Finansal Piyasalar Para ve sermaye piyasaları Birinci el ve ikinci el piyasaları Dünya, ulusal, bölgesel, ve lokal piyasalar Spot ve Futures (Vadeli İşlem) piyasaları

Sermaye ihtiyacı olanlar ve borç verenler arasında sermaye transferinin başlıca üç yolu: Direkt transfer Yatırım bankacılığı Finansal aracı

Menkul Kıymet Borsaları Organize Menkul Kıymet Borsaları Türkiye’de İMKB Amerika’da NYSE, AMEX, ve yerel borsalar Gerçek fiziksel müzayede salonları vardır Tezgah Üstü (Over-the-Counter) Piyasa Amerika’da NASDAQ Birbirine bilgisayar terminalleri ve telefonla bağlanmış bir aracılar ağı

Paranın Maliyeti Paranın maliyetini etkileyen temel dört etken Üretim olanakları Tüketim zamanı tercihleri Risk Tahmin edilen enflasyon Diğer etkenler ???

Paranın maliyeti Faiz Oranı Borç sermayesinin maliyetine ya da fiyatına ne denir? Ödünç alınan paranın kirası da denir. Faiz Oranı Özkaynak sermayesinin maliyetine ya da fiyatına ne denir? Özkaynak getirisi = Kar payı + Sermaye kazancı

Faiz oranının bileşenleri Nominal faiz oranı = k = k* + EP + ÖP + LP + VP k = Nominal faiz oranı k* = Reel risksiz faiz oranı EP = Enflasyon primi ÖP = Ödenmeme primi LP = Likidite primi VP = Vade primi

Faiz oranının bileşenleri Nominal faiz oranı = k = kRF + DRP + LP + MRP k = Nominal faiz oranı kRF = Reel risksiz faiz oranı artı tahmin edilen enflasyon primi, k* + EP ÖP = Ödenmeme primi LP = Likidite primi MRP = Vade primi

Borcun farklı türlerine göre reel risksiz faiz oranına, k Borcun farklı türlerine göre reel risksiz faiz oranına, k*, eklenen primler: EP = Enflasyon primi ÖP = Ödenmeme primi LP = Likidite primi VP = Vade primi Kısa vadeli devlet tahvilleri: sadece kısa vade EP Uzun vadeli devlet tahvilleri: uzun vade EP, VP Kısa vade şirket tahvilleri: kısa vade EP, ÖP, LP Uzun dönem şirket tahvilleri: EP, ÖP, VP, LP

Faiz Oranlarının Vade Yapısı (Term Structure of Interest Rates) Vade Yapısı: Vadeye kadar geçecek zaman ile vadeye kadar getiri (veya faiz oranı) arasındaki ilişki Vade yapısının grafiğine getiri eğrisi denir.

Farklı tarihlerde U.S. Devlet Tahvillerinin Getiri Eğrileri Vadeye Faiz oranı kalan dönem Mart 1980 Mart 1999 6 ay 15.0% 4.6% 1 yıl 14.0 4.9 5 yıl 13.5 5.2 10 yıl 12.8 5.5 20 yıl 12.5 5.9 16 14 12 10 8 6 4 2 Faiz Oranı (%) 1 5 10 20 Mart 1980 için getiri eğrisi (Enflasyon oranı: 12%) Mart 1999 için getiri eğrisi (Enflasyon oranı: 2%) Kısa Vade Orta Vade Uzun Vade

Getiri eğrisinin şeklini açıklamaya çalışan üç teori Vade Yapısı Teorileri Getiri eğrisinin şeklini açıklamaya çalışan üç teori Beklentiler Teorisi (Expectations Theory) Likidite Tercih Teorisi (Liquidity Preference Theory) Pazar Bölünmesi Teorisi (Market Segmentation Theory)

Beklentiler Teorisi Getiri eğrisinin şekli yatırımcıların gelecekteki enflasyon oranı konusundaki beklentilerine bağlıdır. Örneğin, enflasyonun artması bekleniyorsa, kısa vade faiz oranı yüksek vade oranına kıyasla düşük olacaktır. Getiri eğrisinin şekli? Peki enflasyonun azalması bekleniyorsa?

Beklentiler Teorisine Göre Faiz Oranlarını Hesaplamak: 1) 1 den N’e kadar her yıl için beklenen ortalama enflasyon oranını bul:

Örnek: Birinci yıl için enflasyon 5% tir. İkinci yıl için enflasyon 6% dır. Üçüncü ve ötesi yıllariçin enflasyon 8% dir. k* = 3% VPt = 0.1% (t-1) EP1 = 5%/ 1.0 = 5.00% EP10 = [ 5 + 6 + 8(8)] / 10 = 7.5% EP20 = [ 5 + 6 + 8(18)] / 20 = 7.75% Enflasyona yenik düşmemek için bu EP lerinin kazanılması gerekmektedir.

2) Verilen denkleme göre VP ni hesapla: VPt = 0.1% (t - 1) Beklentiler Teorisine Göre Faiz Oranlarını Hesaplamak: 2) Verilen denkleme göre VP ni hesapla: VPt = 0.1% (t - 1) VP1 = 0.1% x 0 = 0.0% VP10 = 0.1% x 9 = 0.9% VP20 = 0.1% x 19 = 1.9%

Beklentiler Teorisine Göre Faiz Oranlarını Hesaplamak: 3) EP’ni ve VP’ni k*’a ekle: kRFt = k* + EPt + VPt kRF = Devlet tahvillerinin nominal faiz oranı. Farzet k* = 3%. 1. Yıl: kRF1 = 3% + 5.0% + 0.0% = 8.0% 10. Yıl: kRF10 = 3% + 7.5% + 0.9% = 11.4% 20. Yıl: kRF20 = 3% + 7.75% + 1.9% = 12.7%

Getiri Eğrisi Faiz Oranı(%) Devlet tahvili getiri eğrisi 12.7% 11.4% 8.0% Vadeye kalan yıl sayısı

Likidite Tercih Teorisi Sermaye sahipleri (borç verenler) kısa vadeli menkul kıymetleri daha az riskli oldukları için tercih ederler. İşte bu yüzden, kısa vadeli oranlar uzun vadeli oranlara göre daha düşüktür. Getiri eğrisinin şekli?

Pazar Bölünmesi Teorisi Borç alanlar da borç verenler de belli vadeleri tercih ederler. Getiri eğrisinin eğimi kısa vadeli tahviller ya da uzun vadeli tahviller pazarında varolan fon arzı ve talebine göre şekillenir (buna göre eğri düz, artan eğilimli ya da azalan eğilimli olabilir).

Faiz oranlarını etkileyen diğer etkenler Merkez Bankası Politikası Paranın arzını kontrol eder Bütçe açıkları Daha büyük bütçe açıkları daha yüksek faiz oranları demektir. Dış Ticaret Dengesi Daha büyük ticaret açıkları daha yüksek faiz oranları demektir. Ekonominin canlılığı

Faiz oranları ve Hisse senedi fiyatları Faiz oranları yükseldikçe firmanın karları düşer. Faiz oranları ekonomik canlılığı etkiler, ve ekonomik canlılık da firma karlarını etkiler.