ECON 101 İKTİSADA GİRİŞ Prof. Dr. Nejat Erk

2 ARZ-TALEP VE PİYASA FİYATI BÖLÜM

AMAÇ Bu bölümün tamamlanması sonrası aşağıdaki sorulara cevap vermiş olacağız. Talebi etkileyen temel değişkenler nelerdir? Arzı etkileyen temel değişkenler nelerdir? Arz ve talepçe belirlenen fiyat ve miktarın oluşumu Zaman içinde fiyat ve miktardaki değişmelerin nedenleri, Arz ve talebin kullanılması ile gelece ilişkin öngörüler,

Fiyat-Miktar İlişkisi olarak Talep Birim Fiyat Miktar 9 20 8 30 7 40 6 50 5 60 Diğer koşullar değişmezken (ceteris paribus) fiyat ile miktar arasında ters bir ilişki söz konusudur . Diğer bir anlatımla, fiyat artarsa talep edilen miktar azalır, veya fiyat düşerse talep edilen miktar artar. P 10 5 50 100 Q

Fiyat-Miktar İlişkisi olarak Talep Talep Kanunu : Talep Kanunu (Ceteris Paribus) fiyatın miktarla ters ilişkide olduğunu, başka bir deyişle fiyat artışlarının talep edilen miktarı düşüreceğini, fiyattaki düşüşlerin talep edilen miktarı artıracağını ifade eder.

Talep eğrisi Üzerinde Hareket ve Talep Eğrisindeki Kayma Talep fonksiyonunda yer alan diğer değişkenler ( gelir, zevk ve tercihler, nüfus, gelir dağılımı, reklam, rakip ve tamamlayıcı mallar fiyatları ve fiyat beklentileri sabitken, sadece malın fiyatı değişirse, talep eğrisi üzerinde hareket görülür. Fiyat artarsa eğri üzerinde yukarıya, düşerse aşağıya doğru hareket edilir. Talep Eğrisi Üzerinde Hareket

Talep eğrisi Üzerinde Hareket ve Talep Eğrisindeki Kayma Talep fonksiyonunda yer alan diğer değişkenlerden gelir, zevk ve tercihler, nüfus, gelir dağılımı, reklam, rakip ve tamamlayıcı mallar fiyatları ve fiyat beklentileri herhangi birindeki bir değişme, talep eğrisini sağa veya sola kaydırır. Eğrinin sağa kayması artışı, sola kayışı azalışı gösterir. Talep Eğrisindeki Kayma D1 den Do ‘ a Gelir Artışı Zevk Tercih Nüfus Tamamlayıcı Mal Fiyatı Azalışı Rakip Mallar Fiyatı Fiyat Artışı Beklentisi

Arz-Talep ve Piyasa Fiyatı Talep Fonksiyonumuzun ve Arz Fonksiyonumuzun olduğunu varsayalım. Bu denklemlere P fiyat değeri için sırası ile 9, 8, 7, 6, 5 değerlerini verirsek Birim Fiyat Talep Edilen Miktar Arz Edilen Miktar Fiyattaki Değişme 9 20 80 Düşer 8 30 60 7 40 Denge 6 50 Artar 5

Arz-Talep ve Piyasa Fiyatı Kısaca denge durumu QD = Qs iken oluşurken, QD < Qs durumunda fiyatta düşme beklenmeli, QD > Qs durumunda fiyatta artış beklenmelidir. Denge Fiyatına Ulaşma Mekanizması

Arz-Talep ve Piyasa Fiyatına Cebirsel Yaklaşım QD = 110 – 10P talep, QS = 20P – 100 arz denklemlerinden hareketle, Denge durumunda QD = Qs olacağından 110 – 10P = 20P – 100 30P = 210 P = 7 olacaktır. Elde ettiğimiz P = 7 değerini QS = 20P – 100 arz denklemlerinden herhangi birine koyduğumuzda denge fiyatı düzeyine ilişkin miktar da (40) olarak bulunmuş olur.

Talep ve Arz Eğrisinde Kaymalar Talep ve arz eğrisindeki kaymalar denge fiyat ve miktarını da değiştirecektir. Örneğin gelirdeki artış sonucu arz eğrimiz QS = 20P – 100 değişmezken, talep eğrimiz QD = 110 – 10P den, QD = 130 – 10P ye artmış olsun. Bu durumda şekilden de görüleceği gibi denge fiyatı ve denge miktarı artış gösterecektir. Talep Eğrisindeki Artış (sağa kayma)

2 ARZ-TALEP VE PİYASA FİYATI BÖLÜM SON