Karşılaştırmalı Siyasetin Dünü Bugünü Yardımcı Doçent Doktor Cenk Aygül

KSB Karşılaştırmalı siyaset bilimi (KSB), ABD’de siyaset biliminin ayrı bir dalı olarak ondokuzuncu yüzyılın sonunda ortaya çıktı. 2. Dünya Savaşı sonrasında ABD akademisinin gücü tepe noktasında çıkar ve sonraları bir gerileme dönemi içine girer. 2 önemli evre: 1- davranışsalcı devrim: 1945-1960 ortaları, 2- bilimsel devrim: 1989 Soğuk Savaş’ın bitmesinden sonra.

Davranışsalcı devrim de bilimsel devrim de bilimi geliştirme iddiasında. Ancak ilki sosyolojiye dayanıyor. İkincisi daha çok ekonomiye ve metodolojiye. KSB çok fazla bilgi üretti ancak hala genel / birleşik bir siyaset kuramımız yok!

189 Siyaset biliminin kurucu metinleri yüzlerce yıl önce yazıldı. Plato (MÖ 427-347), Cumhuriyet Aristo (MÖ 384-322), Siyaset Macchiavelli (1469-1527), Prens Montesquieu (1689-1755), Yasaların Ruhu Üzerine

Klasik Toplumsal Kuramlar Ülke Yazar Önemli Eserleri İngiltere Adam Smith, 1723-90 David Ricardo, 1772-1823 John Stuart Mill, 1806-73 Ulusların Zenginliği (1776) Politik Ekonomi ve Vergilendirmenin İlkeleri Üzerine Politik Ekonominin İlkeleri (1848) Temsili Hükümet Üzerine Düşünceler (1861) Fransa Auguste Comte, 1798-1857 Alex de Tocqueville,1805-59 Herbert Spencer, 1820-1903 Emile Durkheim, 1858-1917 Pozitif Felsefe Dersleri, 1830-42 Amerika’da Demokrasi, 1835 Sosyolojinin İlkeleri, 1876-96 Sosyolojik Yöntem Kuralları, 1895 Almanya Karl Marx, 1818-83 Max Weber, 1864-1920 Kapital, 1867-94 Protestan Ahlak ve Kapitalizmin Ruhu, 1905 İtalya Vilfredo Pareto, 1848-1923 Gaetano Mosca, 1858-1941 Robert Michels, 1876-1936 Akıl ve Toplum, 1915-19 Yönetici Sınıf, 1923 Siyasal Partiler, 1915

ABD ABD’deki siyasal ve toplumsal düşünce Avrupa’daki gibi gelişkin değildi. İlk araştırma üniversiteleri Johns Hopkins Üniversitesi 1876’da kuruldu ve insanlar daha çok Alman üniversitelerine gitmek isterlerdi. Siyaset biliminin öğretildiği ilk üniversite bölümleri siyaset ve tarih bölümleri oldu ve APSA (American Political Science Association, 1903), Amerikan Tarih Derneği’nden ayrılan bir grup tarafından kuruldu. O zamanki düşünce: “Tarih geçmiş siyasettir, siyaset bugünkü tarihtir.”

Amerika, Avrupa’ya kıyasla felsefi eksikliğini gözlemlenebilir, ölçülebilir olanı inceleyerek kapatmaya çalıştı. Ampirik olgular öne çıktı. APSA: 1903 Fransa: 1949 İngiltere ve Hollanda: 1950 Almanya: 1951 Yunanistan: 1959 Danimarka: 1965 Şili: 1966 Avusturya: 1971 İtalya: 1973 Arjantin: 1983 IPSA (International Political Science Association): 1949

Davranışsalcı devrim Öncülleri: 1921, Şikago Üniversitesi, Charles Merriam, Şikago Siyaset Bilimi Ekolü. Etkisi daha sonrakiler gibi fazla değil, çünkü sadece ABD politikası ile ilgilendi. Gabriel Almond (1911-2002) ve Herbert Simon (1916-2001) de Şikago ekolünden. Sonra ABD siyasetinin dışında ne varsa onu çalışmaya başladı KSB. İkinci Dünya Savaşı’nın sonuna kadar temel ilgi alanı Nazi Almanyası ve savaşın çıkması. Avrupa’dan kaçan hocalar da ABD’ye destek oldu: Theodore Adorno, Hanna Arendt, Karl Deutsch, Max Horheimer, Otto Kircheimer, Herbert Marcuse, Hans Morgenthau, Frans Neumann, Leo Strauss, Eric Vogelin, Karl Wittfogel.

Savaş sonrasında ülkelerin sistematik incelenmesi ön plan çıktı Savaş sonrasında ülkelerin sistematik incelenmesi ön plan çıktı. Önemli düşünürler: Gabriel Almond, Easton, Dahl, Lipset. Bu düşünürlerin hepsinin vurguladığı konu: sistematik teori kurma ve ampirik testler. Bu dönemde hükümet ve formal kurumların incelenmesinin ötesine gidildi. Başka disiplinlerden, özellikle de sosyolojiden yardım alındı (Weber-Parsons) Küçük Avrupa ülkelerinin yanısıra Üçüncü Dünya ülkeleri de incelenmeye başlandı. Siyasal veri tabanları oluşturulmaya başlandı.

Davranışsalcı-sonrası dönem: 1967-1988 Lipset ve Rokkan yeni dönemin entelektüel formunu belirledi. Bu dönemde eski dönemin hocaları Lipset, Rokkan, Huntington, Sartori (Parties and Party Systems) de yazdılar. Ancak yeniler bir süre sonra öne çıktılar: Korporatizm (Schmitter) Askeri (Stepan) Otoriteryanizm (O’Donnell) Devrim (Scott ve Skocpol) Bu dönemdeki siyasal karışıklık KSB’de de var. Liberal, muhafazakar ve radikal kuramlar yanyana.

İkinci Bilimsel Devrim, 1989 sonrası APSA KSB’deki bölünmenin önüne geçmek için 1989 sonrasında davranışsalcı dönemdeki gibi bilimselliği tekrar vurgulamaya başladı. Hedef genel / birleşik bir kuram oluşturmak. Ancak davranışsalcılıktan iki temel farkı var. 1- sosyoloji yerine ekonomi ağırlıklı, 2-karşılaştırmalı siyaset biliminin konularını tartışmıyor. Üç konu öne çıkar: Rasyonel seçim, formal kuram, niceliksel yöntemler. Przeworski: demokratikleşme Etnik çatışma Oy verme Hükümet oluşumu Ekonomik politikalar