında altlık olarak değerlendirilmektedir.